Kira tespit davası açma süresi ne kadardır?

Kira tespit davasında kira bedeli nasıl belirlenir?

Kira tespit davasında bilirkişi incelemesi yapılır mı?

Kira tespit davası sırasında kiracı kira ödemeye devam eder mi?

Kira tespit davası kararı ne zaman yürürlüğe girer?

Emekli olduktan sonra çalışma durumunda emekli maaşında bir kesinti olur mu?

Konkordato sürecinde komiserin tarafsızlık ilkesini nasıl sağlaması beklenmektedir?

Kira tespit davası sonucunda belirlenen kira geriye dönük olarak uygulanabilir mi?

Kira tespit davası açan taraf hangi belgeleri sunmalıdır?

Kira tespit davası açıldığında uzlaşma mümkün müdür?

Kira tespit davası ile kira artış oranı nasıl belirlenir?

Satıcının aleyhine oluşan kur farkı nedir ve nasıl hesaplanır?

Kur farkından doğan zararlar, sözleşmede yer almıyorsa satıcıya yansıtılabilir mi?

Satıcının aleyhine oluşan kur farkı gider olarak muhasebeleştirilebilir mi?

Kur farkı zararlarının önlenmesi için satıcı hangi önlemleri alabilir?

Kur farkı nedeniyle satıcı ek ödeme talep edebilir mi veya alıcıyla anlaşma sağlayabilir mi?

İş kazası sonrası işverenin hukuki sorumlulukları nelerdir?

İş kazası bildirim süresi ne kadardır ve kim tarafından yapılmalıdır?

İş kazası geçiren çalışanın hakları nelerdir?

İş kazası tazminatı nasıl hesaplanır ve hangi koşullarda talep edilir?

İş kazası nedeniyle açılacak dava süreçleri nelerdir ve hangi belgeler gereklidir?

Muvazaalı işlem nedir ve hangi durumlarda ortaya çıkar?

Muvazaalı işlemler hukuken geçerli midir?

Muvazaalı işlemlerin ispatı nasıl yapılır?

Muvazaalı işlemler sonucunda zarar gören üçüncü kişiler hangi haklara sahiptir?

Muvazaalı işlemler iptal edilebilir mi ve dava süreci nasıl işler?

Trafik para cezasına nasıl ve hangi sürede itiraz edilebilir?

Trafik cezasına itiraz etmek için hangi belgeler gereklidir?

Trafik cezasına itiraz başvurusu nereye yapılır?

Kiraya veren, kira sözleşmesi bitmeden kiracıyı nasıl tahliye edebilir?

Trafik cezasına itiraz başvurusu sürecinde ne kadar süre içinde sonuç alınır?

Trafik cezasına itirazın reddedilmesi durumunda ne yapılabilir?

Kiraya verilen taşınmazın tahliyesi hangi durumlarda talep edilebilir?

Kiraya verilen taşınmazın tahliyesi için yasal süreç nasıl işler?

Kiracının kira ödememesi durumunda tahliye davası ne zaman açılabilir?

Kiracıya tahliye ihtarnamesi nasıl ve ne zaman gönderilmelidir?

Boşanma sürecinde çocuğun velayeti nasıl belirlenir?

Velayet davasında çocuğun görüşü ne kadar önemlidir?

Velayet hakkı anne veya babadan alınabilir mi? Hangi durumlarda alınır?

Ortak velayet nedir ve hangi koşullarda uygulanır?

Velayet hakkı olmayan ebeveynin çocukla kişisel ilişki kurma hakkı nasıl düzenlenir?

Miras paylaşımı nasıl yapılır ve yasal mirasçılar kimlerdir?

İş yerinde iş güvenliği ihlali durumunda işverenin ve işçinin sorumlulukları nelerdir?

Miras paylaşımında saklı pay nedir ve kimlere aittir?

Mirasçılar arasında anlaşmazlık olduğunda miras nasıl bölüşülür?

Miras paylaşımında mirasçılardan biri mirastan feragat edebilir mi ve bu durumda ne olur?

Mirasın reddi (reddi miras) nedir ve hangi sürede yapılmalıdır?

Tüketici, ayıplı mal veya hizmetle karşılaştığında hangi haklara sahiptir?

Tüketici şikayeti nasıl ve nereye yapılır?

Tüketici, aldığı ürünü kaç gün içinde iade edebilir?

Garanti süresi dolan bir ürün için tüketici hakları nelerdir?

Tüketici hakem heyetine başvuru süreci nasıl işler?

Sözleşme ihlali nedir ve hangi durumlarda gerçekleşir?

İşyeri kira sözleşmesinin sona ermesi durumunda kiracı hangi haklara sahiptir?

Sözleşme ihlali durumunda tarafların hakları nelerdir?

Sözleşme ihlali nedeniyle tazminat talep edilebilir mi?

Sözleşme ihlali durumunda dava süreci nasıl işler?

Sözleşmenin feshi hangi durumlarda mümkündür ve fesih süreci nasıl işler?

Çalışanların performans düşüklüğü durumunda işverenin yasal hakları nelerdir?

Şirket içi haksız rekabet nasıl önlenir ve bu durumda ne gibi yaptırımlar uygulanabilir?

İş yerinde mobbing (psikolojik taciz) iddiaları nasıl kanıtlanır ve hukuki süreci nasıl işler?

İşverenin işçiyi haklı nedenle işten çıkarması hangi durumlarda mümkündür?

İş yeri devri durumunda çalışanların hakları nasıl korunur?

Şirket ortaklarının kâr paylaşımında anlaşmazlık yaşaması durumunda hukuki çözüm yolları nelerdir?

Şirket içi mali usulsüzlükler tespit edilirse, işverenin izleyebileceği yasal adımlar nelerdir?

Çalışanların fazla mesai ücretleri ödenmediğinde ne gibi yasal haklar doğar?

Emeklilik yaşı nasıl belirlenir ve hangi şartlar sağlandığında emekli olunabilir?

Emeklilik için gerekli prim gün sayısı nedir ve bu sayı nasıl hesaplanır?

Emeklilik maaşı hesaplanırken hangi kriterler dikkate alınır?

Erken emeklilik şartları nelerdir ve kimler erken emeklilikten yararlanabilir?

Emekli maaşı artırımı nasıl yapılır ve hangi faktörlere bağlıdır?

Yurtdışında çalışanların Türkiye’de emekli olma hakları nelerdir?

Emekli maaşı bağlanma süresi ne kadar sürer ve bu süreç nasıl işler?

Malulen emeklilik için hangi şartlar gereklidir ve kimler başvurabilir?

Emeklilik başvurusunda gerekli belgeler nelerdir ve nasıl başvuru yapılır?

Kiracı, ev sahibine tazminat davası açabilir mi ve hangi durumlarda bu hakka sahiptir?

Ev sahibi, kendisi oturmak istediği gerekçesiyle kiracıyı tahliye edebilir mi?

Kademeli emeklilik nedir ve kimleri kapsar?

Konkordato sürecinde alacaklı eşitliğini bozucak şekilde sulh anlaşmalari yapılabilir mi?

Konkordato komiserinin görevleri ve yetkileri nelerdir?

Konkordato komiserinin alacaklılar kuruluyla olan iletişim sorumlulukları nelerdir?

Konkordato komiserinin mahkemeye sunmakla yükümlü olduğu raporların içeriği ne olmalıdır?

İhtiyaç sebebi ile tahliye davasında tek taşınmaz bulunması halinde tahliye edilebilir mi

Sözleşmelerde aldatma durumunda hangi yasal düzenlemelere başvurulabilir?

Milletlerarası yetki sözleşmelerinin geçerlilik şartları nelerdir?

Gabin iddiasında bulunmak için hangi yasal süreler dikkate alınmalıdır?

Milletlerarası derdestlik itirazı mümkün mü?

Bilirkişinin soyut verilerle rapor hazırlamasi durumunda bu rapor geçerli olur mu?

Türk Ticaret Kanunu çerçevesinde anonim şirketlerde yönetim kurulu üyelerinin görevleri nelerdir

Türk Ticaret Kanunu'na göre, anonim şirketlerde yönetim kurulu üyelerinin sorumlulukları nelerdir ve bu sorumlulukları ihlal etmeleri durumunda karşılaşabilecekleri yasal yaptırımlar nelerdir

Anonim şirketlerde yönetim kurulu üyelerinin şirketi temsil etme yetkisi nasıl düzenlenmiştir ve bu yetkinin sınırları nelerdir

Türk Ticaret Kanunu kapsamında, anonim şirketlerde yönetim kurulu üyelerinin seçimi, görev süreleri ve görevden alınma koşulları nasıl belirlenmiştir?

Yönetim kurulu üyelerinin bireysel ve müteselsil sorumluluğu arasındaki fark nedir ve hangi durumlarda hangi sorumluluk türü uygulanır

Yönetim kurulu üyelerinin sorumluluk sigortası nedir ve bu sigorta türünün avantajları ve dezavantajları nelerdir?

Anonim şirketlerde yönetim kurulu üyelerinin sorumluluğunun sınırları nelerdir ve hangi durumlarda sorumluluktan kurtulabilirler

türk ticaret kanunu uyarınca anonim şirketlerde yönetim kurulu üyelerinin sorumlulukları ile limited şirketlerdeki müdürler arasındaki fark nedir

Bir şirkette görevli mağaza çalışanlarının yaka kartı takıyor olmaları kişisel verileri ihlal eder mi?

Yaka kartında yer alan bilgiler, üçüncü şahıslar tarafından kötüye kullanılırsa işveren bundan sorumlu tutulabilir mi

Yaka kartı uygulaması, belirli sektörler veya iş kolları için zorunlu bir uygulama mıdır, yoksa tamamen işverenin inisiyatifinde midir

Çalışanlar, yaka kartı takmayı reddederlerse işveren ne gibi yaptırımlar uygulayabilir ve bu durum iş akdinin feshine kadar gidebilir mi?

