Kira tespit davası açma süresi ne kadardır?

Kira tespit davasında kira bedeli nasıl belirlenir?

Kira tespit davasında bilirkişi incelemesi yapılır mı?

Kira tespit davası sırasında kiracı kira ödemeye devam eder mi?

Kira tespit davası kararı ne zaman yürürlüğe girer?

Emekli olduktan sonra çalışma durumunda emekli maaşında bir kesinti olur mu?

Konkordato sürecinde komiserin tarafsızlık ilkesini nasıl sağlaması beklenmektedir?

Kira tespit davası sonucunda belirlenen kira geriye dönük olarak uygulanabilir mi?

Kira tespit davası açan taraf hangi belgeleri sunmalıdır?

Kira tespit davası açıldığında uzlaşma mümkün müdür?

Kira tespit davası ile kira artış oranı nasıl belirlenir?

Satıcının aleyhine oluşan kur farkı nedir ve nasıl hesaplanır?

Kur farkından doğan zararlar, sözleşmede yer almıyorsa satıcıya yansıtılabilir mi?

Satıcının aleyhine oluşan kur farkı gider olarak muhasebeleştirilebilir mi?

Kur farkı zararlarının önlenmesi için satıcı hangi önlemleri alabilir?

Kur farkı nedeniyle satıcı ek ödeme talep edebilir mi veya alıcıyla anlaşma sağlayabilir mi?

İş kazası sonrası işverenin hukuki sorumlulukları nelerdir?

İş kazası bildirim süresi ne kadardır ve kim tarafından yapılmalıdır?

İş kazası geçiren çalışanın hakları nelerdir?

İş kazası tazminatı nasıl hesaplanır ve hangi koşullarda talep edilir?

İş kazası nedeniyle açılacak dava süreçleri nelerdir ve hangi belgeler gereklidir?

Muvazaalı işlem nedir ve hangi durumlarda ortaya çıkar?

Muvazaalı işlemler hukuken geçerli midir?

Muvazaalı işlemlerin ispatı nasıl yapılır?

Muvazaalı işlemler sonucunda zarar gören üçüncü kişiler hangi haklara sahiptir?

Muvazaalı işlemler iptal edilebilir mi ve dava süreci nasıl işler?

Trafik para cezasına nasıl ve hangi sürede itiraz edilebilir?

Trafik cezasına itiraz etmek için hangi belgeler gereklidir?

Trafik cezasına itiraz başvurusu nereye yapılır?

Kiraya veren, kira sözleşmesi bitmeden kiracıyı nasıl tahliye edebilir?

Trafik cezasına itiraz başvurusu sürecinde ne kadar süre içinde sonuç alınır?

Trafik cezasına itirazın reddedilmesi durumunda ne yapılabilir?

Kiraya verilen taşınmazın tahliyesi hangi durumlarda talep edilebilir?

Kiraya verilen taşınmazın tahliyesi için yasal süreç nasıl işler?

Kiracının kira ödememesi durumunda tahliye davası ne zaman açılabilir?

Kiracıya tahliye ihtarnamesi nasıl ve ne zaman gönderilmelidir?

Boşanma sürecinde çocuğun velayeti nasıl belirlenir?

Velayet davasında çocuğun görüşü ne kadar önemlidir?

Velayet hakkı anne veya babadan alınabilir mi? Hangi durumlarda alınır?

Ortak velayet nedir ve hangi koşullarda uygulanır?

Velayet hakkı olmayan ebeveynin çocukla kişisel ilişki kurma hakkı nasıl düzenlenir?

Miras paylaşımı nasıl yapılır ve yasal mirasçılar kimlerdir?

İş yerinde iş güvenliği ihlali durumunda işverenin ve işçinin sorumlulukları nelerdir?

Miras paylaşımında saklı pay nedir ve kimlere aittir?

Mirasçılar arasında anlaşmazlık olduğunda miras nasıl bölüşülür?

Miras paylaşımında mirasçılardan biri mirastan feragat edebilir mi ve bu durumda ne olur?

Mirasın reddi (reddi miras) nedir ve hangi sürede yapılmalıdır?

Tüketici, ayıplı mal veya hizmetle karşılaştığında hangi haklara sahiptir?

Tüketici şikayeti nasıl ve nereye yapılır?

Tüketici, aldığı ürünü kaç gün içinde iade edebilir?

Garanti süresi dolan bir ürün için tüketici hakları nelerdir?

Tüketici hakem heyetine başvuru süreci nasıl işler?

Sözleşme ihlali nedir ve hangi durumlarda gerçekleşir?

İşyeri kira sözleşmesinin sona ermesi durumunda kiracı hangi haklara sahiptir?

Sözleşme ihlali durumunda tarafların hakları nelerdir?

Sözleşme ihlali nedeniyle tazminat talep edilebilir mi?

Sözleşme ihlali durumunda dava süreci nasıl işler?

Sözleşmenin feshi hangi durumlarda mümkündür ve fesih süreci nasıl işler?

Çalışanların performans düşüklüğü durumunda işverenin yasal hakları nelerdir?

Şirket içi haksız rekabet nasıl önlenir ve bu durumda ne gibi yaptırımlar uygulanabilir?

İş yerinde mobbing (psikolojik taciz) iddiaları nasıl kanıtlanır ve hukuki süreci nasıl işler?

İşverenin işçiyi haklı nedenle işten çıkarması hangi durumlarda mümkündür?

İş yeri devri durumunda çalışanların hakları nasıl korunur?

Şirket ortaklarının kâr paylaşımında anlaşmazlık yaşaması durumunda hukuki çözüm yolları nelerdir?

Şirket içi mali usulsüzlükler tespit edilirse, işverenin izleyebileceği yasal adımlar nelerdir?

Çalışanların fazla mesai ücretleri ödenmediğinde ne gibi yasal haklar doğar?

Emeklilik yaşı nasıl belirlenir ve hangi şartlar sağlandığında emekli olunabilir?

Emeklilik için gerekli prim gün sayısı nedir ve bu sayı nasıl hesaplanır?

Emeklilik maaşı hesaplanırken hangi kriterler dikkate alınır?

Erken emeklilik şartları nelerdir ve kimler erken emeklilikten yararlanabilir?

Emekli maaşı artırımı nasıl yapılır ve hangi faktörlere bağlıdır?

Yurtdışında çalışanların Türkiye’de emekli olma hakları nelerdir?

Emekli maaşı bağlanma süresi ne kadar sürer ve bu süreç nasıl işler?

Malulen emeklilik için hangi şartlar gereklidir ve kimler başvurabilir?

Emeklilik başvurusunda gerekli belgeler nelerdir ve nasıl başvuru yapılır?

Kiracı, ev sahibine tazminat davası açabilir mi ve hangi durumlarda bu hakka sahiptir?

Ev sahibi, kendisi oturmak istediği gerekçesiyle kiracıyı tahliye edebilir mi?

Kademeli emeklilik nedir ve kimleri kapsar?

Konkordato sürecinde alacaklı eşitliğini bozucak şekilde sulh anlaşmalari yapılabilir mi?

Konkordato komiserinin görevleri ve yetkileri nelerdir?

Konkordato komiserinin alacaklılar kuruluyla olan iletişim sorumlulukları nelerdir?

Konkordato komiserinin mahkemeye sunmakla yükümlü olduğu raporların içeriği ne olmalıdır?

İhtiyaç sebebi ile tahliye davasında tek taşınmaz bulunması halinde tahliye edilebilir mi

Sözleşmelerde aldatma durumunda hangi yasal düzenlemelere başvurulabilir?

Milletlerarası yetki sözleşmelerinin geçerlilik şartları nelerdir?

Gabin iddiasında bulunmak için hangi yasal süreler dikkate alınmalıdır?

Milletlerarası derdestlik itirazı mümkün mü?

Bilirkişinin soyut verilerle rapor hazırlamasi durumunda bu rapor geçerli olur mu?

Türk Ticaret Kanunu çerçevesinde anonim şirketlerde yönetim kurulu üyelerinin görevleri nelerdir

Türk Ticaret Kanunu'na göre, anonim şirketlerde yönetim kurulu üyelerinin sorumlulukları nelerdir ve bu sorumlulukları ihlal etmeleri durumunda karşılaşabilecekleri yasal yaptırımlar nelerdir

Anonim şirketlerde yönetim kurulu üyelerinin şirketi temsil etme yetkisi nasıl düzenlenmiştir ve bu yetkinin sınırları nelerdir

Türk Ticaret Kanunu kapsamında, anonim şirketlerde yönetim kurulu üyelerinin seçimi, görev süreleri ve görevden alınma koşulları nasıl belirlenmiştir?

Yönetim kurulu üyelerinin bireysel ve müteselsil sorumluluğu arasındaki fark nedir ve hangi durumlarda hangi sorumluluk türü uygulanır

Yönetim kurulu üyelerinin sorumluluk sigortası nedir ve bu sigorta türünün avantajları ve dezavantajları nelerdir?

Anonim şirketlerde yönetim kurulu üyelerinin sorumluluğunun sınırları nelerdir ve hangi durumlarda sorumluluktan kurtulabilirler

türk ticaret kanunu uyarınca anonim şirketlerde yönetim kurulu üyelerinin sorumlulukları ile limited şirketlerdeki müdürler arasındaki fark nedir

Bir şirkette görevli mağaza çalışanlarının yaka kartı takıyor olmaları kişisel verileri ihlal eder mi?

Yaka kartında yer alan bilgiler, üçüncü şahıslar tarafından kötüye kullanılırsa işveren bundan sorumlu tutulabilir mi

Yaka kartı uygulaması, belirli sektörler veya iş kolları için zorunlu bir uygulama mıdır, yoksa tamamen işverenin inisiyatifinde midir

Çalışanlar, yaka kartı takmayı reddederlerse işveren ne gibi yaptırımlar uygulayabilir ve bu durum iş akdinin feshine kadar gidebilir mi?

irtibat sebebiyle birleştirilmesine karar verilmesini talep etmiştir. Davalılardan ... davaya karşı cevabında, davacının dilekçesinde satılan hisselerin değerini 100.000 TL olduğu belirtildiğinden, 100.000 TL üzerinden harç ödemesi gerektiğini, müvekkili ...'nin davacıdan herhangi bir hisse devri almadığını, davacının hisselerini 14.09.2015 tarihinde devretmiş olması sebebiyle zaman aşımına uğradığını, müvekkilinin adresinin Kadıköy olması sebebiyle İstanbul Anadolu Asliye Ticaret Mahkemesinin yetkili olduğunu, davanın esasına ilişkin davanın soyut ve gerçek dışı şüpheler üzerine kurulduğunu, davacının ithalat ile iştigal eden şirket ederi en yüksek dönemde hisselerinin paraya çevrilmesi gerektiğini düşünerek devrettiğini, davacının halen aynı sektörde fiilen çalışmakta olduğunu, devir bedelinin düşüklüğü iddiasının da gerçek dışı olduğunu bu nedenle davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir. Davalılardan ... davaya karşı cevabında, harcın eksik yatırıldığını, davanın 1 yıllık hak düşürücü süre içerisinde açılmadığını, İstanbul Anadolu Asliye Ticaret Mahkemesinin yetkili olduğunu, davacı aldığı tüm bedeli ödeme tarihinden itibaren ticaret avans faizi ile derhal iade ettiği takdirde, hisseyi geri vermeye hazır olduğunu, hile iddiasının gerçek dışı olup davanın soyut ve gerçek dışı iddialara dayandığını, davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir. Dava konusu uyuşmazlığın, davacının hangi davalıya hisselerini sattığı yapılan satışta davacının iradesinin fesada uğratılıp uğratılmadığı, hisse satışından dolayı davacının zarara uğrayıp uğramadığı, uğramışsa talep edebileceği tazminat tutarının ne kadar olduğu hususlarında olduğu anlaşılmıştır. Davalı tarafça davanın belirsiz alacak davası olarak açılamayacağı, davacının dava dilekçesinde iddia ettiği miktar üzerinden harç yatırması gerektiği belirtilmişse de davacının iddiası, aldatılarak dava konusu şirketteki hisselerinin piyasa değerinin altında satıldığı iddiasıyla devir tarihindeki piyasa değeri tespit edilerek aradaki farkın tazminat olarak davalılardan tahsili istemine ilişkin olup, iddia edilen tazminat miktarı dava açılırken belirli olmadığından, belirsiz alacak davası açılmasında bir engel bulunmadığı gibi, harç ikmali de gerekmediğinden bu yöndeki talep reddedilmiştir. Dosya kapsamı ve toplanan deliller hep birlikte değerlendirilmiştir. Dava konusu hisse devri sözleşmesine konu .... A.Ş'nin ticaret sicil kayıtları incelendiğinde, şirketin kuruluşunda ve devam eden süreçte davacı ve davalılar dışında ortaklar da olmakla beraber, 21/12/2012 tarihli genel kurul toplantısında sermaye arttırımına gidildiği ve ortaklarının ..., ..., ..., ..., ..., ... ve ... oldukları anlaşılmaktadır. Dava konusu 02/09/2015 tarihli hisse devri protokolü ile ..., .... ve davacı ...'un şirketteki her biri için 11,112 pay adedine denk gelen 3.000.240,00 TL olmak üzere toplam 9.000.720,00 TL nominal değerli 33.336 adet hisselerini 20.000.000,00 TL bedel ile davalılara devrettikleri anlaşılmıştır. Davacı taraf, özetle; dava konusu şirket hisselerinin değeri ve şirketin mali ve finansal durumu konusunda dava dışı ağabeylerinin ve davalıların sistematik ve bilinçli olarak yanlış bilgilendirmesi ve yönlendirmesi nedeniyle şirketteki hisselerini piyasa değerinin çok altında davalılara devrettiğini, ağabeylerinin kendi hisselerini de aynı bedelle sattıktan sonra yüksek bedellerle otel satın alma girişiminde bulunmaları ve şirketteki aylık maaşı yüksek olan ağabeyinin hissesini bu bedelle satması nedeniyle kendisinde şüphe uyandığını, buna göre davalıların dava dışı ağabeyleri ile ortak hareket ederek ve ağabeylerine gayri resmi olarak belirtilen miktarın çok üzerinde para vererek hep birlikte kendisini aldattığını ve dava konusu hisse devrini sağladıklarını, bu şekilde davalılar ve ağabeyleri tarafından kandırıldığını, iradesinin hile yoluyla fesada uğratıldığını iddia ederek şirketin hisse devir tarihindeki gerçek değerinin tespit edilip, aradaki farkın tazminini talep etmiştir. Taraflar arasında hisse devir sözleşmesine yönelik aldatma iddiası mevcut olup, geçerli bir sözleşmenin kurulabilmesi için sözleşme ehliyeti, hukuka, ahlaka, adaba uygunluk, ifa imkansızlığının bulunmaması, irade ile beyan arasında uyum, geçerlilik şeklinin arandığı hallerde bu şekle uygunluk gerekmekte olup, bu unsurlardan birinin eksikliği halinde ortada irade açıklaması bulunmasına rağmen, bu irade bir borç doğurmayacaktır. 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu'nun 36. maddesine göre yanılma (hile), diğer tarafta sözleşme yapma düşüncesini uyandıran ya da bu düşünceyi güçlendiren gerçeğe aykırı eylem ve davranışları ifade eder. Hile nedeniyle sözleşmenin geçersiz sayılabilmesi için kişide aldatma kastının bulunması gerekir. Buna göre kişinin ileri sürdüğü ya da açıklama zorunluluğu bulunmadığı halde susmuş olduğu nitelikler, karşı tarafı sözleşme yapmaya ikna etme veya sözleşme düşüncesini pekiştirme amacıyla ortaya konulmuş olmaktadır. Kişi bu eylem ve davranışlarda bulunmasaydı diğer tarafın bu sözleşmeyi yapmayacağı bilinç ve düşüncesinde olmalıdır. Aldatma kastında, kişiyi gerçek dışı eylem ve davranışlarda bulunmak suretiyle sözleşme yapmaya ikna etme düşüncesi vardır. Bir başka ifadeyle, sözleşmenin yapılması ile aldatma eylemi arasında illiyet bağı bulunmalıdır. Hileye uğrayan kişinin iradesi sakatlanmıştır. Bu nedenle sözleşmeyi iptal etme hakkına sahiptir. Sözleşmenin iptali halinde tarafların aldıklarını iade yükümlülüğü doğacaktır. Somut olaydaki iddiaların yukarıda belirtilen açıklamalara göre değerlendirilmesi gerekmektedir. Taraflar iddia ve savunmalarının ispatı açısından tanık dinlenmesi talebinde bulunmuş, dava konusu uyuşmazlık sözleşme kurulurken aldatma (hile) iddiasına dayandığı için hukuki nitelik itibariyle bir maddi vaka olan aldatma iddiasının tanıkla ispatı mümkün olduğundan tarafların tanıkları dinlenmiştir. Davalıların tanıklarından ... beyanında özetle; tarafları dava konusu şirketin iştigal alanı olan hırdavat piyasasından arkadaşları olması nedeniyle tanıdığını,

1. Dava Türü:
Aldatma (Hile) Nedeniyle Sözleşmenin İptali Davası

2. Temel Olaylar:
- Taraflar arasında bir hisse devri sözleşmesi imzalanmıştır.
- Davacı, hisse devri sırasında davalıların aldatıcı davranışları neticesinde hisselerini piyasa değerinin çok altında devrettiğini iddia etmektedir.
- Davacı, aldatma meydana gelmemiş olsaydı başka bir bedelle veya hiç hisse devretmeyeceğini belirterek iptal talebinde bulunmaktadır.

3. Hukuki Sorunlar:
- Türk Borçlar Kanunu'nun 36. maddesinde tanımlanan aldatmanın sözleşmenin geçerliliğine olan etkisi.
- Aldatma nedeniyle sözleşmenin iptal edilebilirliği.
- Davacının uğradığı zararların tazmini.
- İptal hakkının kullanılması için gerekli şartlar ve bunların ispatı.

4. Uyuşmazlık Konuları:
- Davacının iradesinin hile yoluyla fesada uğrayıp uğramadığı.
- Hisse satışından dolayı davacının uğramış olduğu zararın miktarının tespit edilmesi.

