Kira tespit davası açma süresi ne kadardır?

Kira tespit davasında kira bedeli nasıl belirlenir?

Kira tespit davasında bilirkişi incelemesi yapılır mı?

Kira tespit davası sırasında kiracı kira ödemeye devam eder mi?

Kira tespit davası kararı ne zaman yürürlüğe girer?

Emekli olduktan sonra çalışma durumunda emekli maaşında bir kesinti olur mu?

Konkordato sürecinde komiserin tarafsızlık ilkesini nasıl sağlaması beklenmektedir?

Kira tespit davası sonucunda belirlenen kira geriye dönük olarak uygulanabilir mi?

Kira tespit davası açan taraf hangi belgeleri sunmalıdır?

Kira tespit davası açıldığında uzlaşma mümkün müdür?

Kira tespit davası ile kira artış oranı nasıl belirlenir?

Satıcının aleyhine oluşan kur farkı nedir ve nasıl hesaplanır?

Kur farkından doğan zararlar, sözleşmede yer almıyorsa satıcıya yansıtılabilir mi?

Satıcının aleyhine oluşan kur farkı gider olarak muhasebeleştirilebilir mi?

Kur farkı zararlarının önlenmesi için satıcı hangi önlemleri alabilir?

Kur farkı nedeniyle satıcı ek ödeme talep edebilir mi veya alıcıyla anlaşma sağlayabilir mi?

İş kazası sonrası işverenin hukuki sorumlulukları nelerdir?

İş kazası bildirim süresi ne kadardır ve kim tarafından yapılmalıdır?

İş kazası geçiren çalışanın hakları nelerdir?

İş kazası tazminatı nasıl hesaplanır ve hangi koşullarda talep edilir?

İş kazası nedeniyle açılacak dava süreçleri nelerdir ve hangi belgeler gereklidir?

Muvazaalı işlem nedir ve hangi durumlarda ortaya çıkar?

Muvazaalı işlemler hukuken geçerli midir?

Muvazaalı işlemlerin ispatı nasıl yapılır?

Muvazaalı işlemler sonucunda zarar gören üçüncü kişiler hangi haklara sahiptir?

Muvazaalı işlemler iptal edilebilir mi ve dava süreci nasıl işler?

Trafik para cezasına nasıl ve hangi sürede itiraz edilebilir?

Trafik cezasına itiraz etmek için hangi belgeler gereklidir?

Trafik cezasına itiraz başvurusu nereye yapılır?

Kiraya veren, kira sözleşmesi bitmeden kiracıyı nasıl tahliye edebilir?

Trafik cezasına itiraz başvurusu sürecinde ne kadar süre içinde sonuç alınır?

Trafik cezasına itirazın reddedilmesi durumunda ne yapılabilir?

Kiraya verilen taşınmazın tahliyesi hangi durumlarda talep edilebilir?

Kiraya verilen taşınmazın tahliyesi için yasal süreç nasıl işler?

Kiracının kira ödememesi durumunda tahliye davası ne zaman açılabilir?

Kiracıya tahliye ihtarnamesi nasıl ve ne zaman gönderilmelidir?

Boşanma sürecinde çocuğun velayeti nasıl belirlenir?

Velayet davasında çocuğun görüşü ne kadar önemlidir?

Velayet hakkı anne veya babadan alınabilir mi? Hangi durumlarda alınır?

Ortak velayet nedir ve hangi koşullarda uygulanır?

Velayet hakkı olmayan ebeveynin çocukla kişisel ilişki kurma hakkı nasıl düzenlenir?

Miras paylaşımı nasıl yapılır ve yasal mirasçılar kimlerdir?

İş yerinde iş güvenliği ihlali durumunda işverenin ve işçinin sorumlulukları nelerdir?

Miras paylaşımında saklı pay nedir ve kimlere aittir?

Mirasçılar arasında anlaşmazlık olduğunda miras nasıl bölüşülür?

Miras paylaşımında mirasçılardan biri mirastan feragat edebilir mi ve bu durumda ne olur?

Mirasın reddi (reddi miras) nedir ve hangi sürede yapılmalıdır?

Tüketici, ayıplı mal veya hizmetle karşılaştığında hangi haklara sahiptir?

Tüketici şikayeti nasıl ve nereye yapılır?

Tüketici, aldığı ürünü kaç gün içinde iade edebilir?

Garanti süresi dolan bir ürün için tüketici hakları nelerdir?

Tüketici hakem heyetine başvuru süreci nasıl işler?

Sözleşme ihlali nedir ve hangi durumlarda gerçekleşir?

İşyeri kira sözleşmesinin sona ermesi durumunda kiracı hangi haklara sahiptir?

Sözleşme ihlali durumunda tarafların hakları nelerdir?

Sözleşme ihlali nedeniyle tazminat talep edilebilir mi?

Sözleşme ihlali durumunda dava süreci nasıl işler?

Sözleşmenin feshi hangi durumlarda mümkündür ve fesih süreci nasıl işler?

Çalışanların performans düşüklüğü durumunda işverenin yasal hakları nelerdir?

Şirket içi haksız rekabet nasıl önlenir ve bu durumda ne gibi yaptırımlar uygulanabilir?

İş yerinde mobbing (psikolojik taciz) iddiaları nasıl kanıtlanır ve hukuki süreci nasıl işler?

İşverenin işçiyi haklı nedenle işten çıkarması hangi durumlarda mümkündür?

İş yeri devri durumunda çalışanların hakları nasıl korunur?

Şirket ortaklarının kâr paylaşımında anlaşmazlık yaşaması durumunda hukuki çözüm yolları nelerdir?

Şirket içi mali usulsüzlükler tespit edilirse, işverenin izleyebileceği yasal adımlar nelerdir?

Çalışanların fazla mesai ücretleri ödenmediğinde ne gibi yasal haklar doğar?

Emeklilik yaşı nasıl belirlenir ve hangi şartlar sağlandığında emekli olunabilir?

Emeklilik için gerekli prim gün sayısı nedir ve bu sayı nasıl hesaplanır?

Emeklilik maaşı hesaplanırken hangi kriterler dikkate alınır?

Erken emeklilik şartları nelerdir ve kimler erken emeklilikten yararlanabilir?

Emekli maaşı artırımı nasıl yapılır ve hangi faktörlere bağlıdır?

Yurtdışında çalışanların Türkiye’de emekli olma hakları nelerdir?

Emekli maaşı bağlanma süresi ne kadar sürer ve bu süreç nasıl işler?

Malulen emeklilik için hangi şartlar gereklidir ve kimler başvurabilir?

Emeklilik başvurusunda gerekli belgeler nelerdir ve nasıl başvuru yapılır?

Kiracı, ev sahibine tazminat davası açabilir mi ve hangi durumlarda bu hakka sahiptir?

Ev sahibi, kendisi oturmak istediği gerekçesiyle kiracıyı tahliye edebilir mi?

Kademeli emeklilik nedir ve kimleri kapsar?

Konkordato sürecinde alacaklı eşitliğini bozucak şekilde sulh anlaşmalari yapılabilir mi?

Konkordato komiserinin görevleri ve yetkileri nelerdir?

Konkordato komiserinin alacaklılar kuruluyla olan iletişim sorumlulukları nelerdir?

Konkordato komiserinin mahkemeye sunmakla yükümlü olduğu raporların içeriği ne olmalıdır?

İhtiyaç sebebi ile tahliye davasında tek taşınmaz bulunması halinde tahliye edilebilir mi

Sözleşmelerde aldatma durumunda hangi yasal düzenlemelere başvurulabilir?

Milletlerarası yetki sözleşmelerinin geçerlilik şartları nelerdir?

Gabin iddiasında bulunmak için hangi yasal süreler dikkate alınmalıdır?

Milletlerarası derdestlik itirazı mümkün mü?

Bilirkişinin soyut verilerle rapor hazırlamasi durumunda bu rapor geçerli olur mu?

Türk Ticaret Kanunu çerçevesinde anonim şirketlerde yönetim kurulu üyelerinin görevleri nelerdir

Türk Ticaret Kanunu'na göre, anonim şirketlerde yönetim kurulu üyelerinin sorumlulukları nelerdir ve bu sorumlulukları ihlal etmeleri durumunda karşılaşabilecekleri yasal yaptırımlar nelerdir

Anonim şirketlerde yönetim kurulu üyelerinin şirketi temsil etme yetkisi nasıl düzenlenmiştir ve bu yetkinin sınırları nelerdir

Türk Ticaret Kanunu kapsamında, anonim şirketlerde yönetim kurulu üyelerinin seçimi, görev süreleri ve görevden alınma koşulları nasıl belirlenmiştir?

Yönetim kurulu üyelerinin bireysel ve müteselsil sorumluluğu arasındaki fark nedir ve hangi durumlarda hangi sorumluluk türü uygulanır

Yönetim kurulu üyelerinin sorumluluk sigortası nedir ve bu sigorta türünün avantajları ve dezavantajları nelerdir?

Anonim şirketlerde yönetim kurulu üyelerinin sorumluluğunun sınırları nelerdir ve hangi durumlarda sorumluluktan kurtulabilirler

türk ticaret kanunu uyarınca anonim şirketlerde yönetim kurulu üyelerinin sorumlulukları ile limited şirketlerdeki müdürler arasındaki fark nedir

Bir şirkette görevli mağaza çalışanlarının yaka kartı takıyor olmaları kişisel verileri ihlal eder mi?

Yaka kartında yer alan bilgiler, üçüncü şahıslar tarafından kötüye kullanılırsa işveren bundan sorumlu tutulabilir mi

Yaka kartı uygulaması, belirli sektörler veya iş kolları için zorunlu bir uygulama mıdır, yoksa tamamen işverenin inisiyatifinde midir

Çalışanlar, yaka kartı takmayı reddederlerse işveren ne gibi yaptırımlar uygulayabilir ve bu durum iş akdinin feshine kadar gidebilir mi?

kurulması için de gerekli hazırlığı yapması ve yurt dışından getirilecek olan ürünlerin ithalat süresini göz önünde bulundurması gerektiği, hazırlıkların bu nedenle daha esnek ve uzun sürdüğü kanaatine varıldığı gerekçesiyle, davanın kabulü ile 20.000-TL'nin davalıdan tahsiline karar verilmiştir. İSTİNAF NEDENLERİ: Davalı vekili; davacının süresinde delillerini sunmadığını, itirazlarına rağmen sunulan belgelerin incelendiğini, gerekçeli kararda tespit edilen 148.329-TL içerisinde müvekkilinin kendi zararını göstermek için sunduğu belgelerin de bulunduğunu, bu belgelerdeki zararların davacının zararıymış gibi değerlendirildiğini, müvekkilinin sözleşmeden caymadığını, sözleşme görüşmelerinin davacının kusuru ile son bulduğunu, müvekkilinin karşı tarafı zarara sokmak için görüşme yaptığına dair bir delil bulunmadığını, sözleşmenin sona erdirilmesinde davacının kusuruna dair iddialarının mahkemece araştırılmadığını, davacının zararını ispatlayamadığını, sunulan harcama belgelerinin dava konusu ile ilgisinin olmadığını belirterek, kararın kaldırılarak davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir. GEREKÇE: Dava, sözleşme öncesi görüşmelerin sonlandırılması nedeniyle uğranıldığı iddia edilen zararın tazmini istemine ilişkindir. Davalı vekilince, davacı tarafça delillerin süresinde sunulmadığı ileri sürülmüştür. HMK'nın 119(1)-f hükmü uyarınca, iddia edilen her bir vakıanın hangi delillerle ispat edileceğinin dava dilekçesinde belirtilmesi gerekir. Ön inceleme duruşmasında ise kanunun 140/5 maddesi gereği taraflara dilekçelerinde gösterdikleri, ancak henüz sunmadıkları belgeleri mahkemeye sunmaları veya başka yerden getirtilecek belgelerin getirtilebilmesi amacıyla gereken açıklamayı yapmaları iki haftalık kesin süre verilir. Bu hususların verilen kesin süre içinde tam olarak yerine getirilmemesi hâlinde, o delile dayanmaktan vazgeçilmiş sayılmasına karar verilir. HMK’nın 145. maddesinde ise tarafların, kanunda belirtilen süreden sonra delil gösteremeyecekleri, ancak bir delilin sonradan ileri sürülmesi yargılamayı geciktirme amacı taşımıyorsa veya süresinde ileri sürülememesi ilgili tarafın kusurundan kaynaklanmıyorsa, mahkemenin o delilin sonradan gösterilmesine izin verebileceği hüküm altına alınmıştır. Somut olayda davacı vekilince sunulan 08.06.2018 tarihli delil dilekçesinde masraf faturalarına dayanılmışsa da dilekçe ekinde faturalar sunulmamıştır. Ancak mahkemece davacı tarafa bu hususta HMK'nın 140/5 maddesi kapsamında bir süre verilmeden ön inceleme duruşmasında bilirkişi incelemesi yaptırılmasına karar verilmiş, davacı tarafça masraf faturaları ise bilirkişi raporuna itiraz dilekçesi ekinde sunulmuştur. Dolayısıyla mahkemece bu delillerin ibrazı konusunda usulüne uygun şekilde verilmiş bir kesin süre bulunmadığından, delillerin süresinde sunulmadığının kabulü mümkün olmadığından, davalı vekilinin bu hususta ileri sürdüğü istinaf nedeni yerinde görülmemiştir. Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 2012/13-1220 esas ve 2013/239 karar sayılı ilamında açıklandığı üzere; sözleşme görüşmelerinden doğan sorumluluk (culpa in contrahendo), sözleşme görüşmeleri aşamasında taraflardan birinin diğerine veya onun koruması altında bulunan kişilere, aralarında dürüstlük kuralı gereğince ortaya çıkan güven ilişkisinin ihlali sonucu meydana gelen sorumluluktur. Sözleşmenin görüşülmesine başlamakla taraflar arasında hukuksal bir ilişki, daha doğru bir deyimle bir güven ilişkisi meydana gelir. Bu güven ilişkisi TMK'nın 2. maddesinde düzenlenen dürüstlük kuralına dayanmakta olup, dürüstlük kuralı uyarınca belli bir ölçüde karşı tarafın çıkarlarını gözetme, böylece bildirim, aydınlatma (boş yere güven vermeme, güveni boşa çıkarmama) gibi birtakım özen yükümlülükleri doğar. Buna göre görüşmeler sırasında görüşmecilerin sözleşmenin muhtevası ve şartları hakkında birbirlerini aydınlatması, dürüstlük kuralına uygun davranması, birbirlerinin kişilik ve mal varlığı değerlerine zarar vermemek için gerekli özeni göstermesi ve koruma yükümlülüklerine uyması gerekir. Görüşmeciler bu yükümlülüklere kusurlu olarak aykırı davranıp, görüşmelerin başlamasıyla aralarında kurulmuş bulunan güven ilişkisini ihlal ettikleri takdirde, bundan doğan zararlardan sorumlu olup, sözleşme görüşmelerinden kaynaklanan uyuşmazlığın da sözleşme hukuk çerçevesinde çözümlenmesi gerekmektedir. Güvenin boşa çıkması nedeniyle sorumluluğun doğabilmesi için, güven konusunun objektif bakımdan güven uyandırmaya ilişkin olması gerekir. Yani güven konusu ortalama, makul ve dürüst bir kişide güven uyandıracak nitelikte ise hukuk düzeni bu güveni haklı güven olarak değerlendirir ve koruma altına alır. TBK'nın 112. maddesine göre; borç hiç veya gereği gibi ifa edilmezse, borçlu kendisine hiçbir kusur yüklenemeyeceğini ispat etmedikçe, alacaklının bundan doğan zararını gidermekle yükümlüdür. Bu zarar müspet (olumlu) zarar olabileceği gibi, menfi (olumsuz) zarar da olabilir. Somut olayda davacı tarafça menfi zarar talep edilmiş olup, menfi zarar, uyulacağı ve yerine getirileceğine inanılan bir sözleşmenin hüküm ifade etmemesi ve yerine getirilmemesi yüzünden güvenin boşa çıkması dolayısıyla uğranılan zarardır. Başka bir anlatımla, sözleşme yapılmasaydı uğranılmayacak olan zarardır. Dolayısıyla davacının sözleşmenin geçerliliğine güvenerek yaptığı masraflar menfi zarar niteliğindedir. Sözleşme görüşmelerinin davalı tarafından sonlandırıldığı tarafların kabulündedir. Davalı tarafça; tarafların ana konularda fikir ayrılığı yaşadıkları, mutabakat sağlanamadığı, ayrıca daha önce görüşme yapılan ...'in iflası ve işçilerin haklarının ödenmemesi nedeniyle olumsuz bir izlenim bulunduğu, davacı şirketin de ...'ın paravan şirketi olduğu yönünde iddialar ileri sürüldüğü, davacı şirkete olan güvenin sarsıldığı, bu nedenle görüşmelerin sonlandırıldığı ileri sürülmüştür. Görüşmelerin sona erdirilmesinde davacının kusurlu olduğuna dair bir delil bulunmamaktadır. Davalının davacı şirket öncesinde perakende sektörüne giriş konusunda ... ile görüşmeler yürüttüğü, ...'ın iflası nedeniyle