(Karahasan, M. R.; Türk Borçlar Hukuku, Özel Borç İlişkileri, C.4, s.308) .Resmi şekilde düzenlenmesi gereken ve tam iki tarafa borç yükleyen satış vaadi sözleşmelerinde edimini yerine getiren taraf, karşı tarafın da edimini yerine getirmesini isteyebilir.Somut olayda da dava dışı arsa sahipleri ile o dönemde ... İnş. Ltd. Şti. temsilcisi olan birleşen dosya davalısı ... arasında arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi imzalanmış, maddi zorluklar nedeniyle ifa edilemeyen bu sözleşmenin feshedildiği tarihte bu kez ...’in yabancı uyruklu ortaklarla beraber kurduğu ve yine tek başına temsile yetkili olduğu davalı Şirket arasında aynı mahiyette 16.11.2000 tarihli ikinci bir sözleşme akdedilmiştir.Bu sözleşmenin devamında; davaya konu Kadıköy 4. Noterliğinin 24.01.2002 tarih, 5206 yevmiye sayılı “Düzenleme Şeklinde Taşınmaz Satış Vaadi Sözleşmesi” ile .... İst. Ltd. Şti. temsilcisi sıfatıyla ..., asıl dava dosyası davacısı ...’ye bir kısım dairelerin 337.000,00 TL karşılığında satışını vaad etmiştir. Sözleşmede bedelin nakden ve tamamen alındığı açıkça yazılıdır. Devri taahhüt edilen dairelerin arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi çerçevesinde yükleniciye değil arsa maliklerine ait olacağı kararlaştırılan dairelerden olduğu iddiası ile davacı ... Çiftçi arsa malikleri ve Şirket’e karşı açtığı tapu iptal ve tescil davasını kaybetmiş, hatta bu dava ile birleşen dava dosyasında şirketin yabancı uyruklu ortakları eldeki davaya konu taşınmaz satış vaadi sözleşmesinin muvazaalı olduğu iddiasıyla iptalini istemişler ise de iddianın ispatlanamadığı gerekçesi ile verilen ret kararı onanarak kesinleşmiştir.Tapu iptal ve tescil isteminden sonuç alamayan davacı ... Çiftçi bu kez ödediği bedelin faizi ile tahsilini uyuşmazlığa konu dava ile talep etmiştir.Yukarıda yapılan açıklamalar göz önüne alındığında taraflar arasındaki “Düzenleme Şeklinde Taşınmaz Satış Vaadi Sözleşmesi”nin şekil itibari ile geçerli ve tarafları bağlayıcı mahiyette olduğu açıktır.Ne var ki birleşen dava dosyasında davacı Şirket söz konusu sözleşmenin ... ile ... arasındaki kişisel borç ilişkisinin teminatı olarak imzalandığını, gerçekte satış vaadi yönünde bir irade ve ödenmiş bir bedelin bulunmadığını ileri sürerek muvazaa nedeniyle iptaline, asıl davanın da bu nedenle reddine karar verilmesini istemiştir.Bu noktada muvazaa kavramı ve hukuki niteliği üzerinde durulması yerinde olacaktır.İrade ve beyan arasında bilerek yaratılan uyumsuzluk şeklinde tanımlanan muvazaa, pozitif hukukumuzda Borçlar Kanununun 18. maddesinde düzenlenmiş ve anılan maddede, “bir aktin şekil ve şartlarını tayinde, iki tarafın gerek sehven, gerek akitteki hakiki maksatlarını gizlemek için kullandıkları tabirlere ve isimlere bakılmayarak, onların hakiki ve müşterek maksatlarını aramak lazımdır” hükmüne yer verilmiştir.O halde muvazaa; tarafların üçüncü kişileri aldatmak amacı ile ve fakat kendi gerçek iradelerine uymayan ve aralarında hüküm ve sonuç doğurmayan bir görünüş yaratmak hususunda anlaşmalarıdır, şeklinde tanımlanabilir.Muvazaa iddiasını dile getiren kişinin muvazaalı işlemin tarafı olup olmaması ispat kuralları yönünden farklı sonuçlar doğurur.Muvazaalı sözleşmenin taraflarından biri akdin muvazaa nedeniyle hükümsüzlüğünü ileri sürmesi halinde bu iddiasını ispatla mükelleftir. Bu noktada önemli olan diğer tarafın muvazaayı inkarı halinde iddianın ne şekilde ispat edileceğidir.Kanunun muayyen bir delil ile ispatını emrettiği hususlar başka suretle ispat olunamazlar. Bu durumun bir tezahürü senede karşı senetle ispat kuralıdır.6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun 201. maddesinde senede bağlı her çeşit iddiaya karşı ileri sürülen ve senedin hüküm ve kuvvetini ortadan kaldıracak veya azaltacak nitelikte bulunan hukuki işlemlerin miktara bakılmaksızın tanıkla ispat olunamayacağı düzenlenmiştir.Muvazaanın ispatı bakımından da aynı kural geçerlidir. Taraflar muvazaalı işlemini bir senede bağladıklarına göre bunun muvazaalı olduğunu da bir senede bağlayabilirler. Aksi yöndeki bir kabul senetlerin kıymetini azaltacak ve ciddi bir hukuki işlem ile sorumluluk altına giren kişi hal ve şartlar kendisi için uygun bulunmadığı takdirde sözleşmenin hüküm ve sonuçlarından kurtulmak için gerçekte mevcut olmadığı halde muvazaa iddiasında bulunup, bunu şahitle ispat edebilecektir.(Esener, T.: Türk Hususi Hukukunda Muvazaalı Muameleler, İstanbul 1956, s.85)İspatı veya doğumu muayyen bir şekle bağlı olmayan işlemlerde muvazaa iddiası ise her türlü delil ile ispatlanabilir.(Esener, T.: s.89)Muvazaa olgusu tarafların yanı sıra muvazaalı işlemin butlanını talep etmekte doğrudan doğruya veya dolaylı şekilde hukuki menfaati bulunan kişiler tarafından da ileri sürülebilir. Ancak bu halde yukarıda açıklanan ispatta sıkı şekil koşullarının varlığı aranmaz ve iddia tanık dahil her türlü delil ile ispat edilebilir. Bu durum 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun 203. maddesinde açıkça düzenlenmiştir.Uyuşmazlıkta davalı- birleşen dosya davacısı Şirket, o dönemde müdürleri olan ve sözleşme altında şirket adına imzası bulunan kişinin (birleşen dosya davalısı ...’in) muvazaalı eylemi iddiasına dayanmaktadır.Hal böyle olunca Şirketin muvazaada taraf mı yoksa üçüncü kişi konumunda mı olduğunun açıklığa kavuşturulması gerekir.Gelinen bu aşamada tüzel kişilerin organlarının fiillerinden dolayı sorumluluğunun esas ve şartları irdelenmelidir.4721 sayılı Türk Medeni Kanununun 47. maddesinde başlı başına bir varlığı olmak üzere örgütlenmiş kişi toplulukları ve belli bir amaca özgülenmiş olan bağımsız mal toplulukları olarak tanımlanan tüzel kişiler cins, yaş, hısımlık gibi yaradılış gereği insana özgü niteliklere bağlı olanlar dışındaki bütün haklara ve borçlara ehildirler (m.48) ve kanuna ve kuruluş belgelerine göre gerekli organlara sahip olmakla fiil ehliyetini kazanırlar (m. 49). Tüzel kişinin iradesi ise organları aracılığıyla açıklanır (m.50)Pozitif hukuk tarafından hak süjesi olarak kabul edilen tüzel kişilerin iradelerini açıklayabilmeleri, dış aleme tesir edebilmeleri veya dış alemde

1. Dava Türü:
Muvazaanın Tespiti ve İptal Davası

2. Temel Olaylar:
- Taraflar arasında arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi imzalanması ve bunun maddi zorluklar nedeniyle feshedilmesi.
- Davacı, yapmış olduğu sözleşme gereği, ödediği bedelin faizi ile tahsilini talep etmesi.
- Muvazaalı işlemin, gerçek iradeleri gizleyerek gerçekleştirildiği iddiaları ve sonuçlarının ortaya konulması.

3. Hukuki Sorunlar:
a) Muvazaalı işlemin varlığının ispatı ve buna ilişkin delillerin değerlendirilmesi.
b) Muvazaa iddiasında bulunan tarafın ispat yükü ve karşı tarafın bu iddiayı çürütme hakkı.

4. Uyuşmazlık Konuları:
- Muvazaa iddiasının geçerliliği ve bunun ispatı.
- Tarafların gerçek iradelerinin ortaya konulması ile üçüncü kişilerin haklarının korunması konuları.

5. Talepler:
- Muvazaalı işlemin iptali ve tarafların gerçek iradelerinin açıklığa kavuşturulması.

kanıtlamak durumundadır. Borçlu bir hukuki ilişkinin varlığını kabul etmiş, ancak bu hukuki ilişkinin senette görülenden farklı bir ilişki olduğunu ileri sürmüşse bu kez, hukuki ilişkinin kendisinin ileri sürdüğü ilişki olduğunu ispat külfeti davacı borçluya düşmektedir. Zira, davacı borçlu senedin bir hukuki ilişkiye dayanmadığını değil, başka bir hukuki ilişkiye dayandığını ileri sürmekte; temelde bir hukuki ilişkinin varlığını kabul etmektedir (Hukuk Genel Kurulu’nun 17.12.2003 gün ve E:2003/19-781, K:2003/768; 12.10.2011 gün ve E:2011/19-473, K:2011/607; 04.12.2013 gün ve E:2013/19-89, K:2013/1645; 14.05.2014 gün ve E:2013/19-1155, K:2014/660 sayılı ilamları).IV-İspat hukuku yönünden geçerli kurallar:1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu’nun 287.maddesi (6100 sayılı HMK m.189/3);“Kanunun muayyen bir delil ile ispatını emreylediği hususlar başka suretle ispat olunamaz. İki tarafça muayyen deliller ile ispatı tahriren kabul edilmiş olan veya muhakeme esnasında olveçhile beyinlerinde karar verildiği ikrar olunan maddeler hakkında başka delil kabul olunmaz.”Hükmünü amirdir.Aynı Kanunun 288.maddesinde (6100 sayılı HMK m.200/I) “senetle ispat” ve 289. maddesinde (6100 sayılı HMK m.200/II) de “senetle ispat gereken hallerde karşı tarafın açık muvafakati ile tanık dinlenebileceği” hususları düzenlenmektedir.Yine Aynı Kanunun 290.maddesinde (6100 sayılı HMK m.201);“Senede bağlı olan her çeşit iddiaya karşı defi olarak ileri sürülen ve senedin hüküm ve kuvvetini ortadan kaldıracak veya azaltacak nitelikte bulunan hukuki işlemler … liradan az bir miktara ait olsa bile tanıkla ispat olunamaz. “denilmekte ;293.maddesinde de(6100 sayılı HMK m.203);“Aşağıdaki hallerde her halde şahit ikame olunabilir:1-Usul ve füru, birader ve hemşire veya karı koca ve kayınpeder ve valide ile damat ve gelin arasındaki muameleler,2-Cürümden mütevellit olsun olmasın tazminatı müstelzim fiiller,3-Yangın veya kazayı bahri veyahut düşman istilası gibi senet alınması gayrimümkün veya fevkalade müşkül hallerde yapılan muameleler.4-Halin icabına ve iki tarafın vaziyetlerine nazaran senede raptı müteamil olmıyan muameleler,5-Akitlerde hata, hile, gabin, cebir ve ikrah vukuu.”Hükmü yer almaktadır.Usul hukukumuzda senede karşı senetle ispat zorunluluğu ilkesi kabul edilmiştir. Senede bağlı olan her çeşit iddiaya karşı def'i (savunma) olarak ileri sürülen ve senedin hüküm ve kuvvetini ortadan kaldıracak veya azaltacak nitelikte bulunan hukuki işlemler, m.290'daki meblağdan az bir miktara ilişkin olsa bile tanıkla ispat olunamaz; ancak senet (kesin delil) ile ispat edilebilir. Hemen belirtmek gerekir ki, senede karşı senetle ispat zorunluluğuna ilişkin kuralın istisnaları da m.293’de belirtilmiştir.Bunun yanında, 18.03.1959 gün ve 18/21 sayılı Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kararına göre, tanıkla kanıtlama yasağı, yalan tanıklığı önleme ve davada tarafların çıkarlarını koruma amacına yöneliktir. Değeri belli miktarı aşan hukuki işlerin tanıkla kanıtlanması yasağına ilişkin ilkeler, kamu düzeni düşüncesiyle yasaya konulmuş hükümlerden değildir. Ancak yazılı sözleşme ile ya da duruşma tutanağında usulüne uygun olarak belgelendirilmiş ikrar ile anlaşılan açık bir muvafakat bulunduğu takdirde sadece belli tanıklar dinlenebilir.V-Muvazaa iddiası:Muvazaa, en basit tanımıyla, bir sözleşmenin taraflarının, üçüncü kişilerden gerçek durumu gizleyerek, onları aldatmak maksadıyla, gerçek iradelerine uymayan ve kendi aralarında geçerli olmayan bir hususta anlaşmalarıdır. Bu şekilde yapılan işlemlere de, muvazaalı işlemler adı verilir (Hukuk Genel Kurulu’nun 09.02.2005 gün E:2005/1-19, K:2005/42; 16.6.2010 gün ve E:2010/1-281, K:2010/323; 26.09.2012 gün ve E:2012/14-422, K:2012/618 sayılı ilamları).Muvazaada, daima görünüşte var olan, ancak taraflarca gerçekte asla istenmeyen, salt üçüncü kişilere yanlış kanaat verip onları aldatmak amacıyla yapılmış bir hukuki işlem ile, bu işlemin aralarında geçerli olmadığına ilişkin bir muvazaa anlaşması mevcuttur. Bazı durumlarda, buna ek olarak, tarafların gerçek iradelerine uygun olan (tarafların gerçekte istedikleri), ancak, çeşitli nedenlerle görünen işlemin arkasına sakladıkları bir gizli işlem daha bulunur. Taraflar arasında bir gizli işlemin bulunup bulunmadığına göre bakılarak, muvazaanın iki türünden söz edilir.Bunlardan ilki, tarafların, kendi aralarında geçerli herhangi bir hukuki işlem yapmak istemedikleri halde, salt üçüncü kişilere, aralarında bir hukuki işlem varmış gibi görünmek için işlem yapmaları hali olup, bu halde mutlak (basit) muvazaa söz konusu olur.Diğeri ise, nispi (mevsuf) muvazaa olup, sözleşmenin niteliğinde, konusunda, şartlarında ya da tarafların şahsında ortaya çıkabilir. Bu durumda, görünüşteki işlem tarafların gerçek iradesine uygun bulunmadığından, her koşulda geçersizdir. Gizli işlem ise, yasanın o işlem için öngördüğü şekil şartına ve ayrıca herhangi bir sözleşmenin geçerli olabilmesi için aradığı genel geçerlilik şartlarına uygun bulunduğu takdirde geçerli olabilecektir.Diğer taraftan, görünüşteki hukuki işlemin muvazaa nedeniyle geçersiz bulunduğu iddiası, hukuken korunması gereken bir hakkı bulunan üçüncü kişiler tarafından da ileri sürülebilir. Çünkü muvazaalı bir hukuki işlem ile üçüncü kişinin zarara uğratılması, ona karşı işlenmiş bir haksız fiil niteliğindedir.Görünüşteki işlemin geçerliliği ve ispatı bir şekle bağlı bulunsa bile, üçüncü kişiler muvazaa iddiasını tanık da dâhil olmak üzere her türlü delille ispat edebilirler. Esasen, üçüncü kişiye, tarafı olmadığı bir sözleşmedeki muvazaa olgusunu yazılı delille kanıtlama yükümü getirilmesine hukuken olanak da yoktur (Hukuk Genel Kurulu’nun 02.10.2002 gün ve E:2002/6-618, K:659; 24.02.2010 gün ve E:2010/6-94, K:100; 26.09.2012 gün ve E:2012/14-422, K:2012/618 sayılı ilamları).Ne var ki, yazılı bir sözleşmeye dayalı olarak muvazaa iddiasında bulunan kişinin bu iddiasını, yazılı delille ispatlaması gerekir.Somut olay bu ilke ve kavramlar ışığında değerlendirildiğinde:Eldeki dava, kambiyo senedinden dolayı borçlu

1. Dava Türü:
Muvazaanın Tespiti ve İptal Davası

2. Temel Olaylar:
- Taraflar arasında görünen bir hukuki ilişkinin varlığı kabul edilse de, gerçek nedenlerin gizlenmesi ve tarafların gerçek iradesinin farklı olması.
- Borçlu tarafından yürütülen hukuki ilişki ve sözleşmenin geçerliliği konusunda itirazlar.
- Muvazaalı işlemin varlığını gösteren delillerin incelenmesi gerekliliği.