5. Talepler:
- Davacı, gerçekleştirilen hisse devrinin iptalini ve zararın tazminini talep etmektedir.

olduğunu bildirmiştir. II. CEVAP Davalı cevap dilekçesinde, taşınmaz 1999 yılında satın alınırken yarısının bedelini ödediğini ve adına tescil edildiğini, sonrasında da eşinin sürekli Yunanistan’a gittiğini kendisinin bunu istemediğini ve eşinin gönlünü almak için çıplak mülkiyeti üzerinde bırakmak suretiyle ½ payı kendisine devrettiğini, eşinin kendisini ve çocuklarını ihmal ettiğini, kendisini aldattığını, kendisinin eşini aldatmadığını belirterek, davanın reddini savunmuştur. III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI İlk Derece Mahkemesince, davacının bağışa ilişkin herhangi bir yazılı belge ibraz edemediği, davacının tapu iptali ve tescil talepli davasını tanıkla ispatlamasının mümkün bulunmadığı, dinlenen tanıkların taşınmazın bedelinin davalı tarafından ödenerek alındığı yönünde beyanda bulundukları, temlikin davalıya satış yolu ile yapıldığı, ortada bağışın olmadığı, TBK’nın 295 inci maddesinde düzenlenen bağıştan rücu nedenlerinin uygulama alanının bulunmadığı gerekçeleriyle davanın reddine karar verilmiştir. IV. İSTİNAF 1. İstinaf Yoluna Başvuranlar İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı istinaf başvurusunda bulunmuştur. 2. İstinaf Nedenleri Davacı istinaf dilekçesinde özetle, eksik inceleme ve hatalı değerlendirme ile hukuka aykırı karar verildiğini, davalının savunmasını kanıtlamadığını, taşınmazın davacı tarafından alındığını, bedelin ödendiğini, davalının bir katkısının olmadığını, evi kendisine satan kişinin dinlenilmesini istediğini ancak Mahkemenin onu dinlemediğini, dinlenilseydi evin tüm parasının kendisinin verdiğinin anlaşılacağını ileri sürerek kararın kaldırılmasını istemiştir. 3. Gerekçe ve Sonuç İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 2. Hukuk Dairesinin 19.04.2022 tarihli ve 2021/1687 Esas, 2022/720 Karar sayılı kararı ile, davacının ilk açtığı davanın açılmamış sayılmasına karar verildiği, söz konusu davanın açılış tarihinin 23.10.2015 olduğu, 19.10.2017 tarihinde davanın açılmamış sayılmasına karar verildiği, eldeki davanın ise 1 yıllık hak düşürücü süre geçtikten sonra 22.05.2018 tarihinde açıldığı, bu nedenle hak düşürücü sürenin geçtiği gerekçesiyle istinaf başvurusunun kabulü ile hükmün kaldırılmasına ve hak düşürücü sürenin geçtiği gerekçesiyle davanın usulden reddine karar verilmiştir. V. TEMYİZ 1.Temyiz Yoluna Başvuranlar Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı temyiz isteminde bulunmuştur. 2. Temyiz Nedenleri Davacı temyiz dilekçesinde, davalının iddiasını ispatlayamadığını, 1999 yılında taşınmazın tamamını bedelini kendisi ödeyerek satın aldığını, ev hanımı olan davalının katkısı olmadığını, tanıkların da iddialarını doğruladığını, taşınmazı bağış olarak değil, evliliği devam etsin diye verdiğini, kandırıldığını, evi kendisine satan kişinin dinlenilmesini istediğini ancak Mahkemenin onu dinlemediğini, dinlenilseydi evin tüm parasını kendisinin verdiğinin anlaşılacağını, taşınmazı eşini memnun etmek ve halasının kızı olması nedeniyle ona güvenerek devrettiğini, davalının manevi ve psikolojik baskı yaparak taşınmazı kendisine devrettirip boşanma davası açtığını, davalının kendisini aldattığını, taşınmazın hilelerle elinden alındığını ileri sürerek kararın bozulmasını istemiştir. 3. Gerekçe 3.1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme Uyuşmazlık, hile hukuki nedenine dayalı tapu iptali ve tescil istemine ilişkindir. 3.2. İlgili Hukuk 3.2.1. Bilindiği üzere, hile (aldatma), genel olarak bir kimseyi irade beyanında bulunmaya, özellikle sözleşme yapmaya sevk etmek için onda kasten hatalı bir kanı uyandırmak veya esasen var olan hatalı bir kanıyı koruma yahut devamını sağlamak şeklinde tanımlanır. Hata da yanılma, hilede ise yanıltma söz konusudur. 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu'nun (TBK) 36 ncı maddesinin 1 inci fıkrasında açıklandığı üzere taraflardan biri diğer tarafın kasıtlı aldatmasıyla sözleşme yapmaya yöneltilmişse yanılma (hata) esaslı olmasa bile aldatılan taraf için sözleşme bağlayıcı sayılamaz. Değinilen koşulların varlığı halinde aldatılan taraf hakkını kullanmak suretiyle hukuki ilişkiyi geçmişe etkili (makable şamil) olarak ortadan kaldırabilir ve verdiği şeyi geri isteyebilir. 3.2.2. Öte yandan, hile her türlü delille ispat edilebileceği gibi iptal hakkının kullanılması hiç bir şekle bağlı değildir. Aldatmanın öğrenildiği tarihten itibaren bir yıllık hak düşürücü süre içerisinde karşı tarafa yöneltilecek bir irade açıklaması, defi yahut dava yoluyla da kullanılabilir. 3.3. Değerlendirme 3.3.1. Dosya içeriğinden, 901 ada 14 parsel sayılı taşınmazda bulunan 10 numaralı bağımsız bölümün 1999 yılında ½ payının davacı adına, ½ payının ise davalı adına tescil edildiği, 10.01.2014 tarihinde davacının ½ payının çıplak mülkiyetini o tarihte eşi olan davalıya temlik ettiği, tarafların 1980 yılında evlendikleri, 09.02.2015 tarihinde boşanma davası açıldığı, 05.05.2017 tarihinde tarafların boşanmalarına karar verildiği ve bu kararın 23.09.2020 tarihinde kesinleştiği, davacının dava konusu taşınmaz için davalı aleyhine 23.10.2015 tarihinde İstanbul Anadolu 27. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2015/361 Esas sayılı tapu iptali ve tescili davası açtığı, bu davanın 19.10.2017 tarihinde açılmamış sayılmasına karar verildiği ve kararın 19.03.2018 tarihinde kesinleştiği anlaşılmıştır. 3.3.2. Her ne kadar İlk Derece Mahkemesi ve Bölge Adliye Mahkemesince dava bağıştan rücu olarak nitelendirilmiş ise de; davacı tarafından yapılan temlikin bağış suretiyle olmadığı, dava dilekçesinin içeriği ve iddianın ileri sürülüş biçiminden davanın, hile hukuki nedenine dayalı tapu iptal ve tescil isteğine ilişkin olduğu anlaşılmaktadır. 3.3.3. Somut olayda, davacının kandırıldığını iddia ettiği ve bu durumu en geç davalı eşinin kendisine açtığı boşanma davası ile öğrendiğini ileri sürdüğü, boşanma davasının 09.02.2015 tarihinde açıldığı, açılmamış sayılmasına karar verilen tapu iptali ve tescil davasının ise bu tarihten itibaren bir yıl geçmeden 23.10.2015 tarihinde açıldığı, davalının da akit tarihi ile boşanma davası arasında davacının

1. Dava Türü:
Aldatma (Hile) Nedeniyle Sözleşmenin İptali Davası

2. Temel Olaylar:
- Taraflar arasında bir taşınmazın mülkiyetine ilişkin, 1999 yılında paylaşım yapılmış olup, davacı mülkün tamamını satın aldığını iddia etmektedir.
- Davalı eşin psikolojik baskı ile mülkün yarısını devraldığı öne sürülmektedir.
- Boşanma süreci içinde, davacının aldatıldığı, bu aldatmanın sözleşme yapıldıktan sonra fark edildiği iddiaları mevcuttur.
- Davacı, taşınmaz üzerindeki mülkiyetin hile ile alındığını ve bu hileyi öğrendikten sonra iptal davası açmayı istemektedir.

3. Hukuki Sorunlar:
- Türk Borçlar Kanunu'nda aldatma (hile) kavramının tanımı ve geçerliliği
- Sözleşme iptali için aldatmanın etkileri
- İptal hakkının kullanılması için gerekli süreler
- Aldatmanın ispat edilmesi ve ispat yükümlülüğü
- Aldatma nedeniyle hukuki sonuçlar ve zararların tazmini

4. Uyuşmazlık Konuları:
- Aldatmanın varlığı ve etkileri
- Taşınmazın mülkiyetinin devri sürecindeki hileli işlemler

5. Talepler:
- Taşınmaz üzerindeki mülkiyetin iptali
- Maddi ve manevi zararların tazmini

edilebilir. Nitekim TBK’da da iptal edilebilirlik yaptırımı açıkça öngörülmemiştir. Kanun’da yanılma, aldatma, korkutma ve aşırı yararlanma durumlarında iradesi sakatlanan ya da aşırı yararlanmaya maruz kalan tarafın “sözleşmeyle bağlı olmayacağı” düzenlenmiştir2. Bu durum, yaptırım türleri içerisinde iptal edilebilirlik olarak kabul edilmektedir. 1. Geçerli Bir Hukuki İşlemin Mevcudiyeti Bir hukuki işlemin veya sözleşmenin iptal edilebilirliğinden bahsedilmek için, hukuk düzenince geçerli olarak kurulmuş olması gerekir3. Bu sebeple iptal edilebilirliğin söz konusu olduğu sözleşmeler, kuruluş ve geçerlilik şartları bakımından geçerli bir sözleşmenin tüm özelliklerini taşımalıdır. Sözleşme, tarafların karşılıklı ve birbirine uygun irade beyanlarıyla kurulur (TBK m. 1). İradelerin karşılıklı olması, sözleşmenin taraflarının irade beyanlarının birbiriyle değiştirilmesi anlamına gelir4. İradelerin karşılıklı olarak açıklanması ise, sözleşmenin kurulmasına yönelik irade beyanlarının sözleşmenin tarafı olması istenen kişilere yöneltilmiş olmasıdır5. Bu bakımdan taraflardan her biri açıkladığı irade yönünden beyan sahibi, karşı tarafın açıklaması 2 TTK’da kanuna, esas sözleşmeye ve dürüstlük kurallarına aykırı kararlar için iptal yaptırımı öngörülmüştür. Ayrıntılı bilgi için, bkz. Moroğlu, s. 221 vd. 3 Palandt / Ellenberger, BGB § 142, Rn. 3; Eren, Borçlar Genel, s. 399; Yıldırım, Hile, s. 96; Taşkın, Zeynep Damla, Sözleşmenin Kurulması, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul 2020, s. 192. İsviçre öğretisinde bir sözleşmenin irade sakatlığı nedeniyle iptali için öncelikle geçici de olsa kurulması gerektiği ifade edilmektedir. Bu hususta, bkz. Klausberger, Kurt, Die Willensmängel im schweizerischen Vertragsrecht, Schulthess Polygraphischer Verl., Zürich 1989, s. 127. 4 Schönenberger, Wilhelm / Jäggi, Peter, Kommentar zum Schweizerischen Zivilgesetzbuch, Obligationenrecht Art. 1-17, Schulthess Polygraphischer Verlag, Zürich 1973, s. 248, 249, Rn. 74; Müller, Christoph, Berner Kommentar, Art. 1-18 OR mit allgemeiner Einleitung in das Schweizerische Obligationenrecht, Allgemeine Bestimmungen, Stämpfli Verl., 2018, s. 196, Rn. 255; Eren, Borçlar Genel, s. 283. İrade beyanlarının birbiriyle değiştirilmesinin, önerinin kabulü suretiyle kendini gösterdiği hakkında, bkz. Esener, Turhan / Gündoğdu, Fatih, Borçlar Hukuku I, Sözleşmelerin Kuruluşu ve Geçerliliği, Vedat Kitapçılık, İstanbul 2017, s. 31. 5 Tekinay / Akman / Burcuoğlu / Altop, s. 70; Taşatan, Caner, Sözleşmenin Kurulması, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul 2021, s. 59 vd. 79 yönünden muhatap konumundadır6. İrade beyanlarının uygunluğundan maksat, gerçek ya da normatif iradelerin fiili olarak ya da beyanların anlam itibariyle birbirine uygun olmasıdır7. Sözleşmenin kurulabilmesi için, irade beyanları arasındaki uygunluk, sözleşmenin bütün esaslı noktalarını kapsamalıdır8. İrade beyanlarının birbirine uygun olması ile irade beyanının unsurları arasındaki uyum veya uyumsuzluk birbirinden farklıdır9. İrade beyanlarının birbirine uygunluğu, iki farklı iradenin varlığını gerektirir. İrade beyanının sübjektif unsuru olan “irade” ile objektif unsuru olan “beyan” arasındaki uyumsuzluk ise, tek bir irade bakımından söz konusudur. Bu unsurlar arasındaki uyumsuzluk; yanılma, aldatma, korkutma gibi irade bozukluğu ya da aşırı yararlanmaya ilişkin olabilir. Bu durumda TBK m. 1 ile TBK’nın irade bozukluklarına ilişkin hükümlerinin birlikte değerlendirilmesi gerekir. İrade beyanının unsurları arasında bir uyumsuzluk olması durumunda, taraflardan birinin iç iradesine aykırı bir sonuçla karşılaşılması muhtemeldir. Böyle bir ihtimalde, “yorum iptalden önce gelir ilkesi” gereğince, sözleşmenin iptalinden önce taraf iradelerinin güven teorisi çerçevesinde yorumlanarak ortada kurulmuş bir sözleşme olup olmadığının tespit edilmesi gerekir. Bu tespit yapılırken karşılaşılabilecek ihtimaller ayrıca değerlendirilmelidir10. İlk ihtimal, karşı tarafın beyan sahibinin iradesi ile beyanı arasındaki uyumsuzluğu bilmemesi ve bilebilecek durumda olmamasıdır. Bu durumda karşı taraf, kendisine yapılan beyanı güven ilkesine göre beyana vermesi gereken manada anlamışsa, sözleşme kurulur11. Ancak karşı taraf, güven ilkesine göre beyana vermesi 6 Zürcher Kommentar / Schönenberger / Jäggi, s. 248, 249, Rn. 74; Berner Kommentar / Müller, s. 196, Rn. 255; Eren, Borçlar Genel, s. 283. 7 Berner Kommentar / Müller, s. 179, Rn. 198; Eren, Borçlar Genel, s. 267, 268; Esener / Gündoğdu, s. 31. Gerçek uygunluk ve normatif uygunluk hakkında ayrıntılı bilgi için, bkz. Berner Kommentar / Müller, s. 180, Rn. 202 vd.; Taşkın, s. 179, 180; Taşatan, s. 178-182. 8 Uygunluğun kapsamı hakkında ayrıntılı açıklamalar için, bkz. Gauch, Peter, “Von den wesentlichen Vertragspunkten”, recht, 1991, H. 2, s. 45 vd.; Kocayusufpaşaoğlu / Hatemi / Serozan / Arpacı, s. 172 vd.; Oğuzman / Öz, s. 75; Eren, Borçlar Genel, s. 272 vd.; Taşkın, s. 200 vd.; Taşatan, s. 183 vd.; Kocaağa, Köksal, “Sözleşmelerin Kurulabilmesi için Tarafların İrade Beyanları Arasındaki Uygunluğun Kapsamında Yer Alması Gereken Noktalar”, TBBD, 2008, 79, s. 73 vd. 9 Taşatan, s. 174. 10 Kocayusufpaşaoğlu / Hatemi / Serozan / Arpacı, s. 136, N. 6 vd.; Taşkın, s. 192 vd. 11 Kocayusufpaşaoğlu / Hatemi / Serozan / Arpacı, s. 138, N. 8. 80 gerekenden farklı bir anlam yüklemişse, artık güven ilkesi uygulama alanı bulmaz. Bunun sonucu olarak sözleşme kurulmaz12. Nitekim her iki tarafın da gerçek iradelerine uymayan beyanlar söz konusudur. İkinci ihtimal, karşı tarafın beyan sahibinin iradesi ile beyanı arasındaki uyumsuzluğu anlamış olması ya da anlaması gerekmesidir. Karşı tarafın, beyan sahibinin gerçek iradesinin ne olduğunu bildiği veya bilebilecek durumda olduğu bu durumda, sözleşme beyan sahibinin iç iradesine göre kurulmuş olur13. Son ihtimal beyan sahibinin iradesi ile beyanı arasındaki uyumsuzluğun karşı tarafça anlaşılmasına rağmen, beyan sahibinin gerçek iradesinin tespit edilememesidir. Bu gibi çelişkili beyanlarda, herhangi bir anlama üstünlük tanıma imkânı

1. Dava Türü:
Aldatma (Hile) Nedeniyle Sözleşmenin İptali Davası

2. Temel Olaylar:
- Taraflar arasında bir sözleşme imzalanmış ve bu sözleşmenin kurulması esnasında bir tarafın diğerini aldatması durumu ortaya çıkmıştır.
- Aldatma, sözleşmenin imzalanmasından sonra anlaşılmış ve aldatılan taraf, bu durumun yokluğunda sözleşmeyi gerçekleştirmeyeceğini ya da farklı şartlarla yapacağını iddia etmektedir.
- Aldatmanın tespiti sonrasında, aldatılan taraf yasal haklarını kullanmak istemektedir.

3. Hukuki Sorunlar:
- Türk Borçlar Kanunu'nda tanımlanan aldatma kavramının ve kapsamının belirlenmesi.
- Aldatmanın sözleşmenin geçerliliğine olan etkisi ve iptal edilme şartlarının göz önünde bulundurulması.
- İptal hakkının kullanılması için gerekli olan süreler ve şartların belirlenmesi.
- Aldatma olgularının ispatı ve buna bağlı yükümlülüklerin incelenmesi.

4. Uyuşmazlık Konuları:
- Aldatma nedeniyle sözleşmenin iptal edilip edilemeyeceği hususunda taraflar arasında bir uyuşmazlık söz konusudur.
- Aldatmanın varlığına ilişkin olarak ispat yükünün kimin üzerine düştüğü ve taraflar arasındaki güven ilkesinin ihlal edilip edilmediği önemli bir tartışma konusudur.