1. Dava Türü:
Sözleşme İhlali Davası (Tazminat Davası)

2. Temel Olaylar:
- Taraflar arasında sözleşme görüşmeleri sonucunda ortaya çıkan bir güven ilişkisi
- Sözleşmelerin görüşme sürecinde bir tarafın diğerine zarar vermesi, tazminat talep etme sebebi olarak gösterilmesi
- Davacının, sözleşme görüşmeleri neticesinde gerçekleşmeyen bir anlaşmadan ötürü maddi zarar talep etmesi

3. Hukuki Sorunlar:
- Sözleşme görüşmelerinin hukuki niteliği ve ortaya çıkan zararların tazmini
- Görüşmelerin sona erdirilmesinde tarafların sorumluluğunun değerlendirilmesi
- Taraflar arasındaki ihlalin nitelikleri ve zararın kapsamının belirlenmesi
- Dürüstlük kuralına aykırılık ve sözleşme görüşmelerine dayanan güven ilişkisinin ihlali
- Tazminat miktarının hesaplanması ve uygulanabilirliğinin incelenmesi

4. Uyuşmazlık Konuları:
- Sözleşme görüşmeleri sırasında ortaya çıkan güven ilişkisinin ihlali
- Tarafların delil sunma yükümlülükleri ve sunulan belgelerin kabul edilebilirliği

5. Talepler:
- Davacının uğradığı zararın tazmin edilmesi ve 20.000-TL’nin davalıdan tahsil edilmesi

edilmediğine bakılmaz, bu ihlalin doğurduğu sonuçların ağırlığına bakılır187. CISG’in birden fazla maddesinde, ister alıcı ister satıcı olsun, sözleşmeyi ihlal eden taraf olsun, ihlale uğrayan tarafın sözleşmeden dönme hakkı olduğu düzenlenmiştir. CISG kapsamında esaslı bir ihlalin olup olmadığının belirlenmesinde, hem taraflar arasındaki sözleşme maddelerine hem de CISG maddelerindeki ihlal hallerine bakmak gerekir. Başka bir deyişle, ya taraflar arasındaki satım sözleşmesinin ya da CISG maddelerinin bir ya da bir kaçının ihlal edilmiş olması gerekir. Ancak CISG’de ihlalin tanımı yapılmamış, ihlale ilişkin bir üst sınır da getirilmemiştir188. Söz konusu ihlal, geçici bir ihlal ya da devamlı bir ihlal de olabilir, sözleşme hükümlerine aykırılık veya yan edim yükümlülüklerine aykırılıktan kaynaklanabilir. Böyle bir ihlal yok ise, CISG md. 25’e gidilmez. TBK md. 227/1’de, satıcı tarafından alıcıya ayıplı bir mal teslim edilmiş ve satıcının bu ayıptan sorumluluğu da belirtilmişse, artık alıcı malı satıcıya iade ederek sözleşmeden dönebilmektedir. Türk Hukuku’nda ayıplı mal tesliminde alıcı sözleşmeden dönmek hakkını haizdir. CISG’de ise, mal ayıplı olarak teslim edilmiş olsa dahi, bu teslim sebebiyle alıcının sözleşmeden beklediği haklı menfaati zarar gördüyse yani sözleşme aleyhine esaslı olarak ihlal edildiyse, ancak bu durumda sözleşmeden dönme hakkına sahip olacaktır. 5.2.2.2 Alıcının esaslı ihlal sebebiyle sözleşmeden dönmesi Alıcının sözleşmeden dönme hakkı, CISG md. 49’da düzenlenmiştir. Satıcı tarafından sözleşmenin esaslı ihlali söz konusu ise, alıcı sözleşmeden dönme hakkını kullanabilir. Bu hakkını kullanacağına dair beyanını satıcıya ulaştırmalıdır. Beyanın ulaşmasıyla Sözleşme derhal sona erecektir. CISG kapsamında sözleşmenin satıcı tarafından ihlal edilmesi durumunda, alıcıya seçimlik haklar tanınmıştır. Bu seçimlik haklar başlıca; a) aynen ifa talebi b) sözleşmeden dönme c) bedelden indirim ve tazminat hakkı olarak sıralanabilir. Bu haklardan sözleşmeden dönme hakkının kullanılabilmesi ise, doğuracağı sonuçların ağır olmasından dolayı, sınırlandırılmış 187 TOKER; A.g.e., syf. 224. 188 TOKER; A.g.e., syf. 224. 86 ve yalnızca esaslı ihlal hallerinin varlığı durumunda kullanılabileceği kabul edilmiştir. Esaslı ihlal olmaksızın alıcıya sözleşmeden dönme hakkı tanınan bir tek durum daha vardır. Bu da, satıcının sözleşmeye konu malı hiç teslim etmemesi halinde, alıcı tarafından kendisine ek süre verilmesi koşulu ile sözleşmeden dönme hakkını kullanabilmesidir. Zira CISG mantığında, satıcının hangi yükümlülüğüm ihlal ettiği ile değil, ihlal edilen yükümlülüğün doğurduğu sonuçlar ve alıcı bakımından ihlal edilen menfaatleri ile ilgilenilmektedir. a. Dönme beyanının kullanılması ve süresi Eğer alıcı, sözleşmeden dönme hakkının doğması için gereken esaslı ihlal hallerine uğradıysa ve bu hakkı kullanmayı seçiyorsa, bu iradesini satıcıya bildirmelidir. Bildirim olmaksızın Sözleşme kendiliğinden sona ermez189. CISG md. 26’da;”Sözleşmenin ortadan kaldırılması beyanı, ancak diğer tarafa bildirimle yapılması halinde hüküm ifade eder.” denilmekle, dönme beyanının ancak karşı tarafa yapılacak bildirim ile hüküm ifade edeceği belirtilmiştir. Dönme beyanının karşı tarafa ulaştırılmasının bir artısı da, sözleşmenin hangi tarihte sona erdiğinin tespitinde sağladığı kolaylıktır ki bu bilgi, uluslararası mal satım sözleşmelerinin karmaşıklığı düşünüldüğünde önem arz etmektedir. CISG md. 27’de, aksi kararlaştırılmadıkça, açıklama beyanın, uygun araçlarla yapılmışsa, iletiminde gecikme olması veya ulaşmama durumunda, açıklamada bulunan tarafı, bu beyana dayanmak hakkından yoksun bırakmayacağı düzenlenmiştir. Buna göre, uygun araçlarla yapılmışsa artık beyanın gecikmesi ya da ulaşmaması, satıcının riski olacaktır. Ancak alıcı, uyuşmazlık ortaya çıktığında, bu beyanını gönderdiğini ispatlamakla mükelleftir. Alıcının dönme beyanından vazgeçmesi halinde ise bunun hüküm doğurmasının şartı satıcının, bu beyana güvenerek bir zararının oluşmamış olmasıdır190. Dönme beyanının şekil şartına ilişkin olarak bir düzenleme CISG’de mevcut değildir. Bu nedenle alıcının dönme beyanını her türlü sözlü veya yazılı olarak ya da elektronik şekilde de herhangi bir iletişim vasıtası ile iletmesi mümkündür. Alıcı için ispatlanması zor olsa da, telefonla da bu beyan satıcıya iletilebilir. Bu beyanda önemli olan, belirli sözcüklerin kullanılması değil, dönme beyanının anlaşılabilir olmasıdır. Sözleşmeden dönme beyanının sebebi de bu beyanda yer almalıdır. CISG md. 11’de; “ Satım sözleşmesinin kurulması veya 189 ERDEM, Ercüment; “Viyana Satım Anlaşması’nda Sözleşmeden Dönme”, Prof. Dr. Rona Serozan’a Armağan, İstanbul, 2010, syf. 262. 190 ERKAN; A.g.e., syf.133. 87 ispatı yazılı şekilde yapılmak zorunda olmadığı gibi başka herhangi bir şekil hükmüne de bağlı değildir. Sözleşme, tanık dahil her usulle ispat edilebilir.” hükmü yer almaktadır. Anılan madde uyarınca şekil serbestisinin sözleşmenin geneli için kabul edilmiş olduğu anlaşılmaktadır191. Buna binaen sözleşmeden dönme beyanının açık veya örtülü (zımnen) de yapılabileceği sonucu çıkmaktadır. O halde alıcının açık beyanı olmasa da eyleminden sözleşmeden dönmek isteğinde olduğu anlaşılıyorsa, örneğin, malları satıcıya geri gönderiyorsa ve eğer buradaki amacı ikame mal gönderilmesi değilse, bu hareketin de sözleşmeden dönme beyanı olarak kabul edilmesi gerekir. Yani alıcının sözleşmeden dönme beyanında bir şüphe olmaması ve bu beyanın açık ve net olması sonuç doğurması bakımından yeterlidir. Eğer taraflar sözleşmede, sözleşmeden dönme beyanını bir şekil şartına bağlamışlarsa, artık bu şekil şartına uyulmaksızın yapılan sözleşmeden dönme beyan ya da eylemi sonuç doğurmayacaktır. Sözleşmeden dönme beyanının ne zamana kadar alıcı tarafından satıcıya bildirilmesi gerektiği konusunda, CISG md. 49/2’ye bakmak gerekir. Anılan fıkrada; “ Ancak, satıcının malları teslim ettiği hallerde alıcı, sözleşmenin ortadan kalktığını beyan etme hakkını yitirir; meğer ki….” denilmekle, bu süre, alıcının malları

1. Dava Türü:
Sözleşme İhlali Davası

2. Temel Olaylar:
- Taraflar arasında geçerli bir mal alım satım sözleşmesinin bulunması
- Satıcının, sözleşmeye aykırı olarak ayıplı mal teslim etmesi
- Alıcının, bu ihlal nedeniyle zarara uğraması ve sözleşmeden dönme talebinde bulunması

3. Hukuki Sorunlar:
- Sözleşmenin geçerliliği ve bağlayıcılığının tespiti
- Sözleşme ihlalinin varlığı ve niteliğinin belirlenmesi
- Alıcının sözleşmeden dönme hakkının hukuki dayanaklarının değerlendirilmesi
- CISG ve Türk Hukuku çerçevesinde alınan önlemler ve ihlallere ilişkin olarak tarafların haklarının incelenmesi

4. Uyuşmazlık Konuları:
- Sözleşme ihlalinin esaslı olup olmadığının belirlenmesi
- Alıcının sözleşmeden dönme beyanının geçerliliği ve süresinin tespiti

5. Talepler:
- Sözleşmenin feshi
- Zararların tazmini
- Sözleşmeden dönme beyanının kabulü

devretmesinin beklenemeyeceğini; bu bakımdan dava dışı alıcı ...'ün açıkça borçlu temerrüdüne düştüğünü; Taraflar arasında imzalanan komisyon sözleşmesine kaynak teşkil eden taşınmaz satışının ne zaman gerçekleştirileceğinin sözleşmede kararlaştırılmadığını; bu durumda; 6098 Sayılı TBK'nın 90. Maddesinde düzenlenen "Süreye bağlanmamış borç" başlıklı maddesindeki "İfa zamanı taraflarca kararlaştırılmadıkça veya hukuki ilişkinin özelliğinden anlaşılmadıkça her borç, doğumu anında muaccel olur." hükmünü dikkate almak gerektiğini; hüküm de dikkate alındığında taşınmaz devrinin makul olabilecek kısa bir sürede gerçekleşmesi beklenecekken, dosyadan da anlaşıldığı üzere 2 ayı aşkın bir sürede -borçlunun taşınmaz bedelini hazır etmemesi sebebiyle- devrin gerçekleşmediğini, 6098 Sayılı TBK'nın 124. Maddesinde de zikredildiği üzere karşılıklı borç yükleyen sözleşmelerde süre verilmesini gerektirmeyen durumlar; "1. Borçlunun içinde bulunduğu durumdan veya tutumundan süre verilmesinin etkisiz olacağı anlaşılıyorsa.2. Borçlunun temerrüdü sonucunda borcun ifası alacaklı için yararsız kalmışsa." olarak sayıldığını, Hükümde belirtildiği üzere; taşınmazı almak adına hiçbir hazırlık içinde bulunmayan alıcıya süre verilmesine dahi gerekli görülmediğini; müvekkilinin defalarca evin acilen satılması gerektiğini dolayısıyla satış bedelinin hazır edilmesi gerektiğini hem davacıya hem de alıcıya şifahen bildirdiğini; müvekkilinin bu iyi niyetli tutumunun sonuçsuz kalmış olduğunun sözleşme tarihi ile taşınmazın başkasına satılmış olduğu tarihe bakarak dahi anlaşılabileceğini; sözleşme tarihi 30/09/2014 iken müvekkilinin satışı başkasına yaptığı tarihin 08/12/2014 olduğunu; bir başka taraftan da; alıcının müvekkilinden taşınmazın devredilmesine yönelik tek bir ifa istemi olmadığının da bu durumun başka bir kanıtı olduğunu, Dava dışı alıcı ...'ün aynı zamanda alacaklı temerrüdüne de düştüğünü, dava dışı alıcı ...'ün müvekkilinin taşınmazının devredebilmesi için gerekli bedeli hazır etmeyerek aynı zamanda alacaklı temerrüdünde sayılması gerektiğini. 6098 Sayılı TBK'nın "Alacaklının Temerrüdü" Başlıklı 106. Maddesinde; "Yapma veya verme edimi gereği gibi kendisine önerilen alacaklı, haklı bir sebep olmaksızın onu kabulden veya borçlunun borcunu ifa edebilmesi için kendisi tarafından yapılması gereken hazırlık fiillerini yapmaktan kaçınırsa, temerrüde düşmüş olur." hükmünün de somut olaya denk düştüğünü, Dava dışı alıcının taşınmazın devri için kararlaştırılan bedeli hazır edip ödememesi sebebiyle müvekkilinin taşınmazı devredemediğini; hal böyleyken; müvekkilinin haksız olarak satıştan vazgeçtiğinin kesinlikle söylenemeyeceğini; o dönemde acil para ihtiyacı olan müvekkilinin, alıcının bu kusurlu davranışı ile hem taşınmazı daha geç devrettiğini hem de resmi senette görüldüğü üzere 236.000,00 TL gibi daha düşük bir ücretle -normalde satış bedeli 300.00 TL olacağını- satmak durumunda kaldığını; müvekkilinin bu tabloda mağdur statüsünde olduğunu; buna bağlı olarak da müvekkilinin kendi aleyhine olacak şekilde satıştan vazgeçmiş olması hayatın olağan akışına da aykırı olduğunu; o halde sözleşmeyi ihlal edenin her türlü temerrütte olan dava dışı alıcı olduğunun kabul edilmesi gerektiğini, Davacının, sözleşmenin müvekkili tarafından ihlal edildiği iddiasını ispatlamadan yerel mahkeme tarafından hüküm kurulmasının açıkça eksik inceleme teşkil etmekte olduğunu ve hukuka aykırı olduğunu, Davacının, sözleşmenin müvekkili tarafından ihlal edildiği iddiası ile taraflarına karşı davayı açmışsa da bu iddiasını ispata yarar hiçbir delil sunamadığını; bu duruma paralel olarak; yerel mahkeme tarafından da satımdan kimin vazgeçtiği hususunda yeterli inceleme yapılmadan hüküm kurulduğunu; bu durumun dosya kapsamındaki Bilirkişi Raporu'nda dahi ifade edildiğini ancak dikkate alınmadığını; Bilirkişi Raporu'nun "İnceleme ve Değerlendirme" başlıklı 10. Maddesinde;"Dosya içerisinde davacı veya davalıdan hangisinin satıştan vazgeçtiği, başka bir deyişle alım satım işleminden davalının vazgeçtiğine dair herhangi bir veri bulgu mevcut değildir" ifadelerine yer verilerek belirsizlik halinin izah edildiğini, Karşı taraf vekilinin Bilirkişi Raporu'na karşı itiraz ve beyanlarının yer aldığı dilekçesinde her ne kadar "Olumsuz durumun ispatı olmayacağından sözleşmeye riayet edilmediği açık karine olarak mevcuttur. Sözleşmeye riayet ettiğini ispat külfeti davalıdadır..." dese de durumun böyle olmadığını; karşı tarafın "sözleşmenin müvekkili tarafından ihlal edildiği" iddiasını ispat etmediği sürece ispat yükünün müvekkili üzerine dahi geçmediğini; hukuken de karşı tarafın önce bu iddiasını ispat ederse ancak o zaman müvekkilinin "sözleşmeyi ihlal etmekte kusurlu olmadığını" ispat yükü altına gireceğini; ve somut olayda da böyle bir durumun da söz konusu olmadığını; aksinin kabulü halinde; davacının ihtilafı keyfe keder seçtiği tarafa yöneltebilmesi gibi bir sonucun ortaya çıkacağını ve bu durumun da hukuken kabulü mümkün olmadığını, Emlakçı olan davacının, tacir sıfatına haiz olduğundan basiretli davranma yükümlülüğünün altında olduğunu ancak iddiasını kabul anlamına gelmemekle birlikte bu yükümlülüğe uygun davranmadığını, Taraflar arasındaki sözleşmenin niteliği ve emlakçının bu sözleşmedeki rolü göz önüne alındığında emlakçının simsar; sözleşmenin ise simsarlık sözleşmesi olarak nitelendirileceğini; buna ilişkin olarak 6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu'nun 520. Maddesinde; "Simsarlık sözleşmesi, simsarın taraflar arasında bir sözleşme kurulması imkânının hazırlanmasını veya kurulmasına aracılık etmeyi üstlendiği ve bu sözleşmenin kurulması hâlinde ücrete hak kazandığı sözleşmedir" hükmünün yer aldığını, Emlakçı olan davacının, satım sözleşmesi yapılmadan ücrete hak kazandığının söylenemeyeceğini; bu durumun sözleşmedeki ifadelerden de anlaşılabileceğini; sözleşmenin 3. Maddesinde; "İşbu akit tamamlandıktan sonra, Alıcı veya Satıcıdan birisi alım satımdan haksız olarak vazgeçerse, bundan dolayı diğer tarafın ve Emlak Komisyoncusunun uğrayacağı her türlü zararı

1. Dava Türü:
Sözleşme İhlali Davası (Tazminat Davası)

2. Temel Olaylar:
- Taraflar arasında imzalanan bir komisyon sözleşmesi bulunmaktadır.
- Davalı taraf, sözleşmeden doğan yükümlülüklerini yerine getirmemiştir.
- Davacı taraf, alıcının taşınmaz bedelini hazır etmemesi nedeniyle devrin gerçekleşmediğini ve bu durumun kendisine zarar verdiğini iddia etmektedir.
- Davacı, sözleşme uyarınca taşınmazın devrini gerçekleştirememiş ve bu nedenle yerel mahkemeye başvurmuştur.