3. Hukuki Sorunlar:
Muvazaalı işlemin geçerliliğinin sorgulanması ve tarafların gerçek niyetlerinin ortaya konulması.

4. Uyuşmazlık Konuları:
a) Muvazaa iddialarının ispatı için gerekli delillerin değerlendirilmesi.
b) İspat yükünün kimin üzerine düştüğünün belirlenmesi.

5. Talepler:
Muvazaa iddiası nedeniyle işlemin geçersiz sayılmasını sağlamak için gerekli hukuki süreçlerin başlatılması.

gerçekleştirilmeyen hisse devir sözleşmesi taraflar arasında hüküm ifade etmez. Bu kapsamda akdedilecek limited şirket hisse devir sözleşmesi 818 sayılı Borçlar Kanunu (BK) ilkelerine göre devredilen sermaye hisse miktarı, devreden ve devralan taraf ile kararlaştırılmışsa devir bedelinin belirtilmesi gerekir.15. Limited şirket hisse devir sözleşmesinde taraflar arasında bir bedel kararlaştırılması hâlinde bu bedel resmî şekilde akdedilecek sözleşmede doğru olarak gösterilmelidir. Bir hisse devir sözleşmesindeki gerçek satış bedelinin resmi senette daha düşük veya daha yüksek gösterilmiş olması; böylece satış bedelinin doğru gösterilmemesi hâlinde hangi bedelin dikkate alınacağı önemli bir sorun olarak karşımıza çıkmaktadır. Burada gerçek bedel resmî evraka yansıtılmamış olmakla, bu özelliği itibariyle, çıkacak uyuşmazlıkların çözümünde de muvazaa hükümlerinden faydalanılması gereklidir.16. Bilindiği üzere, bir sözleşmenin taraflarının, üçüncü kişileri aldatmak amacıyla, gerçek durumu gizleyerek, gerçek iradelerine uymayan ve kendi aralarında geçerli olmayan bir hususta anlaşmalarına muvazaa; bu şekilde yapılan işlemlere de, muvazaalı işlemler adı verilir (HGK’nın 09.02.2005 tarihli ve 2005/1-19 E., 2005/42 K. ile 16.6.2010 tarihli ve 2010/1-281 E., 2010/323 K. sayılı kararları). Muvazaada, daima görünüşte var olan, ancak taraflarca gerçekte asla istenmeyen, salt üçüncü kişilere yanlış kanaat verip onları aldatmak amacıyla yapılmış bir hukukî işlem ile bu işlemin aralarında geçerli olmadığına ilişkin bir muvazaa anlaşması mevcuttur. Bazı durumlarda, bu ikisine ek olarak, tarafların gerçek iradelerine uygun olan, ancak, çeşitli nedenlerle görünen işlemin arkasına sakladıkları bir gizli işlem daha bulunur. Taraflar arasında bir gizli işlemin bulunup bulunmadığına göre bakılarak, muvazaanın iki türünden söz edilir.17. Tarafların, kendi aralarında geçerli herhangi bir hukukî işlem yapmak istemedikleri hâlde, salt üçüncü kişilere, aralarında bir hukukî işlem varmış gibi görünmek için işlem yapmaları hâlinde mutlak (basit) muvazaa söz konusu olur. Buna karşılık nispi (mevsuf) muvazaada, taraflar arasında gerçek iradelerine uygun bir hukukî işlem bulunmakla birlikte bu işlem, kendi iradelerine uymayan, dışa karşı yapılmış bir başka hukukî işlemle gizlenir. Bu muvazaa türü; bir sözleşmenin niteliğinde, taraflarının şahsında, konusunda ve koşullarında söz konusu olabilir.18. Bir sözleşmenin konusunda ve koşullarında muvazaa hâlinde, görünüşteki hukukî işlem tarafların gerçek iradelerine uygundur. Ancak, görünüşteki işlemin bazı şartları ve konusunun belli bir bölümü, aralarındaki gizli işlemden farklı düzenlenmiştir. Bu muvazaa da taraflar görünüşteki sözleşmenin bazı koşullarını değiştirirken sözleşmenin tamamı, yani niteliği değil, bazı koşulları gizli sözleşmeye uymaz. Açıklandığı üzere taraflar görünüşteki sözleşmeyi yapmayı ciddi olarak istemekte ve niteliğinde de anlaşmaktadırlar. Ancak burada bedel, gerçek bedelden az veya fazla gösterilmektedir. Yani görünüşteki sözleşmenin sadece bedeli değiştirilmektedir. Muvazaa, sözleşmesinin tamamında değil bir unsurundadır (Özkaya, Eraslan: İnançlı İşlem ve Muvazaa Davaları, Ankara 2011, s. 173).19. Muvazaa sözleşmesinde şekil koşulu aranmaz. Yazılı veya sözlü yapılabilir. Görünüşteki sözleşme şekle bağlı olsa dahi muvazaa sözleşmesinin yazılı veya resmî şekilde yapılması gerekmez. Görünüşteki sözleşmenin şekle bağlı olması hâlinde muvazaanın yazılı delil ile ispat edilmesi kuralı muvazaa sözleşmesinin yazılı olmasının geçerliliği için değil ispat edilebilmesi için aranan bir kuraldır. Bu bağlamda görünüşteki yazılı bir sözleşmenin aksini iddia eden tarafın 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (HMK) 200 ve BK’nın 13. maddeleri uyarınca iddiasını yazılı delil ile ispat etmesi zorunludur. Muvazaa sözleşmesi görünüşteki sözleşmeyi değiştirdiğine veya hükümsüz kıldığına göre ispat gücü kazanabilmesi için yazılı olması değinilen kanunların açık hükümleri gereğidir (YİBK’nın 05.02.1947 tarihli ve 1945/20 E.,1947/6 K. sayılı kararı).20. Bununla birlikte HMK’nın 202. maddesi uyarınca yazılı belgeyle (senetle) ispat zorunluluğu bulunan hâllerde delil başlangıcı bulunursa tanık dinlenebilecek olup delil başlangıcı; iddia konusu hukukî işlemin tamamen ispatına yeterli olmamakla birlikte, söz konusu hukukî işlemi muhtemel gösteren ve kendisine karşı ileri sürülen kimse veya temsilcisi tarafından verilmiş veya gönderilmiş belge olarak tanımlanmıştır. Bu kapsamda resmî şekilde akdedilmesi yasal zorunluluk olarak belirlenen bir sözleşmeye ilişkin bedelde muvazaa iddiası, kural olarak yazılı delille ispatlanabilir ise de; bedelde muvazaaya ilişkin iddianın tamamen ispatına yeterli olmamakla birlikte, söz konusu işlemi muhtemel gösteren ve kendisine karşı ileri sürülen kimse veya temsilcisi tarafından verilmiş veya gönderilmiş belgenin bulunması durumunda tanıkla ispat mümkündür.21. Uyuşmazlık ile ilgili olarak değinilmesi gereken hususlardan biri olan borç ikrarına ilişkin olarak hüküm içeren BK’nın 17. maddesine göre, borcun sebebini ihtiva etmemiş olsa bile borç ikrarı geçerlidir. Her alacak hakkının varlığı, bunu sağlayan bir hukuk ilişkisine ve bunun sebebine dayanır. Bu sebep, alacak hakkının doğumunu, hukukça ödenmesi gerekli bir hakkın var olduğunu sağlayan bir olay veya tek taraflı ya da karşılıklı bir irade açıklamasını veya bu yol ile iki iradenin uygun olarak birleşmesiyle meydana gelir. Oysa bu sebebi göstermeden, yalnız borçlu olduğunu açıklayan kişinin, iki taraf arasındaki ilişkinin nedenini göstermeden, bir hakkın veya borcun varlığını, ödeneceği iradesini açıklamasını kanun yeterli görmüştür.22. Yapılan açıklamalar ışığında somut olay değerlendirildiğinde; davacı ile davalı arasında dava dışı... Unlu Mam. San. Tic. Ltd. Şti.’nin %20 sermaye hissesinin devri için 23.02.2010 tarihinde noter onaylı sözleşme imzalandığı, anılan sözleşmede devir bedelinin 1.000TL olarak belirlendiği, davalı tarafından davacıya anılan hisse devir bedeli olarak verildiği iddia olunan

1. Dava Türü:
Muvazaanın Tespiti ve İptal Davası

2. Temel Olaylar:
- Taraflar arasında, bir şirket hissesi devri üzerinde anlaşmaya varılmış ancak bu anlaşmanın gerçek amacının gizlendiği
- Tarafların, yapmış oldukları işlemin görünüşteki şartlarının, gerçek iradelerini yansıtmadığına dair bir itirazın ileri sürülmesi

3. Hukuki Sorunlar:
a) Gerçekleşmeyen hisse devir sözleşmesinin geçerliliği ve muvazaa iddiaları
- Muvazaa iddiasında, sözleşmenin resmi olarak beyan edilen bedeli ile gerçek bedeli arasındaki tutarsızlıklar
- Muvazaalı işlemin gerçek niyetinin belirlenmesi ve delil değerlendirmeleri

b) Tarafların iradelerine uygun işlem yapma talepleri ve üçüncü kişilerin korunması

4. Uyuşmazlık Konuları:
- Hisse devir sözleşmesinin geçerliliği ve muvazaa iddialarının kanıtlanması
- Taraflar arasındaki anlaşmanın gerçek iradelerine uygun olup olmadığının tespiti

5. Talepler:
- Muvazaanın tespit edilmesi ve iptali
- Tarafların gerçek iradelerinin ortaya konulması

nedenle takibe konu alacağın gerçek bir alacak olmadığını, danışıklı olduğu için kefaletin ve davaya konu senedin muvazaa nedeniyle iptalini talep etmelerinin gerekli olduğunu,--------------------Taraflar ister yalnız bir görünüş yaratmayı, ister ikinci bir gizli işlem yapmayı arzu etmiş olsunlar, görünüşteki ( zahiri ) işlem tarafların gerçek iradelerine uymadığından, ilke olarak herhangi bir sonuç doğurmaz. Muvazaada görünüşteki işlemin her türlü hukuki sonuçtan yoksun olması, tarafların ortak iradelerinin bu yolda olmasından kaynaklanmaktadır.--------------- Muvazaalı işlem, diğer geçerlilik şartlarını taşısa dahi, geçerli hale gelmez. ------------ aktin resmi şekilde yapılması muvazaa nedeniyle geçersiz olduğunu ileri sürmeye engel olmadığını, Muvazaalı işlemin geçersizliği kesindir. Belirli bir sürenin geçmesi veya muvazaa nedeninin ortadan kalkması ile geçerli hale gelmeyeceğini, Taraflar muvazaalı işlemin geçerli olacağına muvafakat etseler dahi işlemin geçersiz olduğunu, taraflar muvazaalı sözleşme dolayısıyla edimlerini yerine getirmiş olsa dahi sözleşme geçerli hale gelemeyeceğini, Muvazaa sebebine dayanılarak verilen mahkeme kararları yenilik doğurucu değil, açıklayıcı nitelikte olduğunu, bu kararlara konu olan işlemler yapıldıkları tarihten itibaren geçersiz olup, yapılmamış sayıldığını ve kararlar geriye etkili sonuç doğurduğunu, ---------------------------------------- muvazaalı işlemin yok hükmünde olduğunu ileri sürmektedir. Tarafların iradesinin, muvazaalı işlemin meydana gelmemesi hususunda birbirine uygun olduğunu, bu sebeple muvazaalı işleme bağlanan sonucun yokluk olduğunu, muvazaalı işlem gerçekte kurulmamıştır, meydana gelmediğini, bu görüşe göre muvazaalı işlemleri düzenleyen TBK’nun 19. maddesinde sözleşmenin geçersizliği öngörülemediğini, aksine burada tarafların beyan iradesinin yokluğu hususu anlaşılmakta, bunun yorumundan da sözleşmenin kurulmadığını, meydana gelmediği sonucunun çıktığını, muvazaa İddiası İlgili Herkes Tarafından İleri sürülebildiğini, Muvazaalı bir hukuki işlem geçersiz olduğu için ilgili herkes tarafından ileri sürülebildiğini, Muvazaalı işlemin geçersizliğinin sadece taraflar için değil, ilgili olan herkes için söz konusu olduğunu, İlgili kapsamına öncelikle muvazaalı işlemin tarafları girmekle beraber, muvazaalı işleme itiraz etmekte menfaati bulunan üçüncü kişilerde ilgili sayıldığını, ------------------diasını sözleşmenin tarafları ileri sürebileceği gibi hukuki yararı bulunan, ayni veya kişisel hak sahibi üçüncü kişiler tarafından da ileri sürülebilir.” ---------------- muvazaalı işlemin geçersizliğinin, hukuken korunması gereken bir hakkı bulunan üçüncü kişiler tarafından ileri sürülebileceğinin belirtildiğini, Diğer taraftan, görünüşteki hukuki işlemin muvazaa nedeniyle geçersiz bulunduğu iddiası, hukuken korunması gereken bir hakkı bulunan üçüncü kişiler tarafından da ileri sürülebileceğini, Çünkü muvazaalı bir hukuki işlem ile üçüncü kişinin zarara uğratılması, ona karşı işlenmiş bir haksız fiil niteliğindedir.”, --------------- başka bir kararında, muvazaalı işlemin üçüncü kişilere karşı bir haksız fiil niteliğinde olduğunu, üçüncü kişilerin bu sebebe dayanarak muvazaalı işlemin geçersizliğini ileri sürebileceğini hükme bağladığını, -------------Muvazaalı bir hukuki işlem ile üçüncü kişilere zarar verilmesi, onlara karşı işlenmiş bir haksız eylem niteliğinde olduğundan kural olarak muvazaalı muamele nedeniyle hakları zarara uğratılan üçüncü kişiler, tek taraflı veya çok taraflı olan bu hukuki işlemlerin geçersizliğini ileri sürebilirler.” Hakim somut olayda, muvazaalı bir işlemin varlığını tespit ederse, söz konusu işlemin geçersiz olduğunu re’sen göz önünde bulundurmak zorunda olduğunu, ---------------muvazaalı işlemin hiçbir hüküm doğurmayacağını (butlanı) konusu gerek uygulamada ve gerekse bilimsel görüşlerde oybirliği ile benimsenmiş bulunduğuna; bu nedenle hakimin muvazaayı istek olmaksızın re'sen gözönünde tutması gerektiğine; muvazaa sebebinin ortadan kalkması veya bir zamanın geçmesi ile görünüşteki işlemin geçerli hale gelmeyeceği kuşkusuz bulunduğuna; muvaazanın gerek def'an ve gerekse dava yoluyla herzaman ileri sürülebileceğine, bir başka ifade ile muvazaa iddialarında zamanaşımı sözkonusu olmadığına göre…” böyle bir husus ileri sürülsün ya da sürülmesin, muvazaa olgusu mahkemece resen araştırılmalıdır.” Görüleceği üzere gerek yargıtay içtihatlarına gerekse doktrin ve mevzuata göre muvazaa nedeniyle hakları zarar gören kişilerin dava hakkının bulunduğunu, müvekkillerinin haklarına halel geldiği açık olup bu nedenle dava açmakta hukuki yararımızın bulunduğu izahtan veraset olduğunu, müvekkilin -------- davalı --------------yalnızca bu işle sınırlı olmak üzere adi ortaklık kurduunu,Adi ortaklığın süresi ise 4. Maddede belirtilmiş olup işin bitim tarihinde ortaklığın sona ereceği kararlaştırıldığını, bu adi ortaklık müvekkilimizin gerçek kişi olarak diğer adi ortağın ise şirket olarak katılımıyla kurulduğunu, diğer ortak olan -----------müvekkilimizin dayısı olan --------------- şirketi olduğunu, adi ortaklık sözleşmesinin---------- tarihinde hukuken ve fiilen sona erdiğini, Adi ortaklığın sona erdiğinin tespitine ilişkin ---------------- Sayılı dosyasından dava açılmış olup davamız halen devam ettiğini, TBK 639. Maddesine göre de; "Ortaklık sözleşmesinde öngörülen amacın gerçekleşmesi veya gerçekleşmesinin imkânsız duruma gelmesiyle sona erer" denilmiş olduğunu, Adi ortaklık aldığı ihale işini --------------- tarihinde devretmiş olup iş bu devir ile Adi ortaklık resmen ve fiilen sona erdiğini, Kamu ihale kanununun 16. Maddesine göre gerçekleşen ihale devri ile adi ortakların birlikte yola çıktıkları hedef ve amaç bu tarihte sona erdiğini, Tarafların birlikte iş yapma iradeleri ile oluşturdukları adi ortaklığın devir ile nihayete erdiğini, dolayısıyla takip ve dava tarihi itibariyle adi ortaklığın bulunmadığının açık olduğunu, Adi ortaklığın sona ermesi durumunda ise birlikte temsil imkanının kalmayacağını, Adi ortaklığın ----------