5. Talepler:
- Aldatma sebebiyle yapılan sözleşmenin iptali talep edilmekte ve iptal hakkının kullanılması için gerekli hukuki işlemlerin yapılması istenmektedir.

bedeli, kiralama alanı, kiralama süresi ile tarafların hak ve yükümlülükleri açıkça belirlendiğini, Davalı müvekkili şirket, sözleşmede belirlenmiş bulunan kiralama alanını davacıya 15-16 Haziran 2019 tarihleri arasında eksiksiz ve tam olarak teslim ettiğini, Sözleşmeye göre davalı müvekkil şirketin edimi yer tesliminden ve alan kullandırılmasından ibaret olduğunu, dava şartı olan toplamda 165.000,00 TL üzerinden harcın ikmal ettirilmesini, davanın ...A.Ş.'ye ihbar edilmesini, davacının tüm taleplerinin ayrı ayrı reddi ile yargılama gideri ile avukatlık ücretinin davacı tarafa yükletilmesini talep etmiştir. DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE: Dava, irade fesadına dayalı taraflar arasındaki sözleşmenin feshi, kiralama bedelinin, yapılan masrafların ve mahrum kalınan karın ödenmesi talebini içermektedir. Davacı vekil dava dilekçesi ile müvekkili ile davalı arasında imzalanan sözleşme ile “...” organizasyonuna katılma hakkı elde ettiğini, davalının fuarın katılımcı sayısı hakkında garanti verdiğini, müvekkilinin davalının öne sürdüğü hileli davranışlar neticesinde bu garantiye göre hazırlık yaptığını ancak hata ve hile ile iradesi sakatlanan müvekkilinin bu sözleşme ile bağlı tutulmasının hakkaniyete aykırı olacağını belirterek taraflar arasında imzalanan 23.05.2019 tarihli sözleşmenin hata ve hile nedeniyle feshini, kiralama bedelinin, yapılan masrafların ve mahrum kalınan karın ödenmesini talep etmiştir. Davalı vekili ise cevap dilekçesinde müvekkili şirket ile dava dışı ...A.Ş. arasında akdedilen sözleşme uyarınca sorumluluğun ...A.Ş.ye ait olduğunu ve festivalin kaza sonrasında iptaline de ...A.Ş. tarafından karar verildiğini, taraflar arasında 23.05.2019 tarihli stand yeri kiralama sözleşmesi imzalandığını, sözleşmede kiralama bedeli, kiralama alanı, kiralama süresi ile tarafların hak ve yükümlülükleri açıkça belirlendiğini, sözleşmeye göre davalı müvekkili şirketin ediminin yer tesliminden ve alan kullandırılmasından ibaret olduğunu ve borcunu yerine getirdiğini, ayrıca davacıya festivalin katılımcı sayısı bakımından herhangi bir taahhüt verilmediğini, hata ve hile iddialarının gerçek dışı olduğunu, sözleşmesinin 8. maddesi uyarınca fesih için belirlenen şartların oluşmadığını savunarak davanın reddini talep etmiştir. Davacı vekili dava dilekçesinde hata ve hile hukuksal nedenlerine dayalı olarak fesih ve alacak talebinde bulunmuştur. Öncelikle davacı taraf işbu davayı belirsiz alacak davası olarak açmış ise de davalıya gönderdiği İstanbul ... Noterliğinin 08/11/2019 tarihli...yevmiye no'lu ihtarnamede kiralama bedelini 8.850,00 TL, yaptığı toplam masrafı 47.500,00 TL ve mahrum kaldığı karı toplam 117.500,00 TL olarak açıkça belirttiğinden davacıya belirli halde olan alacak kalemlerinin toplamı üzerinden eksik harcı tamamlamak için kesin süre verilmiş ve eksik harcın ikmali ile yargılamaya devam edilmiştir. Dosyanın esasına dair incelemeye geçildiğinde ise kişinin iradesini fesada uğratan hallerden biri olan hata ve hatanın çeşitleri Türk Borçlar Kanunu'nun 30, 31, 32, 33, 34, 35 ve 39 maddelerinde detaylı olarak düzenlenmiştir. İlgili maddeler kül halinde değerlendirildiğinde hata, iç irade ile kişinin beyanı arasındaki uygunsuzluk olarak değerlendirilebilir. Kişinin iradesini fesada uğratan hallerden bir diğeri olan hile ise Türk Borçlar Kanunu'nun 36. maddesinde düzenlenmiştir. Hile ise bir kimseyi bir irade beyanında bulunmaya veya sözleşmeye yapmaya yöneltmek için o kimsede yanlış bir düşünce uyandırmak ya da yanlış düşünceyi devam ettirmek amacıyla yapılmış hareketler olarak tanımlanabilir. Hilenin şartları karşı tarafı aldatma, kasıt ve bu ikisi arasında illiyet bağıdır. Hatada yanılma hilede yanıltma söz konusudur. Türk Borçlar Kanunu'nun 39. maddesinde açıklandığı üzere, taraflardan biri diğer tarafın kasıtlı aldatmasıyla sözleşme yapmaya yöneltilmişse, hata esaslı olmasa bile aldatılan taraf için sözleşme bağlayıcı sayılamaz. Değinilen koşulların varlığı halinde aldatılan taraf hakkını kullanmak suretiyle hukuki ilişkiyi geçmişe etkili olarak ortadan kaldırabilir ve verdiği şeyi geri isteyebilir. Hile her türlü delille isbat edilebileceği gibi, iptal hakkının kullanılması hiç bir şekle de bağlı değildir. Hilenin öğrenildiği tarihten itibaren bir yıllık hak düşürücü süre içerisinde karşı tarafa yöneltilecek bir irade açıklaması, def'i yahut dava yoluyla da kullanılabilir. Somut olay bakımından iddialarının ispatı hususunda davacı taraf tanık deliline dayanmıştır. Davacı tanığı avukat olarak dava dışı başka bir katılımcının organizasyon sözleşmesini imzalamadan önce kendisinden hukuki yardım istemesi ile birlikte birlikte davalı şirkete gittiğini, şirket yetkililerinin diğer katılımcılarla birlikte organizasyonla ilgili bilgilendirilmeleri yapmak için toplu halde görüştüklerini, davacının da o esnada salonunda olduğunu, şirket yetkililerinin bir önceki sene yapılan organizasyona yaklaşık 3 bin kişinin katıldığını bu yıl içinde 11.000-12.000 civarında katılımcının kesin olarak katılacağını buna göre hazırlık yapılmasını söylediğini, şirket yetkililerinin organizasyonun biletlerinin farklı satış noktalarından satıldığını, bu sebeple katılımcı sayısı olarak net bir sayı veremeyeceklerini söylediğini ve farklı kişilerinde talepte bulunduğunu belirterek, acele karar verilmesinin istendiğini, davacının ne zaman sözleşme imzaladığını bilmediğini beyan etmiştir. Türk Ticaret Kanunu m.12 "Bir ticari işletmeyi, kısmen de olsa, kendi adına işleten kişiye tacir denir. Bir ticari işletmeyi kurup açtığını, sirküler, gazete, radyo, televizyon ve diğer ilan araçlarıyla halka bildirmiş veya işletmesini ticaret siciline tescil ettirerek durumu ilan etmiş olan kimse, fiilen işletmeye başlamamış olsa bile tacir sayılır. Bir ticari işletme açmış gibi, ister kendi adına, ister adi bir şirket veya her ne suretle olursa olsun hukuken var sayılmayan diğer bir şirket adına ortak sıfatıyla işlemlerde bulunan kimse, iyiniyetli üçüncü kişilere karşı tacir gibi sorumlu olur." şeklinde düzenlenmiş ve “tacir”in

1. Dava Türü:
Aldatma (Hile) Nedeniyle Sözleşmenin İptali Davası

2. Temel Olaylar:
- Taraflar arasında 23.05.2019 tarihinde bir stand yeri kiralama sözleşmesi imzalanmıştır.
- Davacı, sözleşmenin kurulması sırasında davalının hileli davranışlarla kendisini yanıltarak sözleşmeyi imzaladığını iddia etmektedir.
- Sözleşmedeki garanti verilmesi gerektiğini düşünen davacı, bu garantiye göre hazırlık yaptığını ancak hile nedeniyle iradesinin sakatlandığını belirtmektedir.
- Aldatma, sözleşmenin imzalanmasından sonra fark edilmiştir.
- Davacı, öğreniminden sonra iptal hakkını kullanmak istemektedir.

3. Hukuki Sorunlar:
- Türk Borçlar Kanunu'nda aldatma (hile) kavramının tanımı ve kapsamı
- Aldatmanın (hilenin) sözleşmenin geçerliliğine etkisi
- Aldatma nedeniyle sözleşmenin iptal edilebilirliği
- İptal hakkının kullanılması için gerekli şartlar ve süreler
- Aldatmanın ispatı ve ispat yükü
- Aldatma nedeniyle uğranılan zararların tazmini
- Aldatma ile hata kavramları arasındaki ilişki ve farklar

4. Uyuşmazlık Konuları:
- Davacının aldatma (hile) iddialarının ispatı
- Sözleşmenin geçerliliği ve iptal koşulları

5. Talepler:
- Sözleşmenin aldatma nedeniyle iptali
- Kiralama bedelinin, yapılan masrafların ve mahrum kalınan karın ödenmesi
- Davanın reddi

ve yine bu iradelerinin istenilen hukuki sonuca uygun şekilde açıklanması gerekmektedir.18. İrade bozukluğu kavramının iki farklı yönü bulunmakta olup, bunlardan ilki iradenin henüz oluşum evresindeki sakatlık, diğeri ise iradenin açığa vurulması (beyanı-bildirimi) evresinde meydana gelen sakatlıktır.19. İrade bozukluğu hâlleri mülga 818 sayılı BK'nda "Rızadaki fesat" başlığı altında "Hata", "Hile" ve "İkrah" olarak 23 ila 31. maddeler arasında hükme bağlanmış iken, 01.07.2012 tarihinde yürürlüğe giren 6098 sayılı TBK'nın 30 ila 39. maddeleri arasında bu defa "Yanılma", "Aldatma" ve "Korkutma" başlıkları altında düzenlenmiştir.20. Görüleceği üzere Türk Borçlar Hukuku sisteminde iradeyi bozan sebepler üç durum olarak hüküm altına alınmış olup, yanılma (hata), aldatma (hile) ve korkutma (ikrah) gerçekleşme biçimleri bakımından birbirinden farklıdırlar.21. Aldatma TBK'nın 36. maddesinde; " Taraflardan biri, diğerinin aldatması sonucu bir sözleşme yapmışsa, yanılması esaslı olmasa bile, sözleşmeyle bağlı değildir.Üçüncü bir kişinin aldatması sonucu bir sözleşme yapan taraf, sözleşmenin yapıldığı sırada karşı tarafın aldatmayı bilmesi veya bilecek durumda olması hâlinde, sözleşmeyle bağlı değildir" şeklinde düzenlenmiştir.22. Kanunda hilenin tanımına doğrudan yer verilmemiş ise de aldatma (hile); genel olarak, bir kimseyi irade beyanında bulunmaya, özellikle sözleşme yapmaya sevk etmek için onda kasten hatalı bir kanı uyandırmak veya esasen var olan hatalı bir kanıyı korumak yahut devamını sağlamak şeklinde tanımlanır. Yanılma (hata) ise; irade ile beyan arasında istemeyerek meydana gelen bir uyumsuzluk hâlidir. Hatada yanılma, hilede ise kasıtlı olarak yanıltma söz konusudur.23. Nitekim, Hukuk Genel Kurulunun 03.04.1963 tarih ve 1963/4-76 E., 1963/40 K. sayılı kararında hile; "…gerçek durumu bilmesi hâlinde bir kimsenin kabul etmeyecek olduğu bir şeyi kabul etmesine diğer bir kimse tarafından yol açılmış olması demektir" şeklinde tanımlanmıştır.24. Hilenin varlığının kabulü için bazı şartların gerçekleşmesine ihtiyaç vardır: Birinci şart "aldatma fiili"dir. Aldatan şahıs diğerini yanıltmış (hataya düşürmüş) olmalıdır. Fakat karşı tarafın düştüğü bu yanılmanın esaslı olması gerekmez (TBK. m.36/1). Çünkü aldatan hiçbir surette korunmaya layık değildir. Aldatan, sözleşmenin yapılması ve özellikle görüşmeler sırasında, belirli konu ve hususlarda doğru olmayan bilgiler vermekte veya bazı hususları dürüstlük kuralına göre açıklaması gerekirken kasten gizlemektedir. İkinci şart; "aldatma kastı"dır. Aldatan, karşı tarafı sözleşme yapmaya ikna etmek için ona bilerek ve isteyerek (kasten) gerçek dışı beyanda bulunmuş olmalıdır. Başka bir deyişle, yalan söyleyende karşı tarafı aldatmak ve onun gerçeği bilmesi halinde yapmayacak olduğu bir sözleşmeyi yapmağa sevk etmek niyeti bulunmalıdır. Eğer bir kimse, bilmemesi ağır bir kusur teşkil etmesine rağmen, durumu bilmeden bir beyanda bulunmuş ise aldatma kastı yoktur. Üçüncü şart ise "illiyet bağı"dır. Sözleşme aldatma sonucu, onun etkisi ile yapılmalıdır. Aldatılan yapmış olduğu sözleşmeyi, aldatma olmasıydı ya hiç yapmayacak ya da daha iyi şartlarda yapacak idiyse, illiyet bağı gerçekleşmiş olur. Aldatma fiili, sözleşmenin kurulmasının asli şartı olmalı, aldatma ile sözleşmenin kurulması arasında tabi bir illiyet bağı bulunmalıdır (Eren, F.: Borçlar Hukuku Genel Hükümler, s. 414 vd., HGK'nın 20.10.2010 tarih ve 2010/1-502 E., 2010/536 K. sayılı kararı).25. Türk hukukunda irade bozukluğuna bağlanan yaptırım ise bir kesin hükümsüzlük (butlan) hâli değildir. Mülga BK'nın 23 ve devamı maddelerinde "...ilzam olunamaz." (BK.23), "...o akit ile ilzam olunmaz." (BK.28), "...kendi hakkında lüzum ifade etmez" (BK.29/I), TBK'nda ise "... bağlı olmaz." (TBK. m.30), "...sözleşmeyle bağlı değildir." (TBK. m.36 ve 37/1) ibareleri kullanılmak suretiyle irade bozukluğuyla yapılan sözleşmelerin, iradesi hata, hile veya ikrahla sakatlanan kimseyi bağlamayacağı öngörülerek, bu kişiye belli bir süre içerisinde kullanabileceği iptal hakkı tanımıştır.26. Tüm bu açıklamalardan anlaşılacağı üzere taraflardan biri diğer tarafı hileyle sözleşme yapmaya yöneltmişse hata esaslı olmasa bile aldatılan taraf için sözleşme bağlayıcı sayılamaz. Değinilen koşulların varlığı hâlinde aldatılan taraf, hakkını kullanmak suretiyle hukuki ilişkiyi geçmişe etkili (makable şamil) olarak ortadan kaldırılabilir ve verdiği şeyi geri isteyebilir. Ancak, hile üçüncü bir kişi tarafından da yapılabilir. Böyle bir durumda kural olarak aldatılan taraf sözleşme ile bağlı ise de üçüncü kişinin hilesini karşı taraf sözleşmenin yapıldığı sırada biliyor ya da bilmesi gerekiyor ise aldatılan taraf sözleşmenin iptalini isteyebilir.27. Öte yandan, aldatmayı (hileyi) ispat yükü aldatılan tarafa aittir. Hile bir haksız fiil olduğundan her türlü delille kanıtlanması mümkündür. Sözleşme resmî senetle yapılmış olsa dahi 01.01.2002 tarihinde yürürlüğe giren 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu'nun "Resmî belgelerle ispat" kenar başlıklı 7. maddesi "Resmî sicil ve senetler, belgeledikleri olguların doğruluğuna kanıt oluşturur. Bunların içeriğinin doğru olmadığının ispatı, kanunlarda başka bir hüküm bulunmadıkça, her hangi bir şekle bağlı değildir." hükmünü içermekte olduğundan, hile olgusu tanık dâhil olmak üzere her türlü delille ispatlanabilir.28. Somut olayda da aldatma (hile) hukuksal nedenine dayalı olarak 05.07.2010 tarihinde yapılan taşınmaz satışının iptali istemiyle 16.08.2010 tarihinde dava açılmış ve iddianın ispatı için tanık deliline dayanılmıştır.29. Davacı tanıkları, davalı ...'in 2010 yılı içerisinde telefonla arayarak davacıyı Adana'ya çağırdığını, birkaç gün sonra Adana'ya giden davacının döndüğünde tarla satışından hiç bahsetmediğini, tarlayı satmış olması hâlinde bunu mutlaka söyleyeceğini beyan etmişlerdir. Ancak bu beyanların hile olgusunun kabulü için yeterli olduğunu söyleme olanağı bulunmamaktadır. Diğer yandan, davacı tarafından okuma yazma bilmediği için kandırılarak tapuda satış işlemi yaptırıldığı ileri

1. Dava Türü:
Sözleşmenin İptali Davası (Hile Nedeniyle)

2. Temel Olaylar:
- Taraflar arasında imzalanan bir sözleşme bulunmaktadır.
- Davacı, davalının kendisini sözleşme yapılırken aldatmış olduğunu iddia etmektedir.
- Bu aldatma sebebiyle davacı, sözleşmenin iptali talebinde bulunmaktadır.

3. Hukuki Sorunlar:
a) İrade Bozukluğu İddiası: Tarafların iradesinin aldatma nedeniyle etkilenip etkilenmediği.
b) İspat Yükü: Aldatma iddiasının hangi delillerle ispat edileceği ve bunu ispat etme yükünün kimde olduğu.