3. Hukuki Sorunlar:
- Taraflar arasında imzalanan sözleşmenin geçerliliği ve bağlayıcılığı sorgulanmaktadır.
- Sözleşmenin ihlalinin mevcut olup olmadığı ve ihlalin niteliği konusunda anlaşmazlık vardır.
- Davacı tarafın iyi niyetli tutumu ile alıcı tarafın temerrüdü arasında bir hukuki ilişki kurulması gerekmektedir.
- Alıcının temerrüdü ve bunun sonuçlarına ilişkin yasal düzenlemelerin uygulanabilirliği incelenmektedir.

4. Uyuşmazlık Konuları:
- Taşınmazın devri için gerekli sürenin verilmesi gerekliliği ve sürenin verilmediği iddiaları.
- Sözleşme ihlalinin kimin tarafından yapıldığı ve bu durumun ne şekilde değerlendirilmesi gerektiği.

5. Talepler:
- Davacı, sözleşmenin ihlali nedeniyle uğradığı zararların tazminini ve taşınmazın devrinin gerçekleştirilebilmesi için gerekli tedbirlerin alınmasını talep etmektedir.

işaretli başvurularda üçüncü dava bakımından Sözleşme’nin 6/1. maddesinin ihlâl edildiğine; davalı Devlet tarafından başvuranlara, üç ay içerisinde, ekli listede belirtilen maddî tazminat miktarlarının (tüm başvuranlar bakımından toplam 9.679.799,26-Avro) ve yargılamalarda tüm başvuranlar tarafından yapılan masraf ve giderlere karşılık olarak toplam 25.000-Avro ödenmesine; üç aylık sürenin bittiği tarihten itibaren, ödeme gününe kadar, Avrupa Merkez Bankası’nın kısa vadeli kredilere uyguladığı marjinal faiz oranına üç puan eklemek suretiyle elde edilecek oranda, bahsedilen meblağlara basit faiz uygulanmasına; ihlâl bulgusunun tek başına, başvuranların uğradığı manevî zarar bakımından yeterli âdil tazmin teşkil ettiğine; başvuranların âdil tazmine ilişkin taleplerinin geri kalanının reddine karar verilmiştir. ... hissedarı olan davacının, maddî zararının yasal faiziyle birlikte tazmini istemiyle açtığı davanın süre aşımı yönünden reddine ilişkin .... İdare Mahkemesi'nin kesinleşmiş kararının, mülkiyet ve mahkemeye erişim haklarını ihlal ettiğinin AİHM kararıyla tespit edildiğinden bahisle, yargılamanın yenilenmesi yoluyla kaldırılarak; maddî tazminat isteminin AİHM kararıyla karşılanmış olması dolayısıyla davanın esası hakkında karar verilmesine yer olmadığına karar verilmesi, yargılama giderlerinin ve nispî vekâlet ücretinin davalı idareden alınarak davacıya ödenmesine hükmedilmesi istemiyle bakılan dava açılmıştır.İLGİLİ MEVZUAT: Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nin (AİHS) "Adil Tazmin" başlıklı 41. maddesinde, "Eğer Mahkeme bu Sözleşme ve Protokollerin ihlâl edildiğine karar verirse ve ilgili Yüksek Sözleşmeci Taraf’ın iç hukuku bu ihlâlin sonuçlarını ancak kısmen ortadan kaldırabiliyorsa, Mahkeme, gerektiği takdirde, zarar gören taraf lehine âdil bir tazmin verilmesine hükmeder"; 46/1. maddesinde, "Yüksek Sözleşmeci Taraflar, taraf oldukları davalarda Mahkeme’nin verdiği kesinleşmiş kararlara uymayı taahhüt ederler." kuralı yer almıştır.AİHM İçtüzüğü'nün "Âdil tazminata ilişkin karar" başlıklı 75. maddesinde, "Daire ya da Komite'nin bir davada Sözleşme ya da Protokollerin ihlâlini tespit etmesi hâlinde, İçtüzüğün 60. maddesine uygun olarak belirli bir talepte bulunulmuşsa ve dava karara hazırsa, Sözleşme'nin 41. maddesinin uygulanması hakkındaki hüküm de aynı son kararda verilir; dava karara hazır değilse, Daire ya da Komite bu sorunu tamamen veya kısmen saklı tutar ve diğer usûl işlemlerine geçer." kuralına yer verilmiştir.2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun "Yargılamanın yenilenmesi" başlıklı 53. maddesinin 1. fıkrasında, "Danıştay ile bölge idare, idare ve vergi mahkemelerinden verilen kararlar hakkında, aşağıda yazılı sebepler dolayısıyla yargılamanın yenilenmesi istenebilir. ... ı) Hükmün, İnsan Haklarını ve Ana Hürriyetleri Korumaya Dair Sözleşmenin veya eki protokollerin ihlâli suretiyle verildiğinin, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'nin kesinleşmiş kararıyla tespit edilmiş olması veya hüküm aleyhine Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'ne yapılan başvuru hakkında dostane çözüm ya da tek taraflı deklarasyon sonucunda düşme kararı verilmesi." kuralına yer verilmiştir. HUKUKİ DEĞERLENDİRME:2577 sayılı Kanun'un 53. maddesi uyarınca, yargılamanın yenilenmesi, Danıştay ile bölge idare, idare ve vergi mahkemelerinden verilen kararlar hakkında, maddede dokuz bent hâlinde sayılan durumların gerçekleşmesi hâlinde esas kararı vermiş olan mahkemeden talep edilebilmekte olup, hükmün, İnsan Haklarını ve Ana Hürriyetleri Korumaya Dair Sözleşme'nin veya eki protokollerin ihlâli suretiyle verildiğinin, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'nin (AİHM) kesinleşmiş kararıyla tespit edilmiş olması da yargılamanın yenilenmesi sebepleri arasında sayılmıştır.Davacı tarafından, AİHM'nin Fellner ve Diğerleri/Türkiye kararı sonrasında yargılamanın yenilenmesi talebinde bulunulduğundan, AİHM kararlarının niteliği ve somut davaya ilişkin olarak verilen Fellner ve Diğerleri/Türkiye kararının incelenmesi gerekmektedir.AİHM, temyiz mahkemesi olmadığı için hukuk kurallarının maddî olay bağlamındaki yorumuyla kural olarak ilgilenmemektedir. Buna karşılık AİHM, iç hukukta idarî işlem ya da eylem veya mahkeme kararı olarak somutlaşan kamu gücü tasarruflarının Sözleşme veya eki protokollere uygunluğunu denetlemektedir. AİHM, kendisine yapılan başvuruları öncelikle kabul edilebilirlik açısından değerlendirdikten sonra, kabul edilebilir bulduğu başvurularda, tarafları dostane çözüm konusunda uzlaştırmaya çalışır. Böyle bir sonucun gerçekleşmesi durumunda başvuru sonuçlanmış olur. Ancak dostane çözüme ulaşılamadığı takdirde uyuşmazlığın esası hakkında Sözleşme'yle tanınan hak veya hakların ihlâl edilip edilmediğine karar verir.Sözleşmenin 46. maddesine göre, sözleşmeci devletler, taraf oldukları davalarda AİHM’nin kesinleşmiş kararlarına uymayı taahhüt ederler. AİHM’nin kararları, ancak sorumlu devlet tarafından uygulandığında sonuç doğurabilmekte olup sorumlu devlet, AİHM kararının gereğini yerine getirmek zorundadır.AİHM'nin ihlâlin varlığının tespitine ilişkin kararı, taraf devleti ihlâli ortadan kaldırma ve sonuçlarını giderme yükümlülüğü altına koymaktadır.Diğer taraftan, Sözleşme'nin 41. maddesi, ihlâller nedeni ile zarar gören taraf için âdil tazmin yolunu düzenlemektedir. AİHM'nin bu kapsamda maddî ve manevî tazminata hükmedebilmesi için, başvuranın tazminat talebinde bulunması gerekir. AİHM, sözleşmenin ihlâl edildiğine karar verdiğinde, aynı kararda, başvurucuya 41. madde uyarınca âdil tazminat verilip verilmemesi gerektiğini de incelemektedir. Bu konu bütünüyle Mahkemenin takdirindedir.AİHM, âdil tazmine ilişkin olarak yargılama masrafları, maddî tazminat ve manevî tazminat başlıkları altında hüküm kurmaktadır. AİHM tarafından, mâkûl, gerekli olan ve gerçekten yapılmış olan masrafların ödenmesine karar verilmektedir. Başvurucular tarafından ulusal mahkemeler önündeki yargılamalarda yapılan masraflar da talep edilebilmektedir. AİHM, bu tür yargılama masraflarının yalnızca Sözleşme'nin ihlâlini engellemeye ya da tazmin

1. Dava Türü:
Sözleşmeye Aykırılık Nedeniyle Tazminat Davası

2. Temel Olaylar:
- Taraflar arasında geçerli bir sözleşmenin ihlali
- Davalı tarafından gerçekleştirilen idari işlemlerin Anayasa ve Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'ne aykırı olduğu iddiaları
- Davacının zararları karşılığı maddi tazminat talep etmesi
- Davalıya yapılan başvuru sonrasında cevap verilmemesi veya yeterli tazminatın sağlanmaması

3. Hukuki Sorunlar:
- Sözleşme ve Anayasal hakların ihlali ile ilgili tazminat talepleri
- Davalının yükümlülüklerini yerine getirmediğinin belirlenmesi
- İhlal durumunda tazminatın miktarının ve nedenlerinin incelenmesi
- Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi kararlarının ulusal yargıya etkisi
- Başvurucunun adil tazminat talep hakkı

4. Uyuşmazlık Konuları:
- Sözleşme ihlalinin varlığı ve bu ihlalin sonucunda oluşan zararların tazmini
- Davalının sorumluluğunun belirlenmesi ve tazminat talebinin karşılanmaması

5. Talepler:
- Davalının başvuranlara maddi tazminat ödemesi
- Yargılamanın yenilenmesi talebi ve kararların uygulanması
- İşlem sırasında meydana gelen masraf ve giderlerin tazmini

telgraf ile taraflar arasındaki tüm ilişkiyi feshettiğini davalıya bildirdiğini, davalının sözleşmeye aykırı davrandığını, bu nedenle davacının protokolün 13.1 maddesi gereği haklı fesih yaptığını, sözleşmenin 14/a.maddesi gereğince davalının 100.000 ABD Doları tutarında ceza şartı ödeme yükümlülüğü altına girdiğini, yine sözleşmenin feshi nedeniyle davalının ödenen inkişaf ödemesini iade etmesi gerektiğini, anılan nedenlerle davanın kabulü ile 100.000 ABD Doları tutarındaki ceza şartının davalıdan tahsiline, yine 678.887,04 TL tutarındaki inkişaf bedelinin davalıdan tahsiline, 197.437,37 TL tutarındaki inkişaf bedeli alacağının şimdilik 1.000,00 TL'sinin HMK 109/1.maddesi uyarınca kısmi olarak davalıdan tahsiline, yargılama giderleri ile vekalet ücretinin davalı üzerinde bırakılmasına karar verilmesini talep ve dava etmiştir. Davacı vekili ıslah dilekçesi ile, bilirkişi raporu ile inkişaf bedeli ve ek inkişaf bedeli alacağının sabit olduğunu, bu nedenle 1.000,00 TL ek inkişaf bedeli taleplerini 111.787,37 TL arttırmak suretiyle 112.787,37 TL'ye yükselttiklerini beyanla ıslaha ilişkin harç ikmali mahkememiz veznesine depo edildiği anlaşılmıştır. Davalı vekili cevap dilekçesi ile, davalı şirketin taraflar arasında imzalanan 13/12/2012 tarihli porotokol ile davacıdan kiralamış olduğu petrol istasyonu satış yerinde yatırım, onarım ve tadilat yaptığını, halen davalı şirketin zilyetliğinde bulunan dava konusu istasyonda her ne kadar akaryakıt satışı yapılmıyor olsa da davalı şirket çalışanı tarafından korunduğunu ve istasyonun açılışı için ilgili kamu kurumlarından ve mahkemelerden olumlu sonuç beklendiğini, davacı tarafından yapılan her ödemenin fatura karşılığı yapıldığını, davalı şirketin şahsi hesabına olacak şekilde herhangi bir ödeme olmadığını, davacının kendi sahibi olduğu istasyona yatırım yaptığını, daıvacının dava dilekçesindeki anlatımlarının yanlış ve yanıltıcı oldğuunu, davalı tarafın elinde olmayan sebeplerle dava konusu benzin satış istasyonunun satışa hazır hale getirilemediğini, davalı tarafından istasyonunun çalışır hale gelmesi için gerekli tüm iş ve işlemlerin yapıldığını ve gerekli kurumlara başvurularda bulunulduğunu, davalının sözleşmenin hiçbir maddesini ihlal etmediğini, davacı şirket tarafından inkişaf bedeli olarak yapılan ödemelerle alınan malzemeler ve diğer tüm yatırım malzemelerinin davacı tarafından sökülüp alındığını ve Bolu İlindeki başka bir akaryakıt istasyonuna taşındığını, davalı şirketin akaryakıt satışı yapabilmek ve sözleşmenin devam edebilmesi için gerekli tüm girişimlerde bulunduğunu, bu sürecin halen devam ettiğini, anılan nedenlerle davanın reddi ile yargılama giderleri ve vekalet ücretinin davacı üzerinde bırakılmasına karar verilmesini talep etmiştir. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARININ ÖZETİ:İlk Derece Mahkemesi 06/02/2019 tarih ve 2016/627 Esas - 2019/97 Karar sayılı kararında;"...Yapılan yargılama, davacının iddiaları, davalının beyanları, ibraz edilen deliller, tarafların ticari defter ve belgeleri üzerinde mahkememizce yaptırılan bilirkişi incelemesi sonucu ibraz edilen bilirkişi heyeti kök ve ek raporu ile tüm dosya kapsamı birlikte değerlendirildiğinde; dava, taraflar arasında akdedilen bayilik sözleşmesinin davacı tarafından 31/05/2016 tarihli telgraf ile feshi sebebi ile davalının sözleşmeye konu edimleri yerine getirmemesi sebebiyle davalıdan olan inkişaf bedeli alacakları ile cezai şart bedelinin tahsiline yönelik tazminat davasıdır. Önemle belirtmek gerekir ki, taraflar arasındaki sözleşme bizzat davacı tarafça feshedilmiştir. Dolayısıyla davacının sözleşme uyarınca tazminat isteminde bulunabilmesi için sözleşmeyi haklı nedenle feshetmesi yada sözleşme feshinde davalının sözleşmeye aykırı davranışının bulunması ve bunun da davacı taraf için çekilmez bir hal alması gerekmektedir. Yine sözleşmeye aykırılığın davacı tarafça çekilecek ihtarname ile giderilemeyecek boyutta olması gerekmektedir. Davacı tarafça davalıya gönderilen ve ek4 olarak dava dilekçesi ekinde dosyaya sunulan telgrafta "müvekkil ... AŞ ile imzaladığınız bayilik sözleşmeleri, protokoller ve bunlarla sınırlı olmamak üzere bayilik ilişkisi kapsamındaki her türlü sözleşme hükümlerine aykırı davranışlarınız ve edimlerinizi ifa etmemeniz nedeniyle sözleşme, protokol ve bayilik ilişkisi kapsamındaki tüm sözleşmeler 31/05/2016 saat 13:00 itibari ile sonuç doğurmak üzere feshedilmiştir." ibaresi mevcuttur. Gerek fesih ihbarnamesinde, gerek dava dilekçesinde davacı tarafça fesih sebebi olarak herhangi bir somut neden öngörmemiş, sadece davalının sözleşmeye aykırı davranışları sebebiyle sözleşmeyi feshettiğini ileri sürmüştür. Yargılama aşamasında sunulan dilekçelerde davacı tarafça taraflar arasında akdedilen sözleşmenin 4.3.maddesinde "bayi işbu sözleşmenin yürürlük tarihinden itibaren 90 gün içerisinde akaryakıt satın alacak ve ticari faaliyetine başlayacaktır."hükmünün bulunduğu, davalının bu yükümlülüğe aykırı davrandığını ileri sürmüştür. Bu kapsamda öncelikle davacı tarafından yapılan feshin haklı olup olmadığının değerlendirilmesi gerekmektedir. Davalı ise savunmalarında idari makamlardan gerekli izni alamadığı için işletmeyi açamadığını, resmi mercilerden kaynaklanan mücbir sebep sebebiyle işletmeyi çalıştıramadığını ileri sürmüştür. Davalı tarafından dosyaya sunulan belgelere göre EPDK tarafından istasyon açılışına izin verilmemesi ve ruhsat alınamaması sebebiyle davalının davaya konu istasyonu çalıştıramadığı anlaşılmaktadır. Gerek protokolün 13.b.maddesi, gerekse sözleşmenin 23.5.maddesi uyarınca resmi mercilerin kararları sebebiyle sözleşmenin yerine getirilememesi halinde davacı ... Ofisinin sözleşmeyi fesih hakkı düzenlenmiş ise de bu gibi hallerde davacının sözleşmeye dayanarak davalıdan kar kaybı, cezai şart, eksik alım taahhüdü sebebi ile cezai şart vs.gibi taleplerde bulunamayacağı görülmektedir. Sözleşme haklı sebeple değil, mücbir sebeple feshedilmiş bulunmaktadır. Bu kapsamda davacının cezai şart istemi yerinde değildir. Çünkü protokolün 14.maddesine göre ancak 13.maddenin