1. Dava Türü:
Muvazaanın Tespiti ve İptal Davası

2. Temel Olaylar:
- Taraflar arasında yapıldığı öne sürülen bir hukuki işlem (örneğin, adi ortaklık oluşturma) görünür olsa da, gerçek niyetleri ve iradeleri farklıdır.
- İşlemin tarafları arasındaki muvazaa iddiaları ve her iki tarafta müvekkillerinin zarar gördüğü, dolayısıyla bu işlemin geçersiz olduğunun ileri sürülmesi.

3. Hukuki Sorunlar:
Muvazaalı işlemin geçerlilik durumu ve bu işlemin etkileri; işleme dair tarafların gerçek iradelerinin gizli tutulması.

4. Uyuşmazlık Konuları:
- Muvazalı işlemin varlığının tespiti: Gerçek iradenin belirlenmesi ve muvazaa iddialarının ispatı.
- Üçüncü kişilerin haklarının korunması durumu ve muvazaa nedeniyle meydana gelen zararlar.

5. Talepler:
Muvazaalı işlemin iptal edilmesi ve geçersizliğinin tespitine ilişkin yargı kararı talebi; üçüncü kişilere karşı zararların tazmin edilmesi.

sahibi işçiler olduğunu, şirketin elinde başkaca emsal iş olmadığı için davacının başka işyerinde çalıştırılmasının mümkün olmadığını, işi sona erdirenin ihaleye çıkmayan ... olduğunu, davacının proje bazlı çalıştırıldığını, projenin sona ermesi ile çalıştırılma imkanının ortadan kalktığını, işçilerin ihale sürelerine göre belirli süreli hizmet sözleşmesi ile çalıştırıldığını, ÇSGB Müfettişinin muvazaanın varlığına ilişkin raporuna karşı ... ...İş Mahkemesinin 2014/820 esas sayılı dosyasında açılan davanın derdest olduğunu ... İş Mahkemesinin kararı ile işçilerin ...’e iadesine karar verildiğini beyan ederek davanın reddini talep etmiştir. Davalı ... ......, davacının ...'nin işçisi olmadığını, husumet itirazında bulunduklarını, ...'nin ...’nun talep etmesi durumunda petrol ve gaz kuyularında çalıştırılmak üzere Kamu İhale Mevzuatına uygun olarak idari ve teknik personel temin ettiğini, asıl işveren sıfatı bulunmadığını, ihale makamı olduğunu, davacının ihaleyi kazanan değişik şirketler nezdinde kendi isteği ve rızası ile çalıştığını, işçilerin ihaleyi alan firmalar tarafından tespit edilerek ...’e bildirdiğini, çalışan veya işten çıkarılan işçileri belirleme yetkisinin ...’e ait olmadığını, muvazaa iddiasının doğru olmadığını, davacının imzaladığı sözleşmede işin 30.06.2015 tarihinde sona ereceğinin belirtilmiş olduğunu beyan ederek davanın reddini talep etmiştir. Mahkeme Kararının Özeti: Mahkemece, davacının iş sözleşmesine 4857 sayılı İş Kanununda belirtilen usul ve kurallara uyulmadan son verildiği, ayrıca davalılarca fesih sebebinin geçerli ( veya haklı ) olduğunun ispatlanamadığı gibi ihale sözleşmesinin sona ermesinin tek başına geçerli sebeple fesih sebebi olamayacağı anlaşılmış olup feshin geçersizliğine ve davacının davalılardan gerçek işveren ... şirketine işe iadesine, ... yönünden ise muvazaa sebebiyle taraf sıfatı bulunmadığından davanın reddine karar verilmiştir. Temyiz: Karar, davalı ... ...... (...) vekili tarafından temyiz edilmiştir. Gerekçe: Taraflar arasındaki temel uyuşmazlık, davalılar arasında asıl işveren, alt işveren ilişkisi bulunup bulunmadığı, bu şekilde bir ilişki varsa muvazaaya dayanıp dayanmadığı noktasında toplanmaktadır. Alt işveren; bir iş yerinde yürütülen mal ve hizmet üretimine ilişkin asıl işin bir bölümünde veya yardımcı işlerde, işletmenin ve işin gereği ile teknolojik sebeplerle uzmanlık gerektiren alanlarda iş alan ve bu iş için görevlendirdiği işçilerini, sadece bu işyerinde aldığı işte çalıştıran diğer işveren olarak tanımlanabilir. Alt işverenin iş aldığı işveren ise asıl işveren olarak adlandırılabilir. Bu tanımlamalara göre asıl işveren-alt işveren ilişkisinin varlığından söz edebilmek için iki ayrı işverenin olması, mal veya hizmet üretimine dair bir işin varlığı, işçilerin sadece asıl işverenden alınan iş kapsamında çalıştırılması ve tarafların muvazaalı bir ilişki içine girmemeleri gerekmektedir. Alt işverene yardımcı işin verilmesinde bir sınırlama olmasa da, asıl işin bir bölümünün teknolojik uzmanlık gerektirmesi zorunludur. 4857 sayılı İş Kanunu’nun 2. maddesinde, asıl işveren-alt işveren ilişkisinin sınırlandırılması yönünde kanun koyucunun amacından da yola çıkılarak, asıl işin bir bölümünün alt işverene verilmesinde “işletmenin ve işin gereği” ile “teknolojik nedenlerle uzmanlık gerektiren işler” ölçütünün bir arada bulunması şarttır. Alt İşverenlik Yönetmeliğinin 11. maddesinde de yukarıdaki anlatımlara paralel biçimde, asıl işin bir bölümünün alt işverene verilebilmesi için “işletmenin ve işin gereği ile teknolojik sebeplerle uzmanlık gerektirmesi” şartlarının birlikte gerçekleşmesi gerektiği belirtilmiştir. Muvazaa, tarafların üçüncü kişileri aldatmak amacıyla, kendi gerçek iradelerine uymayan, aralarında hüküm ve sonuç meydana getirmesini arzu etmedikleri, görünüşte bir anlaşma olarak tanımlanabilir. Muvazaada, taraflar arasında üçüncü kişileri aldatma kastı bulunmakta ve sözleşmedeki gerçek amaç gizlenmektedir. Muvazaa genel ispat kuralları ile ispat edilebilir. Bundan başka 4857 sayılı Kanun’un 2. maddesinin yedinci fıkrasında sözü edilen hususların, aksi kanıtlanabilen adi kanunî karineler olduğu kabul edilmelidir. 4857 sayılı Kanun’un 3. maddesinin ikinci fıkrasındaki düzenleme ile alt işverenin işyerini bildirim yükümü getirilmiştir. Alt işveren bu bildirimi asıl işverenle aralarında düzenlenmiş olan yazılı alt işverenlik sözleşmesi ve gerekli belgelerle birlikte yapmak durumundadır. Alt işverenlik sözleşmesi ilgili bölge müdürlüğü ile gerektiğinde iş müfettişleri tarafından incelenecek ve kurumca re’sen muvazaa araştırması yapılabilecektir. Muvazaanın tespiti halinde bu yönde hazırlanan müfettiş raporu ilgililere bildirilir ve işverenlerce otuz iş günü içinde yetkili iş mahkemesine itiraz edebilirler. İş Müfettişliği tarafından hazırlanan muvazaalı alt işverenlik ilişkisinin tespit edildiği rapora ilgililerin süresi içinde itiraz etmemesi ya da mahkemece muvazaalı işlemin varlığına dair hüküm kurulması halinde, alt işverenliğe dair tescil işlemi iptal edilir. Bu halde alt işveren işçileri başlangıçtan itibaren asıl işverenin işçileri sayılır. Asıl işveren alt işveren ilişkisi ve muvazaa konularına Alt İşverenlik Yönetmeliğinde yer verilerek “yazılı alt işverenlik sözleşmesi”nden söz edilmiş, işyerinde yürütülen mal veya hizmet üretimine ilişkin asıl işin bir bölümünde uzmanlık gerektirmeyen işlerin alt işverene verilmesini, daha önce o işyerinde çalıştırılan kimse ile kurulan alt işverenlik ilişkisini, asıl işveren işçilerinin alt işveren tarafından işe alınarak hakları kısıtlanmak suretiyle çalıştırılmaya devam ettirilmesini, kamusal yükümlülüklerden kaçınmak veya işçilerin iş sözleşmesi, toplu iş sözleşmesi yahut çalışma mevzuatından kaynaklanan haklarını kısıtlamak ya da ortadan kaldırmak gibi tarafların gerçek iradelerini gizlemeye yönelik işlemleri, ihtiva eden sözleşmeler muvazaalı olarak açıklanmıştır. Somut olayda, davacı davalı ... ......'in (...) yurt içinde bulunan petrol, gaz arama ve üretim sahalarında davalı ...

1. Dava Türü:
Muvazaanın Tespiti Davası

2. Temel Olaylar:
- Davalılar arasında asıl işveren-alt işveren ilişkisi bulunup bulunmadığına dair uyuşmazlık.
- Muvazaanın varlığına ilişkin ÇSGB Müfettişi raporunun dikkate alındığı işçinin işe iadesi talebi.
- İhaleye çıkmayan işverenin, işçilerin çalıştırılmasına dair durumu.

3. Hukuki Sorunlar:
- Muvazaalı işlemin varlığının tespiti ve asıl işveren-alt işveren ilişkisinin belirlenmesi.
- Tarafların iddiaları doğrultusunda muvazaa iddiasının ispatlanması gerekliliği.