4. Uyuşmazlık Konuları:
- Hilenin varlığının ispatı.
- Taraflar arasındaki sözleşmenin bağlayıcılığının sorgulanması.

5. Talepler:
- Davacı, sözleşmenin iptalini ve hile nedeniyle uğradığı zararın tazminini talep etmektedir.

sınırları içerisinde yapacakları sözleşmelerle özgürce düzenleme olanağı bulmaktadır. Bu bağlamda kişilerin işlem (sözleşme) iradelerinin sağlıklı olması ve gerçek iradelerini yansıtması büyük bir önem taşımaktadır. Çünkü irade açıklaması, bir hukuki işlemin temel kurucu unsurudur. Bu nedenle hukuki işlemin geçerli ve amacına uygun bir hukuki sonuç doğurabilmesi için o hukuki işlemi yapan kişi veya kişilerin sağlıklı bir şekilde oluşmuş iradelerinin bulunması ve yine bu iradelerinin istenilen hukuki sonuca uygun şekilde açıklanması gerekmektedir. Ancak çeşitli nedenlerle kişinin işlem iradesi oluşum ya da açıklama aşamasında sakatlanabilir. Bu sakatlık, iradenin özgür bir biçimde oluşmadığını veya gerçek iradeye uygun şekilde açıklanmadığını gösterir.16. Bir sözleşme yapılırken taraflardan birinin işlem iradesinin oluşum veya beyanı aşamasında ortaya çıkan sakatlıklara irade bozukluğu denir (Eren, F.: Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 22. b., Ankara 2017, s. 392).17. İrade bozukluğu hâlleri mülga 818 sayılı Borçlar Kanunu’nda (BK) “Rızadaki fesat” başlığı altında “Hata”, “Hile” ve “İkrah” olarak 23 ila 31. maddeler arasında hükme bağlanmış iken, 01.07.2012 tarihinde yürürlüğe giren 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’nun (TBK) 30 ila 39. maddeleri arasında bu defa “Yanılma”, “Aldatma” ve “Korkutma” başlıkları altında düzenlenmiştir.18. Türk hukukunda irade bozukluğuna bağlanan yaptırım ise bir kesin hükümsüzlük (butlan) hâli değildir. Mülga BK'nın 23 ve devamı maddelerinde "...ilzam olunamaz." (BK.23), "...o akit ile ilzam olunmaz." (BK.28), "...kendi hakkında lüzum ifade etmez" (BK.29/I), TBK'nda ise "... bağlı olmaz." (TBK.30), "...sözleşmeyle bağlı değildir." (TBK.36 ve 37/1) şeklindeki ibareler kullanılmak suretiyle irade bozukluğuyla yapılan sözleşmelerin, iradesi hata, hile veya ikrahla sakatlanan kimseyi bağlamayacağı öngörülmüş ve bu kişiye belli bir süre içerisinde kullanabileceği iptal hakkı tanımıştır. İrade bozukluğu hâlleri, tüm hukuki işlemler yönünden oldukça önem taşımakta ve koşulları oluştuğu takdirde yapılan işlemin iptal edilmesi sonucunu doğurmaktadır.19. Kanunlarımızda iradeyi bozan sebepler üç durum olarak hüküm altına alınmış olup, yanılma (hata), aldatma (hile) ve korkutma (ikrah) gerçekleşme biçimleri bakımından birbirinden farklıdırlar. Ayrıca irade bozukluğu sadece sözleşmelere özgü bir sakatlık hâli olmayıp, tek taraflı hukuki işlemler için de geçerlidir.20. Yanılma (hata); iç irade ile beyan arasında istemeyerek meydana gelen bir uygunsuzluk hâlidir. Diğer bir anlatımla hata, bir hukuki işlem yaparken irade beyanında bulunan kimsenin düşünmediği, arzu etmediği bir husus için istemeyerek iradesini beyan etmesidir. İradesini beyan etmek isteyen kimse, kendi dalgınlığı veya yanlış anlaması sonucunda gerçek iradesini istemediği bir şekilde açığa vurmuş olabileceği gibi; hata, beyanda bulunan kişinin dışında ortaya çıkan bir takım nedenlerden ötürü de olabilir. Böylelikle kişi, gerçek iradesine uymayan bir beyanda bulunarak iradesini sakatlamaktadır. Yanılgıya düşen kişi karşı tarafın bir etkisi veya kusuru olmaksızın iradesine uygun olmayan bildirimde bulunmaktadır.21. Aldatma da iradeyi sakatlayan sebeplerden biri olarak TBK'nın 36. maddesinde;“Taraflardan biri, diğerinin aldatması sonucu bir sözleşme yapmışsa, yanılması esaslı olmasa bile, sözleşmeyle bağlı değildir.Üçüncü bir kişinin aldatması sonucu bir sözleşme yapan taraf, sözleşmenin yapıldığı sırada karşı tarafın aldatmayı bilmesi veya bilecek durumda olması hâlinde, sözleşmeyle bağlı değildir” şeklinde düzenlenmiştir.22. Kanunda hilenin tanımına doğrudan yer verilmemiş ise de aldatma (hile); genel olarak, bir kimseyi irade beyanında bulunmaya, özellikle sözleşme yapmaya sevk etmek için onda kasten hatalı bir kanı uyandırmak veya esasen var olan hatalı bir kanıyı korumak yahut devamını sağlamak şeklinde tanımlanır.23. Görüleceği üzere hatada yanılma, hilede ise kasıtlı olarak yanıltma söz konusudur. Hilede irade sakatlığı iradenin beyanında değil, iradenin oluşumunda meydana gelmektedir. İradenin oluşumundaki sakatlık ise kişinin kendisi dışında başka birinin kasıtlı bir aldatma fiiliyle gerçekleşmektedir. Nitekim, Hukuk Genel Kurulunun 20.10.2010 tarih ve 2010/1-502 E., 2010/536 K.; 08.07.2020 tarih ve 2017/1-1831 E., 2020/549 K. sayılı kararlarında, hilenin; gerçek durumu bilmesi hâlinde bir kimsenin kabul etmeyecek olduğu bir şeyi kabul etmesine diğer bir kimse tarafından yol açılması olduğu vurgulanmıştır.24. Hilenin varlığının kabulü için bazı şartların gerçekleşmesine ihtiyaç vardır: Birinci şart “aldatma fiili”dir. Aldatan şahıs diğerini yanıltmış (hataya düşürmüş) olmalıdır. Fakat karşı tarafın düştüğü bu yanılmanın esaslı olması gerekmez (TBK. m.36/1). Çünkü aldatan hiçbir surette korunmaya layık değildir. Aldatan, sözleşmenin yapılması ve özellikle görüşmeler sırasında, belirli konu ve hususlarda doğru olmayan bilgiler vermekte veya bazı hususları dürüstlük kuralına göre açıklaması gerekirken kasten gizlemektedir. İkinci şart; “aldatma kastı”dır. Aldatan, karşı tarafı sözleşme yapmaya ikna etmek için ona bilerek ve isteyerek (kasten) gerçek dışı beyanda bulunmuş olmalıdır. Başka bir deyişle, yalan söyleyende karşı tarafı aldatmak ve onun gerçeği bilmesi hâlinde yapmayacak olduğu bir sözleşmeyi yapmağa sevk etmek niyeti bulunmalıdır. Eğer bir kimse, bilmemesi ağır bir kusur teşkil etmesine rağmen, durumu bilmeden bir beyanda bulunmuş ise aldatma kastı yoktur. Üçüncü şart ise “illiyet bağı”dır. Sözleşme aldatma sonucu, onun etkisi ile yapılmalıdır. Aldatılan yapmış olduğu sözleşmeyi, aldatma olmasıydı ya hiç yapmayacak ya da daha iyi şartlarda yapacak idiyse, illiyet bağı gerçekleşmiş olur. Aldatma fiili, sözleşmenin kurulmasının asli şartı olmalı, aldatma ile sözleşmenin kurulması arasında tabi bir illiyet bağı bulunmalıdır (Eren, F.: Borçlar Hukuku Genel Hükümler, s. 414 vd., HGK'nın 20.10.2010 tarih ve 2010/1-502 E., 2010/536 K.; 08.07.2020 tarih ve 2017/1-1831 E., 2020/549 K. sayılı kararları).25. Tüm bu açıklamalar

1. Dava Türü:
Sözleşmenin İptali Davası (Hile Nedeniyle)

2. Temel Olaylar:
- Taraflar arasında bir sözleşme imzalanmıştır.
- Davacı, sözleşme yapılırken karşı tarafın kendisini aldatmak suretiyle hileli davranışlar sergilediğini iddia etmektedir.
- Bu aldatma nedeniyle davacı, sözleşmenin iptalini talep etmektedir.

3. Hukuki Sorunlar:
Sözleşmenin geçerliliği, hileli davranışlar nedeniyle etkilenip etkilenmediği üzerine yoğunlaşmaktadır. Türk Borçlar Kanunu’nun ilgili maddeleri gereğince hileye uğrayan taraf, sözleşme ile bağlı değildir.

4. Uyuşmazlık Konuları:
a) Hilenin varlığının kanıtlanması,
b) Sözleşmenin iptali hususlarının değerlendirilmesi.

5. Talepler:
Davacı, hile nedeniyle imzalanan sözleşmenin iptalini ve zararın tazminini talep etmektedir.

818 sayılı BK'nda "Rızadaki fesat" başlığı altında "Hata", "Hile" ve "İkrah" olarak 23 ila 31. maddeler arasında hükme bağlanmış iken, 01.07.2012 tarihinde yürürlüğe giren 6098 sayılı TBK'nın 30 ila 39. maddeleri arasında bu defa "Yanılma", "Aldatma" ve "Korkutma" başlıkları altında düzenlenmiştir. Görüleceği üzere Türk Borçlar Hukuku sisteminde iradeyi bozan sebepler üç durum olarak hüküm altına alınmış olup, yanılma (hata), aldatma (hile) ve korkutma (ikrah) gerçekleşme biçimleri bakımından birbirinden farklıdırlar. Aldatma TBK'nın 36. maddesinde; " Taraflardan biri, diğerinin aldatması sonucu bir sözleşme yapmışsa, yanılması esaslı olmasa bile, sözleşmeyle bağlı değildir. Üçüncü bir kişinin aldatması sonucu bir sözleşme yapan taraf, sözleşmenin yapıldığı sırada karşı tarafın aldatmayı bilmesi veya bilecek durumda olması hâlinde, sözleşmeyle bağlı değildir" şeklinde düzenlenmiştir. Kanunda hilenin tanımına doğrudan yer verilmemiş ise de aldatma (hile); genel olarak, bir kimseyi irade beyanında bulunmaya, özellikle sözleşme yapmaya sevk etmek için onda kasten hatalı bir kanı uyandırmak veya esasen var olan hatalı bir kanıyı korumak yahut devamını sağlamak şeklinde tanımlanır. Yanılma (hata) ise; irade ile beyan arasında istemeyerek meydana gelen bir uyumsuzluk hâlidir. Hatada yanılma, hilede ise kasıtlı olarak yanıltma söz konusudur. Nitekim, Hukuk Genel Kurulunun 03.04.1963 tarih ve ... E., ..... K. sayılı kararında hile; "…gerçek durumu bilmesi hâlinde bir kimsenin kabul etmeyecek olduğu bir şeyi kabul etmesine diğer bir kimse tarafından yol açılmış olması demektir" şeklinde tanımlanmıştır. Hilenin varlığının kabulü için bazı şartların gerçekleşmesine ihtiyaç vardır: Birinci şart "aldatma fiili"dir. Aldatan şahıs diğerini yanıltmış (hataya düşürmüş) olmalıdır. Fakat karşı tarafın düştüğü bu yanılmanın esaslı olması gerekmez (TBK. m.36/1). Çünkü aldatan hiçbir surette korunmaya layık değildir. Aldatan, sözleşmenin yapılması ve özellikle görüşmeler sırasında, belirli konu ve hususlarda doğru olmayan bilgiler vermekte veya bazı hususları dürüstlük kuralına göre açıklaması gerekirken kasten gizlemektedir. İkinci şart; "aldatma kastı"dır. Aldatan, karşı tarafı sözleşme yapmaya ikna etmek için ona bilerek ve isteyerek (kasten) gerçek dışı beyanda bulunmuş olmalıdır. Başka bir deyişle, yalan söyleyende karşı tarafı aldatmak ve onun gerçeği bilmesi halinde yapmayacak olduğu bir sözleşmeyi yapmağa sevk etmek niyeti bulunmalıdır. Eğer bir kimse, bilmemesi ağır bir kusur teşkil etmesine rağmen, durumu bilmeden bir beyanda bulunmuş ise aldatma kastı yoktur. Üçüncü şart ise "illiyet bağı"dır. Sözleşme aldatma sonucu, onun etkisi ile yapılmalıdır. Aldatılan yapmış olduğu sözleşmeyi, aldatma olmasıydı ya hiç yapmayacak ya da daha iyi şartlarda yapacak idiyse, illiyet bağı gerçekleşmiş olur. Aldatma fiili, sözleşmenin kurulmasının asli şartı olmalı, aldatma ile sözleşmenin kurulması arasında tabi bir illiyet bağı bulunmalıdır (Eren, F.: Borçlar Hukuku Genel Hükümler, s. 414 vd., HGK'nın 20.10.2010 tarih ve 2010/1-502 E., 2010/536 K. sayılı kararı). Türk hukukunda irade bozukluğuna bağlanan yaptırım ise bir kesin hükümsüzlük (butlan) hâli değildir. Mülga BK'nın 23 ve devamı maddelerinde "...ilzam olunamaz." (BK.23), "...o akit ile ilzam olunmaz." (BK.28), "...kendi hakkında lüzum ifade etmez" (BK.29/I), TBK'nda ise "... bağlı olmaz." (TBK. m.30), "...sözleşmeyle bağlı değildir." (TBK. m.36 ve 37/1) ibareleri kullanılmak suretiyle irade bozukluğuyla yapılan sözleşmelerin, iradesi hata, hile veya ikrahla sakatlanan kimseyi bağlamayacağı öngörülerek, bu kişiye belli bir süre içerisinde kullanabileceği iptal hakkı tanımıştır. Tüm bu açıklamalardan anlaşılacağı üzere taraflardan biri diğer tarafı hileyle sözleşme yapmaya yöneltmişse hata esaslı olmasa bile aldatılan taraf için sözleşme bağlayıcı sayılamaz. Değinilen koşulların varlığı hâlinde aldatılan taraf, hakkını kullanmak suretiyle hukuki ilişkiyi geçmişe etkili (makable şamil) olarak ortadan kaldırılabilir ve verdiği şeyi geri isteyebilir. Ancak, hile üçüncü bir kişi tarafından da yapılabilir. Böyle bir durumda kural olarak aldatılan taraf sözleşme ile bağlı ise de üçüncü kişinin hilesini karşı taraf sözleşmenin yapıldığı sırada biliyor ya da bilmesi gerekiyor ise aldatılan taraf sözleşmenin iptalini isteyebilir. Öte yandan, aldatmayı (hileyi) ispat yükü aldatılan tarafa aittir. Hile bir haksız fiil olduğundan her türlü delille kanıtlanması mümkündür. Sözleşme resmî senetle yapılmış olsa dahi 01.01.2002 tarihinde yürürlüğe giren 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu'nun "Resmî belgelerle ispat" kenar başlıklı 7. maddesi "Resmî sicil ve senetler, belgeledikleri olguların doğruluğuna kanıt oluşturur. Bunların içeriğinin doğru olmadığının ispatı, kanunlarda başka bir hüküm bulunmadıkça, her hangi bir şekle bağlı değildir." hükmünü içermekte olduğundan, hile olgusu tanık dâhil olmak üzere her türlü delille ispatlanabilir. Somut olayda davacı aldatmanın ispatı için tanık deliline dayanmış ve davacı tanıkları dinlenmiştir.Dinlenen davacı tanıkları özetle,davacının,davalı ...... firması yetkilisi .....'dan borç para aldığı,bu iyilik karşılığı da davalı ...... firmasının diğer davalı bankadan kullandığı kredinin teminatı olarak üzerine kayıtlı taşınmazı davalı banka lehine ipotek ettirdiği,..... 'a olan borç ödenmesine karşın bu kişinin ipoteği kaldırmadığını beyan etmişler,gelen ipotek belgelerinden ipotek işlemi sırasında davacının eşinin de muvafakatinin alındığı,tanık olarak dinlenen bu kişi de ipotekten haberdar olduğunu bildirdiği görülmektedir.Bu anlatımlardan ve dosya içeriğinden,davacının davalı banka lehine ipotek verirken aldatılmadığı,bu hususun davacı tarafından ispat edilemediği,davacının ve eşinin beyanın da anlaşılacağı üzere davacının aldıkları borç karşılığı davalı ...... şirketi sahibine iyilik yapmak veya aldıkları borcun teminatı için ipotek verdiği,sözleşmenin kurulması sırasında ve devamında bir aldatmanın varlığının ispat edilemediği,sonradan ipoteğin

1. Dava Türü:
Sözleşmenin İptali Davası (Hile Nedeniyle)

2. Temel Olaylar:
- Taraflar arasında bir sözleşme imzalanmış ve davacı, davalı tarafından aldatıldığını iddia etmektedir.
- Davacı, aldatma nedeniyle sözleşmenin iptalini talep etmekte ve ipotek işlemi sırasında aldatılmadığını ispatlamaya çalışmaktadır.

3. Hukuki Sorunlar:
a) Sözleşmede Hile İddiası:
- Türk Borçlar Kanunu'nun 36. maddesi uyarınca, aldatma sonucu yapılan sözleşmenin geçerliliği sorgulanmaktadır. 
- Hilenin varlığı, karşı tarafın aldatma kastıyla hareket edip etmediği ile ilişkilidir.

b) İspat Yükü:
- Hileyi iddia eden tarafın (davacı) bunu ispatla yükümlü olduğu belirtilmektedir.
 
c) Hukuki Sonuçlar:
- Hilenin ispatlanması halinde, mahkeme sözleşmenin iptaline karar verebilir ve tarafların eski duruma döndürülmesi gerekebilir.

d) Zamanaşımı:
- Hile nedeniyle iptal hakkının yanılmayı öğrenme tarihinden itibaren bir yıl içinde kullanılması gerektiği hususu önem taşımaktadır.

4. Uyuşmazlık Konuları:
- Aldatma fiili ve bunun sözleşmenin kurulmasındaki etkisi.
- Tarafların aldatmayı ispat yükümlülüğü ve tanık ifadelerinin geçerliliği.