1. Dava Türü:
Sözleşmeye Aykırılık Nedeniyle Tazminat Davası

2. Temel Olaylar:
- Taraflar arasında geçerli bir nesne ile ilgili sözleşmenin varlığı.
- Davalının sözleşmeden kaynaklanan yükümlülüklerini yerine getirmemesi.
- Davacının, davalının sözleşmeye aykırı davranışı nedeniyle zarara uğraması.
- Davacı tarafından davalıya ihtar çekilmesi ve sözleşmenin feshine neden olan sebeplerin ortaya çıkması.

3. Hukuki Sorunlar:
- Sözleşmenin geçerliliğinin ve tarafların yükümlülüklerinin tespit edilmesi.
- Davacının sözleşmeye aykırı davranışlarına dayalı olarak tazminat talep etme hakkının varlığı.
- Davalının sözleşme gereği ödemesi gereken tazminat miktarının belirlenmesi.
- Sözleşmenin fesih işleminin haklı olup olmadığının değerlendirilmesi.

4. Uyuşmazlık Konuları:
- Davacının sözleşmeyi haklı nedenle feshettiğinin ispatı.
- Davalının idari engeller nedeniyle yükümlülüklerini yerine getiremediği iddiasının geçerliliği.

5. Talepler:
- Davacının sözleşme gereği cezai şartın tahsili.
- Davacının zarara uğraması nedeniyle tazminat talep etmesi.
- Davalıdan işbu davadan kaynaklanan yargılama giderleri ve vekalet ücretinin tahsili.

1-Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı delillerle yasaya uygun gerektirici nedenlere ve özellikle delillerin takdirinde bir isabetsizlik bulunmamasına göre, davalının aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan temyiz itirazlarının reddi gerekir. 2-Taraflar arasındaki sözleşmenin konusunun, satıcının Tütün, Tütün Mamülleri, Tuz ve Alkol İşletmeleri Genel Müdürlüğü’nden yurtdışına ihraç maksadı ile satın alacağı 67.000.000 dolarlık tütün karşılığı alıcının satın alacağı silah, mühimmat, araç vs.olduğu açıklandıktan sonra, 6. maddesinde muayene şartlarının düzenlendiği ve 6/g maddesinde de; her tip muayene şekline göre yapılan birinci muayene sonucu reddedilen malzeme için satıcının kendisine tebligat yapıldıktan sonra 15 gün içinde muayene neticesine itiraz edebileceği, itiraz üzerine ikinci muayene raporunun ise kesin olup, tarafların bu rapora bağlı kalmayı kabul edecekleri düzenlemesi getirilmiştir. Bu şekilde, dava konusu 40 adet akaryakıt tankerinin 31.7-9.8.2002 tarihinde yapılan muayenesinde, sözleşmeye uygun bulunmayarak reddedildiği ve itiraz üzerine yapılan 23.9-3.10.2002 tarihindeki muayenesinde de eksikliklerin tamamlanmadığı ve sözleşmeye uygun bulunmadığı açıklanarak reddedildiği ve davalıya verilen 10 gün süreli ihtara rağmen 25.11-16.12.2002 tarihinde yapılan son muayenede de reddedilerek, sözleşmenin 9.1.2003 tarihinde feshedildiği anlaşılmaktadır. Davacının, sözleşmenin 7/a maddesinin “ sözleşme yürürlüğe girdikten sonra satıcı taahhüdünden vazgeçer, sözleşme ve eklerine göre hareket etmez veya taahhüdünü kısmen veya tamamen yerine getirmezse … idarenin en az 10 gün süreli ihtarına rağmen aynı durumun devam etmesi halinde ayrıca protesto çekmeye ve hüküm almaya gerek kalmaksızın sözleşme feshedilir, bu durumda satıcı alıcıya sözleşme bedelinin % 6’sı oranında nakden tazminat öder “ hükmü gereğince, teslim aldığı 100 adet dürbün bedeli 340.000 doların mahsubu ile bakiye 3.680.000 dolar tazminatı bu dava ile talep ettiği anlaşılmaktadır. Mahkemece, sözleşmenin 6/g maddesinde açıklandığı şekilde ikinci muayene raporunun kesin olup, taraflar açısından bu hükmün delil sözleşmesi niteliğinde olduğu ve tarafları bağladığı gerekçesi ile birleşen davanın reddine ve asıl dava açısında da, davacının teslim edilen malzemenin gerekli nitelikleri taşımadığından sözleşmeden döndüğüne göre, sözleşmenin kurulduğu andan itibaren ortadan kalkacağını, bu sözleşme ile öngörülen tüm borçların ve cezai şart borcunun da ortadan kalkacağı, davacı talebinin de cezai şart niteliğinde olduğundan talep hakkının bulunmadığı gerekçesi ile asıl davanın da reddine karar verilmiştir. Yukarıda açıklanan sözleşme hükümleri değerlendirildiğinde, satıcının yükümlülüklerini kısmen ya da tamamen yerine getirmemesi durumunda alıcı davacının sözleşmeyi feshetmekte haklı olacağı ve durumda, satıcının alıcıya sözleşme bedelinin % 6’sı oranında nakden tazminat ödeyeceğinin açıkça kararlaştırıldığı anlaşılmaktadır. Sözleşmede düzenlenen bu hüküm; geçerli bir borcun yerine getirilmemesi veya eksik yerine getirilmesi ya da belli bir yerde ve zamanda yerine getirilmemesi durumunda borçlunun ödemesi gereken cezai şart niteliğinde olup, aslında bu husus mahkemenin de kabulündedir. Bu durumda davacı alıcı tarafından sözleşmenin feshinin haklı olup olmadığının değerlendirilmesi önem arz etmektedir. Yine mahkemenin de kabulünde olduğu gibi, teslim edilen malzemelerin sözleşme koşullarına uygun olmadığından reddedildiği, yapılan ikinci muayene sonucu verilen raporun kesin olduğu ve 10 günlük ek süreye rağmen de eksikliklerin sözleşme koşullarına uygun olarak tamamlanmadığı gözetildiğinde, davacı tarafından yapılan fesih haklıdır. Akdin bu şekilde davacı alıcı tarafından feshi halinde de, sözleşmenin hiç ya da gereği gibi ifa edilmemesi halinde ödenmek üzere kararlaştırılmış olan, Sözleşmenin 7/a maddesinde öngörülen tazminatı talep hakkının bulunduğunun kabulü gerekir. Aksi halde, sözleşmeye aykırı davranışın bir yaptırımının bulunmaması, sözleşme hükümlerinin taraflar açısından uygulanması zorunlu hükümleri olduğu gerçeğinin bertaraf edilmesi sonucunu doğurur. Bu nedenle, mahkemece sözleşmenin haklı nedenle feshinin sözleşmeden dönme olduğu ve hiçbir talep hakkının bulunmayacağı şeklindeki nitelendirme, yasa ve sözleşme hükümlerine aykırı olup, kararın davacı yararına bozulmasını gerektirir. 3-Davalının birleşen dava ile talep ettiği 100 adet dürbün bedeli açısından da, davacı alıcı bu dürbünleri teslim aldığını kabul ettiğine göre, 100 adet dürbün bedeli açısından davalı satıcıya ödeme yükümlülüğü bulunduğu kabul edilerek, bu kalem istek açısından davacının takas mahsup isteği de gözetilerek sonucuna uygun bir karar verilmelidir. Mahkemece bu kalem istek açısından bir karar verilmemesi de usul ve yasaya aykırı olup bozmayı gerektirir. SONUÇ: Yukarıda 1. bentte açıklanan nedenle davalının diğer temyiz itirazlarının reddine, temyiz olunan kararın 2. bent gereğince davacı, 3. bent gereğince davalı yararına BOZULMASINA, 550 YTL duruşma avukatlık parasının karşılıklı alınarak birbirlerine ödenmesine, 25.12.2008 gününde oybirliğiyle karar verildi.

1. Dava Türü:
Sözleşmeye Aykırılık Nedeniyle Tazminat Davası

2. Temel Olaylar:
- Taraflar arasında geçerli bir sözleşmenin bulunması.
- Davalının iki ayrı muayenede sözleşme şartlarına uygun olmayan malzeme teslim etmesi.
- Davacının, malzeme eksiklikleri nedeniyle sözleşmeyi feshetme talep etmesi.
- İhtara rağmen davalının yükümlülüklerini yerine getirmemesi.

3. Hukuki Sorunlar:
- Taraflar arasındaki sözleşmenin şartlarının tespiti ve geçerliliğinin belirlenmesi.
- Davacının sözleşmeden dönme ve tazminat talep etme hakkının değerlendirilmesi.
- Cezai şartların ödenmesi gerekip gerekmediği ve tazminat miktarının hesaplanması.

4. Uyuşmazlık Konuları:
- Davacının kesin muayene raporlarına dayanarak sözleşmeyi feshetme hakkının olup olmadığı.
- Davalının sözleşmeden doğan yükümlülüklerini ifa etmediği iddiasının ispatı.

5. Talepler:
- Sözleşmenin feshine bağlı olarak tazminat talebinin kabulü ve ödemenin yapılması.
- Mahkeme kararının davacı yönünden düzeltilerek tazminat miktarının belirlenmesi.

Bankası tarafından uygulanan avans işlemlerindeki güncel faiz oranı ile birlikte geri ödeyeceği ve ayrıca 50.000-USD (ellibinamerikandoları) cezai şart ödeyeceği hususlarının belirtildiği görülmüştür. İstanbul Anadolu 20. Sulh Hukuk Mahkemesi'nin 2015/31 D. İş sayılı dosyasında mevcut bilirkişi raporunda; davalının işyerini kapattığı, aynı işyeri adresinde ... San. ve Tic. Ltd. Şti' nin faaliyette bulunduğunun tespit edildiği anlaşılmıştı. Davacı tarafça davalı satış desteğine ilişkin olarak ödenen genel katkı bedelinin iadesi talep edilmekte olup davacı tarafça dava dışı ... Ltd. Şti. vasıtasıyla davalıya katkı bedeli ödendiği, bu talebe ilişkin bayiye fatura kesildiği ve sonrasında bu tutarın bayi/distribütör tarafından davacı Şirket'e fatura edilmesi ile katkı paı faturasının keşide edildiği ve aralarındaki cari hesap ilişkisinde mahsuplaşma yapıldığı böylece davacının dava dışı ... Ltd. Şti. ne ödemiş olduğu fatura ile davalıya 80.000,00-TL katkı bedeli yapıldığı iddia edilmekte olup, davacı tarafından dava dışı ... Ltd. Şti. tarafından keşide edilen 21.08.2013 tarih, ... numaralı, KDV dahil 80.000,00 TL bedelli “tadilat bedeli” faturasını 09.09.2013 tarihinde ödediği ticari defter kayıtlarından anlaşılmaktadır. Taraflara ait ve dava dışı ... Ltd. Ait ticari defte kayıt ve belgeler üzerinde mal müşavir bilirkişi marifeti ile inceleme yapılmış olup, inceleme ile ; Dava dışı ... Ltd. Şti. tarafından düzenlenen 21.08.2013 tarih, ... numaralı, KDV dahil 80.000,00 TL bedelli faturada sadece “tadilat bedeli” ibaresi yer almakta, ancak tadilatın hangi adreste kim için yapıldığına dair ibare bulunmadığı, Dava dışı şirket ticari defterlerinde Dava dışı ......Ltd. şti. tarafından davacı unvanına düzenlenen 21.08.2013 tarih ... numaralı Kdv dahil 80.000,00 TL bedelli “Tadilat bedeli” açıklamalı faturanın ticari defterlerde kayıtlı olduğu, dava dışı şirket yetkilisi tarafından ibraz edilen fatura suret aslında, davacının dava dilekçesi ekinde sunmuş olduğu aynı faturaya ait fotokopi üzerinde yer alan sipariş numarası bilgisini ihtiva eden kaşenin yer almadığı ,dolayısıyla fatura konusu tadilatın hangi adreste kim için yapıldığına dair ibare bulunmadığı, bu nedenle davaya konu 80.000,00 TLlik faturanın davalı ... Gıda Ltd. Şti. için yapılan tadilat hizmetleri kapsamında düzenlendiği hususu ispat edilemediğinden işleyiş açısından 3. kişi adına tadilat işlemi yapılarak bedelinin davacı tarafından karşılanmış olduğu anlaşılmakla birlikte, söz konusu tadilat işleminin davalı şirket adına yaptırılmış olduğunun dayacı tarafından belgeleri ile ortaya konulamadığı bu bu nedenle davacının sözleşmenin 17. maddesine uygun olarak ödemiş olduğu avans tutarı talebinin iadesi talebinin yerinde olmadığı anlaşılmıştır. Yine davacı tarafça davalının sözleşme şartlarına aykırı hareket etmesi nedeni ile cezai şart talep edilmekte olup; TBK m. 112’ye göre, borcunu gereği gibi ya da hiç ifa etmeyen borçlu, alacaklının zararını tazmin ile yükümlüdür. Alacaklının tazminat talebinde bulunabilmesi uğramış olduğu zararın varlığını ispat etmesi halinde mümkündür. İspat zorunluluğundan kurtulmak isteyen alacaklı zararı ispat şartına bağlı olmayan bir yaptırımı sözleşme ile borçluya kabul ettirebilir. Borçlunun borcunu ihlal etmesi halinde alacaklıya ödemeyi kabul ettiği ceza hususundaki anlaşmaya “cezai şart = ceza koşulu” ve ödenecek cezaya “sözleşme cezası” denir. Ceza ya borcun ifa edilmemesi veya kötü ifa edilmesi halinde ifa yerine istenilmek üzere kararlaştırılabileceği gibi; gerektiği gibi ifa edilmeyen borcun ifasına ilave olarak istenebilmek üzere de kabul edilebilir. Bazı sözleşme cezaları asıl borcun ifası ile birlikte değil, bu borcun ifasından vazgeçilerek bunun yerine istenebilir ki, bu tür cezai şarta “ifa yerine istenebilen ceza“ denir. Diğer bir deyişle, alacaklı, borçludan ya alacağını veya cezai şartı talep eder. Bazı borç ihlallerinde ise, alacaklının hem ifayı, hem de cezayı isteyebilmesi söz konusu olabilir ki, bu tür cezai şarta da “ifa ile birlikte istenebilecek ceza” denir. Cezai şartın talep edilebilmesi borçlunun borca aykırılıkta kusurlu olması şartına bağlıdır. İfa yerine istenen sözleşme cezası, ifanın borçlunun kusuru olmaksızın imkansızlaşması veya borçlunun kusuru olmaksızın kötü ifa durumunun ortaya çıkması halinde talep edilemeyecek; ifa ile birlikte istenebilen ceza da borçlunun kusursuz olarak temerrüde düşmesi veya borçlunun kusursuz olarak ifayı kararlaştırılan yerde yapmaması halinde istenemeyecektir. TBK. m. 112 hükmündeki ispat usulüne uygun şekilde, borcun ihlal edildiğini ispat ederek cezai şartı isteyen alacaklının ayrıca borçlunun kusurlu olduğunu ispat etmesi gerekmemekte, borçlu kusursuzluğunu ispat edemediği takdirde cezayı ödemek zorunda kalmaktadır. Sözleşme cezası, borcun ihlali üzerine ödenecek önceden belli (götürü) bir tazminat tutarı olduğu için, cezanın ödenmesi alacaklının zararının derecesine, hatta zarar görüp görmemesine bağlı değildir Bu durumda alacaklı, sırf borcun ihlal edildiğini ortaya koymak suretiyle, borçlunun kusurlu olduğunu veya zararının miktarının ne olduğunu ispat etmek zorunda kalmaksızın cezayı talep edebilir. İstanbul Anadolu 20. Sulh Hukuk Mahkemesi'nin 2015/31 D. İş sayılı dosyasında mevcut bilirkişi raporunda; davalının işyerini kapattığı, aynı işyeri adresinde ... San. ve Tic. Ltd. Şti' nin faaliyette bulunduğunun tespit edildiği, Bu durumda sözleşmenin 17. maddesi çerçevesinde cezai şart talep koşullarının oluştuğu anlaşılmıştır. TBK m,182/f.3 e göre, "hakim aşırı gördüğü ceza koşulunu kendiliğinden indirir". Kural bu olmakla birlikte, TTK m. 22 hükmü TBK'nm bu hükmüne bir istisna getirmektedir. TTK m. 22'de tacir sıfatını taşıyan borçlunun aleyhine konulmuş cezai şart tutarının indirilemeyeceği hüküm altına alınmıştır. Bu durumda ceza miktarı aşırı olsa bile, tacir borçlu aleyhine konulmuş sözleşme cezasını hakim indiremeyecektir. Ancak bir tacirin borcu için kararlaştırılmış cezai şart ne kadar aşırı olursa olsun, TTK m. 22 hükmü, TBK m. 182/ f.