4. Uyuşmazlık Konuları:
- Asıl işveren-alt işveren ilişkisi olup olmadığı.
- Muvazaa iddiaları ve bunların kanıtlanması.

5. Talepler:
- Davacının işe iadesi talebi ve iş sözleşmesinin feshinin geçersiz sayılması.
- Muvazaa iddiasının reddi yönünde karar verilmesi.

işyerlerinin kadro veya pozisyonlarında çalışanlar için toplu iş sözleşmesi, personel kanunları veya ilgili diğer mevzuat hükümlerine göre belirlenen her türlü malî haklar ile sosyal yardımlardan yararlanmaya,hak kazanamazlar.(Ek fıkra: 1/7/2006-5538/18 md.) Sekizinci fıkrada belirtilen işyerlerinde yükleniciler dışında kalan işverenler tarafından çalıştırılanlar ile bu işyerlerinin tâbi oldukları ihale mevzuatı çerçevesinde kendi nam ve hesabına sözleşme yaparak üstlendiği ihale konusu işte doğrudan kendileri çalışanlar da aynı hükümlere tâbidir. Sekizinci fıkrada belirtilen kurum, kuruluş veya ortaklıkların sermayesine katıldıkları ortaklıkların kadro veya pozisyonlarında çalışan işçilerin, ortak durumundaki kamu kurum, kuruluş veya ortaklıkların kadro veya pozisyonlarına atanma ya da bu kurum, kuruluş veya ortaklıklarda geçerli olan malî haklar ile sosyal yardımlardan yararlanma talepleri hakkında da sekizinci fıkra hükümleri uygulanır. Hizmet alımına dayanak teşkil edecek sözleşme ve şartnamelere;a) İşe alınacak kişilerin belirlenmesi ve işten çıkarma yetkisinin kamu kurum, kuruluşları ve ortaklıklarına bırakılması,b) Hizmet alım sözleşmeleri çerçevesinde ya da geçici işçi olarak aynı iş yerinde daha önce çalışmış olanların çalıştırılmasına devam olunması,yönünde hükümler konulamaz.”Görüldüğü üzere 4857 sayılı İş Kanunu'nun alt işveren ilişkisini düzenleyen maddelerinde asıl işveren-alt işveren ilişkisinin tanımı yapılmış, bazı yasak ve sınırlamalar getirilmiş ve bu yasak ve sınırlamalar ile genel olarak muvazaa hallerinde bu işçilerin başlangıçtan itibaren asıl işverenin işçileri sayılacağı belirtilmiştir.İş Kanunu’nun 2. maddesine 5538 sayılı Kanunla eklenen sekizinci fıkra ile, kamu işverenlerinin özel sektör işverenlerine uygulanan sınırlamalara tabi olmaksızın, yüklenicilere (alt işverenlere) iş verebilmelerine olanak sağlanmak istenmiş, ancak iş alan alt işverenin çalıştırdığı işçilerin mali ve sosyal haklarında bazı kısıtlamalar getirilerek, kamu işverenleri için, farklı ve ayrıcalıklı bir şekilde kamuda işçi istihdam etmenin önü açılmak istenmiştir (N. Çelik, İş Hukuku Dersleri, Beta Yayınları, Yenilenmiş 25. Bası, İstanbul: s.45; Süzek, 2012: s.179; ; Fevzi Şahlanan, Uygulamadan Kaynaklanan Sorunların Hukuk Karşısındaki Durumu İş Kanunu Açısından”, İş Kanunu Açısından, Kamu İşyerlerinde Alt İşveren Uygulamasının Doğurduğu Sorunlar ve Çözüm Arayışları Seminer/Çalıştayı, Kamu-İş Yayını, Antalya, s.125-134 s.135).4857 sayılı İş Kanunu’nun 2. maddesine eklenen bu yeni fıkrada en çarpıcı nokta, hizmet alımına dayanak teşkil edecek şartname ve sözleşmelere konulamayacak hükümleri düzenlemesidir. Bu fıkraya göre, hizmet alımı ihalelerinde düzenlenecek sözleşme, idari şartname ve teknik şartnamelere; “yüklenicinin kamu kurum ya da kuruluşundan aldığı ihaleyle ilgili işte çalıştırmak üzere istihdam edeceği işçilerin belirlenmesi ve işten çıkarma yetkisinin idareye bırakılmasını” ve “aynı kamu kurum ya da kuruluşunda daha önce hizmet alımı sözleşmesiyle veya geçici işçi olarak çalışanların, çalıştırılmaya devam olunması” yönünde hüküm konulmaması gerekmektedir. Bu fıkradaki düzenlemenin a bendi ile, işe alma ve işten çıkarma gibi yetkilerin işverene ait yetkiler olduğu ve bu yetkilerin idareye bırakılması halinde, işçinin çalışmaya başlamasından itibaren, aslında kamu kurum ya da kuruluşunun işçisi sayılacağı gerçeğinden hareket edilerek, işçilik hakları bakımından idare, “işveren” sorumluluğunun dışına çıkarılmak istenmiştir. Söz konusu fıkradaki düzenlemenin b bendi ile de, hizmet alımına ilişkin sözleşme ve şartnamelere daha önce aynı kamu kurum ya da kuruluşunda hizmet alımı yoluyla veya geçici işçi olarak çalışmış işçilerin, yeni hizmet alımında ihaleyi alan yüklenici değişse bile, çalıştırılmasına devam olunacağı yönünde bir hüküm koyulamayacağı belirtilmiştir. Böylece idarenin işverene ait bir yetkiyi kullanmasından dolayı oluşabilecek muvazaanın önüne geçilmek istenmiştir (E. Akyiğit, Kamuda Alt İşverenlik Ve Müteahhite İş Verme Özeldekinden Farklı mıdır?, TÜHİS İş Hukuku ve İktisat Dergisi, Cilt:23, Sayı:4, s.1-33 s.18, Ayhan Görmüş. Kamu Kurumlarında Hizmet Alımı Yoluyla İstihdam Edilenlerin Kıdem Tazminatı Sorunu. Çalışma ve Toplum Dergisi. Sayı: 38).Bilindiği üzere mülga 818 sayılı Borçlar Kanunu'nun 18. maddesi ile aynı doğrultuda düzenlenen 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu'nun (TBK) 19. maddesi uyarınca, bir sözleşmenin türünün ve içeriğinin belirlenmesinde ve yorumlanmasında, tarafların yanlışlıkla veya gerçek amaçlarını gizlemek için kullandıkları sözcüklere bakılmaksızın, gerçek ve ortak iradeleri esas alınır ve borçlu, yazılı bir borç tanımasına güvenerek alacağı kazanmış olan üçüncü kişiye karşı, bu işlemin muvazaalı olduğu savunmasında bulunamaz.O halde muvazaa; tarafların üçünü kişileri aldatmak amacı ile ve fakat kendi gerçek iradelerine uymayan ve aralarında hüküm ve sonuç doğurmayan bir görünüş yaratmak hususunda anlaşmalarıdır, şeklinde tanımlanabilir. Bir başka ifadeyle, irade açıklamasında bulunan taraflar bu açıklamanın kendisine yapıldığı kişi, irade açıklamasının sonuç doğurmaması konusunda anlaşmışlar, yalnız gerçek bir hukuki işlemin bulunduğu görüşünü yaratmayı istemişlerse, muvazaadan söz edilir.Taraflar ister yalnız bir görünüş yaratmayı, ister ikinci bir gizli işlem yapmayı arzu etmiş olsunlar, görünüşteki (zahiri) işlem tarafların gerçek iradelerine uymadığından, ilke olarak herhangi bir sonuç doğurmaz. Muvazaada görünüşteki işlemin her türlü hukuki sonuçtan yoksun olması, tarafların ortak iradelerinin bu yolda olmasından kaynaklanmaktadır.Kural olarak hiç kimse kendi muvazaasına dayanarak bir hak talep edemez. Kaldı ki böyle bir hak talebi herkesin haklarını kullanırken ve borçlarını yerine getirirken dürüstlük kurallarına uymak zorunda olduğu, bir hakkın açıkça kötüye kullanılmasının hukuk düzenince korunamayacağını belirten 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu'nun (TMK) 2. maddesine de aykırıdır.İş hukuku uygulamasında alt işverenlik ilişkisinin muvazaalı olarak

1. Dava Türü:
Muvazaanın Tespiti Davası

2. Temel Olaylar:
- Taraflar arasında yapılan bir hukuki işlemin gerçek niyeti yansıtmadığı ve muvazaaya konu olduğu iddiası
- Kamu işverenleri ile özel sektör işverenleri arasındaki işçi istihdamında muvazaa olasılığı

3. Hukuki Sorunlar:
- Muvazaalı işlemlerin tespiti ve bunların hukuki sonuçlarının belirlenmesi
- Tarafların gerçek iradelerinin belirlenmesi ve bu iradeye uygun işlemlerin suretinin incelenmesi

4. Uyuşmazlık Konuları:
- Alt işveren ile asıl işveren arasındaki ilişkideki muvazaa iddiaları
- Kamu kurumları ile yükleniciler arasındaki işçi haklarının kısıtlanması durumları

5. Talepler:
- Muvazaa olduğu iddia edilen işlemlerin geçersizliğinin tespiti
- Zarar gören tarafın haklarının korunması ve gerekirse zararın tazmini

1. Hukuk Dairesi 2012/9957 E. , 2012/12127 K. "İçtihat Metni"MAHKEMESİ : ESKİŞEHİR 2. ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ TARİHİ : 07/09/2010 NUMARASI : 2008/416-2010/510 Yanlar arasında görülen araç kaydının iptali, tescil ve tenkis davası sonunda, yerel mahkemece, davacı S... Yönünden davanın reddine, birleşen davanın davacısı S... yönünden ise kısmen kabulüne ilişkin olarak verilen karar taraflarca yasal süre içerisinde temyiz edilmiş olmakla dosya incelendi, Tetkik Hakimi raporu okundu, açıklamaları dinlendi, gereği görüşülüp düşünüldü; Asıl ve birleşen dava, muris muvazaası hukuksal nedenine dayalı trafik kaydının iptali, tescil, olmadığı takdirde tenkis isteklerine ilişkindir. Mahkemece, davanın davacı S... Yönünden reddine, davacı S... Yönünden tenkise karar verilmiştir. Dosya içeriği ve toplanan delillerden, çekişme konusu ... D 0112 sayılı dolmuş nitelikli otomobil plakasının tarafların miras bırakanı F... tarafından Eskişehir 7. Noterliğinin 20.03.2000 tarihli satış sözleşmesi ile davalı oğlu İskender’e temlik edildiği, davacıların anılan temlikin muvazaalı ve mal kaçırma amaçlı olduğu iddiası ile iptal-tescil, olmadığı takdirde tenkis istemiyle eldeki davayı açtığı anlaşılmaktadır. Hemen belirtilmelidir ki, irade ve beyan arasında bilerek yaratılan uyumsuzluk şeklinde tanımlanan muvazaa, pozitif hukukumuzda Borçlar Kanunu’nun 18. maddesinde (6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu md.19) düzenlenmiş ve anılan maddede, “bir aktin şekil ve şartlarını tayinde, iki tarafın gerek sehven, gerek akitteki hakiki maksatlarını gizlemek için kullandıkları tabirlere ve isimlere bakılmayarak, onların hakiki ve müşterek maksatlarını aramak lazımdır” hükmüne yer verilmiştir. O halde muvazaa; tarafların üçüncü kişileri aldatmak amacı ile ve fakat kendi gerçek iradelerine uymayan ve aralarında hüküm ve sonuç doğurmayan bir görünüş yaratmak hususunda anlaşmalarıdır, şeklinde tanımlanabilir. Bir başka ifadeyle, irade açıklamasında bulunan taraflar bu açıklamanın kendisine yapıldığı kişi, irade açıklamasının sonuç doğurmaması konusunda anlaşmışlar, yalnız gerçek bir hukuki işlemin bulunduğu görüşünü yaratmayı istemişlerse, muvazaadan söz edilir. Muvazaa daha çok sözleşmenin yorumuyla ilgili olduğundan, öğreti ve uygulamada muvazaa kapsamlı olarak incelenmiş ve belirli kurallara bağlanmıştır. Gerek öğretide, gerek uygulamada muvazaa, mutlak ve nispi muvazaa olarak iki gruba ayrılmaktadır; mutlak muvazaada taraflar herhangi bir hukuki işlem yapmayı (oluşturmayı) istemezler, yalnız görünüşte bir hukuki işlem için gerekli irade açıklamasında bulunurlar; nispi muvazaada ise taraflar gerçekten belli bir hukuki işlem yapmak isterler, ancak onu saklamak amacıyla, bir başka hukuki işlemin kurulduğu görüşünü yaratmak üzere irade açıklamasında bulunurlar. Taraflar ister yalnız bir görünüş yaratmayı, ister ikinci bir gizli işlem yapmayı arzu etmiş olsunlar, görünüşteki (zahiri) işlem tarafların gerçek iradelerine uymadığından, ilke olarak herhangi bir sonuç doğurmaz. Muvazaada görünüşteki işlemin her türlü hukuki sonuçtan yoksun olması, tarafların ortak iradelerinin bu yolda olmasından kaynaklanmaktadır. Şu halde, özellikle mevsuf (nispi) muvazaada ilke olarak görünüşteki işlemin altına saklanan ve tarafların içerik ve sonuçlarıyla birlikte gerçekleştirmek istedikleri işlem (gizli sözleşme) geçerlidir. Bu geçerliliğin, tarafların gerçek ve uygun iradelerinin bu yolda olmasından kaynaklandığı ve onun, muvazaalı hukuki işlemin altına gizlenmiş olmasının, ilke olarak geçerliliğini etkilemediği her türlü duraksamadan uzaktır. Ne var ki; muvazaada, gizli işlem şekle bağlıysa ve bu gizli işleme ilişkin irade açıklamaları şekle uygun yapılmamışsa, görünüşteki işlem yapılırken yasaların öngördüğü şekle uyulmuş olması, gizli işlemdeki şekle aykırılığı gidermez. Bu durumda, görünüşteki işlem tarafların gerçek iradelerini yansıtmadığından her hangi bir sonuç doğurmadığı gibi, gizli işlem dahi şekle aykırılıktan dolayı geçersizdir. Bilindiği üzere, 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununun 20/d maddesinde, tescil edilmiş araçların her çeşit satış ve devirlerinin noterlerce yapılacağı, noter tarafından yapılmayan satış ve devirlerin geçersiz olduğu belirtilmiştir. Şu düzenlemeye göre aracın satış yoluyla mülkiyetinin geçmesi için noterlerce bir sözleşmenin yapılması gerektiği öngörülmüştür. Bu açık hüküm karşısında, böyle bir sözleşmenin geçerli olmasının resmi biçim koşuluna bağlı olduğu kuşkusuzdur. Yasa koyucu bir aracın mülkiyetinin geçişi için noterde resmi bir sözleşme yapılmasını zorunlu kılmaktadır. Demek oluyor ki, böyle bir devir işleminin hukuki sonuç doğurması için, o sözleşmenin resmi biçimde yapılması bir geçerlilik koşuludur. Diğer bir anlatımla, alıcı ve satıcının iradelerinin hukuki sonuç doğurabilmesi için, BK. 11/2 ((6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu md.12/1) maddesindeki düzenleme nedeniyle ve 2918 sayılı Kanunun 20/d maddesi gereğince resmi biçimde yapılması gerekmektedir. Ancak bu halde yanların iradelerine hukuki sonuç bağlanabilecektir. Burada; Yasa koyucunun, iradelerin ancak yasada öngörüldüğü biçimde birleşmeleri durumunda bir değer ifade edebileceğini, aksi halde sonuç doğurmayacağını ve geçersiz

1. Dava Türü:
Muvazaanın Tespiti Davası

2. Temel Olaylar:
- Taraflar arasında hukuki bir işlemin muvazaalı olduğu iddiası mevcuttur.
- İşlemin gerçek niyetinin, görünürdeki niyetle çeliştiği ve tarafların miras bırakanının mal kaçırmak amacıyla hareket ettiği öne sürülmektedir.