5. Talepler:
- Davanın kabulü yönünde karar verilmesi ve sözleşmenin iptal edilmesi talep edilmektedir.

Mahkemece, iddia, savunma, benimsenen bilirkişi raporu ve dosya kapsamına göre, taleple yapılan pay devir işleminin kanuna ve ortaklık ana sözleşmesine aykırılık teşkil etmediği, ortaklık defterlerinin ve genel kurul toplantılarının usulünce olduğu, davacının hileli davranışlarla aldatıldığını tespite elverişli somut deliller bulunmadığı bu nedenle de davacının ortaklığın yetkili temsilcilerince yanıltıldığını, yanlış yönlendirildiğini kabule olanak bulunmadığı, ortaklığın pay kazanımını benimseyerek karar gereğini yerine getirdiği, dosyada mevcut SPK raporlarının da tek başına davacının iddialarını ispata elverişli bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir. Kararı, davacı vekili temyiz etmiştir. Dava, geçerli ortaklık ilişkisi kurulmaksızın, yatırım yapmak amacıyla davalı şirkete verilen paranın istirdadı istemine ilişkindir. Dairemizden geçen emsal dosyalardan anlaşılacağı üzere, davalı şirket hakkında düzenlenen SPK raporlarında, hisse senetlerinin izinsiz halka arz edildiği, sermaye artırım kararı verilmesine ilişkin genel kurul toplantısından önce halka arz işlemine başlandığı, .... şirketleri tarafından yasal kayıtlara aktarılması zorunlu hususların yerine getirilmediği, muhasebe kayıtlarında gerçeğe aykırı kayıtlar bulunduğu, kâr ve zarar kalemlerinin gerçeği yansıtmaktan uzak olduğu, hisse devir sözleşmelerinde bazı kişilerin ortaklık pay defterinde gözükmediği, kanun dışı yollardan para toplandığı belirtilmiş, bu kapsamda içinde davalı şirket yöneticisinin de bulunduğu sanıklar hakkında Asliye Ceza Mahkemesi'nin 2006/253 Esas sayılı davasında ihraç edilecek hisse senetlerinin SPK'ya kaydettirilmesi aşaması tamamlanmadan halka arz işlemine başlandığı, pay bedellerinin usulsüz tahsil edildiği belirlenerek mahkumiyet kararı verilmiş, Yargıtay 7. Ceza Dairesi'nin 13.06.2007 tarihli ilamı ile onanmış, Asliye Ceza Mahkemesi'nin 2006/121 Esas sayılı dosyasında SPK'dan izin alınmadan hisse senetleriyle ilgili aracılık faaliyetinde bulunulduğu iddiasıyla dava açılmış, sanıklar hakkında verilen mahkumiyet kararları Yargıtay 7. Ceza Dairesi'nin ilamı ile zamanaşımı nedeniyle ortadan kaldırılmış, yine usulüne uygun olarak defterlerin tutulmaması nedeniyle davalı şirket yöneticisi hakkında mahkumiyet kararı verildiği anlaşılmıştır. Taraflar arasında geçerli bir sözleşmenin kurulabilmesi için sözleşme ehliyeti, hukuka, ahlaka, adaba uygunluk, ifa imkansızlığının bulunmaması, irade ile beyan arasında uyum, geçerlilik şeklinin arındığı hallerde bu şekle uygunluk gerekmekte olup, bu unsurlardan birinin eksikliği halinde ortada irade açıklaması bulunmasına rağmen, bu irade bir borç doğurmayacaktır. (Bkz. Prof Dr. Ahmet Kılıçoğlu Borçlar Genel Hukuku Genel Hükümler, 2. baskı, sayfa 50) Mülga 818 sayılı BK'nın 28. madddesine göre hile, diğer tarafta sözleşme yapma düşüncesini uyandıran ya da bu düşünceyi güçlendiren gerçeğe aykırı eylem ve davranışları ifade eder. Hile nedeniyle sözleşmenin geçersiz sayılabilmesi için kişide aldatma kastının bulunması gerekir. Buna göre kişinin ileri sürdüğü ya da açıklanan zorunluluğu bulunmadığı halde susmuş olduğu nitelikler, karşı tarafı sözleşme yapmaya ikna etme veya sözleşme düşüncesini pekiştirme amacıyla ortaya konulmuş olmaktadır. Kişi bu eylem ve davranışlarda bulunmasaydı diğer tarafın bu sözleşmeyi yapmayacağı bilinç ve düşüncesinde olmalıdır. Aldatma kastında, kişiyi gerçek dışı eylem ve davranışlarda bulunmak suretiyle sözleşme yapmaya ikna etme düşüncesi vardır. Bir başka ifadeyle, sözleşmenin yapılması ile aldatma eylemi arasında illiyet bağı bulunmalıdır. Hileye uğrayan kişinin iradesi sakatlanmıştır. Bu nedenle sözleşmeyi iptal etme hakkına sahiptir. Sözleşmenin iptali halinde tarafların aldıklarını iade yükümlülüğü doğacaktır. Somut olayda, mahkemece yazılı gerekçe ile davanın reddine karar verilmiş ise de, öncelikle davacının sahih bir şekilde davalı şirkete ortak olup olmadığının belirlenmesi gerektiğinden mahkemece bilirkişi kuruluna davalının tüm ticari defter ve kayıtları ve ayrıca hisse devir tarihinden dava tarihine kadar davalı şirketin yapmış olduğu genel kurullara ait tutanaklar ve hazirun cetvelleri incelettirilmek suretiyle davacıya verilen hisse senedinin bir değerinin bulunup bulunmadığı, bu hisselerin davalı şirketin sermayesinde temsil edilip edilmediği, davacının hisse devir aldığı kişinin devir tarihi itibariyle davalı şirkette ortak olup olmadığı, genel kurullarda sermayenin ne şekilde temsil edildiği hususlarının yeterince ve denetime elverişli bir şekilde açıklığa kavuşturulması gerektiği açıktır. Bu bağlamda mahkemece davacının hisse devraldığı şahısların paylarının davalı şirketin sermayesi içinde temsil edilip edilmediği, hisse devreden kişilerin devir tarihi itibariyle hisselerini devrettiği şirketin ortağı olup olmadığı yeterince incelenmediği gibi, davalı şirketin sicil dosyaları tümü ile dosyaya ibraz edilmediğinden belirtilen hususun denetimi de yapılamamıştır. Bu itibarla, mahkemece bilirkişi kuruluna, davalının tüm ticari defter ve kayıtları üzerinde inceleme yapılarak, davalı şirketin devir tarihleri itibariyle sicil dosyaları ile davalı şirket yöneticileri hakkındaki ceza dosyalarının birer suretleri getirtilerek, davacıya devredilen hisselerin davalı şirketin sermayesinde temsil edilip edilmediği, davacının söz konusu hisseleri devraldığı şahısların devir tarihi itibariyle davalı şirketlere ortak olup olmadığı, genel kurullarda sermayenin ne şekilde temsil edildiği hususları açıklığa kavuşturularak, bu inceleme sonucunda davacının ortaklığının sahih olmadığı anlaşıldığı taktirde, davacının zararından davalının haksız fiil hükümleri uyarınca sorumluluğu bulunup bulunmadığı üzerinde durularak, haksız fiil, hile ve aldatma olgusunun tespiti yapılırken de yukarıda bahsi geçen SPK, TBMM ve MASAK raporları, davalı şirketin yöneticileri hakkındaki ceza dosyaları, bu dosyalardaki tanık beyanları da nazara alınarak, davalının hukuki durumu buna göre tayin ve takdir edilerek, sonucuna göre bir karar verilmek

1. Dava Türü:
Sözleşmenin İptali Davası (Hile Nedeniyle)

2. Temel Olaylar:
- Davacı, geçerli bir ortaklık ilişkisi kurulmaksızın, yatırım amacıyla davalı şirkete verdiği paranın iadesini istemektedir.
- Davalı şirketin, hisse senetlerini izinsiz halka arz ettiği ve hukuka aykırı davranışlarla davacıyı aldatmış olabileceği iddiaları mevcuttur.

3. Hukuki Sorunlar:
a) Sözleşmede Hile İddiası:
- Davacı, davalı şirketin hileli davranışlarla kendisini yanıltarak sözleşme imzaladığını iddia etmektedir.
- Hilenin tespiti ve bu nedenle sözleşmenin geçersizliği üzerinde durulmaktadır.

b) İspat Yükü:
- Davacı, yaptığı işlemlerde hile olduğunu ispatlamakla yükümlüdür.
- Davalı, söz konusu hilenin olmadığını iddia etme hakkına sahiptir.

4. Uyuşmazlık Konuları:
- Davacının hisse devraldığı kişilerin, davalı şirkette ortak olup olmadığı ve bu durumun hisselerin değerini nasıl etkilediği.
- Davalı şirketin hisse devir işlemlerinin hukuka uygunluğu konusunda çıkan tartışmalar.

5. Talepler:
- Davacı, sözleşmenin iptali ve zararının tazmini talep etmektedir.
- Mahkemenin, davalıya ait ticari defterlerin ve kayıtların incelenmesini istemektedir.

talimatına istinaden çekişme konusu taşınmazları temlik ettiğini, alıcı olan diğer davalıyı tanımadığını, davalı ..., yatırım maksadıyla ve davacının kendilerinde oluşturduğu güven sebebiyle davacıya 17/10/2006 tarihinde satış bedeli olan 22.000,00 TL'yi gönderdiğini ve dava konusu taşınmazların adına tescil edildiğini, davacının dava dışı ... tarafından gönderilen 120.000,00 TL'nin dava konusu taşınmazların satış bedeli olduğuna ilişkin iddiasının doğru olmadığını, belirterek, davanın reddini savunmuştur. III. MAHKEME KARARI Mahkemenin, 26/01/2016 tarihli ve 2015/136 E., 2016/41 K. sayılı kararı ile; muvazaa iddiasının yazılı belge ile kanıtlanması gerektiği, davacının davalı ... yönünden iddiasını kanıtlayamadığı, diğer davalı ... yönünden ise davadan feragat ettiği gerekçeleri ile davanın reddine karar verilmiştir. IV. TEMYİZ 1.Temyiz Yoluna Başvuranlar Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı temyiz isteminde bulunmuştur. 2. Bozma Kararı Dairenin 01/02/2018 tarihli ve 2017/5270 E., 2018/688 K. sayılı kararı ile; ''...İddianın içeriğinden ve ileriye sürülüş biçiminden davada hile hukuksal nedenine dayanıldığı anlaşılmaktadır. ...Somut olaya gelince, mahkemece hak düşürücü süre üzerinde durulmadığı gibi hile iddiasının kanıtlanması bakımından davacının bildirdiği tanıklar dinlenmemiş, deliller toplanmamıştır. Hal böyle olunca, öncelikle davanın TBK'nın 39.maddesinde düzenlenen süre içerisinde açılıp açılmadığının açıklığa kavuşturulması, süresinde açıldığı saptanırsa işin esasına girilip taraf delilleri toplandıktan ve yukardaki ilkeler uyarınca irdeleme yapıldıktan sonra bir karar verilmesi gerekirken değinilen hususlar üzerinde durulmadan eksik inceleme ile yetinilerek yazılı şekilde karar verilmiş olması doğru değildir.'' gerekçesiyle karar bozulmuştur. 3. Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen Karar Mahkemenin 17/09/2019 tarihli ve 2018/102 E., 2019/216 K. sayılı kararıyla; davacının hile olgusunu Ankara 13. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2009/217 Esas sayılı dosyasının yargılaması sırasında öğrendiği ve anılan dosyanın kesinleşmesinden 3 yıl sonra eldeki davayı açtığı, davanın ... yönünden hak düşürücü süre nedeniyle, diğer davalı ... yönünden ise feragat nedeniyle reddi gerektiği gerekçesi ile davanın reddine karar verilmiştir. 4. Bozma Sonrası Mahkeme Kararına Karşı Temyiz Yoluna Başvuranlar Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı temyiz isteminde bulunmuştur. 5. Temyiz Nedenleri Davacı temyiz dilekçesinde özetle; dava dilekçesindeki iddialarını tekrarla, davalı ...’den şikayetçi olduğunu, soruşturmanın sonuçlanmasını beklediğini, hak düşürücü sürenin geçmediğini, yemin teklif edilmeden karar verildiğini belirterek, kararın bozulmasını talep etmiştir. 6. Gerekçe 6.1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme Dava, hile hukuki nedenine dayalı tapu iptali ve tescil, olmadığı takdirde bedel ve manevi tazminat istemine ilişkindir. 6.2. İlgili Hukuk TBK'nın 39. maddesinde "Yanılma veya aldatma sebebiyle ya da korkutulma sonucunda sözleşme yapan taraf, yanılma veya aldatmayı öğrendiği ya da korkutmanın etkisinin ortadan kalktığı andan başlayarak bir yıl içinde sözleşme ile bağlı olmadığını bildirmez veya verdiği şeyi geri istemezse, sözleşmeyi onamış sayılır." hükmü getirilmiştir. Öte yandan, hile her türlü delille ispat edilebileceği gibi iptal hakkının kullanılması hiç bir şekle bağlı değildir. Bu hak, aldatmanın öğrenildiği tarihten itibaren bir yıllık hak düşürücü süre içerisinde karşı tarafa yöneltilecek bir irade açıklaması, defi yahut dava yoluyla da kullanılabilir. TBK'nın 39. maddesinde düzenlenen 1 yıllık sürenin öğrenme tarihinden itibaren başlayacağı, öğrenme tarihinin işlem tarihi olabileceği gibi, somut olayın özelliğine göre işlem tarihinden ileri bir tarihin de olabileceği, bir başka ifadeyle işlem tarihinde fark edilemeyen bir hilenin çeşitli nedenlerle sonraki bir tarihte öğrenilebileceği de kuşkusuzdur. 7.3. Değerlendirme Somut olayda, davacının dava konusu 3 parça taşınmazı 07/02/2007 tarihinde davalı ...’e satış suretiyle temlik ettiği, davalı tarafından davacıya 17/10/2006 tarihinde 22.000,00 TL açıklamasız havale yapıldığı, 20/10/2006 tarihinde de davacının ağabeyi ... ... tarafından 120.000,00 TL tutarlı ikinci havalenin yapıldığı, akabinde ... ... tarafından davacıya karşı Ankara 13. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2009/217 Esas sayılı dosyasında 10/06/2009 tarihinde açılan alacak davasında, davacıya 120.000 TL’yi kendisine taşınmaz alması için gönderdiğini ancak davacının edimini yerine getirmediğini ileri sürerek 120.000 TL bedelin davacıdan tahsilini talep ettiği, Ankara 13. Asliye Hukuk Mahkemesince 24/05/2011 tarihinde davanın kabulüne karar verildiği ve kararın derecattan geçerek 02/07/2012 tarihinde onanarak kesinleştiği, davacının 05/06/2012 tarihinde davalı ...’den şikayetçi olduğu, şikayet dilekçesinde davalının yukarıda bahsi geçen alacak davasında yalan tanıklık yaparak eldeki davaya konu taşınmazların satış bedeli olarak gönderilen 120.000 TL’nin ... ...’na iadesini sağladığını, Ankara 13. Asliye Hukuk Mahkemesince verilen kararın henüz kesinleşmediğini ve şikayeti sonucu yürütülecek soruşturmanın alacak davasını etkileyeceğini belirttiği, Ankara Cumhuriyet Başsavcılığınca 08.06.2012 tarihinde takipsizlik kararı verildiği, davacının itirazı üzerine Sincan 1. Ağır Ceza Mahkemesinin 2012-2641 D.İş sayılı kararı ile davacının itirazının reddine karar verildiği, davacının kanun yarına bozma yoluna başvurduğu ve Yargıtay 9. Ceza Dairesinin 08/01/2014 tarihli kararı ile davacının başvurusu kabul edilerek itirazın kabulüne karar verilmesi gerektiği gerekçesi ile Sincan 1. Ağır Ceza Mahkemesinin 2012-2641 D.İş sayılı kararının kanun yararına bozulmasına karar verildiği, bunun üzerine takipsizlik kararının kaldırıldığı ve davalının 18/11/2014 tarihinde alınan ifadesinde suçlamayı kabul etmediğini ve davacıya 3 parça taşınmaz için 22.000 TL gönderdiğini, 120.000 TL’nin ise ... ... için taşınmaz alınması amacıyla gönderildiğini belirttiği,

1. Dava Türü:
Sözleşmenin İptali Davası (Hile Nedeniyle)

2. Temel Olaylar:
- Davacı, davalı ile bir sözleşme çerçevesinde taşınmaz satışında bulunmuştur.
- Davalı, davacıya satış bedeli olarak belirli bir miktar para göndermiştir.
- Davacı, davalının aldatma eylemi nedeniyle sözleşmeyi iptal etmeye yönelik bir dava açmıştır.

3. Hukuki Sorunlar:
- Aldatmanın (hile) sözleşmenin kurulmasında etkili olup olmadığı
- Hile nedeniyle sözleşmenin iptali talebi
- İptal hakkının süresinde kullanılıp kullanılmadığı
- Türk Borçlar Kanunu'nun (TBK) 39. maddesinin uygulanması

4. Uyuşmazlık Konuları:
- Davacının sözleşmenin hile nedeniyle iptali talebi
- İptal hakkının süresine yönelik itirazlar ve delil durumu

5. Talepler:
- Sözleşmenin hile nedeniyle iptali
- İptal durumunda ortaya çıkan bedel ve manevi tazminat talepleri

sonunda, yerel mahkemece davanın kabulüne ilişkin olarak verilen karar davalı vekili tarafından süresinde duruşma istemli olarak temyiz edilmiş olmakla, duruşma günü olarak saptanan 23.01.2020 Perşembe günü için yapılan tebligat üzerine temyiz eden davalı vekili Avukat ... ile temyiz edilen davacı vekili Avukat ... geldiler, duruşmaya başlandı, süresinde verildiği ve kayıt olunduğu anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra gelen vekillerin sözlü açıklamaları dinlendi, duruşmanın bittiği bildirildi, iş karara bırakıldı. Bilahare Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen rapor okundu, düşüncesi alındı. Dosya incelenerek gereği görüşülüp düşünüldü: -KARAR- Dava, hile (aldatma) hukuksal nedenine dayalı tapu iptali ve tescil isteğine ilişkindir. Davacı, adına kayıtlı ... ada ... parsel sayılı taşınmazdaki ... nolu bağımsız bölümünü daha önceden tanıdığı dava dışı ... aracılığı ile davalı ...’a satma konusunda anlaştıklarını, davalının, bir kısım altınlarını bozdurması gerektiği, bu sebeple taşınmazın bedelini tapu ferağı sırasında ödeyeceği telkini üzerine aracı olan şahsı tanıyor olmasından duyduğu güven nedeni ile satış bedelinin devir işlemi sırasında ödeneceğini düşünerek 14.11.2014 tarihinde dava konusu taşınmazı davalıya devrettiğini, ancak davalının sürekli kendisini oyalayarak satış bedelini ödemediğini, hileli davranışlarla taşınmazının elinden alındığını belirterek dava konusu taşınmazın tapu kaydının iptali ile adına tesciline karar verilmesini istemiştir. Davalı, dava konusu taşınmazı bedelini ödemek suretiyle satın aldığını, nitekim bu hususun dava konusu taşınmazın satışına ilişkin resmi senet ile de sabit olduğunu, resmi senedin aksinin aynı nitelikte bir belge ile ispat edilebileceğini belirterek davanın reddini savunmuştur. Mahkemece, satış bedelinin ileriki tarihlerde ödeneceğine dair taraflar arasında bir anlaşma bulunmamakta olup aksine davacıda bedelin hemen ödeneceğine dair güven ortamı oluşturularak tapunun devrinin sağlandığı, satış bedelinin ödenmediği, bu haliyle davacının hileye maruz bırakıldığı gerekçesi ile davanın kabulüne karar verilmiştir. Dosya içeriğinden ve toplanan delillerden, davacının adına kayıtlı ... ada ... parsel sayılı taşınmazdaki mesken nitelikli ... nolu bağımsız bölümünü 14.11.2014 tarihinde satış yolu ile davalı ...’a devrettiği, davalının sürekli oyalarak dava konusu taşınmazın satış bedelini ödemediğini, hileye maruz bırakılarak taşınmazın devrinin sağlandığını ileri sürerek tapu iptali ve tescil isteği ile eldeki davayı açtığı anlaşılmaktadır. Bilindiği üzere, "hile"(aldatma); genel olarak bir kimseyi irade beyanında bulunmaya, özellikle sözleşme yapmaya sevk etmek için onda kasten hatalı bir kanı uyandırmak veya esasen var olan hatalı bir kanıyı koruma yahut devamını sağlamak şeklinde tanımlanır. Hatada yanılma, hilede ise yanıltma söz konusudur. 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu'nun(TBK) 36/1. (818 sayılı Borçlar Kanunu'nun(BK) 28/1.) maddesinde açıklandığı gibi; taraflardan biri diğer tarafın kasıtlı aldatmasıyla sözleşme yapmaya yöneltilmişse, yanılma(hata) esaslı olmasa bile aldatılan taraf için sözleşme bağlayıcı sayılamaz. Değinilen koşulların varlığı halinde aldatılan taraf hakkını kullanmak suretiyle hukuki ilişkiyi geçmişe etkili (makable şamil) olarak ortadan kaldırabilir ve verdiği şeyi geri isteyebilir. Öte yandan, hile her türlü delille ispat edilebileceği gibi iptal hakkının kullanılması hiçbir şekle bağlı değildir. Hilenin öğrenildiği tarihten itibaren bir yıllık hak düşürücü süre içerisinde, sözleşmenin karşı tarafına yöneltilecek tek taraflı bir irade açıklaması ile bildirilebileceği gibi def'i veya dava yoluyla da kullanılabilir. Somut olaya gelince; davalının cevap dilekçesinde tanık deliline dayandığı ve 28.10.2015 tarihli dilekçesi ile de tanık isimlerini bildirdiği, ne var ki Mahkemece 24.03.2016 tarihli celsede; “davanın hukuki niteliği dosyanın kapsamlı ve mevcut delil durumu dikkate alınarak davalı tanıklarının dinlenilmesinin yargılamaya yenilik katmayacağı anlaşılmakla bu aşamada dinlenilmesinden vaz geçilmesine” şeklinde ara karar kurularak davalı tanıklarının dinlenmediği, bu nedenle eksik araştırma ve inceleme neticesinde sonuca gidilerek karar verildiği anlaşılmaktadır. Hâl böyle olunca, yukarıda değinilen ilkeler doğrultusunda araştırma ve inceleme yapılması, tarafların bildirdikleri ve bildirecekleri delillerin eksiksiz toplanması, davalı tanıklarının da dinlenmesi ve sonucuna göre bir karar verilmesi gerekirken yanılgılı değerlendirme ve eksik inceleme ile yazılı şekilde karar verilmesi doğru değildir. Davalının yerinde bulunan temyiz itirazlarının kabulü ile, hükmün (6100 sayılı Yasanın geçici 3.maddesi yollaması ile) 1086 sayılı HUMK'un 428.maddesi gereğince BOZULMASINA, 02.01.2020 tarihinde yürürlüğe giren Avukatlık Ücret Tarifesi gereğince gelen temyiz eden vekili için 2.540.00. TL. duruşma vekâlet ücretinin temyiz edilenden alınmasına, alınan peşin harcın temyiz edene geri verilmesine, 23/01/2020 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.