1. Dava Türü:
Sözleşmeye Aykırılık Nedeniyle Tazminat Davası

2. Temel Olaylar:
- Taraflar arasında bir sözleşme ilişkisi bulunmaktadır.
- Davalı, sözleşme gerekliliklerini yerine getirmemekte ve davacı, bu nedenle zarar görmektedir.
- Davacı, sözleşmeye dayanarak, davalının yükümlülüklerini yerine getirmesi için ihtarda bulunmuştur. Ancak ihtara rağmen davalı gereken önlemleri almamıştır.

3. Hukuki Sorunlar:
- Sözleşmenin geçerliliği ve tarafların yükümlülüklerinin netleştirilmesi
- Davalının sözleşme yükümlülüklerini ihlal edip etmediğinin tespiti
- Davacının uğradığı zararın miktarı ile bunun ispatı
- Cezai şartın varlığı ve uygulanabilirliği ile ilgili konular
- Davacının, sözleşme ihlali sebebiyle nedeniyle talep edebileceği tazminat
- Sözleşmeden dönme veya fesih hakkının değerlendirilmesi

4. Uyuşmazlık Konuları:
- Davalının sözleşmeye aykırı hareket etme durumu ve bu aykırılığın tespiti
- Davacının, davalının ifa etmemesi nedeniyle talep ettiği cezai şart ve tazminat ile ilgili uyuşmazlıklar

5. Talepler:
- Davacının, sözleşmeye dayanarak ödediği avans tutarının iadesi
- Davalının cezai şart kapsamında 50.000-USD ödemesinin talep edilmesi

yapıldığı tarihten itibaren T.C. Merkez Bankası tarafından uygulanan avans işlemlerindeki güncel faiz oranı ile birlikte geri ödeyeceği ve ayrıca 50.000-USD (ellibinamerikandoları) cezai şart ödeyeceği hususlarının belirtildiği görülmüştür. İstanbul Anadolu 20. Sulh Hukuk Mahkemesi'nin 2015/31 D. İş sayılı dosyasında mevcut bilirkişi raporunda; davalının işyerini kapattığı, aynı işyeri adresinde ... San. ve Tic. Ltd. Şti' nin faaliyette bulunduğunun tespit edildiği anlaşılmıştı. Davacı tarafça davalı satış desteğine ilişkin olarak ödenen genel katkı bedelinin iadesi talep edilmekte olup davacı tarafça dava dışı ... Ltd. Şti. vasıtasıyla davalıya katkı bedeli ödendiği, bu talebe ilişkin bayiye fatura kesildiği ve sonrasında bu tutarın bayi/distribütör tarafından davacı Şirket'e fatura edilmesi ile katkı paı faturasının keşide edildiği ve aralarındaki cari hesap ilişkisinde mahsuplaşma yapıldığı böylece davacının dava dışı ... Ltd. Şti. ne ödemiş olduğu fatura ile davalıya 80.000,00-TL katkı bedeli yapıldığı iddia edilmekte olup, davacı tarafından dava dışı ... Ltd. Şti. tarafından keşide edilen 21.08.2013 tarih, ... numaralı, KDV dahil 80.000,00 TL bedelli “tadilat bedeli” faturasını 09.09.2013 tarihinde ödediği ticari defter kayıtlarından anlaşılmaktadır. Taraflara ait ve dava dışı ... Ltd. Ait ticari defte kayıt ve belgeler üzerinde mal müşavir bilirkişi marifeti ile inceleme yapılmış olup, inceleme ile ; Dava dışı ... Ltd. Şti. tarafından düzenlenen 21.08.2013 tarih, ... numaralı, KDV dahil 80.000,00 TL bedelli faturada sadece “tadilat bedeli” ibaresi yer almakta, ancak tadilatın hangi adreste kim için yapıldığına dair ibare bulunmadığı, Dava dışı şirket ticari defterlerinde Dava dışı ......Ltd. şti. tarafından davacı unvanına düzenlenen 21.08.2013 tarih ... numaralı Kdv dahil 80.000,00 TL bedelli “Tadilat bedeli” açıklamalı faturanın ticari defterlerde kayıtlı olduğu, dava dışı şirket yetkilisi tarafından ibraz edilen fatura suret aslında, davacının dava dilekçesi ekinde sunmuş olduğu aynı faturaya ait fotokopi üzerinde yer alan sipariş numarası bilgisini ihtiva eden kaşenin yer almadığı ,dolayısıyla fatura konusu tadilatın hangi adreste kim için yapıldığına dair ibare bulunmadığı, bu nedenle davaya konu 80.000,00 TLlik faturanın davalı ... Gıda Ltd. Şti. için yapılan tadilat hizmetleri kapsamında düzenlendiği hususu ispat edilemediğinden işleyiş açısından 3. kişi adına tadilat işlemi yapılarak bedelinin davacı tarafından karşılanmış olduğu anlaşılmakla birlikte, söz konusu tadilat işleminin davalı şirket adına yaptırılmış olduğunun dayacı tarafından belgeleri ile ortaya konulamadığı bu bu nedenle davacının sözleşmenin 17. maddesine uygun olarak ödemiş olduğu avans tutarı talebinin iadesi talebinin yerinde olmadığı anlaşılmıştır. Yine davacı tarafça davalının sözleşme şartlarına aykırı hareket etmesi nedeni ile cezai şart talep edilmekte olup; TBK m. 112’ye göre, borcunu gereği gibi ya da hiç ifa etmeyen borçlu, alacaklının zararını tazmin ile yükümlüdür. Alacaklının tazminat talebinde bulunabilmesi uğramış olduğu zararın varlığını ispat etmesi halinde mümkündür. İspat zorunluluğundan kurtulmak isteyen alacaklı zararı ispat şartına bağlı olmayan bir yaptırımı sözleşme ile borçluya kabul ettirebilir. Borçlunun borcunu ihlal etmesi halinde alacaklıya ödemeyi kabul ettiği ceza hususundaki anlaşmaya “cezai şart = ceza koşulu” ve ödenecek cezaya “sözleşme cezası” denir. Ceza ya borcun ifa edilmemesi veya kötü ifa edilmesi halinde ifa yerine istenilmek üzere kararlaştırılabileceği gibi; gerektiği gibi ifa edilmeyen borcun ifasına ilave olarak istenebilmek üzere de kabul edilebilir. Bazı sözleşme cezaları asıl borcun ifası ile birlikte değil, bu borcun ifasından vazgeçilerek bunun yerine istenebilir ki, bu tür cezai şarta “ifa yerine istenebilen ceza“ denir. Diğer bir deyişle, alacaklı, borçludan ya alacağını veya cezai şartı talep eder. Bazı borç ihlallerinde ise, alacaklının hem ifayı, hem de cezayı isteyebilmesi söz konusu olabilir ki, bu tür cezai şarta da “ifa ile birlikte istenebilecek ceza” denir. Cezai şartın talep edilebilmesi borçlunun borca aykırılıkta kusurlu olması şartına bağlıdır. İfa yerine istenen sözleşme cezası, ifanın borçlunun kusuru olmaksızın imkansızlaşması veya borçlunun kusuru olmaksızın kötü ifa durumunun ortaya çıkması halinde talep edilemeyecek; ifa ile birlikte istenebilen ceza da borçlunun kusursuz olarak temerrüde düşmesi veya borçlunun kusursuz olarak ifayı kararlaştırılan yerde yapmaması halinde istenemeyecektir. TBK. m. 112 hükmündeki ispat usulüne uygun şekilde, borcun ihlal edildiğini ispat ederek cezai şartı isteyen alacaklının ayrıca borçlunun kusurlu olduğunu ispat etmesi gerekmemekte, borçlu kusursuzluğunu ispat edemediği takdirde cezayı ödemek zorunda kalmaktadır. Sözleşme cezası, borcun ihlali üzerine ödenecek önceden belli (götürü) bir tazminat tutarı olduğu için, cezanın ödenmesi alacaklının zararının derecesine, hatta zarar görüp görmemesine bağlı değildir Bu durumda alacaklı, sırf borcun ihlal edildiğini ortaya koymak suretiyle, borçlunun kusurlu olduğunu veya zararının miktarının ne olduğunu ispat etmek zorunda kalmaksızın cezayı talep edebilir. İstanbul Anadolu 20. Sulh Hukuk Mahkemesi'nin 2015/31 D. İş sayılı dosyasında mevcut bilirkişi raporunda; davalının işyerini kapattığı, aynı işyeri adresinde ... San. ve Tic. Ltd. Şti' nin faaliyette bulunduğunun tespit edildiği, Bu durumda sözleşmenin 17. maddesi çerçevesinde cezai şart talep koşullarının oluştuğu anlaşılmıştır. TBK m,182/f.3 e göre, "hakim aşırı gördüğü ceza koşulunu kendiliğinden indirir". Kural bu olmakla birlikte, TTK m. 22 hükmü TBK'nm bu hükmüne bir istisna getirmektedir. TTK m. 22'de tacir sıfatını taşıyan borçlunun aleyhine konulmuş cezai şart tutarının indirilemeyeceği hüküm altına alınmıştır. Bu durumda ceza miktarı aşırı olsa bile, tacir borçlu aleyhine konulmuş sözleşme cezasını hakim indiremeyecektir. Ancak bir tacirin borcu için kararlaştırılmış cezai şart ne kadar aşırı olursa olsun,

1. Dava Türü:
Sözleşmenin İhlali Nedeniyle Tazminat Davası

2. Temel Olaylar:
- Taraflar arasında bir sözleşmenin varlığı
- Davalının sözleşme hükümlerine uymayarak işyerini kapatması
- Davacı tarafından davalıya ödenen katkı bedelinin iadesini talep etmesi
- Dava dışı bir şahıs ya da şirket üzerinden yapılan ödemenin geçerliliği üzerindeki ihtilaf

3. Hukuki Sorunlar:
a) Talep Edilebilecek Tazminat Türleri:
- Cezai şart talebi: Sözleşme hükümlerinin ihlali durumunda
- İade talebi: Davacı tarafından ödenen katkı bedelinin iade edilmesi

b) İhlalin Gerektirdiği Şartların Belirlenmesi:
- Davalının ana sözleşmede belirtildiği gibi davranmaması
- Davacının sözleşmeye uygun şekilde yaptığı ödemelerin iadesinin gerekliliği
- Davalının sözleşmeye aykırı hareket ederek zarara yol açması

c) İlgili Mevzuat ve İçtihatlar:
- Türk Borçlar Kanunu'nun ilgili maddeleri, özellikle TBK m. 112 ve 182
- İlgili yargı kararları, cezai şartlar ve tazminat talepleri üzerine

d) İspat Yükü:
- Sözleşmenin varlığının ve içeriğinin ispatlanması
- İhlalin ve sonucunda oluşan zararın ispatı gerektiği

sözleşme ilişkisi 31.12.2014 tarihi itibariyle sona erdirilmiştir. Taraflar arasında yer alan uyuşmazlık, davalı tarafın sözleşmeye aykırı davranışları sebebiyle davacı tarafından sözleşmenin haklı sebeplerle feshedilmesi ve bunun sonucu olarak da davacının yapmış olduğu avans ödemeleri ve cari hesaba göre bakiye alacağını talep etmesinden ibarettir. Davacı taraf, davalının sözleşmeye aykırılıkları bağlamında; 1- eksik lisans anahtarları ve kutulu ... ürünleri gönderilmesi, 2- çift aktivasyon sorunu, 3- Sandbox sorunu, 4- kilitlenme sorunu, 5-sözleşme konusu ... ürünlerinin tedarikindeki gecikmeyi ileri sürmüş, davalı taraf ise söz konusu aykırılıkların kendisinden kaynaklanmadığını belirterek davacının sözleşme uyarınca eksik ürün sipariş ettiğini ve bu sebeple de kendisine verilmiş olan avans çeklerini bu bağlamda alacaklarına takas ettiğini ileri sürerek davacıya herhangi bir borcu olmadığını ifade etmiştir. Somut olaydaki uyuşmazlık konuları bu şekilde belirlendikten sonra, davaya konu sözleşmeye aykırılıkların tespit edilmesi gerekecektir. Raporun teknik yönden yapılan incelemeleri neticesinde; ... (Endpoint Security Manager) olarak adlandırılan sistemin son kullanıcılara satılan yazılımlar için lisans üretmeye olanak sağlayan ara yüz olduğu, teknik açıdan bakıldığında, üreticiye bağlı veya üreticinin ürünlerini satabilen yetkili dağıtıcı, yetkili satış noktaları vb. kurumlarda lisanslama için bir portal olma zorunluluğunun bulunmadığı, bu şekilde bir panelin bulunmamasının, satış açısından ekstra bir engel teşkil etmeyeceği ancak ... ve ...'ye benzer araçların varlığı durumunda satışı hızlandırabileceği ve hatta kolaylaştırabileceği sonucuna ulaşılmıştır. Her ne kadar ... ile ilgili durum bu şekilde olsa da taraflar arasında yapılan sözleşme ve sözleşmenin EK-1 kapsamında "... Endpoint Security (...)"nin verileceğinin taahhüt edildiği görülmektedir. Bu bağlamda, ...'nin davacıya sözleşmenin geçerli olduğu tarihten itibaren kullanılabilir şekilde teslim edilmiş olması gerektiği görülmektedir. ... fiyatı konusunda ise 3$, 0,5$ ve 0,05$ gibi üç farklı rakam olduğu ve bu rakamlardan en düşük olan 0,05$'ın gerçeği yansıtmadığı konusunda bir uyuşmazlık bulunmaktadır. Endpoint Security dive tabir edilen antivirüs çözümleri pazarda rekabetin en yüksek olduğu ürün grubundan biridir. Kârın neredeyse hiç olmadığı ve satışının en zor olduğu ürün gurubundandır. Ücretsiz olarak verilen ürünlerin bu konuda etkisi bulunmaktadır. Çoğu zaman güvenlik üreticilerinin, büyük ölçekli referans oluşturabilmek adına antivirüs çözümlerini l $'ın altına verebildiği gibi bedava da verebildiğinin bilindiği ve burada ticari açıdan bakıldığında kazanç getiren bir iş olması veya müşteri kazanma saiki güdüldüğü düşünülürse ürünlerden bedel alınmamasının dahi ticari hayatta olağan karşılanabileceği ifade edilmiştir. Dolayısıyla raporumuzun teknik inceleme kısmında yapılan bu belirleme kapsamında, taraflar arasındaki birim fiyatı üzerindeki uyuşmazlığın çözümünün belirtilen şekilde olacağı kanaatindeyiz. Anti virüs ve benzeri yazılımlarda üreticilerin aktivasyon olarak çeşitli yöntemlerin bulunduğu, davaya konu olayda ise çift aktivasyon olduğu ve bu durumun üreticinin tercihinde olduğu teknik incelemede belirtilmiştir. Dolayısıyla da aktivasyonun yapılması sürecindeki sorumluluğun tamamen son kullanıcıda olup davalı üreticinin bu kapsamda bir sorumluluğunun olmadığı sonuç ve kanaatine ulaşılmıştır. Davacının Sandox çözümü ve kilitlenme sorunu iddialarına ilişkin olarak ise raporumuzun teknik inceleme kısmında, Sandbox çözümü konusundaki iddiaların gerçek hayatta yer bulmadığı; kilitlenme sorununa ilişkin olarak ise, kilitlendiği ileri sürülen ilgili bilgisayarlar üzerinde söz konusu davalı ürününün yüklenmesi sonrası yapılan çeşitli işlemler sonucunda bir yavaşlama olmadığı, ayrıca bilgisayar üzerindeki CPU, RAM ve Disk işlemlerinin normal seviyede olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Dolayısıyla davacının bu yöndeki iddiaları bakımından haklı olduğunu gösterir bir sonuca varılmadığı yapılan teknik inceleme neticesinde görülmüştür. Davalının sözleşme konusu ... ürünlerini geciktirmesi hususu ile ilgili olarak ise, taraflar arasındaki sözleşmenin 7.3.2 maddesinde, "... İnternet Güvenliği hariç olmak üzere, diğer Ürünler için toplamda en az Beş yüz bin ($ 500.000) ABD Doları tutarında alım yapmayı taahhüt eder" hükmünün yer aldığı ve sözleşmeye dahil diğer ürünlerin sözleşmenin EK 1 kısmında, ... ... ürünlerinin de sayıldığı görülmektedir. Dolayısıyla davalı tarafın ... ürünlerini davalı tek satıcıya sağlama yükümlülüğü altında olduğu görülmektedir. Söz konusu ürünlerin davacıya sağlanmamış olması da sözleşmeye aykırılık teşkil etmektedir. Bu noktada uyuşmazlığa konu ... (...) ürünlerinin zamanında hazır edilmemesinin, özellikle bilgi güvenliği alanı düşünüldüğünde ciddi bir etken olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Antivirüs gibi çözümlerde kârlılık çok yüksek olmamasına karşın ... (...) gibi çözümlerde hem kârlılık hem de rakamın büyüklüğü açısından önemli bir kalem olduğu gözlemlenmiştir. Nitekim sözleşmenin devam ettiği süreçteki her iki ürün türü bakımından teknik bilirkişi tarafından belirlenen Pazar payları da göz önünde bulundurulduğunda, ... ürünlerinin önemi ortaya çıkmaktadır. Ancak davalı tarafından söz konusu ürünlerin sözleşme kapsamında davacıya teslim edilmemesinin davacı tarafa verdiği zararın belirlenmesi bilirkişi kurulumuz tarafından mümkün olmamaktadır. Bu noktada davacının sözleşme süresi boyunca ... ürünlerini satamaması sebebiyle uğradığı zararını açık bir şekilde ortaya koyması gerekmektedir. Elbette bu belirleme yapılırken davacı tek satıcının başka markaların ... ürünlerini satıp satmadığı gibi unsurların da dikkate alınması gerekmektedir. Davalı taraf iddialarında ise davacının, sözleşmedeki satın alım taahhüdünü yerine getirmediğini ileri sürerek bu sebeple davacının sözleşmeye aykırı hareket ettiğini belirtmiştir. İlk olarak belirtmek gerekir ki davacı taraf gerek 50.000 adet ... İnternet Güvenliği Lisansı,