3. Hukuki Sorunlar:
- Muvazaalı işlemin varlığının tespiti ve bunun hukuki sonuçlarının belirlenmesi.
- Gerçek iradenin ortaya konması ve söz konusu muvazaalı işlemin geçersiz sayılıp sayılamayacağı konuları üzerine odaklanılacaktır.

4. Uyuşmazlık Konuları:
- Muvazaalı işlemin geçerliliği ve tarafların iradeleri arasındaki uyumsuzluk.
- Tarafların yükümlülüklerini ve haklarını etkileyen sonuçların değerlendirilmesi.

5. Talepler:
- Muvazaalı işlemin iptali ve/veya tescil edilmesi.
- Tarafların haklarının korunması ve varsa zararın tazmini talepleri.

sözleşmeler gereğince, yüklenici aracılığıyla çalıştırılanlar, bu şekilde çalışmış olmalarına dayanarak;a) Bu kurum, kuruluş ve ortaklıklara ait kadro veya pozisyonlara atanmaya,b) Bu kurum, kuruluş ve ortaklıklara ait işyerlerinin kadro veya pozisyonlarında çalışanlar için toplu iş sözleşmesi, personel kanunları veya ilgili diğer mevzuat hükümlerine göre belirlenen her türlü malî haklar ile sosyal yardımlardan yararlanmaya,hak kazanamazlar.(Ek fıkra: 1/7/2006-5538/18 md.) Sekizinci fıkrada belirtilen işyerlerinde yükleniciler dışında kalan işverenler tarafından çalıştırılanlar ile bu işyerlerinin tabi oldukları ihale mevzuatı çerçevesinde kendi nam ve hesabına sözleşme yaparak üstlendiği ihale konusu işte doğrudan kendileri çalışanlar da aynı hükümlere tabidir. Sekizinci fıkrada belirtilen kurum, kuruluş veya ortaklıkların sermayesine katıldıkları ortaklıkların kadro veya pozisyonlarında çalışan işçilerin, ortak durumundaki kamu kurum, kuruluş veya ortaklıkların kadro veya pozisyonlarına atanma ya da bu kurum, kuruluş veya ortaklıklarda geçerli olan malî haklar ile sosyal yardımlardan yararlanma talepleri hakkında da sekizinci fıkra hükümleri uygulanır. Hizmet alımına dayanak teşkil edecek sözleşme ve şartnamelere;a) İşe alınacak kişilerin belirlenmesi ve işten çıkarma yetkisinin kamu kurum, kuruluşları ve ortaklıklarına bırakılması,b) Hizmet alım sözleşmeleri çerçevesinde ya da geçici işçi olarak aynı iş yerinde daha önce çalışmış olanların çalıştırılmasına devam olunması,yönünde hükümler konulamaz.”Görüldüğü üzere 4857 sayılı İş Kanunu'nun alt işveren ilişkisini düzenleyen maddelerinde asıl işveren-alt işveren ilişkisinin tanımı yapılmış, bazı yasak ve sınırlamalar getirilmiş ve bu yasak ve sınırlamalar ile genel olarak muvazaa hâllerinde bu işçilerin başlangıçtan itibaren asıl işverenin işçileri sayılacağı hükme bağlanmıştır.İş Kanunu’nun 2’nci maddesine 5538 sayılı Kanunla eklenen sekizinci fıkra ile, kamu işverenlerinin özel sektör işverenlerine uygulanan sınırlamalara tabi olmaksızın, yüklenicilere (alt işverenlere) iş verebilmelerine olanak sağlanmak istenmiş, ancak iş alan alt işverenin çalıştırdığı işçilerin mali ve sosyal haklarında bazı kısıtlamalar getirilerek, kamu işverenleri için, farklı ve ayrıcalıklı bir şekilde kamuda işçi istihdam etmenin önü açılmak istenmiştir (Çelik, N.: İş Hukuku Dersleri, Beta Yayınları, Yenilenmiş 25. Bası, İstanbul: s.45; Süzek,S.: İş Hukuku, Beta Yayınları, Yenilenmiş 14. Baskı, 2017,s.179; ; Şahlanan, F.: Uygulamadan Kaynaklanan Sorunların Hukuk Karşısındaki Durumu İş Kanunu Açısından”, İş Kanunu Açısından, Kamu İşyerlerinde Alt İşveren Uygulamasının Doğurduğu Sorunlar ve Çözüm Arayışları Seminer/Çalıştayı, Kamu-İş Yayını, Antalya, s.125-134-135).4857 sayılı İş Kanunu’nun 2’nci maddesine eklenen bu yeni fıkrada en çarpıcı nokta, hizmet alımına dayanak teşkil edecek şartname ve sözleşmelere konulamayacak hükümleri düzenlemesidir. Bu fıkraya göre, hizmet alımı ihalelerinde düzenlenecek sözleşme, idari şartname ve teknik şartnamelere; “yüklenicinin kamu kurum ya da kuruluşundan aldığı ihaleyle ilgili işte çalıştırmak üzere istihdam edeceği işçilerin belirlenmesi ve işten çıkarma yetkisinin idareye bırakılmasını” ve “aynı kamu kurum ya da kuruluşunda daha önce hizmet alımı sözleşmesiyle veya geçici işçi olarak çalışanların, çalıştırılmaya devam olunması” yönünde hüküm konulmaması gerekmektedir. Bu fıkradaki düzenlemenin (a) bendi ile, işe alma ve işten çıkarma gibi yetkilerin işverene ait yetkiler olduğu ve bu yetkilerin idareye bırakılması hâlinde, işçinin çalışmaya başlamasından itibaren, aslında kamu kurum ya da kuruluşunun işçisi sayılacağı gerçeğinden hareket edilerek, işçilik hakları bakımından idare, “işveren” sorumluluğunun dışına çıkarılmak istenmiştir. Söz konusu fıkradaki düzenlemenin (b) bendi ile de, hizmet alımına ilişkin sözleşme ve şartnamelere daha önce aynı kamu kurum ya da kuruluşunda hizmet alımı yoluyla veya geçici işçi olarak çalışmış işçilerin, yeni hizmet alımında ihaleyi alan yüklenici değişse bile, çalıştırılmasına devam olunacağı yönünde bir hüküm koyulamayacağı belirtilmiştir. Böylece idarenin işverene ait bir yetkiyi kullanmasından dolayı oluşabilecek muvazaanın önüne geçilmek istenmiştir (Akyiğit, E.: Kamuda Alt İşverenlik Ve Müteahhite İş Verme Özeldekinden Farklı mıdır?, TÜHİS İş Hukuku ve İktisat Dergisi, Cilt:23, Sayı:4, s.1-33 s.18; Görmüş, A.:Kamu Kurumlarında Hizmet Alımı Yoluyla İstihdam Edilenlerin Kıdem Tazminatı Sorunu. Çalışma ve Toplum Dergisi, Yıl:2013, S.38, s.148-149).Bilindiği üzere mülga 818 sayılı Borçlar Kanunu'nun 18’inci maddesi ile aynı doğrultuda düzenlenen 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu'nun (TBK) 19’uncu maddesi uyarınca, bir sözleşmenin türünün ve içeriğinin belirlenmesinde ve yorumlanmasında, tarafların yanlışlıkla veya gerçek amaçlarını gizlemek için kullandıkları sözcüklere bakılmaksızın, gerçek ve ortak iradeleri esas alınır ve borçlu, yazılı bir borç tanımasına güvenerek alacağı kazanmış olan üçüncü kişiye karşı, bu işlemin muvazaalı olduğu savunmasında bulunamaz.O hâlde muvazaa; tarafların üçünü kişileri aldatmak amacı ile ve fakat kendi gerçek iradelerine uymayan ve aralarında hüküm ve sonuç doğurmayan bir görünüş yaratmak hususunda anlaşmalarıdır, şeklinde tanımlanabilir. Bir başka ifadeyle, irade açıklamasında bulunan taraflar bu açıklamanın kendisine yapıldığı kişi, irade açıklamasının sonuç doğurmaması konusunda anlaşmışlar, yalnız gerçek bir hukuki işlemin bulunduğu görüşünü yaratmayı istemişlerse, muvazaadan söz edilir.Taraflar ister yalnız bir görünüş yaratmayı, ister ikinci bir gizli işlem yapmayı arzu etmiş olsunlar, görünüşteki (zahiri) işlem tarafların gerçek iradelerine uymadığından, ilke olarak herhangi bir sonuç doğurmaz. Muvazaada, görünüşteki işlemin her türlü hukuki sonuçtan yoksun olması, tarafların ortak iradelerinin bu yolda olmasından kaynaklanmaktadır.Kural olarak hiç kimse kendi muvazaasına dayanarak bir hak talep edemez. Kaldı ki böyle bir hak talebi herkesin haklarını

1. Dava Türü:
Muvazaanın Tespiti Davası

2. Temel Olaylar:
- İşveren-alt işveren ilişkisine dayalı olarak yapılan sözleşmede, tarafların gerçek iradesinin saklandığı ve muvazaalı bir işlem niteliğinde olduğu yönündeki iddialar.
- Kamu kurumlarının özel sektördeki alt işverenlere uyguladıkları sınırlamalara dayanarak işçilerin hakları ile ilgili mevcut hukuki durumların değerlendirilmesi.
  
3. Hukuki Sorunlar:
- Muvazaalı işlemin tespiti ve geçersizliğinin belirlenmesi.
- İş Kanunu uyarınca muvazaa durumunun nasıl değerlendirileceği.
- Kamu işverenlerinin özel sektördeki uygulamalarına ait hukuki sonuçlar ve bunun işçi haklarına etkisi.

4. Uyuşmazlık Konuları:
- İşveren-alt işveren ilişkisi çerçevesinde muvazaanın varlığı meselesi.
- İşçilerin hakları ve bu hakların nasıl güvence altına alınacağı konusunda ortaya çıkan tartışmalar.