1. Dava Türü:
Sözleşmenin İptali Davası (Aldatma Nedeniyle)

2. Temel Olaylar:
- Davacı, tapu iptali için davalı ile anlaşarak taşınmazını devretmiştir.
- Davalı, satış bedelini ödemek noktasında sürekli olarak oyalamış, dolayısıyla davacı aldatılmıştır.
- Davacı, aldatıldığını fark ettikten sonra dava açma yoluna gitmiştir.

3. Hukuki Sorunlar:
- Hile (aldatma) nedeniyle taşınmazın tapu kaydının iptali talebi
- Satış bedelinin ödenmesi gerekiyorken ödenmemesi durumu
- Türk Borçlar Kanunu'nun aldatma ile ilgili hükümlerinin (TBK m. 36) uygulanması
- Aldatmanın mülkiyet devrinde etkili olup olmadığının incelenmesi

4. Uyuşmazlık Konuları:
- Davacının, aldatma nedeniyle tapu iptali hakkını kullandığı iddiası 
- Davalının satış bedelinin ödenmesi ve bunun ispatı meselesi.

5. Talepler:
- Taşınmazın tapu kaydının iptali ve davacının adına tescil edilmesi

yanılma hâlleri esaslıdır: 1. Yanılan, kurulmasını istediği sözleşmeden başka bir sözleşme için iradesini açıklamışsa. 2. Yanılan, istediğinden başka bir konu için iradesini açıklamışsa. 3. Yanılan, sözleşme yapma iradesini, gerçekte sözleşme yapmak istediği kişiden başkasına açıklamışsa. 4. Yanılan, sözleşmeyi yaparken belirli nitelikleri olan bir kişiyi dikkate almasına karşın başka bir kişi için iradesini açıklamışsa. 5. Yanılan, gerçekte üstlenmek istediğinden önemli ölçüde fazla bir edim için veya gerçekte istediğinden önemli ölçüde az bir karşı edim için iradesini açıklamışsa. Basit hesap yanlışlıkları sözleşmenin geçerliliğini etkilemez; bunların düzeltilmesi ile yetinilir.” düzenlemesine yer verilmiştir. Saikte yanılma, başlıklı TBK’nın 32. maddesinde “saikte yanılma esaslı yanılma sayılmaz. Yanılanın, yanıldığı saiki sözleşmenin temeli sayması ve bunun da iş ilişkilerinde geçerli dürüstlük kurallarına uygun olması hâlinde yanılma esaslı sayılır. Ancak bu durumun karşı tarafça da bilinebilir olması gerekir.” düzenlemesi yer almaktadır. 31. madde dışındaki bir beyan yanılmasının esaslı yanılma sayılması için, bunun TBK’nın 32. maddesindeki unsur ve ölçüleri taşıması gerekir. Durum 32. maddenin birinci cümlesi dışındaki ölçü ve unsurları taşıdığı zaman esaslı yanılma, başka bir değişle temel yanılması olur. Şu hâlde, beyan yanılmaları ilke olarak; saik yanılmaları ise istisnai olarak esaslı yanılmadır. Türk Borçlar Kanunu’nda esaslı yanılma hâlleri ayrı ayrı belirtilmiştir. Bunlardan ilki sözleşmenin niteliğinde yanılmadır. Burada yanılan taraf işlem iradesine uygun bir sözleşme yapmak istemekte, ancak yanlışlıkla kurulmasını istediği sözleşmeden başka bir sözleşme için iradesini açıklamaktadır (TBK. m.31/I-bent 1). Böylece görünüşte kurulan sözleşme türü ile kurulmak istenilen sözleşme türü, hukuki nitelik ve içeriği itibariyle birbirinden farklıdır. Sözleşmenin tipinde bir yanılma vardır. Diğer bir anlatımla kişinin sözleşme yapma iradesi vardır, ancak bu iradeye uygun olmayan bir başka sözleşme yapmıştır. Esaslı yanılma hâllerinden ikincisi sözleşmenin konusunda yanılmadır. Yanılan, gerçekte istediğinden başka bir konu için iradesini beyan etmişse, konuda yanılma söz konusu olur. Burada geçen konu sözcüğü geniş yorumlanmalı ve bundan “sözleşmenin konusunu oluşturan şey” anlaşılmalıdır. TBK. m. 31/I bent 5’e göre yanılan, yapmak istediği sözleşmede gerçekte üstlenmek istediğinden önemli ölçüde çok veya gerçekte istediğinden önemli ölçüde az bir karşı edim için iradesini açıklamış ise, bu hâlde de esaslı beyan yanılması söz konusu olur. Miktarda yanılmanın gerçekleşmesi için gerçekte istenen miktarla sözleşmede fiilen kararlaştırılan miktarın önemli ölçüde birbirinden farklı olması gerekir. Buna karşılık borçlanılan edim veya karşı edimin değeri üzerindeki yanılma, miktarlar istenilene uymaktaysa, buraya girmez. Değer yanılması, ilke olarak saik yanılmasıdır. TBK. m. 34’te, TMK m. 2’de düzenlenmiş olan dürüstlük kuralı, dolayısıyla hakkın kötüye kullanılması yasağı, özel bir uygulama alanı bulmuştur. Buna göre yanılan taraf, yanıldığını dürüstlük kurallarına aykırı olarak ileri süremez. Bu nedenle karşı taraf, yanılanın yanıldığını bilmiyor veya yanılma sebebiyle sözleşmenin iptali hâlinde, muhatabın uğrayacağı zarar, yanılanın uğrayacağı zarardan daha fazla bulunuyor ya da yanılmaya rağmen sözleşmenin ifası, yanılan tarafı zarara sokmayacak ise, yanılmayı öne sürerek sözleşmenin iptalini istemek dürüstlük kuralına aykırı düşer. Bu durumda hakkın kötüye kullanılması söz konusu olur. Bu Düzenlemeye göre, yanılan bu yanılmasına, dürüstlük kuralına aykırı bir surette dayanamaz. Örneğin, yanılan o şeydeki çıkarı çok az olduğu hâlde, sırf karşı yanı rahatsız etmek için yanılmayı ileri süremez. Sonra yanılanın yaptığı yanlışlığın kendi yararına olması hâlinde de hüküm aynıdır. 2- Aldatma (hile), genel olarak bir kimseyi irade beyanında bulunmaya, özellikle sözleşme yapmaya sevk etmek için onda kasten hatalı bir kanı uyandırmak veya esasen var olan hatalı bir kanıyı koruma yahut devamını sağlamak şeklinde tanımlanır. Hata da yanılma, hilede ise yanıltma söz konusudur. TBK’nın 36/1. maddesinde açıklandığı üzere taraflardan biri diğer tarafın kasıtlı aldatmasıyla sözleşme yapmaya yöneltilmişse yanılma (hata) esaslı olmasa bile aldatılan taraf için sözleşme bağlayıcı sayılamaz. Değinilen koşulların varlığı halinde aldatılan taraf hakkını kullanmak suretiyle hukuki ilişkiyi geçmişe etkili (makable şamil) olarak ortadan kaldırabilir ve verdiği şeyi geri isteyebilir. Öte yandan, hile her türlü delille ispat edilebileceği gibi iptal hakkının kullanılması hiç bir şekle bağlı değildir. Aldatmanın öğrenildiği tarihten itibaren bir yıllık hak düşürücü süre içerisinde karşı tarafa yöneltilecek bir irade açıklaması, defi yahut dava yoluyla da kullanılabilir. 3- Sözleşmenin aşırı yararlanma (gabin) nedeniyle illetli olduğunun kabulü için edim ve karşı edim arasındaki oransızlığın, taraflardan birinin, diğerinin şahsında mevcut özel bir durumu bilerek istismar etmesi, sömürmesi sonucu oluşması gerekir. Dar ve zor durumda kalmaları nedeniyle, sözleşme yapmaya, mallarını çok düşük bedel ile devretmeye sürüklenmiş kişileri korumak zayıfı güçlüye ezdirmemek için hukukumuzda da düzenlemeler yapılmış TBK’nın 28 maddesi ile aynen; "Bir sözleşmede karşılıklı edimler arasında açık bir oransızlık varsa, bu oransızlık, zarar görenin zor durumda kalmasından veya düşüncesizliğinden ya da deneyimsizliğinden yararlanılmak suretiyle gerçekleştirildiği takdirde, zarar gören, durumun özelliğine göre ya sözleşme ile bağlı olmadığını diğer tarafa bildirerek ediminin geri verilmesini ya da sözleşmeye bağlı kalarak edimler arasındaki oransızlığın giderilmesini isteyebilir. Zarar gören bu hakkını, düşüncesizlik veya deneyimsizliğini öğrendiği; zor durumda kalmada ise, bu durumun ortadan kalktığı tarihten başlayarak bir yıl ve her hâlde sözleşmenin kurulduğu tarihten başlayarak beş yıl içinde kullanabilir." hükmü getirilmiştir.

1. Dava Türü:
Sözleşmenin İptali Davası

2. Temel Olaylar:
- Davacı ve davalı arasında bir sözleşme yapılması süreci yaşanmıştır.
- Davacı taraf, sözleşmeyi imzalarken davalı tarafından yanıltılmıştır.
- Yanılmanın türleri ve etkileri üzerinde durularak, sözleşmenin geçerliliğine dair hukuki açıklamalar yapılmıştır.
- Davacı, yanlış anlaşılmalar ve yanıltıcı iradeler nedeniyle sözleşmenin iptali talebinde bulunmaktadır.

3. Hukuki Sorunlar:
- Esaslı yanılma nedeniyle sözleşmenin iptali talebi
- Yanılma ve aldatmanın hukuki niteliği üzerindeki tartışmalar
- Türk Borçlar Kanunu'nda belirtilen yanılma hallerinin (TBK m. 31 ve 36) uygulanması
- Sözleşmenin geçerliliğini etkileyecek unsurları içeren hukuki değerlendirmeler
- Hukuki sonuçlar ve aldatmanın etkisi

4. Uyuşmazlık Konuları:
- Yanılmanın esaslı olup olmadığı
- Aldatma nedeniyle sözleşmenin iptali yönündeki taleplerin hukuki dayanağı
- Geçerlilik, iptal ve sürecin yapılması gereken tespitler

5. Talepler:
- Sözleşmenin iptal edilmesi
- Aldatma ve yanılma nedeniyle dava sürecinin yürütülmesi
- İlgili hukuki düzenlemelerin uygulanarak, zarar gören tarafın haklarının tesis edilmesi

Türkiye'ye yerleşip Türk vatandaşı olduğunu, 13.11.1997 tarihinde eşi ölünce yalnız kaldığını daha önceden tanıdığı ve karı koca olan davalıların her zaman yanında olduklarını, yakın bir ilişki içine girmeye çalıştıklarını, öte yandan yalnız olduğunu, koruyup sahip çıkacak kimsesinin olmadığını, asker olan eşinin malvarlığına devletin elkoyabileceği, devamlı kendisine bakacakları telkiniyle ... ...’de bulunan 350 m2’lik dubleks evini gerçekte bedelsiz olarak ancak tapuda satış suretiyle davalılara devrettiğini, aynı şekilde davalıların baskısı sonucu dava dışı ... ...'da bulunan taşınmazını da devretmek zorunda kaldığını, hatta kurdukları senaryoya inandırmak için taşınmazların intifa hakkını da üzerinde bıraktıklarını, 2009 yılından sonra kötü davranıp çekişme konusu taşınmazı satışa çıkardıklarını ileri sürerek, tapu iptal ve tescile karar verilmesini istemiş, bilahare dava konusu taşınmazların 470 ada 1 ve 12 parsel sayılı taşınmazlar olduğunu bildirmiş, bozma kararından sonra, dava konusu edilen taşınmazın 470 ada 1 parsel sayılı taşınmaz olduğunu beyan etmiştir. Davalılar, dava konusu 1 parsel taşınmazı komşu parselle birlikte davalı ...'in dava dışı 3. kişiden satın aldığını ve aynı yıl davacıya satış suretiyle devrettiğini, her iki arsa üzerine de ayrı ayrı birer ev yapmayı planladıklarını, davalı ...'in müteahhitliğiyle inşaatın tamamlandığını, inşaatın yapımı sırasında davalı ...'e borçlanan davacının borcu mahsup edilip geriye kalan satış bedeli davacıya verilerek dava konusu taşınmazın satın alındığını, aralarındaki samimiyet nedeniyle davacının taşınmazda oturmaya devam ettiğini, bu nedenle maddi bir karşılık olmaksızın taşınmazın intifa hakkının davacıya verildiğini, ...'da bulunan dava dışı taşınmazın da benzer şekilde davacıdan satın alındığını belirtip davanın reddini savunmuşlardır. Yargılama sırasında davalıların ölümü üzerine mirasçıları davaya dahil edilmiştir. Davacının iddiasının gabine dayalı olduğu ve ispat edilemediği gerekçesi ile davanın reddine ilişkin olarak verilen karar Dairece, davada hile hukuksal nedenine dayanıldığı, bu yönde araştırma ve inceleme yapılarak bir karar verilmesi gerektiği gerekçesiyle bozulmuş olup, hükmüne uyulan bozma ilamı doğrultusunda yapılan yargılama neticesinde mahkemece, hile iddiasının ispatlanamadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir. Dosya içeriğinden, toplanan delillerden; davacının dubleks ev niteliğindeki 470 ada 1 parsel sayılı taşınmazının intifa hakkını kendi üzerinde bırakıp çıplak mülkiyetini 04.08.1999 tarihinde davalılara yarı yarıya satış suretiyle temlik ettiği anlaşılmaktadır. Bilindiği üzere, hile (aldatma), genel olarak bir kimseyi irade beyanında bulunmaya, özellikle sözleşme yapmaya sevk etmek için onda kasten hatalı bir kanı uyandırmak veya esasen var olan hatalı bir kanıyı koruma yahut devamını sağlamak şeklinde tanımlanır. Hata da yanılma, hilede ise yanıltma söz konusudur. 6098 s. Türk Borçlar Kanununun (TBK) 36/1. (818 s. Borçlar Kanunun (BK) 28/1.) maddesinde açıklandığı üzere taraflardan biri diğer tarafın kasıtlı aldatmasıyla sözleşme yapmaya yöneltilmişse yanılma (hata) esaslı olmasa bile aldatılan taraf için sözleşme bağlayıcı sayılamaz. Değinilen koşulların varlığı halinde aldatılan taraf hakkını kullanmak suretiyle hukuki ilişkiyi geçmişe etkili (makable şamil) olarak ortadan kaldırabilir ve verdiği şeyi geri isteyebilir. Öte yandan, hile her türlü delille ispat edilebileceği gibi iptal hakkının kullanılması hiç bir şekle bağlı değildir. Aldatmanın öğrenildiği tarihten itibaren bir yıllık hak düşürücü süre içerisinde karşı tarafa yöneltilecek bir irade açıklaması, defi yahut dava yoluyla da kullanılabilir. 6098 sayılı Borçlar Kanunu'nun 39. (eski Borçlar Kanunu'nun 31. maddesi) maddesinde öngörülen bir yıllık hak düşürücü sürenin hileye maruz kalan kimsenin bunu öğrendiği tarihten itibaren işlemeye başlayacağı, mağdurun öğrenme tarihi olarak ileri sürdüğü tarihin esas alınacağı belirgin olup; diğer tarafın öğrenmenin (ıttılaın) bu tarih değil de daha önce olduğunu iddia etmesi durumunda, bu iddiasını ispat zorunluluğunda olduğunda da kuşku bulunmamaktadır. Nitekim, Hukuk Genel Kurulu’nun 20.04.1983 gün ve 1980/1-1846-397 sayılı kararında da aynı hususa işaret edilmiştir. Somut olaya gelince, her türlü delille ispat edilebilen hile hukuksal nedenine dayalı davalarda tanık delili en önemli delillerden olup, davacının ek tanık listesi verme talebinin reddi doğru ise de bozmadan önce dinlenen tanığı ...'ın bozmadan sonra dinlenmediği, dinlenmemesine ilişkin gerekçenin yerinde görülmediği anlaşıldığından, davacının adı geçen tanığının usulünce dinlenmesi, ondan sonra tüm deliller birlikte değerlendirilip yukarıdaki ilkeler uyarınca sonucuna göre bir karar verilmesi gerekirken yazılı şekilde karar verilmesi doğru değildir. Davacı vekilinin yerinde bulunan temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün açıklanan nedenlerle (6100 sayılı Yasanın geçici 3.maddesi yollaması ile) 1086 sayılı HUMK'un 428.maddesi gereğince BOZULMASINA, alınan peşin harcın temyiz edene geri verilmesine, 09/03/2021 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.