1. Dava Türü:
Sözleşmenin İhlali Nedeniyle Tazminat Davası

2. Temel Olaylar:
- Taraflar arasında bir sözleşme ilişkisi mevcut olup, bu sözleşme 31.12.2014 tarihi itibarıyla sona erdirilmiştir.
- Davalı tarafın sözleşmeye aykırı davranışları neticesinde davacı taraf, avans ödemeleri ve bakiye alacağını talep etmektedir.
- Davacı, davalının sözleşmeye aykırılıkları kapsamında çeşitli sorunları belirtmiştir, bu sorunlar davalı tarafından kabul edilmemiştir.

3. Hukuki Sorunlar:
- Sözleşmeye aykırılık nedeniyle davacının tazminat talebi bulunmaktadır.
- Davalı tarafın sözleşme hükümlerine uygun davranmadığı ve sözleşmeyi ihlal ettiği konuları üzerinde durulmaktadır.
  
4. Uyuşmazlık Konuları:
- Davalı tarafın sözleşme hükümlerine aykırı davranışları ve bu davranışların neden olduğu zararlar.
- Taraflar arasında ortaya çıkan ürünlerin tedariki ve sözleşmeye uyuşmazlık oluşturan yükümlülüklere ilişkin ihtilaflar.

5. Talepler:
- Davacı, sözleşmeye dayalı olarak uğradığı zararların tazmin edilmesini talep etmektedir.

itibaren, ödeme gününe kadar, Avrupa Merkez Bankası’nın kısa vadeli kredilere uyguladığı marjinal faiz oranına üç puan eklemek suretiyle elde edilecek oranda, bahsedilen meblağlara basit faiz uygulanmasına; ihlâl bulgusunun tek başına, başvuranların uğradığı manevî zarar bakımından yeterli âdil tazmin teşkil ettiğine; başvuranların âdil tazmine ilişkin taleplerinin geri kalanının reddine karar verilmiştir. ... TAŞ hissedarı olan davacının, maddî zararının yasal faiziyle birlikte tazmini istemiyle açtığı davanın süre aşımı yönünden reddine ilişkin ... İdare Mahkemesi'nin kesinleşmiş kararının, mülkiyet ve mahkemeye erişim haklarını ihlal ettiğinin AİHM kararıyla tespit edildiğinden bahisle, yargılamanın yenilenmesi yoluyla kaldırılarak; maddî tazminat isteminin AİHM kararıyla karşılanmış olması dolayısıyla davanın esası hakkında karar verilmesine yer olmadığına karar verilmesi, yargılama giderlerinin ve nispî vekâlet ücretinin davalı idareden alınarak davacıya ödenmesine hükmedilmesi istemiyle bakılan dava açılmıştır. İLGİLİ MEVZUAT: Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nin (AİHS) "Adil Tazmin" başlıklı 41. maddesinde, "Eğer Mahkeme bu Sözleşme ve Protokollerin ihlâl edildiğine karar verirse ve ilgili Yüksek Sözleşmeci Taraf’ın iç hukuku bu ihlâlin sonuçlarını ancak kısmen ortadan kaldırabiliyorsa, Mahkeme, gerektiği takdirde, zarar gören taraf lehine âdil bir tazmin verilmesine hükmeder"; 46/1. maddesinde, "Yüksek Sözleşmeci Taraflar, taraf oldukları davalarda Mahkeme’nin verdiği kesinleşmiş kararlara uymayı taahhüt ederler." kuralı yer almıştır. AİHM İçtüzüğü'nün "Âdil tazminata ilişkin karar" başlıklı 75. maddesinde, "Daire ya da Komite'nin bir davada Sözleşme ya da Protokollerin ihlâlini tespit etmesi hâlinde, İçtüzüğün 60. maddesine uygun olarak belirli bir talepte bulunulmuşsa ve dava karara hazırsa, Sözleşme'nin 41. maddesinin uygulanması hakkındaki hüküm de aynı son kararda verilir; dava karara hazır değilse, Daire ya da Komite bu sorunu tamamen veya kısmen saklı tutar ve diğer usûl işlemlerine geçer. " kuralına yer verilmiştir. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun "Yargılamanın yenilenmesi" başlıklı 53. maddesinin 1. fıkrasında, "Danıştay ile bölge idare, idare ve vergi mahkemelerinden verilen kararlar hakkında, aşağıda yazılı sebepler dolayısıyla yargılamanın yenilenmesi istenebilir. ... ı) Hükmün, İnsan Haklarını ve Ana Hürriyetleri Korumaya Dair Sözleşmenin veya eki protokollerin ihlâli suretiyle verildiğinin, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'nin kesinleşmiş kararıyla tespit edilmiş olması veya hüküm aleyhine Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'ne yapılan başvuru hakkında dostane çözüm ya da tek taraflı deklarasyon sonucunda düşme kararı verilmesi." kuralına yer verilmiştir. HUKUKİ DEĞERLENDİRME: 2577 sayılı Kanun'un 53. maddesi uyarınca, yargılamanın yenilenmesi, Danıştay ile bölge idare, idare ve vergi mahkemelerinden verilen kararlar hakkında, maddede dokuz bent hâlinde sayılan durumların gerçekleşmesi hâlinde esas kararı vermiş olan mahkemeden talep edilebilmekte olup, hükmün, İnsan Haklarını ve Ana Hürriyetleri Korumaya Dair Sözleşme'nin veya eki protokollerin ihlâli suretiyle verildiğinin, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'nin (AİHM) kesinleşmiş kararıyla tespit edilmiş olması da yargılamanın yenilenmesi sebepleri arasında sayılmıştır. Davacı tarafından, AİHM'nin Fellner ve Diğerleri/Türkiye kararı sonrasında yargılamanın yenilenmesi talebinde bulunulduğundan, AİHM kararlarının niteliği ve somut davaya ilişkin olarak verilen Fellner ve Diğerleri/Türkiye kararının incelenmesi gerekmektedir. AİHM, temyiz mahkemesi olmadığı için hukuk kurallarının maddî olay bağlamındaki yorumuyla kural olarak ilgilenmemektedir. Buna karşılık AİHM, iç hukukta idarî işlem ya da eylem veya mahkeme kararı olarak somutlaşan kamu gücü tasarruflarının Sözleşme veya eki protokollere uygunluğunu denetlemektedir. AİHM, kendisine yapılan başvuruları öncelikle kabul edilebilirlik açısından değerlendirdikten sonra, kabul edilebilir bulduğu başvurularda, tarafları dostane çözüm konusunda uzlaştırmaya çalışır. Böyle bir sonucun gerçekleşmesi durumunda başvuru sonuçlanmış olur. Ancak dostane çözüme ulaşılamadığı takdirde uyuşmazlığın esası hakkında Sözleşme'yle tanınan hak veya hakların ihlâl edilip edilmediğine karar verir. Sözleşmenin 46. maddesine göre, sözleşmeci devletler, taraf oldukları davalarda AİHM’nin kesinleşmiş kararlarına uymayı taahhüt ederler. AİHM’nin kararları, ancak sorumlu devlet tarafından uygulandığında sonuç doğurabilmekte olup sorumlu devlet, AİHM kararının gereğini yerine getirmek zorundadır. AİHM'nin ihlâlin varlığının tespitine ilişkin kararı, taraf devleti ihlâli ortadan kaldırma ve sonuçlarını giderme yükümlülüğü altına koymaktadır. Diğer taraftan, Sözleşme'nin 41. maddesi, ihlâller nedeni ile zarar gören taraf için âdil tazmin yolunu düzenlemektedir. AİHM'nin bu kapsamda maddî ve manevî tazminata hükmedebilmesi için, başvuranın tazminat talebinde bulunması gerekir. AİHM, sözleşmenin ihlâl edildiğine karar verdiğinde, aynı kararda, başvurucuya 41. madde uyarınca âdil tazminat verilip verilmemesi gerektiğini de incelemektedir. Bu konu bütünüyle Mahkemenin takdirindedir. AİHM, âdil tazmine ilişkin olarak yargılama masrafları, maddî tazminat ve manevî tazminat başlıkları altında hüküm kurmaktadır. AİHM tarafından, mâkûl, gerekli olan ve gerçekten yapılmış olan masrafların ödenmesine karar verilmektedir. Başvurucular tarafından ulusal mahkemeler önündeki yargılamalarda yapılan masraflar da talep edilebilmektedir. AİHM, bu tür yargılama masraflarının yalnızca Sözleşme'nin ihlâlini engellemeye ya da tazmin etmeye yönelik usûllerle ilgili olarak karşılanmasına hükmeder. Maddî zararın karşılanması için tazminata hükmedilmesi ise, başvurucunun Mahkeme'yi ihlâl ile mâlî kayıp arasında illiyet bağı olduğuna ikna edebilmesine bağlıdır. AİHM, tazminat miktarını belirlerken öncelikle eski hâle getirmenin mümkün olup olmadığını değerlendirir. Eğer bu mümkün değilse veya ulusal hukuk eski hâle çevirme öngörüyorsa

1. Dava Türü:
Sözleşmenin İhlali Nedeniyle Tazminat Davası

2. Temel Olaylar:
- Taraflar arasında teşkil edilmiş bir sözleşmenin mevcut olması
- Sözleşmeye aykırı bir davranış sonucunda ihlal tespit edilmesi
- İhlalin sonucunda davacının maddi ve manevi zararlarının oluşması
- Davacının, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi kararları doğrultusunda, maruz kaldığı zararların tazmini talep etmesi

3. Hukuki Sorunlar:
a) Tazminatın Belirlenmesi: 
- İhlalden kaynaklanan maddi ve manevi zararların tazmini üzerine talepler
- Adil tazminatın kapsamı ve türlerinin belirlenmesi

b) Yargılamanın Yenilenmesi: 
- AİHM kararları doğrultusunda iç hukukun ihlali iddiaları
- Yargılama sürecinde ihlallerin tespit edilmesi ve sonuçlarının giderilip giderilmeyeceği

4. Uyuşmazlık Konuları:
- Sözleşme ihlalinin varlığı ve sonucunda talep edilen tazminat miktarları
- AİHM kararına bağlı olarak yeniden yargılama gerekliliği ve tarafların yükümlülükleri 

5. Talepler:
- AİHM kararına dayalı olarak, maddi ve manevi tazminat taleplerinin kabulü
- Yargılama sürecinin yenilenmesi talebinin değerlendirilmesi 
- İlgili hukukun uygulanmasını talep etmek