5. Talepler:
- Muvazaalı işlemin geçersizliğinin tespit edilmesi.
- Zarar gören tarafın haklarının korunması ve gerekli tazminatların talep edilmesi.

nedenine dayalı tapu iptali ve tescil istemine ilişkindir.2. Muvazaa kavramı, Türk Hukuk Lûgatında; ‘‘Anlaşmalı saptırma gerçek dışı durumlara gerçekmiş niteliğini kazandırma işlemi. Hukuksal bir işlem konusunda gerçek duruma aykırılıkta birleşilerek yapılan ortak açıklama (beyan) ya da ortaya konulan belgedir. Danışıklı işlem’’ şeklinde ifade edilmiştir (Türk Hukuk Kurumu, Türk Hukuk Lûgatı, Cilt I, Ankara, 2021, s. 819).3. Muvazaa, pozitif hukukumuzda TBK'nın 19 uncu maddesinde düzenlenmiş ve anılan maddenin birinci fıkrasında;"Bir sözleşmenin türünün ve içeriğinin belirlenmesinde ve yorumlanmasında, tarafların yanlışlıkla veya gerçek amaçlarını gizlemek için kullandıkları sözcüklere bakılmaksızın, gerçek ve ortak iradeleri esas alınır" hükmüne yer verilmiştir.4. Muvazaa; tarafların üçüncü kişileri aldatmak amacı ile ve fakat kendi gerçek iradelerine uymayan ve aralarında hüküm ve sonuç doğurmayan bir görünüş yaratmak hususunda anlaşmaları, şeklinde tanımlanabilir.5. Muvazaa daha çok sözleşmenin yorumuyla ilgili olduğundan, öğreti ve uygulamada kapsamlı olarak incelenmiş ve belirli kurallara bağlanmıştır. Gerek öğretide ve gerekse uygulamada muvazaa, mutlak ve nispi muvazaa olarak iki gruba ayrılmaktadır; mutlak muvazaada taraflar herhangi bir hukuki işlem yapmayı (oluşturmayı) istemezler, yalnız görünüşte bir hukuki işlem için gerekli irade açıklamasında bulunurlar; nispi muvazaada ise taraflar gerçekten belli bir hukuki işlem yapmak isterler, ancak onu saklamak amacıyla, bir başka hukuki işlemin kurulduğu görüşünü yaratmak üzere irade açıklamasında bulunurlar.6. Taraflar ister yalnız bir görünüş yaratmayı, ister ikinci bir gizli işlem yapmayı arzu etmiş olsunlar, görünüşteki (zahiri) işlem tarafların gerçek iradelerine uymadığından, ilke olarak herhangi bir sonuç doğurmaz. Muvazaada görünüşteki işlemin her türlü hukuki sonuçtan yoksun olması, tarafların ortak iradelerinin bu yolda olmasından kaynaklanmaktadır.7. Eldeki davanın konusunu oluşturan ve muris muvazaası olarak isimlendirilen muvazaa türünün ise Türk Hukukunda büyük bir yeri ve önemi vardır.8. 6098 sayılı Kanun'un l9 uncu hükmü dışında muris muvazaasına ilişkin bir düzenleme kanunlarımızda yer almamaktadır. Muris muvazaası kaynağını daha çok Yargıtay içtihatlarından ve bilimsel görüşlerden almakta ise de esas kaynağını Yargıtay İçtihadı Birleştirme Hukuk Genel Kurulunun 01.04.1974 tarihli ve 1974/1 Esas 1974/2 Karar sayılı kararı oluşturmaktadır.9. Anılan İçtihadı Birleştirme Kararında sonuç olarak; “Bir kimsenin; mirasçısını miras hakkından yoksun etmek amacıyla, gerçekte bağışlamak istediği tapu sicilinde kayıtlı taşınmaz malı hakkında tapu sicil memuru önünde iradesini satış doğrultusunda açıklamış olduğunun gerçekleşmiş bulunması hâlinde, saklı pay sahibi olsun ya da olmasın miras hakkı çiğnenen tüm mirasçıların, görünürdeki satış sözleşmesinin Borçlar Kanunu'nun 18. maddesine dayanarak muvazaalı olduğunu ve gizli bağış sözleşmesinin de şekil koşulundan yoksun bulunduğunu ileri sürerek dava açabileceklerine ve bu dava hakkının geçerli sözleşmeler için söz konusu olan Medeni Kanunun 507 ve 603. maddelerinin sağladığı haklara etkili olmayacağına” hükmedilmiştir.10. 01.04.1974 tarihli ve 1974/1 Esas, 1974/2 Karar sayılı İçtihadı Birleştirme Kararı, miras bırakanın tapulu taşınmazlarının temliklerinde yaptığı muvazaalı işlemlere ilişkindir.11. Muris muvazaasında, miras bırakan ile sözleşmenin karşı tarafı, aralarında yaptıkları bağış sözleşmesini genellikle satış veya ölünceye kadar bakma sözleşmesi ile gizlemektedirler. Başka bir anlatımla, miras bırakan ile karşı taraf malın gerçekten temliki hususunda anlaşmışlardır. Görünüşteki ve gizlenen sözleşmelerin her ikisinde de samimi olarak temlik istenmektedir. Ne var ki, görünüşteki satış veya ölünceye kadar bakma sözleşmesinin vasfı (niteliği) muvazaalı sözleşme ile değiştirilmekte, ayrıca gizli bir bağış sözleşmesi düzenlenmektedir. Görünüşteki sözleşmenin vasfı (niteliği) tamamen değiştirildiğinden, muris muvazaası aynı zamanda tam muvazaa özelliği de taşınmaktadır.12. Muris muvazaasını öteki nispi muvazaalardan ayıran unsur ise mirasçılarından mal kaçırmak amacıyla yapılmasıdır. Daha açık bir anlatımla, 01.04.1974 tarihli ve 1974/1 Esas, 1974/2 Karar sayılı İçtihadı Birleştirme Kararında belirtildiği üzere bu muvazaa türünde miras bırakan, mirasçısını miras hakkından yoksun etmek amacıyla, gerçekte bağışlamak istediği tapuda kayıtlı taşınmaz malı hakkında tapu memuru önünde iradesini satış veya ölünceye kadar bakma akdi şeklinde açıklamaktadır.13. Bu nedenle, miras bırakanın muvazaalı işlemi yaparken gerçek irade ve amacı mirasçılarından mal kaçırmak olmalıdır. Murisin mirasçılarından mal kaçırma amacının bulunmaması hâlinde 01.04.1974 tarihli ve 1974/1 Esas, 1974/2 Karar sayılı İçtihadı Birleştirme Kararını uygulama olanağı bulunmamaktadır.14. Muris muvazaasına dayalı olarak açılan davalarda ispat yükü ise muvazaanın varlığını iddia eden tarafa aittir. Gerek TMK’nın 6 ncı maddesindeki “Kanunda aksine bir hüküm bulunmadıkça, taraflardan her biri, hakkını dayandırdığı olguların varlığını ispatla yükümlüdür” hükmü ve gerekse 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (HMK) 190/1 inci maddesindeki “İspat yükü, kanunda özel bir düzenleme bulunmadıkça, iddia edilen vakıaya bağlanan hukuki sonuçtan kendi lehine hak çıkaran tarafa aittir” hükmü uyarınca, miras bırakanın yaptığı temlikteki gerçek irade ve amacının mirasçıdan mal kaçırmak olduğunu, bu hususu ileri süren davacı taraf kanıtlamalıdır.15. Diğer bir anlatımla, muris muvazaası davalarında, miras bırakan tarafından yapılan temlikin muvazaalı ve terekeden mal kaçırma amacıyla yapıldığını ispat yükü davacı tarafa aittir.16. Dava açan mirasçılar, miras bırakan ile davalı arasındaki sözleşmenin dışında olduklarından üçüncü kişi konumundadırlar. Bu nedenle iddialarını tanık dâhil olmak üzere her türlü delille kanıtlamaları mümkündür. Kanunen kendilerine intikal etmesi gereken miras haklarına, miras bırakan tarafından muvazaalı olarak

1. Dava Türü:
Muvazaalı işlemin iptali davası

2. Temel Olaylar:
- Taraflar arasında görünürde bir hukuki işlem yapılmış olması
- Bu işlemin gerçek iradeyi yansıtmadığı iddiası
- Muris muvazaası olarak isimlendirilen işlemin yapılması ve bu işlemin gerçek iradeyi gizlemesi
- Davacının bu muvazaalı işlem nedeniyle hak kaybına uğradığı iddiası

3. Hukuki Sorunlar:
- Muvazaalı işlemin varlığının ispatı
- İspat yükünün kime ait olduğunun belirlenmesi
- Muvazaalı işlemin hukuki sonuçları
- Tarafların gerçek iradeleri ile görünürdeki hukuki işlemler arasındaki uyumsuzluk
- Türk Borçlar Kanunu'nun 19. maddesi kapsamında sözleşme serbestisi ilkesi
- Mirasçılara yönelik yapılan muvazaalı işlemlerin geçerliliği ve bu işlemlerin sonuçlarının değerlendirilmesi

4. Uyuşmazlık Konuları:
- Muvazaalı işlemin varlığının nasıl ispat edileceği
- Miras bırakanın hangi amaçla muvazaalı işlemi gerçekleştirdiğinin kanıtlanması

5. Talepler:
- Muvazaalı işlemin iptali
- İlgili tazminat talepleri

hatırlamadığını, zira satıştan doğan hasılatın davalının hiç eline geçmeyip doğrudan satış tarihinde alacaklılardan birine ödendiğini, Hisseleri devralan ......’in tekstil sektöründe olmadığı iddiasının doğru olmadığını, şirketi zor durumdan kurtarabilmek için hisseleri aldığını, davalının kanun hükmünü kötüye kullanması şartlarının somut olayda gerçekleşmediğini ileri sürerek davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir. DELİLLER:Ticaret sicil kayıtları, Bakırköy ....... İcra Dairesi ...... Esas sayılı dosyası, Bakırköy ...... İcra Dairesi ...... Esas, ..... Esas sayılı, ...... Esas sayılı, ...... Esas sayılı dosyaları, Bakırköy ...... İcra Dairesi ...... Esas sayılı dosyası, Bakırköy ...... İcra Dairesi ....... Esas sayılı dosyası, vergi kayıtları, Bakırköy ........ Noterliği 12.04.2018 tarihli ....... yevmiye numaralı hisse devir ve temlik sözleşmesi, bilirkişi raporu ve tüm dosya kapsamı. Mahkememizce taraflar arasındaki uyuşmazlık hususlarının tespiti için sözleşme uzmanı bilirkişisinden rapor alınmıştır. Mahkememizin 18/02/2021 tarihli duruşma ara kararında, Tarafların karşılıklı, iddia ve savunmaları, toplanan tüm deliller, yanısıra davacı şirket ile dava dışı...... Tekstil Tekstil Ürüleri İmalat Pazarlama San. Ve Tic. Ltd. Şti.'nin 2017-2018 yıllarına ait ticari defter ve kayıtları incelenerek hisse devrinden tasfiye sürecine kadarki zaman dilimi içerisinde şirketin ticari faaliyetlerine devam edilip edilmediği, hukuki sorumluluklarının yerine getirilip getirilmediği, hisse devri sözleşmesinde belirtilen hisse devir bedelinin davalının hangi borcuna karşılık yapıldığı, defterlerde kayıtlı olup olmadığı, bedel için ödemenin defterlerde kayıtlı olup olmadığının tespiti ve ödemenin ne şekilde yapıldığı hususlarının tespiti için mali müşavir bilirkişisinden rapor alınması üzere inceleme günü belirlenmiş, inceleme gün ve saatinin Dava dışı şirkete bildirilmesi bakımından tebligatın çıkartıldığı, çıkartılan tebligatın iade geldiği anlaşılmakla dava dışı şirketin ticari defter ve kayıtları üzerinde inceleme yapılamamıştır. DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE: Dava, muvazaalı yapıldığı ileri sürülen şirket hisse devir sözleşmesinin hükümsüzlüğünün tespiti istemine ilişkindir. Muvazaa, “bir sözleşmede tarafların, yaptıkları sözleşmenin hiçbir hüküm doğurmaması veya görünüşteki sözleşmeden başka bir sözleşmenin hükümlerini doğurması hususunda anlaşmaları” şeklinde tanımlanabilir. Muvazaanın gerçekleşmesi için; Gerçek anlaşma ile irade arasında uyumsuzluk bulunmalı: Tarafların gerçek iradelerinin yöneldiği anlaşma, tarafların yaptıkları işlemlerden farklı olmalıdır. Muvazaa anlaşması: Tarafların muvazaalı olarak anlaşma ve işlem yapma hususunda karşılıklı iradelerinin bulunması gerekir. Üçüncü kişileri aldatma: Tarafların muvazaalı işlem yapmak suretiyle üçüncü kişileri yanıltma amacı gütmesi gerekir. Limited şirket hisse devir sözleşmeleri 6102 sayılı TTK'nın 595. maddesinde düzenlenmiştir. Buna göre, esas sermaye payının devri ve devir borcunu doğuran işlemlerin yazılı şekilde yapılması ve tarafların imzalarının noterce onaylanması şart olduğu gibi, şirket sözleşmesinde aksi öngörülmemişse, esas sermaye payının devri için, ortaklar genel kurulunun da onayı şarttır. 6098 sayılı TBK’nın 13. maddesinde sözleşmelerde yasal şekil “Kanunda yazılı şekilde yapılması öngörülen bir sözleşmenin değiştirilmesinde de yazılı şekle uyulması zorunludur. Ancak sözleşme metniyle çelişmeyen tamamlayıcı yan hükümler bu kuralın dışındadır” şeklinde düzenlenmiştir. Davalılar arasında akdedilen sözleşmede var olduğu iddia edilen muvazaanın ispatı yükünün davacıya ait olduğu hususunda şüphe bulunmamaktadır. Zira 6100 Sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu (HMK)’nun 190/1 hükmüne göre; “İspat yükü, kanunda özel bir düzenleme bulunmadıkça, iddia edilen vakıaya bağlanan hukuki sonuçtan kendi lehine hak çıkaran tarafa aittir.” Somut olayda davacı, muva-zaanın söz konusu olduğu iddiasında bulunduğundan ve bu iddiadan kendi lehine hak çıkaran taraf olduğundan dolayı ispat yükü davacıya aittir. Bunun yanında HMK’nın 203/1-(d) hükmünde “Hukuki işlemlere ve senetlere karşı üçüncü kişilerin muvazaa iddiaları”nın senetle ispat kuralının istisnası oldu-ğu ve tanıkla ispat edilebileceği hüküm altına alınmıştır. Somut olayda davacı, hisse devir sözleşmesine taraf olmayan üçüncü kişi konumunda olduğundan dolayı davacının muvazaa iddiası da senetle ispat kuralının ispatı kapsamındadır. Sonuç olarak ispat yükü, muvazaa iddiasında bulunan davacıya ait olup davacı bu iddiasını her türlü delille ispat edebilir. İspat yükünün hangi tarafta olduğu meselesi somut olay bakımından muvazaanın “olumsuz” bir hukuki durum olması, yani hukuki işlemin esasında “var olmadığı” anlamına gelmesi sebebiyle önem arz etmek-tedir. Zira doktrinde “olumsuz ispat edilemez” şeklinde ifade edilen görüş ; yahut “ispat yükü delilleri daha kolay elde eden taraf düşer” görüşü ile kanunun ortaya koyduğu ispat yükünün hukuki sonuçtan kendi lehine hak çıkaran tarafa ait olduğu yönündeki kural, muvazaa hususunda birbirleriyle çelişmek-tedir. Mantıken, üçüncü kişi konumunda olan bir kişinin taraflar arasında akdedilen bir sözleşmede mu-vazaa olduğu iddiasını tam olarak ispatlaması hemen hemen imkânsızdır. Çünkü, somut olayda var ol-duğu gözüken hukuki bir işlemin esasında gerçekleşmediğini tam olarak ispat edebilmek için, tarafların söz konusu hukuki işlemi yapmadığının ispat edilmesi; yani “varlığın” değil “yokluğun” ispat edilmesi gerekmektedir. Bir şeyin yokluğunu ispat etmek de varlığını ispat etmekten çok daha fazla güçtür. Bu nedenle doktrinde kabul edilen ilk görünüş ispatı, emare ispatı, fiili karine gibi hukuki müesseselerin işletilmesi, fiili adaletin tecelli etmesi bakımından yerinde olacaktır. Emare ispatında hâkim, tek başına somut olayı göstermeyen bireysel durumlardan yola çıkarak; bu bi-reysel durumların bir araya gelmesiyle ana olaya ulaşırken; ilk görünüş ispatında ise, norma temel teşkil eden tipik olaylardan, güvenilirliği sınanmış yüksek tecrübe