1. Dava Türü:
Sözleşmenin İptali Davası (Hile Nedeniyle)

2. Temel Olaylar:
- Davacı, Türk vatandaşı olduktan sonra yalnız kalmıştır.
- Davalılar, davacının malvarlığını aldatma yolu ile elde etmiştir.
- Davacı, aldandığını fark edince, yapılan işlemlerin iptali için dava açmıştır.
- Kayıtlı taşınmazların alım-satım süreci üzerinde aldatma ve hile iddiaları bulunmaktadır.

3. Hukuki Sorunlar:
- Hile nedeniyle taşınmazların devri ve iptali talebi
- Hile iddiasının ispatı
- Taşınmazların intifa hakkının devri
- Türk Borçlar Kanunu'nun ilgili hükümlerinin (özellikle TBK m. 36 ve m. 39) uygulanması
- İptal hakkının süresinde kullanılıp kullanılmadığının tespiti

4. Uyuşmazlık Konuları:
- Hile iddiasının varlığı ve ispatı
- Taşınmazların gerçek mülkiyet devri ve buna ilişkin irade beyanları

5. Talepler:
- Dava konusu taşınmazların tapu iptali ve tesciline karar verilmesi
- Hile hukuksal nedenine dayanarak yapılan işlemlerin iptal edilmesi

davalının şahsen hileli davranışlarla ve işlemlerle davacıyı kandırdığı, konut satın almak isteyen davacının kooperatife ortak olma iradesinin bulunmadığı, davalının, davacının iradesini fesada uğrattığı iddiasına dayalı olup, davalıya ödenen bedelin denkleştirici adalet ilkesi gereğince tahsili istemine ilişkindir. 1163 sayılı Kooperatifler Kanunu’nun 59/3. maddesinde; "Yönetime veya temsile yetkili şahısların kooperatife ait görevlerini yürütmeleri esnasında meydana getirdikleri haksız fiillerden doğan zararlardan kooperatif sorumludur" hükmüne yer verilmiş, 62/1. maddesinde ise yönetim kurulu üyelerinin görevleri belirtilmiş, yönetim kurulunun, kooperatif amaçlarının gerçekleşmesi ve ortakların çıkarlarının korunması ile ilgili olarak yasalara, anasözleşme hükümlerine ve genel kurul kararlarına göre işleri titizlikle yürütecekleri ve kooperatifin başarısı ve gelişmesi yolunda gereken çabayı göstermekle görevli oldukları açıklanmıştır. 62/3. maddesinde ise; "Yönetim Kurulu üyeleri ve kooperatif memurları, kendi kusurlarından ileri gelen zararlardan sorumludurlar" hükmüne yer verilmiştir. Aynı Kanun'un 98. maddesi yollaması ile dava tarihinde yürürlükte bulunan 6102 sayılı TTK'nın 553. maddesinde yöneticilerin ortağa karşı da sorumluluğu düzenlenmiştir. Yönetim kurulu üyelerinin yasa ve anasözleşme hükümlerine aykırı davranışları ile ortaklığın malvarlığını azaltan veya kötüleştiren davranışları, ortakların dolaylı zarar görmesine yol açar. Zira, bu tür tasarruflar payları oranında ortakları etkiler. Başka bir anlatımla, ortaklığın doğrudan doğruya zarar görmesi, ortakların dolaylı zararıdır. Yöneticilerin eylemleri sonucunda ortakların ortaklığın zararından müstakil olarak gördükleri zararlar da söz konusudur. Anılan zarar türünde ortaklığın zarar görüp görmemesinin bir önemi bulunmamaktadır. Esasen, bu zararın üçüncü kişinin gördüğü zarardan tek farkı, ortak olmanın sonucu olmasıdır. Ortaklar doğrudan zarara ilişkin tazminatın kendisi adına hükmedilmesini isteyebilirler. Davacı, 11.07.2013 tarihli dilekçesinde davalının kooperatif başkanı sıfatını kötüye kullandığına ilişkin anlatıma ve "davamız kooperatif başkanının sorumluğundan kaynaklı alacak davasıdır." şeklinde bir cümleye yer verilmiş ise de, bu dilekçenin diğer bölümlerine ve dava dilekçesi ile diğer dilekçelere bakıldığında, üye sıfatıyla uğranılmış bir doğrudan zararının 6102 sayılı TTK'nın 533. maddesi uyarınca tazmini istenmiş değildir. Davacı, kooperatife üye olmak amacında olmadığını, davalıdan konut satın almak üzere ödeme yaptığını iddia etmektedir. Anılan tüm dilekçelerde de davacı, konut satım sözleşmesine dayanmış, davalının koopetatif başkanlığını araç olarak kullanarak kendisine menfaat temin etmek için davacıyı dolandırdığı ileri sürülmüştür. Temyiz dilekçesinde aynı maddi vakıalara dayanılmıştır. 11.07.2013 tarihli dilekçede geçen ve mahkemenin gerekçe yaptığı cümlede geçen nitelendirmenin, davacının gerçek iradesini yansıtmadığının ve dayandığı maddi vakıaların bu nitelendirmeyi gerektirmediğinin kabulü gerekir. Dava tarihinde yürürlükte bulunan TBK'nın 36/1. (818 sayılı BK'nın m. 28/1.) maddesinde "Taraflardan biri, diğerinin aldatması sonucu bir sözleşme yapmışsa, yanılması esaslı olmasa bile, sözleşmeyle bağlı değildir." hükmüne; TBK'nın 39. maddesinde "Yanılma veya aldatma sebebiyle ya da korkutulma sonucunda sözleşme yapan taraf, yanılma veya altadmayı öğrendiği ya da korkutmanın etkisinin ortadan kalktığı andan başlayarak bir yıl içinde sözleşme ile bağlı olmadığını bildirmez veya verildği şeyi geri istemezse, sözleşmeyi onamış sayılır. Aldatma veya korkutmadan dolayı bağlayıcılığı olmayan bir sözleşmenin onanmış sayılması, tazminat hakkını ortadan kaldırmaz." hükmüne yer verilmiştir. Öncelikle hile nedenine dayalı bir davanın dinlenebilmesi için ileri sürülen vakıaların hile olarak kabul edilmesi ve akdin diğer tarafının hile yaptığının ispatlanması gereklidir. YHGK'nın 15.12.2004 tarih ve 14-558 E, 4-722 K; 09.02.2005 tarih ve 1-7 E, 47 K sayılı ilamlarında açıklandığı üzere; hile, genel olarak bir kimseyi irade beyanında bulunmaya, özellikle sözleşme yapmaya sevk etmek için onda kasten hatalı bir kanı uyandırmak veya esasen var olan hatalı bir kanıyı korumak yahut devamını sağlamak şeklinde tanımlanır. Hatada yanılma, hilede yanıltma sözkonusudur. Hile koşullarının varlığı halinde aldatılan taraf, hakkını kullanmak suretiyle hukuki ilişkiyi geçmişe etkili olarak ortadan kaldırabilir ve verdiği şeyi geri isteyebilir. Bunun yanı sıra, hile her türlü delille ispat edilebileceği gibi iptal hakkının kullanılması da hiçbir şekle bağlı değildir. Hilenin öğrenildiği tarihten itibaren bir yıllık hak düşürücü süre içerisinde karşı tarafa yöneltilecek bir irade açıklaması, def'i yahut dava yoluyla bu hak kullanılabilir. 04.06.1958 Gün ve 15/6 sayılı İBK'da da belirlendiği gibi, HUMK'nın 74,75 ve 76. maddeleri gereğince hakim, tarafların ileri sürdükleri maddi vakıalar ve bunlara bağlı netice-i taleplerle bağlı ve fakat hukuki tavsiflerle bağlı olmayıp, kanunları re'sen uygulamakla ve neticeye vardırmakla yükümlüdür. HMK'nın 24/1, 25, 26. madde hükümlerinde de aynı yönde düzenleme getirilmiştir. HMK'nın 25. maddesi “Kanunda öngörülen istisnalar dışında, hâkim, iki taraftan birinin söylemediği şeyi veya vakıaları kendiliğinden dikkate alamaz ve onları hatırlatabilecek davranışlarda dahi bulunamaz.”hükmünü içermektedir. Hakim tarafların dayandığı maddi vakıalarla bağlı olup, dayanmadığı maddi vakıaları gerekçe göstererek davayı tavsif edemez. Somut olayda, davacının üye sıfatıyla uğradığı bir zarara ilişkin olarak, kooperatif yöneticisinin sorumluluğuna dayalı herhangi bir talebi bulunmadığı ve mahkemenin dava konusu talep bakımından görevli olduğu gözetilerek, TBK'nın 36. ve 39. (BK'nın m. 28. ve 31.) maddeleri hükümleri çerçevesinde davanın ele alınıp, sonucuna göre bir karar verilmesi gerekirken, yazılı şekilde yanılgılı gerekçeyle, davanın usulden reddine karar verilmesi doğru olmamıştır. SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle, davacı vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün, davacı yararına BOZULMASINA, peşin harcın istek halinde iadesine, karar düzeltme yolu kapalı olmak üzere, 25.06. 2014 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.

1. Dava Türü:
Hile (Aldatma) Nedeniyle Sözleşmenin İptali ve Tazminat Davası

2. Temel Olaylar:
- Davalı, davacıyı konut satın alma sürecinde aldatmıştır.
- Davacı, kooperatif başkanının kötü niyetli davranışları sonucu, kooperatife üye olma iradesi olmaksızın, konut alımı için ödeme yapmıştır.
- Davacı, sözleşmenin hileli bir şekilde yapılmış olduğunu iddia etmektedir.

3. Hukuki Sorunlar:
- Sözleşmede hile (aldatma) unsurunun varlığının tespiti.
- Davacının zararının tazmini için hukuki dayanakların belirlenmesi.
- Davalının sorumluluğu ve tazminat talepleri.

4. Uyuşmazlık Konuları:
- Davalının hileli davranışlarına dayalı olarak sözleşmenin iptali.
- Davacının uğradığı zararların tazmini ve bu süreçteki hukuki sorumluluklar.

5. Talepler:
- Sözleşmenin iptali ve davacının uğramış olduğu zararın tazmin edilmesi talebi.

esasen var olan hatalı bir kanıyı koruma yahut devamını sağlamak şeklinde tanımlanır. Hata da yanılma, hilede ise yanıltma söz konusudur. 6098 s. Türk Borçlar Kanununun (TBK) 36/1. (818 s. Borçlar Kanunun (BK) 28/1.) maddesinde açıklandığı üzere taraflardan biri diğer tarafın kasıtlı aldatmasıyla sözleşme yapmaya yöneltilmişse yanılma (hata) esaslı olmasa bile aldatılan taraf için sözleşme bağlayıcı sayılamaz. Değinilen koşulların varlığı halinde aldatılan taraf hakkını kullanmak suretiyle hukuki ilişkiyi geçmişe etkili (makable şamil) olarak ortadan kaldırabilir ve verdiği şeyi geri isteyebilir.Öte yandan, hile her türlü delille ispat edilebileceği gibi iptal hakkının kullanılması hiç bir şekle bağlı değildir. Aldatmanın öğrenildiği tarihten itibaren bir yıllık hak düşürücü süre içerisinde karşı tarafa yöneltilecek bir irade açıklaması, defi yahut dava yoluyla da kullanılabilir.Somut olaya gelince; çekişme konusu taşınmaz bir bağımsız bölümdür. Bağımsız bölümde sığınağın (ki sığınak binanın ortak alanıdır) taşınmaza dahil olmayacağı herkesçe bilinen bir durumdur. Tapu memuru önünde işlem yapılırken de 1 nolu bağımsız bölümün ½ payının temlikinin yapıldığı davacıya okunmuştur. Bu durumda sığınağı temlik ettiği zannına kapılması dinlenebilir bir iddia değildir.Yukarıdaki ilkeler ve somut olgular birlikte değerlendirildiğinde hile iddiasının kanıtlanamadığı açıktır.Hal böyle olunca, davanın reddine karar verilmesi gerekirken yanılgılı değerlendirme ile yazılı şekilde karar verilmesi doğru değildir...''gerekçesiyle oy çokluğuyla karar bozulmuştur.B. İlk Derece Mahkemesince Verilen Direnme Kararıİlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; önceki gerekçe yanında, çekişmeli 1/2 payın 30.000,00 TL’ye davalı ...’ya satıldığı, keşfen 1/2 pay değerinin 75.000,00 TL olarak saptandığı, satış senedinde belirtilen 30.000,00 TL dışında kalan 45.000,00 TL’nin davacıya ödendiğine dair bir savunmada bulunulmadığı, ayrıca davacının ikamet ettiği dairenin yarı payını aradan yedi yıl geçtikten sonra tekrar satın aldığı yükleniciye devretmesi ve 1/2 pay karşılığı kullanım bedeli ödememesinin hayatın olağan akışına uygun düşmediği gerekçesiyle direnme kararı verilmiştir.VI. TEMYİZA. Temyiz Yoluna Başvuranlarİlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen direnme kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.B. Temyiz SebepleriDavalı vekili; davacı tarafın isteği ve iradesine uygun olarak satışın gerçekleştiğini, satış bedelinin tapu memuru ve kameralar önünde elden davacıya ödendiğini, davacının binanın sığınak kısmını devrettiği zannı ile hareket ettiği kabul edildiğinde akitte yazılı satış bedelini neden aldığını açıklayamadığını, sığınak kısmının kendi dairesine ait olduğunu düşünmesinin mümkün olmadığını, 2008 yılında dairesini satın alırken diğer daireler ile aynı bedeli ödediğini ileri sürerek hükmün bozulmasını istemiştir.C. UyuşmazlıkDirenme yolu ile Hukuk Genel Kurulu önüne gelen uyuşmazlık; somut olayda toplanan deliller ve tüm dosya kapsamına göre, dava konusu 823 ada 4 sayılı parseldeki zemin kat 1 numaralı bağımsız bölümün 1/2 payının davalı ...’ye satış yoluyla temlik edilmesi işleminde davacı tarafın iradesinin aldatılmak suretiyle sakatlanıp sakatlanmadığı, varılacak sonuca göre davanın reddine karar verilmesinin gerekip gerekmediği noktasında toplanmaktadır.D. Gerekçe1. İlgili Hukuk1. 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu'nun;''Aldatma'' başlıklı 36 ncı maddesi; ''Taraflardan biri, diğerinin aldatması sonucu bir sözleşme yapmışsa, yanılması esaslı olmasa bile, sözleşmeyle bağlı değildir.Üçüncü bir kişinin aldatması sonucu bir sözleşme yapan taraf, sözleşmenin yapıldığı sırada karşı tarafın aldatmayı bilmesi veya bilecek durumda olması hâlinde, sözleşmeyle bağlı değildir'',''İrade bozukluğunun giderilmesi'' başlıklı 39 uncu maddesi; ''Yanılma veya aldatma sebebiyle ya da korkutulma sonucunda sözleşme yapan taraf, yanılma veya aldatmayı öğrendiği ya da korkutmanın etkisinin ortadan kalktığı andan başlayarak bir yıl içinde sözleşme ile bağlı olmadığını bildirmez veya verdiği şeyi geri istemezse, sözleşmeyi onamış sayılır.Aldatma veya korkutmadan dolayı bağlayıcılığı olmayan bir sözleşmenin onanmış sayılması, tazminat hakkını ortadan kaldırmaz'' şeklindedir.2. 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu'nun;''İspat yükü'' başlıklı 6 ncı maddesi; ''Kanunda aksine bir hüküm bulunmadıkça, taraflardan her biri, hakkını dayandırdığı olguların varlığını ispatla yükümlüdür'',''Resmî belgelerle ispat'' başlıklı 7 nci maddesi; ''Resmî sicil ve senetler, belgeledikleri olguların doğruluğuna kanıt oluşturur.Bunların içeriğinin doğru olmadığının ispatı, kanunlarda başka bir hüküm bulunmadıkça, her hangi bir şekle bağlı değildir'' şeklindedir.3. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun;''İspat yükü'' başlıklı 190 ıncı maddesi; ''(1) İspat yükü, kanunda özel bir düzenleme bulunmadıkça, iddia edilen vakıaya bağlanan hukuki sonuçtan kendi lehine hak çıkaran tarafa aittir....'' ,''Senetle ispat zorunluluğunun istisnaları'' başlıklı 203 üncü maddesi; ''(1) Aşağıdaki hâllerde tanık dinlenebilir:...ç) Hukuki işlemlerde irade bozukluğu ile aşırı yararlanma iddiaları....'' şeklindedir.2. Değerlendirme1. Dava, aldatma (hile) hukuksal nedenine dayalı tapu iptali ve tescil, mümkün olmazsa tazminat istemine ilişkin olup, uyuşmazlığın çözümü için konu ile ilgili mevzuat ve yargısal içtihatlar ile bilimsel görüşler çerçevesinde bir kısım açıklamalarda bulunulmasında yarar vardır.2. Sözleşme; hukuki bir sonuç doğurmak üzere, iki veya daha ziyade kişinin karşılıklı ve birbirine uygun irade beyanları ile uyuşmasını ifade eder (... ..., Borçlar Hukukuna Giriş, ..., Yedinci Baskı, 2017, s. 95).3. Mülga 818 sayılı Borçlar Kanunu'nda (BK) olduğu gibi 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu'nda da (TBK) sözleşme; borç ilişkisinin kaynakları arasında sayılmış ve TBK'nın 1 inci maddesinde sözleşmenin, tarafların iradelerini karşılıklı ve birbirine uygun olarak açıklamalarıyla kurulacağı hüküm altına alınmıştır.4.

1. Dava Türü:
Hile (Aldatma) Nedeniyle Sözleşmenin İptali ve Tazminat Davası

2. Temel Olaylar:
- Davacı, davalıya ait bir bağımsız bölüm üzerinde, hileli bir şekilde yapılan bir satış işlemi sonrasında aldatıldığını iddia etmektedir.
- Satış işlemi sırasında davalı tarafından sığınak kısmının taşınmaza dahil olduğu yönünde yanıltıcı bilgiler verilmiştir.
- Davacı, bu aldatmayı öğrenmiş ve üzerine yapılan işlemin iptali ile geri vermek istediği şeyin talebinde bulunmuştur.

3. Hukuki Sorunlar:
- Sözleşmede hile (aldatma) unsurunun varlığının tespiti.
- Davacının mülkiyet iddiaları karşısında satılan taşınmazın gerçek değeri.
- Taraflar arasında yapılan sözleşmenin iptal edilebilirliğinin değerlendirilmesi.
- Davacının uğradığı zararın tazminat talepleri ile ilişkisi.
- Aldatma sebebiyle meydana gelen zararların kapsamının belirlenmesi.