eksilmedir; fakat bu eksilme sahibinin iradesi dışında veya hiç olmazsa rızası bulunmaksızın meydana gelmiş olmadıkça zarar sayılmaz (Türk Hukuk Lûgatı: Türk Hukuk Kurumu, Ankara 2021, C. I, s. 1247). Türk Borçlar Kanununun 112 nci maddesi kapsamında tazmini istenilen yani sözleşmeden doğan zarar, müspet yahut menfi zarar olabilir. Müspet zarar; borçlu, edayı gereği gibi ve vaktinde yerine getirseydi alacaklının mameleki ne durumda olacak idiyse, bu durumla eylemli durum arasındaki farktır. Diğer bir anlatımla müspet zarar, sözleşmenin hiç veya gereği gibi yerine getirilmemesinden doğan zarardır. Kuşkusuz kâr mahrumiyetini de içine alır (Hâluk Tandoğan, Türk Mesuliyet Hukuku, İstanbul 2010, s. 426-427; Ejder Yılmaz, Hukuk Sözlüğü, Genişletilmiş 5. Baskı, s. 591). Müspet zarar, alacaklının ifadan vazgeçerek zararının tazminini istemesi hâlinde söz konusu olur; alacaklının ifaya ilişkin talep hakkının yerini müspet zararının tazminine dair talep hakkı almaktadır. Müspet zarar kapsamında kâr kaybı, kârdan mahrum kalma karşılığı meydana gelen zarardır ve sözleşmeyi kusuruyla fesheden taraftan istenir. Aslında kâr kaybı açısından kârdan yoksun kalan tarafın mal varlığında kusurlu fesihten önce ve sonra bir değişiklik mevcut olmaz. Burada kârdan yoksun kalan kusurlu fesih yüzünden mal varlığında ileride meydana gelecek çoğalmadan mahrum kalır. Menfi zarar ise; uyulacağı ve yerine getirileceğine inanılan bir sözleşmenin hüküm ifade etmemesi ve yerine getirilmemesi yüzünden güvenin boşa çıkması dolayısıyla uğranılan zarardır. Başka bir anlatımla, sözleşme yapılmasaydı uğranılmayacak olan zarardır. Menfi zarar borçlunun sözleşmeye aykırı hareket etmesi yüzünden sözleşmenin hüküm ifade etmemesi dolayısıyla ortaya çıkar (Tandoğan, s. 427). Burada alacaklının sözleşmenin hükümsüzlüğünden kaynaklanan zararının tazmini söz konusudur. Çünkü sözleşme fesih edilerek hükümsüz olduktan sonra tekrar sözleşmeye dayanarak borcun ifa edilmemesinden doğan zarardan söz edilemez; istenilecek zarar menfi zarardır. Başka bir anlatımla, genel olarak menfi zarar, sözleşmenin kurulmamasından veya geçerli olmamasından; müspet zarar ise, ifa edilmemesinden doğan zararı ifade eder (Fikret Eren, Borçlar Hukuku, Genel Hükümler, 12. Baskı, İstanbul 2010, s. 482). Nitekim aynı hususlara Hukuk Genel Kurulunun 07.06.2022 tarihli ve 2020/3-688 Esas, 2022/846 Karar sayılı kararında da değinilmiştir. Müspet veya menfi olsun zararın tazmini isteyen tarafın sözleşmenin feshinde kusurunun bulunmaması ve diğer tarafın kusurlu olması gerekmektedir. Somut olayda, taraflar arasında .... tarihinde ... ili Merkez ilçesi ... ada ... parsel ticaret merkezi inşaatı ve alt yapı ve çevre düzenlemesi konulu taşeron sözleşmesi imzalanmış, sözleşme ile işe başlama tarihi .... belirlenmiştir. Sözleşme içerisinde, özel şartlar, işin bedeli, ödemeler, sözleşmenin feshi, süre uzatımı, fiyat farkı, garanti vb. düzenlemeler hüküm altına alınmış, yer teslimi ve işin bitiş tarihi konusunda her hangi bir düzenlemeye yer verilmemiştir. Sözleşmenin feshi başlıklı 13.madde ile "Taşeron sözleşme ve eklerinde konu edilen vecibelerden her hangi birisine kısmen veya tamamen riayet etmediği takdirde müteahhitlikçe kendisine ihbarname gönderilerek bir süre tanınır. Bu süre içerisinde taşeron ihbarnameye rağmen vecibeleri yerine getirmez ise başka bir ihbarnameye ihtiyaç kalınmaksızın müteahhit sözleşmeyi tek taraflı olarak fes etmeye yetkilidir... " düzenlemesi bulunmakta olup yine davacı tarafından iş bu sözleşmenin imzalanmasından sonra aynı işe dair dava dışı 3. kişi ile .... tarihinde tekrar sözleşme imzalanmıştır. İş bu ikinci sözleşmenin imzalanmasından sonra ... tarihinde davacı tarafından davalıya sözleşmenin feshi ve tazminat konulu Diyarbakır .... Noterliğinin ... tarih ve .... yevmiye nolu gönderilen ihtarname ile sözleşmenin imzalanmasından itibaren 21 gün geçmesine rağmen borcun ifa edilmediği ve zararların ödenmesinin talep edildiği anlaşılmıştır. Somut olayda; davacı tarafından iki sözleşme arasında oluşan yaklaşık maliyet farkından kısmi olarak .... TL talep edilmiştir. Yukarıda yapılan açıklamalar doğrultusunda sözleşmenin feshi halinde istenebilecek zarar menfi zarar olup davacının talebinin de menfi zarar kapsamında olduğu anlaşılmatadır. Burada öncelikli olarak irdelenmesi gereken konu sözleşmenin feshinde tarafların kusur durumudur. Yine yukarıda belirtildiği şekilde sözleşmenin feshinde tazminat talep edebilmek için karşı tarafın kusuruna dayanarak sözleşmenin fesih edilmiş veya karşı taraf kusurlu olarak sözleşmeyi feshetmiş olması gerekir. Taraflar arasında imzalanan sözleşmenin 13. maddesi ile düzenlendiği üzere davalı tarafından üzerine düşen yükümlülükler kısmen veya tamamen yerine getirilmediği takdirde davacı tarafından ihtarname gönderilerek süre tanınması gerekmektedir. Ancak davacı tarafından gönderilen ....tarihli ihtarname içeriğinde herhangi bir süre verilmeksizin sözleşmenin feshedildiği, hatta davacı tarafından sunulan ihtarnameden önce dava dışı 3. kişi ile sözleşme imzalanmakla davalı ile sözleşmenin devamı konusunda herhangi bir iradesinin olmadığı anlaşılmıştır. Bu sebeple davacı tarafından süre tanınmaksızın yapılan fesih sözleşmeye uygun değildir. Bu suretle sözleşmenin feshinde davacının kusuru bulunmaktadır. Öte yandan her ne kadar davalı tarafından kendisine yer teslimi yapılmadığı iddia edilerek davacının kusurlu olduğu iddia edilmiş ise de, söz konusu ihtarnamenin tebliğinden önce veya sonra bu hususta davacıya herhangi bir bildirimde veya ihtarda bulunulmadığı ve işe başlamadığı anlaşılmakla, sözleşmenin feshinde davalının da kusurunun bulunduğu kabul edilmiştir. Mahkememizce tarafların ortak kusurlu olarak sözleşmenin feshinden sorumlu oldukları kabul edilmekle davacı tarafından kendi kusuruna dayalı olarak davalıdan herhangi bir talepte bulunamayacağından davanın ve kötüniyet tazminat talebinin reddine karar vermek gerekmiş ve aşağıdaki şekilde hüküm tesis kılınmıştır. HÜKÜM-Yukarıda açıklanan nedenlerle: 1-Davanın REDDİNE, 2-Harçlar Kanununa göre alınması gerekli ... TL harçtan dava açılırken peşin alınan ... harcın mahsubu ile bakiye ... TL harcın davacıdan alınarak hazineye gelir kaydına, 3-6325 Sayılı Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanununun 18/A-(11)-(13) maddesi ve Arabuluculuk Kanunu Yönetmeliği tarife hükümleri uyarınca Adalet Bakanlığı bütçesinden ödenen ..-TL arabuluculuk ücretinin davacıdan alınarak hazineye irat kaydına, 4-Davacının yapmış olduğu yargılama giderlerinin üzerinde bırakılmasına, artan gider avansının karar kesinleştiğinde davacı yana iadesine, 5-Davalı kendini vekille temsil ettirdiğinden karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesine göre belirlenen ... TL nispi ücreti vekaletin davacıdan alınarak davalıya ödenmesine, 6-HMK 333. madde gereğince gider avansından arta kalan miktarın karar kesinleştiğinde yatırana iadesine, Dair, Davacı ve davalı vekilinin yüzüne karşı kararın tebliği tarihinden itibaren 2 hafta içinde Diyarbakır Bölge Adliye Mahkemesine istinaf yolu açık olmak üzere oy birliği ile verilen karar açıkça okunup usulen anlatıldı. Başkan Üye Üye Katip

1. Dava Türü:
Sözleşmenin İhlali Nedeniyle Tazminat Davası

2. Temel Olaylar:
- Taraflar arasında imzalanmış bir taşeron sözleşmesinin bulunması.
- Sözleşmenin bir tarafının yükümlülüklerini yerine getirmemesi.
- Sözleşmenin feshedilmesi sonrasında, zarar gören tarafın uğradığı zararın tazmini talep edilmesi.
- Davalı tarafın yükümlülüklerini ihlal ettiği iddiaları.

3. Hukuki Sorunlar:
- Müspet ve menfi zarar türlerinin tazmini talebi.
- Tarafların sözleşme feshindeki kusur durumu.
- Sözleşmenin feshinden doğan zararın hangi tarafça tazmin edileceği.

4. Uyuşmazlık Konuları:
- Sözleşmenin feshindeki tarafların kusur oranları.
- İhlalin niteliği ve buna bağlı olarak talep edilen tazminat miktarı.

5. Talepler:
- Zararın tazmin edilmesi ve sözleşmenin ihlaline dayalı olarak tazminatın talep edilmesi.
- Davanın reddi halinde alınacak harçlar ve yargılama giderlerinin mahsubu.

bildirmek zorunda olduğu, TBK 475 maddesinde ise eserdeki ayıp sebebiyle yüklenicinin sorumlu olduğu hallerde iş sahibinin hangi seçimlik hakkı kullanabileceği düzenlenmiştir. Anılan madde uyarınca eserdeki ayıp sebebi ile yüklenicinin sorumlu olduğu hallerde, iş sahibinin kullanabileceği 3 hakkı bulunduğu, eser iş sahibinin kullanamayacağı veya hakkaniyet gereği kabule zorlanamayacağı ölçüde, ayıplı yada sözleşme hükümlerine aynı ölçüde aykırı olursa sözleşmeden dönme, eseri alıkoyup, ayıp oranında bedelden indirim isteme, aşırı bir masraf gerektirmediği taktirde, bütün masraflar yükleniciye ait olmak üzere, eserin ücretsiz onarılmasını isteme, eser, iş sahibinin taşınmazı üzerinde yapılmış olup, sökülüp kaldırılması aşırı zarar doğuracaksa, iş sahibinin sözleşmeden dönme hakkını kullanamayacağı, TBK 477 maddesinde ise, eserin açıkça veya örtülü olarak kabulünden sonra yüklenicinin her türlü sorumluluktan kurtulacağı ancak, onun tarafından kasten gizlenen ve usulüne göre gözden geçirme sırasında, fark edilmeyecek olan ayıplar için sorumluluğunun devam edeceği düzenlenmişti. Bu hükümlere göre, iş sahibi gözden geçirmeyi ve bildirimden bulunmayı ihmal ederse , eseri kabul etmiş sayılır. Eserdeki ayıp sonradan ortaya çıkarsa iş sahibi, gecikmesizin durumu yükleniciye bildirmek zorundadır, bildirmezse kabul etmiş sayılır. Somut olayda, taraflar arasında davacıya ait fabrika binasının dış cephe işinin yapılması için 06/05/2015, iç dekorasyonunun yapılması için 31/07/2015 tarihli sözleşmeler imzalanmış, davacı şirket tarafından davalı şirkete Bursa 10.Noterliği'nin 05.06.2017 tarih 021187 yevmiye nolu ihtarname gönderilerek ayıp ihbarı bildirilmiştir. Davacı, davalının bu sözleşmeler uyarınca edimlerini eksik ve ayıplı olarak yerine getirdiğini iddia ederek semen tenzili talep etmiştir. Dosya kapsamından, davacı ile davalı arasında 06/05/2015 tarihli dış cephe, 31/07/2011 tarihli iç dekorasyon başlıklı yazılı sözleşmeler uyarınca, davacıya ait fabrika binasının iç ve dış dekorasyonunun davalı tarafından yapıldığı ancak davalının edimini sözleşmeye göre yapmayıp eksik ve ayıplı olarak ifa ettiği, davalının sözleşme kapsamında eksik yapılan işlerin bedeli, ayıplı yapılan işlerin değiştirilmesi ve nefaset kesintisi bedeli toplanıp, KDV ilave edilerek sözleşme fiyatları ile davacının talep edebileceği tutar hesaplandığında sözleşme fiyatları ile yapılmayan ve eksik yapılan işlerin toplamı, 66.405,86.-TL, kusurlu imalatların değiştirilmesi ve nefaset kesintisi ile ilgili toplamı 220.100,00.-TL olup, toplam tazminat tutarının KDV dâhil toplam 338.076,91.-TL olduğu anlaşılmıştır. Mahkemece hükme esas alınan bilirkişi raporu kapsam ve niteliği itibariyle hüküm vermeye yeterlidir. Sözleşmeler gereği bu bedelden davalı sorumludur. Hukuk Genel Kurulu'nun 09.04.1982 gün ve E:1981/4-56, K:1982/348 sayılı ilamında da belirtildiği üzere, kişilik hakları, kişinin kendi hür ve bağımsız varlığının bütünlüğünü sağlayan, herkese karşı ileri sürülebilen ve kaynağını Anayasa’dan alan; yani Anayasa’nın teminatı altında bulunan mutlak bir haktır. 6098 sayılı TBK’nun 58. maddesinde de, şahsiyet hakkı hukuka aykırı bir şekilde tecavüze uğrayan kişinin, uğradığı manevi zarara karşılık manevi tazminat namıyla bir miktar para ödenmesini dava edebileceği hükme bağlanmıştır. Kişilik hakları, hukuki bir işlemle ya da haksız bir fiil ile saldırıya uğrayabileceği gibi, sözleşmenin ihlali (borca aykırılık) dolayısıyla da ihlal edilebilir. Manevi tazminat isteminde bulunmak için, bir manevi zararın doğması şarttır. Bunun için, kişilik haklarına saldırı sonucunda kişinin ruhsal çöküntüye uğraması, elem ve üzüntü duyması gibi durumlarla karşılaşması gerekir. Ayrıca, uğranılan manevi zararın usulünce ispatlanması da gerekir. Başka bir şekilde ifade edilirse, yalnızca sözleşmenin ihlali, manevi tazminat için yeterli olmayıp, kişilik haklarının hukuka aykırı bir biçimde saldırıya uğraması sonucu manevi bir zarar doğmalı ve bu durum da usulünce ispatlanmalıdır. Eldeki davada ise, davalının sözleşme gereği yükümlendiği edimlerin eksik ve ayıplı ifası söz konusu olup, davacı şirketin bu nedenle kişilik haklarının hukuka aykırı bir biçimde saldırıya uğradığı ve sonucunda manevi bir zarar doğduğu hususu ispatlanamadığı gibi kişilik haklarına herhangi bir saldırı da söz konusu değildir. HMK'nın 355. maddesi gereğince istinaf yoluna başvuranın sıfatına, istinaf konusu yapılan nedenlere ve kamu düzeni ile sınırlı olarak yapılan inceleme sonucunda, ilk derece mahkemesi kararı usul ve yasaya uygun olduğundan davacı vekilinin istinaf nedenleri yerinde görülmediğinden başvurusunun reddine dair aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur. HÜKÜM:Gerekçesi yukarıda açıklandığı üzere; 1-Bursa 2.Asliye Ticaret Mahkemesi'nin 25/12/2019 tarih 2017/985-2019/1730 sayılı kararı usul esas yönünden hukuka uygun olduğu anlaşıldığından HMK 353/1-b-1 hükmü gereğince davacının istinaf kanun yolu başvurusunun ESASTAN REDDİNE, 2-İstinaf başvuru aşamasında alınması gerekli harçlar peşin alındığından yeniden harç alınmasına yer olmadığına, 3-Karar tebliğ işlemlerinin Dairemizce yapılmasına, 4-Harç ve gider avansı iade işlemlerinin ilk derece mahkemesince yapılmasına 5-İstinaf yargılaması sırasında duruşma açılmadığından vekalet ücreti takdirine yer olmadığına, 6-İstinaf yargılama giderlerinin, gideri yapan taraf üzerinde bırakılmasına, Dair, duruşma açılmadan dosya üzerinde yapılan inceleme sonunda, 6100 sayılı HMK'nun 361/1 maddesi gereğince kararın tebliğinden itibaren iki hafta içinde Yargıtay’da temyiz yolu açık olmak üzere 06/10/2022 tarihinde oy birliği ile karar verildi. ... Başkan ... ... Üye ... ... Üye ... ... Katip ...

1. Dava Türü:
Sözleşme İhlali Nedeniyle Tazminat Davası

2. Temel Olaylar:
- Taraflar arasında 06/05/2015 ve 31/07/2015 tarihlerinde geçerli sözleşmeler imzalanmıştır.
- Davalı, sözleşmeye göre edimlerini eksik ve ayıplı olarak yerine getirmiştir.
- Davacı, davalının bu ihlal nedeniyle hem maddi hem manevi zarara uğradığını iddia etmektedir.
- Davacı, ihtarname ile durumu bildirmiş, ancak sorunu çözememiştir.