4. Uyuşmazlık Konuları:
- Davacının iradesinin aldatılmak suretiyle sakatlanıp sakatlanmadığı.
- Yapılan satış işleminin geçerliliği ve bunun iptaliyle ilgili olan gerekçelerin kapsamı.

5. Talepler:
- Davacı, hileli satış işleminin iptalini, taşınmazın tarafına geri verilmesini ve uğranılan zararın tazminini talep etmektedir.

tarihinden itibaren işleyecek ticari faizi ile birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesine karar verilmesini talep ettiği görülmüştür. Davalı-karşı davacı, tek taraflı fesih gerekçelerinin yeterli olmadığını ve gerçeği yansıtmadığını, sözleşmenin tek taraflı olarak feshi nedeniyle----cezai şartın tahsilini talep ettiği görülmüştür. Taraflar arasındaki ihtilaf ise; sözleşmenin aldatma nedeniyle geçersiz olup olduğu ve haklı nedenlere dayalı olarak feshinin yerinde olup olmadığı, bu fesih nedeniyle talep edilebilecek tazminat niteliği ve miktarı noktalarında toplanmaktadır. Dosyada mevcut bilgi ve belgeler ile alınan beyanlar doğrultusunda bilirkişi tarafından yapılan inceleme neticesinde, sözleşmenin davacı tarafından haklı nedenle feshedildiğinin kabul edilmesi halinde sözleşme bedeli olarak ödene ----- davacı tarafından talep edilebileceği, davalı - karşı davacının cezai şart talep edemeyeceği şekilinde rapor sunulmmuştur. Davacı haklı fesih iddiasını iki nedene dayandırmıştır. Bunlar TBK 36. maddesinde yer bulan "Aldatma" ve "haklı nedenlerin" varlığı halidir. Bu nedenler ayrı ayrı incelenecektir. TBK 36. maddesi, "Taraflardan biri, diğerinin aldatması sonucu bir sözleşme yapmışsa, yanılması esaslı olmasa bile, sözleşmeyle bağlı değildir." hükmüne havidir. Diğer yandan TBK 39. maddesi, "Yanılma veya aldatma sebebiyle ya da korkutulma sonucunda sözleşme yapan taraf, yanılma veya aldatmayı öğrendiği ya da korkutmanın etkisinin ortadan kalktığı andan başlayarak bir yıl içinde sözleşme ile bağlı olmadığını bildirmez veya verdiği şeyi geri istemezse, sözleşmeyi onamış sayılır." hükmüne havidir. Burada getirilen süre hak düşürücü süredir ve re’sen dikkate alınması gerekir. Davacı yan TTK 18/3. maddesine göre fesih iradesini ------ günlü ihtarı ile açıklamıştır. Davacı yanın keşide ettiği fesih ihtarının 5. maddesinde açıklanan fesih nedenleri arasında "aldatma" iddiası da açıklanmıştır. Davalı yanca --sistemine ilişkin ilanlarında, ortalama ---karlılık, yatırımın ----- geri ödeme özelliği, ortalama dört ay sonunda kar sağlayan model, beyanları ile davacıyı sözleşme yapmaya sevk etmiştir. Bu halde davacı yan kayıtlarında mali müşavir bilirkişi eli ile yapılacak incelemede, Davalının ortalama ---karlılık, yatırımın----- geri ödeme özelliği, ortalama dört ay sonunda kar sağlayan model, beyanları ile davacı kayıtları arasında açık farklılık olması halinde, tanık beyanları da göz önüne alındığında, "aldatma halinin" varlığının kabulü gerekecektir. Bu doğrultuda ----- alınan raporda; belirlenen karlılık tutarına ulaşılamadığı ve aldatma olgusunun gerçekleştiği anlaşılmıştır. Taraflar arasındaki sözleşme --- de yürürlüğe girmiş --- sonlanmıştır. Özellikle davalının yatırımın--- geri ödeme özelliği, ortalama dört ay sonunda kar sağlayan model, beyanlarına dayalı aldatma halinin ortaya çıkması en az dört ay alacağından, bu halde Davacının TBK 39. maddesi belirlenen bir aylık hak düşürücü sürede davasını ikame ettiği sonucuna varılmıştır. Davacının TBK 36. maddesine dayanan iddiasının kabulü halinde davacı sözleşme ile bağlı olmayacaktır. Bu halde davalı ----- bedelinin TBK 77. maddesine göre geri vermekle yükümlü olacaktır. Davacı - karşı davalının menfi zarar talebi yönünden yapılan incelemede ise; sözleşmeden haklı olarak dönen taraf, temerrüde düşmekte kusurlu olan taraftan dava tarihi itibariyle yürürlükte bulunan TBK’ nın 125. maddesi uyarınca ancak menfi zarar talep edebilir. Menfi zarar; sözleşmenin, karşı tarafça yerine getirileceğine olan güvenin boşa çıkması nedeniyle uğranılan eylemli zarardır. Başka bir anlatımla, sözleşme yapılmasaydı, uğranılmayacak olan zarardır. Dolayısıyla, karşı tarafın malvarlığına girsin veya girmesin, sözleşme nedeniyle alacaklının cebinden (malvarlığından) çıkan ve yasal olarak harcanan paradır. Bu zarar, alacaklının sözleşme yaptığı için uğradığı, sözleşme yapmamış olsa idi uğramayacağı zarar olup, sözleşmeye güvenilerek yapılan harcamaların (giderlerin) tamamı, başka bir anlatımla karşı tarafın malvarlığına girmese bile o sözleşme nedeniyle cepten çıkan paradır. Davacı tarafından sözleşme nedeniyle ödenen bedelin iadesinin yanında ayrıca menfi zararda talep edilmiştir. Yukarıda bahsedildiği üzere dava konusu sözleşmenin aldatma nedeniyle geçersiz olduğu tespit edildiğinden davacı tarafından ödenen bedelin tamamının iadesine karar verilmiştir. Ödenen bu miktar haricinde davacının başkaca menfi zararının olduğu davacı tarafından ispat edilememiş olduğundan davacının menfi zarar talebinin reddine karar verilmiştir. Davacı - karşı davalının manevi zarar talebi yönünden yapılan incelemede ise; sırf sözleşemeye aykırı davranılması, sözleşmede belirtilen yükümlülüklerin yerine getirilmemiş olması manevi tazminata hükmedilmesi için yeterli değildir. Tüzel kişilerin ticari itibarına zarar verebilecek nitelikte eylemlerin olması halinde manevi tazminat talep edebilirler. Somut olayda ise; davalı - karşı davacının sözleşme yükümlülüklerine yerine getirmemesi haricinde ticari itibarına zarar verebilecek nitelikte herhangi bir eylemi olduğu ispatlanamadığından davacı - karşı davalının manevi tazminat talebinin reddine karar verilmiştir. Karşı dava açısından; davalı - karşı davacının duruşma gününden haberdar olduğu halde hazır bulunmadığı, mazeret de vermediği görülmekle dosyanın ------- tarihinde işlemden kaldırıldığı görülmüştür. Dava dosyasının işlemden kaldırıldığı tarihten itibaren 3 ay içinde yenilenmemesi halinde HMK. 150/5. maddesi uyarınca mahkemece re'sen açılmamış sayılmasına karar verileceği düzenlenmiştir. Karşı davanın işlemden kaldırıldığı tarihten itibaren 3 aylık süre içinde yenilenmediği anlaşılmakla karşı davanın açılmamış sayılmasına karar verilmiştir. Benimsenen bilirkişi raporu, birbiriyle uyumlu ve mahkememizce itibar edilen tanık beyanları ve tüm dosya kapsamı itibariyle; sözleşmenin kurulması aşamasında, davalı-karşı davacının, belirlenen karlılık oranına ulaşılacağı yönündeki aldatma olarak kabul edilen beyanları ile sözleşmenin düzenlendiği ancak, ------

1. Dava Türü:
Hile (Aldatma) Nedeniyle Sözleşmenin İptali ve Tazminat Davası

2. Temel Olaylar:
- Davacı ve davalı arasında bir sözleşme imzalanmış olup, davalının sözleşmeye ilişkin aldatıcı bilgiler verdiği iddia edilmektedir.
- Davacı, bu aldatma nedeni ile sözleşmeyi imzalamış ve sözleşme sonrasında zarara uğramıştır.
- Davacı, aldatmanın varlığını sözleşme imzalandıktan sonra öğrenmiştir.

3. Hukuki Sorunlar:
- Sözleşmede aldatma unsurunun varlığı ve etkilerinin belirlenmesi
- Davacının uğradığı zararın maddi ve manevi boyutlarının saptanması
- Sözleşmenin iptali ile birlikte tarafların eski hale geri döndürülmesi talebi
- İlgili zamanaşımı sürelerinin değerlendirilmesi

4. Uyuşmazlık Konuları:
- Aldatma nedeniyle sözleşmenin geçersiz olduğu iddiaları
- Sözleşme bedelinin iadesi ve menfi zarar talebine yönelik tartışmalar

5. Talepler:
- Davacı, aldatma nedeniyle imzalanan sözleşmenin iptalini ve uğradığı zararların tazminini talep etmektedir. Ayrıca, sözleşme bedelinin geri ödenmesini istemektedir.

geçerliliğini koruyacaktır.396 Bu görüşe göre, ifasına başlanmış sürekli borç ilişkisinin geçmişe etkili olarak sona erdirilmesi, hukuken tatmin edici olmamakla birlikte uygulamada çözümü zor sorunlar yaratacaktır. Aynı zamanda sözleşme taraflarının menfaatleri açısından ağır ve hakkaniyete aykırı sonuçlar doğacaktır.397 Ayrıca, iptal anına kadar olan ilişkinin geçmişe etkili olarak geçersiz kılınması, taraflar arasındaki tasfiye ilişkisi açısından sorunlar doğuracak olup tarafların menfaatleri açısından uygun bir çözüm olmayacaktır. Çünkü, kullandırma ve iş görme edimlerinin, iptal sonrası tasfiye ilişkisinde “aynen iade kuralı” uyarınca hiçbir şekilde iadesi mümkün değildir. Bu nedenle, bu tür durumlarda sebepsiz zenginleşme hükümleri uygulanır. Ancak, sürekli borç ilişkilerinin yapısı nedeniyle söz konusu tasfiye düzeni, irade sakatlığı olmasaydı irade sakatlığından zarar gören tarafın malvarlığı hangi konumda olacaksa, o konuma getirmek (eski hâle iade) için genellikle yetersiz olacaktır.398 Burada özellikle önemli olan husus, ifa edilmiş edimin değerinin belirlenmesi sırasındaki zorluklar ve taraflar arasındaki sürekli bağlılığın sebep olduğu ayrıştırılması güç malvarlığı kaymalarıdır. Nitekim, portföy tazminatı talebi (goodwill), sadakat yükümü ya da yapmama yükümü gibi sürekli edimli sözleşmelerde ortaya çıkabilecek belli edim ve kazandırmaların nasıl değerleneceği 394 Tiftik (İptal), s. 80; Kocayusufpaşaoğlu/Hatemi/Serozan/Arpacı, s. 444-445; Altınok Ormancı, s. 88, s. 166; Kanışlı, s. 578; Seliçi, s. 119; Kurşat (Hile), s. 69. 395 Kocayusufpaşaoğlu/Hatemi/Serozan/Arpacı, s. 444-445; Kanışlı, s. 578. 396 Kocayusufpaşaoğlu/Hatemi/Serozan/Arpacı, s. 444-445; Altınok Ormancı, s. 171-172; Özer, s. 268. 397 Buz (Tasfiye), s. 644; Seliçi, s. 37-38; Yıldırım (Hile), s. 244-245; Kurşat (Hile), s. 69; Altınok Ormancı, s. 166. 398 Eren, s. 477. 94 problemi, sözleşmenin ileriye etkili olarak sona erdirilmesi çözümünü gerektirmektedir.399 Öğretide ileri sürülen bir diğer görüş, bu konuda ayrıca irade sakatlıkları açısından ayrıma gidilmesinin uygun olacağını savunmaktadır. Bu hâlde, aldatan veya korkutan taraf, ex nunc sona ermeden kaynaklanan bir korumayı hak etmemektedir. Bu nedenle, sakat sözleşmenin ileriye etkili mi yoksa geçmişe etkili mi olarak sona ereceğine, aldatılan veya korkutulan taraf karar vermelidir. Aldatılan veya korkutulan taraf, sözleşmeyi ileriye etkili olarak sona erdirme konusunda zorlanmamalıdır. Çünkü, aldatma ve korkutma filleri toplumsal olarak kabul edilemez niteliktedir. Bu nedenle aldatana veya korkutana bu hakkın tanınması engellenmelidir.400 Öte yandan, öğretide ağırlıklı olarak kabul gören bir diğer görüşe göre ise TBK md.34/1 hükmü ile öngörülen dürüstlük kuralından hareket edilmelidir. Bu hâlde; geçmişe etkili olarak sona erme, hakkın kötüye kullanılması anlamına gelecekse, sözleşmenin ileriye etkili olarak sona erdiği kabul edilir.401 Bu açıdan düşünülebilecek diğer bir yöntem ise konuya ilişkin genel bir düzenlemenin bulunmaması sebebiyle “kanunda boşluk bulunduğunun” kabul edilmesidir. Örnek vermek gerekirse, bu boşluğun, hizmet sözleşmelerine ilişkin TBK md.394/3 hükmünün veya sürekli edimli bir sözleşmedeki borçlu temerrüdüne ilişkin TBK md.126 hükmünün kıyasen uygulanmasıyla doldurulacağı belirtilir.402 İptal hakkının ileriye etkili olarak sonuç doğuracağının kabul edilmesiyle birlikte ifasına başlanmış sürekli borç ilişkilerine dayalı edimlerin ifası geçerli olur. Kural olarak, her ne kadar ifasına başlanmış sürekli borç ilişkisinde iptal hakkının ileriye 399 Kanışlı, s. 578-579; Özer, s. 269; Kurşat (Hile), s. 69; Tiftik (İptal), s. 80; Seliçi, s. 48-56. 400 Yıldırım (Hile), s. 245; Kanışlı, s. 580; Kurşat (Hile), s. 69 vd.; Seliçi, s. 59. 401 Oğuzman/Öz, s. 124; Kanışlı, s. 581; Özer, s. 272; Tiftik (İptal), s. 82; Gül, s. 219. 402 Kanışlı, s. 581; Özer, s. 268, dn. 877; bkz. yuk. 2. Bölüm, IV, dn. 392. 95 etkili sonuç doğuracağı kabul edilse de, istisnaen belli durumlarda geçmişe etkili sonuçları da doğabilir. Sözleşmenin geçmişe etkili olarak sona erdirilmesi, tasfiye zorluklarına neden olmuyorsa ya da somut olayın özelliklerine göre daha uygun ve adil olduğu veya taraflardan birinin korunmaya değer bir menfaatinin bulunduğu anlaşılıyorsa, sözleşmenin geçmişe etkili olarak sonuç doğuracağı kabul edilebilir. Hâkim, dürüstlük kuralını ve somut olayın özelliklerini dikkate alarak sözleşmenin geçmişe etkili sonuçlarının olmasına da karar verebilir.403 Sonuç olarak, geçmişe etkili olarak sona erme hâli, sürekli borç ilişkisi doğuran sözleşmelerin “doğasıyla” uyumlu değildir.404 Sürekli borç ilişkisi doğuran sözleşmeler, ani edimli sözleşmelere kıyasen daha kuvvetli olarak sözleşmenin geçerliliğine ve yerine getirilecek olan edimin varlığını sürdüreceğine yönelik bir güven ilişkisine dayanmaktadır. Bu hâlde sözleşmenin geçmişe etkili olarak sona ermesi bu güven ilişkisinin ortadan kalkması anlamına gelir.405 Geriye etkili olarak sona erme hâli, bu sözleşme tipinde taraflar arasındaki tasfiye ilişkisini çok zor veya imkânsız hâle getirecektir.406 403 Eren, s. 477; Kanışlı, s. 579-580; Özer, s. 273; Gül, s. 219. 404 Aynen iade edilemeyecek edimlere örnek olarak iş görme, kullandırma ve tüketilebilen edimler verilebilir. Bu hâlde sürekli borç ilişkisi doğuran sözleşmelerde “iş görme”, “kullandırma” ve “tüketilebilen” edimlerin icrası gerçekleştirildikten sonra aynen iade edilememektedir. Bu nedenle aynen iadesi mümkün olmayan bu edimlerin geriye etkili olarak sona ermesi sürekli borç ilişkisi doğuran sözleşmelerin doğasına uyumlu olmamaktadır. Bkz. Seliçi, s. 46; Köroğlu (Korkutma), s. 219, dn. 171. 405 Seliçi, s. 36-38. 406 Eren, s. 477; Kurşat (Hile), s. 72-73; Özer, s. 271. 96 § 7- İPTAL HAKKINI SONA ERDİREN HÂLLER I. GENEL OLARAK İrade sakatlığının etkisi altında sözleşme akdeden tarafın iki seçeneği vardır. İlk seçenek, çalışmamızda ayrıntılı olarak ele alındığı üzere, kanun tarafından belirlenen hak düşürücü süre içerisinde sözleşmeyi iptal etmek ve kesin hükümsüz

1. Dava Türü:
Hile Nedeniyle Sözleşmenin İptali

2. Temel Olaylar:
- Davacı ve davalı arasında bir sözleşme mevcuttur.
- Sözleşmenin imzalanması aşamasında, davalı tarafından sözleşmenin geçerliliğini etkileyen yanlış veya eksik bilgiler verilmiştir.
- Davacı, bu aldatma yüzünden ciddi zararlar yaşamıştır.
- Aldatma durumu, sözleşmenin imzalanmasının ardından davacı tarafından öğrenilmiştir.

3. Hukuki Sorunlar:
- Sözleşmede aldatma olgusunun varlığının tespiti
- Aldatma olgusunun sözleşmenin geçerliliği üzerindeki etkilerinin değerlendirilmesi
- Sözleşmenin iptaline dair talebin hukuki dayanakları
- Davacının uğradığı zararın kapsamı ve tazminat talepleri
- Sebepsiz zenginleşme ilkelerinin uygulanabilirliği
- İptalin etkilerinin taraflar arasındaki ilişkilere yansımasının incelenmesi

4. Uyuşmazlık Konuları:
- Sözleşmenin aldatma sebebiyle iptal edilebilirliği
- Zararın tazmini ve bununla birlikte gerçekleştirilecek iade talepleri

5. Talepler:
- Sözleşmenin iptal edilmesi
- Davacının uğradığı zararların (maddi ve manevi) tazmin edilmesi

Advacato

Üyelikle kazançlarım nedir?

Gelişmiş Soru ve Cevap

Müvekkil takibi

Dilekçe yazma

Yapay zeka ile hukuk büromuz çok daha efektif ve verimli hale gelmiştir. Standartlarımızı çok daha yukarı çıkararak müvekkil memnuniyetimizi arttırdık.