3. Hukuki Sorunlar:
- Sözleşmenin geçerliliği ve tarafların yükümlülükleri
- Sözleşme ihlalinin tespiti ve ispatı
- Zararın belirlenmesi ve tazminat talebinin hesaplanması
- Türk Borçlar Kanunu'nun ilgili maddelerinin (ör. TBK 475, 477) uygulanması
- Manevi tazminat talebi doğrultusunda zararın kanıtlanması

4. Uyuşmazlık Konuları:
- Davalı tarafından sözleşmeye uygun yükümlülüklerin ifa edilip edilmediği
- Davacının manevi zarara uğrayıp uğramadığı ve buna bağlı tazminat talebinin gerekliliği

5. Talepler:
- Davacının, davalının eksik ve ayıplı ifası nedeniyle tazminat talep etmesi

Sözleşme’nin 6/1. maddesinin ihlâl edildiğine; davalı Devlet tarafından başvuranlara, üç ay içerisinde, ekli listede belirtilen maddî tazminat miktarlarının (tüm başvuranlar bakımından toplam 9.679.799,26-Avro) ve yargılamalarda tüm başvuranlar tarafından yapılan masraf ve giderlere karşılık olarak toplam 25.000-Avro ödenmesine; üç aylık sürenin bittiği tarihten itibaren, ödeme gününe kadar, Avrupa Merkez Bankası’nın kısa vadeli kredilere uyguladığı marjinal faiz oranına üç puan eklemek suretiyle elde edilecek oranda, bahsedilen meblağlara basit faiz uygulanmasına; ihlâl bulgusunun tek başına, başvuranların uğradığı manevî zarar bakımından yeterli âdil tazmin teşkil ettiğine; başvuranların âdil tazmine ilişkin taleplerinin geri kalanının reddine karar verilmiştir.… hissedarı olan davacının, maddî zararının yasal faiziyle birlikte tazmini istemiyle açtığı davanın süre aşımı yönünden reddine ilişkin … İdare Mahkemesi'nin kesinleşmiş kararının, mülkiyet ve mahkemeye erişim haklarını ihlal ettiğinin AİHM kararıyla tespit edildiğinden bahisle, yargılamanın yenilenmesi yoluyla kaldırılarak; maddî tazminat isteminin AİHM kararıyla karşılanmış olması dolayısıyla davanın esası hakkında karar verilmesine yer olmadığına karar verilmesi, yargılama giderlerinin ve nispî vekâlet ücretinin davalı idareden alınarak davacıya ödenmesine hükmedilmesi istemiyle bakılan dava açılmıştır. İLGİLİ MEVZUAT: Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nin (AİHS) "Adil Tazmin" başlıklı 41. maddesinde, "Eğer Mahkeme bu Sözleşme ve Protokollerin ihlâl edildiğine karar verirse ve ilgili Yüksek Sözleşmeci Taraf’ın iç hukuku bu ihlâlin sonuçlarını ancak kısmen ortadan kaldırabiliyorsa, Mahkeme, gerektiği takdirde, zarar gören taraf lehine âdil bir tazmin verilmesine hükmeder"; 46/1. maddesinde, "Yüksek Sözleşmeci Taraflar, taraf oldukları davalarda Mahkeme’nin verdiği kesinleşmiş kararlara uymayı taahhüt ederler." kuralı yer almıştır.AİHM İçtüzüğü'nün "Âdil tazminata ilişkin karar" başlıklı 75. maddesinde, "Daire ya da Komite'nin bir davada Sözleşme ya da Protokollerin ihlâlini tespit etmesi hâlinde, İçtüzüğün 60. maddesine uygun olarak belirli bir talepte bulunulmuşsa ve dava karara hazırsa, Sözleşme'nin 41. maddesinin uygulanması hakkındaki hüküm de aynı son kararda verilir; dava karara hazır değilse, Daire ya da Komite bu sorunu tamamen veya kısmen saklı tutar ve diğer usûl işlemlerine geçer." kuralına yer verilmiştir.2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun "Yargılamanın yenilenmesi" başlıklı 53. maddesinin 1. fıkrasında, "Danıştay ile bölge idare, idare ve vergi mahkemelerinden verilen kararlar hakkında, aşağıda yazılı sebepler dolayısıyla yargılamanın yenilenmesi istenebilir. ... ı) Hükmün, İnsan Haklarını ve Ana Hürriyetleri Korumaya Dair Sözleşmenin veya eki protokollerin ihlâli suretiyle verildiğinin, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'nin kesinleşmiş kararıyla tespit edilmiş olması veya hüküm aleyhine Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'ne yapılan başvuru hakkında dostane çözüm ya da tek taraflı deklarasyon sonucunda düşme kararı verilmesi." kuralına yer verilmiştir. HUKUKİ DEĞERLENDİRME:2577 sayılı Kanun'un 53. maddesi uyarınca, yargılamanın yenilenmesi, Danıştay ile bölge idare, idare ve vergi mahkemelerinden verilen kararlar hakkında, maddede dokuz bent hâlinde sayılan durumların gerçekleşmesi hâlinde esas kararı vermiş olan mahkemeden talep edilebilmekte olup, hükmün, İnsan Haklarını ve Ana Hürriyetleri Korumaya Dair Sözleşme'nin veya eki protokollerin ihlâli suretiyle verildiğinin, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'nin (AİHM) kesinleşmiş kararıyla tespit edilmiş olması da yargılamanın yenilenmesi sebepleri arasında sayılmıştır.Davacı tarafından, AİHM'nin Fellner ve Diğerleri/Türkiye kararı sonrasında yargılamanın yenilenmesi talebinde bulunulduğundan, AİHM kararlarının niteliği ve somut davaya ilişkin olarak verilen Fellner ve Diğerleri/Türkiye kararının incelenmesi gerekmektedir.AİHM, temyiz mahkemesi olmadığı için hukuk kurallarının maddî olay bağlamındaki yorumuyla kural olarak ilgilenmemektedir. Buna karşılık AİHM, iç hukukta idarî işlem ya da eylem veya mahkeme kararı olarak somutlaşan kamu gücü tasarruflarının Sözleşme veya eki protokollere uygunluğunu denetlemektedir. AİHM, kendisine yapılan başvuruları öncelikle kabul edilebilirlik açısından değerlendirdikten sonra, kabul edilebilir bulduğu başvurularda, tarafları dostane çözüm konusunda uzlaştırmaya çalışır. Böyle bir sonucun gerçekleşmesi durumunda başvuru sonuçlanmış olur. Ancak dostane çözüme ulaşılamadığı takdirde uyuşmazlığın esası hakkında Sözleşme'yle tanınan hak veya hakların ihlâl edilip edilmediğine karar verir.Sözleşmenin 46. maddesine göre, sözleşmeci devletler, taraf oldukları davalarda AİHM’nin kesinleşmiş kararlarına uymayı taahhüt ederler. AİHM’nin kararları, ancak sorumlu devlet tarafından uygulandığında sonuç doğurabilmekte olup sorumlu devlet, AİHM kararının gereğini yerine getirmek zorundadır.AİHM'nin ihlâlin varlığının tespitine ilişkin kararı, taraf devleti ihlâli ortadan kaldırma ve sonuçlarını giderme yükümlülüğü altına koymaktadır.Diğer taraftan, Sözleşme'nin 41. maddesi, ihlâller nedeni ile zarar gören taraf için âdil tazmin yolunu düzenlemektedir. AİHM'nin bu kapsamda maddî ve manevî tazminata hükmedebilmesi için, başvuranın tazminat talebinde bulunması gerekir. AİHM, sözleşmenin ihlâl edildiğine karar verdiğinde, aynı kararda, başvurucuya 41. madde uyarınca âdil tazminat verilip verilmemesi gerektiğini de incelemektedir. Bu konu bütünüyle Mahkemenin takdirindedir.AİHM, âdil tazmine ilişkin olarak yargılama masrafları, maddî tazminat ve manevî tazminat başlıkları altında hüküm kurmaktadır. AİHM tarafından, mâkûl, gerekli olan ve gerçekten yapılmış olan masrafların ödenmesine karar verilmektedir. Başvurucular tarafından ulusal mahkemeler önündeki yargılamalarda yapılan masraflar da talep edilebilmektedir. AİHM, bu tür yargılama masraflarının yalnızca Sözleşme'nin ihlâlini engellemeye ya da tazmin etmeye yönelik usûllerle ilgili olarak karşılanmasına

1. Dava Türü:
Sözleşme İhlali Nedeniyle Tazminat Davası

2. Temel Olaylar:
- Davacı, davalı devlet ile arasında var olan bir sözleşmenin ihlal edildiğini iddia etmektedir.
- Davalı taraf, başvuranlara belirli maddi tazminatlar ödememiştir, bu nedenle davacı maddi zarar görmüştür.
- Davacı, AİHM tarafından verilen karar çerçevesinde yargılamanın yenilenmesini talep etmektedir.

3. Hukuki Sorunlar:
- Sözleşmenin ihlal edilip edilmediği
- İhlalin sonuçları ve tazminat talepleri
- Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’ne ve ilgili mevzuata uyulması
- Tazminat miktarının ve hesaplama biçiminin belirlenmesi
- Mahkeme kararlarının yeniden değerlendirilmesi ve uygulanabilirliği

4. Uyuşmazlık Konuları:
- Sözleşmenin ihlalinin tespiti
- Tazminat taleplerinin gerekliliği ve miktarı

5. Talepler:
- Sözleşme ihlaline ilişkin maddi tazminat taleplerinin kabulü
- Yargılamanın yenilenmesi ve gerekli masrafların davalı taraftan karşılanması

sürenin bittiği tarihten itibaren, ödeme gününe kadar, Avrupa Merkez Bankası’nın kısa vadeli kredilere uyguladığı marjinal faiz oranına üç puan eklemek suretiyle elde edilecek oranda, bahsedilen meblağlara basit faiz uygulanmasına; ihlâl bulgusunun tek başına, başvuranların uğradığı manevî zarar bakımından yeterli âdil tazmin teşkil ettiğine; başvuranların âdil tazmine ilişkin taleplerinin geri kalanının reddine karar verilmiştir. … hissedarı olan davacının, maddî zararının yasal faiziyle birlikte tazmini istemiyle açtığı davanın süre aşımı yönünden reddine ilişkin … İdare Mahkemesi'nin kesinleşmiş kararının, mülkiyet ve mahkemeye erişim haklarını ihlal ettiğinin AİHM kararıyla tespit edildiğinden bahisle, yargılamanın yenilenmesi yoluyla kaldırılarak; maddî tazminat isteminin AİHM kararıyla karşılanmış olması dolayısıyla davanın esası hakkında karar verilmesine yer olmadığına karar verilmesi, yargılama giderlerinin ve nispî vekâlet ücretinin davalı idareden alınarak davacıya ödenmesine hükmedilmesi istemiyle bakılan dava açılmıştır. İLGİLİ MEVZUAT: Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nin (AİHS) "Adil Tazmin" başlıklı 41. maddesinde, "Eğer Mahkeme bu Sözleşme ve Protokollerin ihlâl edildiğine karar verirse ve ilgili Yüksek Sözleşmeci Taraf’ın iç hukuku bu ihlâlin sonuçlarını ancak kısmen ortadan kaldırabiliyorsa, Mahkeme, gerektiği takdirde, zarar gören taraf lehine âdil bir tazmin verilmesine hükmeder"; 46/1. maddesinde, "Yüksek Sözleşmeci Taraflar, taraf oldukları davalarda Mahkeme’nin verdiği kesinleşmiş kararlara uymayı taahhüt ederler." kuralı yer almıştır.AİHM İçtüzüğü'nün "Âdil tazminata ilişkin karar" başlıklı 75. maddesinde, "Daire ya da Komite'nin bir davada Sözleşme ya da Protokollerin ihlâlini tespit etmesi hâlinde, İçtüzüğün 60. maddesine uygun olarak belirli bir talepte bulunulmuşsa ve dava karara hazırsa, Sözleşme'nin 41. maddesinin uygulanması hakkındaki hüküm de aynı son kararda verilir; dava karara hazır değilse, Daire ya da Komite bu sorunu tamamen veya kısmen saklı tutar ve diğer usûl işlemlerine geçer." kuralına yer verilmiştir.2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun "Yargılamanın yenilenmesi" başlıklı 53. maddesinin 1. fıkrasında, "Danıştay ile bölge idare, idare ve vergi mahkemelerinden verilen kararlar hakkında, aşağıda yazılı sebepler dolayısıyla yargılamanın yenilenmesi istenebilir. ... ı) Hükmün, İnsan Haklarını ve Ana Hürriyetleri Korumaya Dair Sözleşmenin veya eki protokollerin ihlâli suretiyle verildiğinin, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'nin kesinleşmiş kararıyla tespit edilmiş olması veya hüküm aleyhine Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'ne yapılan başvuru hakkında dostane çözüm ya da tek taraflı deklarasyon sonucunda düşme kararı verilmesi." kuralına yer verilmiştir. HUKUKİ DEĞERLENDİRME:2577 sayılı Kanun'un 53. maddesi uyarınca, yargılamanın yenilenmesi, Danıştay ile bölge idare, idare ve vergi mahkemelerinden verilen kararlar hakkında, maddede dokuz bent hâlinde sayılan durumların gerçekleşmesi hâlinde esas kararı vermiş olan mahkemeden talep edilebilmekte olup, hükmün, İnsan Haklarını ve Ana Hürriyetleri Korumaya Dair Sözleşme'nin veya eki protokollerin ihlâli suretiyle verildiğinin, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'nin (AİHM) kesinleşmiş kararıyla tespit edilmiş olması da yargılamanın yenilenmesi sebepleri arasında sayılmıştır.Davacı tarafından, AİHM'nin Fellner ve Diğerleri/Türkiye kararı sonrasında yargılamanın yenilenmesi talebinde bulunulduğundan, AİHM kararlarının niteliği ve somut davaya ilişkin olarak verilen Fellner ve Diğerleri/Türkiye kararının incelenmesi gerekmektedir.AİHM, temyiz mahkemesi olmadığı için hukuk kurallarının maddî olay bağlamındaki yorumuyla kural olarak ilgilenmemektedir. Buna karşılık AİHM, iç hukukta idarî işlem ya da eylem veya mahkeme kararı olarak somutlaşan kamu gücü tasarruflarının Sözleşme veya eki protokollere uygunluğunu denetlemektedir. AİHM, kendisine yapılan başvuruları öncelikle kabul edilebilirlik açısından değerlendirdikten sonra, kabul edilebilir bulduğu başvurularda, tarafları dostane çözüm konusunda uzlaştırmaya çalışır. Böyle bir sonucun gerçekleşmesi durumunda başvuru sonuçlanmış olur. Ancak dostane çözüme ulaşılamadığı takdirde uyuşmazlığın esası hakkında Sözleşme'yle tanınan hak veya hakların ihlâl edilip edilmediğine karar verir.Sözleşmenin 46. maddesine göre, sözleşmeci devletler, taraf oldukları davalarda AİHM’nin kesinleşmiş kararlarına uymayı taahhüt ederler. AİHM’nin kararları, ancak sorumlu devlet tarafından uygulandığında sonuç doğurabilmekte olup sorumlu devlet, AİHM kararının gereğini yerine getirmek zorundadır.AİHM'nin ihlâlin varlığının tespitine ilişkin kararı, taraf devleti ihlâli ortadan kaldırma ve sonuçlarını giderme yükümlülüğü altına koymaktadır.Diğer taraftan, Sözleşme'nin 41. maddesi, ihlâller nedeni ile zarar gören taraf için âdil tazmin yolunu düzenlemektedir. AİHM'nin bu kapsamda maddî ve manevî tazminata hükmedebilmesi için, başvuranın tazminat talebinde bulunması gerekir. AİHM, sözleşmenin ihlâl edildiğine karar verdiğinde, aynı kararda, başvurucuya 41. madde uyarınca âdil tazminat verilip verilmemesi gerektiğini de incelemektedir. Bu konu bütünüyle Mahkemenin takdirindedir.AİHM, âdil tazmine ilişkin olarak yargılama masrafları, maddî tazminat ve manevî tazminat başlıkları altında hüküm kurmaktadır. AİHM tarafından, mâkûl, gerekli olan ve gerçekten yapılmış olan masrafların ödenmesine karar verilmektedir. Başvurucular tarafından ulusal mahkemeler önündeki yargılamalarda yapılan masraflar da talep edilebilmektedir. AİHM, bu tür yargılama masraflarının yalnızca Sözleşme'nin ihlâlini engellemeye ya da tazmin etmeye yönelik usûllerle ilgili olarak karşılanmasına hükmeder.Maddî zararın karşılanması için tazminata hükmedilmesi ise, başvurucunun Mahkeme'yi ihlâl ile mâlî kayıp arasında illiyet bağı olduğuna ikna edebilmesine bağlıdır. AİHM, tazminat miktarını belirlerken öncelikle eski hâle getirmenin mümkün olup olmadığını değerlendirir. Eğer bu mümkün değilse veya ulusal hukuk eski hâle çevirme

1. Dava Türü:
Sözleşme İhlali Nedeniyle Tazminat Davası

2. Temel Olaylar:
- Taraflar arasında geçerli bir sözleşme bulunmaktadır.
- Davacı, karşı tarafın sözleşmeye aykırı hareket ederek kendisine manevi zarar verdiğini iddia etmektedir.
- Sözleşmenin ihlaline ilişkin taleplerin yasal süresinin dolduğu gerekçesiyle bazı talepler reddedilmiştir.
- Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) kararı ile sözleşmeye aykırılık tespit edilmiştir.

3. Hukuki Sorunlar:
- Sözleşmenin geçerliliği ve ihlali, manevi zararın tazmini hususları.
- AİHM kararına göre yargılamanın yenilenmesi ve tazminat talebinin uygun olup olmadığı.
- İhlalin tazmini ile ilgili olarak AİHM'nin hükmünün uygulanabilirliği ve iç hukuktaki yeri.
- İlgili yasal düzenlemeler ve içtüzük hükümleri.

4. Uyuşmazlık Konuları:
- Sözleşmenin ihlalinin tespiti ve bunun sonucunda doğan maddi ve manevi zararların tazmini.
- AİHM kararlarının iç hukukta nasıl yerine getirileceği, yargılamanın yenilenmesi talebinin kabulü veya reddi.

5. Talepler:
- Yargılamanın yenilenmesine karar verilmesi ve maddi tazminat isteminin kabulü.
- İlgili giderlerin davalı taraftan tahsili ve davacıya ödenmesi.

Advacato

Üyelikle kazançlarım nedir?

Gelişmiş Soru ve Cevap

Müvekkil takibi

Dilekçe yazma

Yapay zeka ile hukuk büromuz çok daha efektif ve verimli hale gelmiştir. Standartlarımızı çok daha yukarı çıkararak müvekkil memnuniyetimizi arttırdık.