1. Dava Türü:
Muvazaalı işlemin iptali davası (Muvazaa nedeniyle hükümsüzlük davası)

2. Temel Olaylar:
- Taraflar arasında yapılan hisse devir sözleşmesinin muvazaalı olduğu iddiası
- Gerçek müvekkil iradesinin sözleşmenin arkasında farklı bir anlaşma bulunması nedeniyle saklı olduğu iddiası
- Tarafın iddialarına göre davalıların kanun hükmünü kötüye kullandığı gerekçesiyle davanın reddi talebi

3. Hukuki Sorunlar:
- Muvazaalı işlemin varlığının ve geçersizliğinin ispatı
- İspat yükünün davacı üzerinde olduğu ve buna ilişkin yasal esaslar
- Muvazaanın yapılması sırasında üçüncü kişilerin yanıltılıp yanıltılmadığı
- 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu'na uygun olarak hisse devri sözleşmesi gereklilikleri
- Türk Borçlar Kanunu'nun 13. maddesi kapsamında sözleşmenin yasal şeklinin uygunluğu

4. Uyuşmazlık Konuları:
- Sözleşmenin muvazaalı olup olmadığını ispatlamak
- İspat yükünün kime ait olduğunun belirlenmesi ve bu yükümlülüğün yerine getirilmesi

5. Talepler:
- Muvazaalı işlem nedeni ile hisse devir sözleşmesinin hükümsüzlüğünün tespit edilmesi
- İlgili mahkeme kararının davanın işlenme akışında dikkate alınarak verilmesi

2015, s. 267. 310 YHGK, Esas No: 2013/19-1622, Karar No: 2015/1238, Tarihi: 17.4.2015, www.sinerjimevzuat.com.tr, (Erişim Tarihi: 25.09.2019). 67 muvazaalı borç senedinin hükümsüzlüğü talebiyle açacakları davayı, HMK md. 203 d bendi gereği, üçüncü kişi sıfatıyla her türlü delille ispatlayabilmektedirler311. 2.5.5. Miras Bırakanın Haricen Sattığı Taşınmazın Mahkeme Kararıyla Tapuya Tescil Ettirilmesi Miras bırakan, mirasçılardan birine veya üçüncü kişilerden birine bağışlamak istediği taşınmazı, mirasçılardan mal kaçırmak, tenkis ve muvazaa davalarının önüne geçmek amaçlarıyla haricen satma yoluna gidebilmektedir. Bu tür bir işlemde taşınmazı haricen satın alan kişi, sözleşmeye dayanarak tapu iptal ve tescil davası açarak312 taşınmazın kendi adına tescilini talep edebilmektedir. Miras bırakan, açılmış olan bu davayı kabul ederek taşınmazın davacı adına tescilini sağlamakta ve taraflar temyiz kanun yoluna başvurmayarak hükmü kesinleştirmektedir313. Mahkeme kararıyla kurulan tapu tescil işlemine karşı mirasçıların muvazaa gerekçesiyle tapu iptali ve tescil davası açmalarına imkan olmadığı314 tartışılmaktadır. Ancak Yargıtay, 01.04.1974 tarih ve 1/2 sayılı İçtihadı Birleştirme Kararının, haricen satışa dayalı açılan tapu iptal tescil davasının315 kabul sonucu kesinleşmesi durumunda uygulanabileceğini açıklamıştır. Murisin tapu memuru önünde beyanda bulunması veya bir yolla murisin iradesinin ulaştırılması tapudaki muvazaalı devir işleminin esasını oluşturur. Buna bağlı olarak; “harici satışa yansıyan miras bırakanın iradesinin kanuna karşı hile kullanılarak oluşturulan bir mahkeme kararı biçiminde tapudaki resmi işleme yansımasının 01.04.1974 tarih ve 1/2 Sayılı İçtihadı Birleştirme Kararının uygulanmasına engel olmadığı sonucuna ulaşılır”316. 311 Yargıtay 19. HD. Esas No: 2009/998, Karar No: 2009/8386, Tarihi: 17.9.2009, www.sinerjimevzuat.com.tr, (Erişim Tarihi: 25.09.2019). 312 TEKDOĞAN, Aydın: Muris Muvazaası nedeniyle Açılan Tapu İptali ve Tescil Davaları, 2. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara, Ocak 2019, s. 312. 313 TEKİNAY: s. 92. 314 ZEYTİN, Zafer: Edinilmiş Mallara Katılma Rejimi ve Tasfiyesi, 3. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara, Eylül, 2017, s. 63. 315 YENİCE Ceylan, Özge: ''Edinilmiş Mallara Katılma Rejiminde Eklenecek Değerler'', Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Y. 3, S.2, Ankara, 2018/2, s. 215. 316 EREN: s. 278. 68 Yargıtay Hukuk Genel Kurulu 2/476-1 sayılı, 11.06.1976 tarihli kararında: “Taşınır malların satış şeklinde gösterilen muvazaalı bir sözleşme ile mirastan mal kaçırma kastıyla da olsa bağışlanması hukuken geçerlidir. Çünkü taşınır malların satışı ve zilyetliğin devri konusunda yasada bir geçerlilik şekli öngörülmemiştir. Mirasçı olan davacıların ancak tenkis hükümlerine dayanarak davalının dayandığı satış sözleşmesindeki tasarrufun tenkisini dava hakları vardır.” diyerek bu durumu vurgulamıştır. Yargıtay konuya ilişkin birçok içtihadında da aynı yönde şu şekilde karar vermiştir: “Butlan sonucunu doğurarak, murisin temliki tasarruflarının iptaline imkân tanıyan içtihat kararının uygulanabilmesi için, temliki tasarrufa konu yapılan taşınmazın murisin tapulu malı olması, gerçekte bağışlamak istediği bu malı ile ilgili olarak tapu memuru huzurunda iradesini satış doğrultusunda açıklaması ya da eşdeğer sonuç doğuran Kadastro Kanununun 12/B-a maddesi uyarınca kadastro teknisyeni huzurunda bu doğrultuda beyanda bulunması gerekir. Tapusuz taşınmazlardaki zilyetliğin devrinden ibaret olan sözleşmeler hiçbir şekil şartına bağlı olmadığından geçerlidir ve bu tür sözleşmeler hakkında 01.04.1974 tarih, 1/2 sayılı İçtihadı Birleştirme Kararının uygulama olanağı yoktur”317. 317 Yargıtay 1. HD. Esas No: 2015/338, Karar No: 2015/2240, Tarihi: 17.02.2015; Yargıtay 1. HD. Esas No: 2013/21969, Karar No: 2014/11345, Tarihi: 09.06.2014; Yargıtay 1. HD. Esas No: 2013/16686, Karar No: 2014/1897, Tarihi: 11.02.2014; Yargıtay 1. HD. Esas No: 2012/14054, Karar No: 2012/12038, Tarihi: 31.10.2012; Yargıtay 1. HD. Esas No: 2011/144, Karar No: 2011/5255, Tarihi: 03.05.2011, www.sinerjimevzuat.com.tr, (Erişim Tarihi: 25.09.2019). 69 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM MURİS MUVAZAASI DAVASINDA USULİ HÜKÜMLER 3.1. Genel Olarak Mirasçılar, miras bırakanın yaptığı muvazaalı işlemlerinin söz konusu olduğu durumlarda, bu işlemi iptal ettirmek için muvazaa iddialarını kanıtlayarak muvazaa nedenine dayanan bir dava açmaları gerekmektedir. Muvazaalı olarak yapılan işlemin iptali için öncelikle dava dilekçesi ile başvuru yapmaları gerekecektir. Miras bırakanın sağken karşılıksız olarak yaptığı kazandırmalar ile mirasçılarına bıraktığı mallar mirasta denkleştirme davası açılarak terekeye geri gelmektedir. Eğer miras bırakanın mirasçılarına veya üçüncü kişilere yaptığı bu karşılıksız kazanımları diğer mirasçılarının sahip olduğu saklı pay oranlarını zedeliyorsa bu durumda da tenkis davası açılarak saklı payları zedelenen mirasçıların sahip oldukları payları oranında iadesi gerçekleştirilmektedir318. Denkleştirme yolu ile hakkı olan miras payına kavuşamayan mirasçı, zedelenen saklı payına kavuşmak için tenkis davası açacaktır. Tenkis davasına konu edilen mal terekeye dönmemekte, açılan dava sonucunda mirasçı taraf dava konusu ettiği mal üzerinde ki sahip olduğu saklı payı oranında hak kazanmış olmaktadır319. Miras bırakanın saklı pay sahibi olan mirasçılarının şartlar uygun ise tenkis davası açma hakkı saklı kalmakta olup, hakkını ihlal eden işlemlere karşı miras payına kavuşmak için iptal davası açma haklarını kullanabilmektedirler320. Burada mirasçılar iptal davasını, muvazaalı olarak yapılan işlemin geçersizliğini tespit etmek ve muvazaalı işlemle ihlal edilen miras hakkına kavuşmak için açmaktadırlar. Genel olarak mirasbırakan muvazaalı işlem ile tapuya kayıtlı taşınmaz malını mirasçılardan kaçırmak istemekte olduğundan, mirasçılar bu durumda tapu iptali ve tescili davası açmaktadırlar321. Murisin muvazaalı işlemleri ile ilgili davaları HMK m. 118 ve devamında yazılı olan maddelerde düzenlenmiş bulunan yazılı yargılama

1. Dava Türü:
Muvazaalı işlemin iptali davası (Muvazaa nedeniyle hükümsüzlük davası)

2. Temel Olaylar:
- Miras bırakandan mirasçılara mal kaçırma amacıyla muvazaalı işlemler gerçekleştirilmesi
- Taşınmazın haricen satılması yoluyla mirasçıların sınırlı hakların ihlal edilmesi
- Mirasçılar tarafından bu işlemlerin iptali amacıyla dava açılması

3. Hukuki Sorunlar:
- Muvazaalı işlemin geçerliliği ve iptali
- Mirasçılar arasındaki hak kaybı ve bunun çözümü
- Muvazaalı işlemin hukuki sonuçları ve bu bağlamda tarafların borçları
- HMK ve TMK'nın ilgili maddelerine dayanarak yapılan incelemeler
- Muvazaa iddialarının ispatına ilişkin Yargıtay içtihatları

4. Uyuşmazlık Konuları:
- Muvazaalı işlemin gerçek niteliği ve taraflar arasındaki niyet
- İspat yükü ve bu yükün nasıl yerine getirileceği

5. Talepler:
- Muvazaalı işlemin iptali ve taşınmazın davacı adına tescili

edimleri içeren bir sözleşmedir.Başka bir anlatımla kira sözleşmesi, bir bedel karşılığında geçici bir süre için tarafa veya başkasına ait taşınır veya taşınmaz malın veya bir hakkın kullanımını sağlayan sözleşmedir. Kira sözleşmesi karşılıklı iradelerin birleşmesi suretiyle oluşur. Kira sözleşmesinin tarafları, kiraya verilen maldan bedel karşılığı yararlanan kiracı ile yararlanmaya razı olan kiralayandır.Hemen belirtilmelidir ki, kiralayan ve mal sahipliği sıfatlarının aynı kişide toplanması gerekmemektedir. Dava konusu kira sözleşmesinin düzenlendiği tarihte yürürlükte bulunan 6570 sayılı Gayrimenkul Kiraları Hakkındaki Kanun’da mülkiyet değil, akit esası kabul edilmiş, bu husus Hukuk Genel Kurulunun 07.11.1962 tarihli ve 6/8 E., 61 K. sayılı kararında da benimsenmiştir.Başkasına ait taşınmazın kiraya verilmesi mümkün ve buna ilişkin sözleşme hukuken geçerli olduğundan kiralayanın mal sahibi olma zorunluluğu yoktur. Eş söyleyişle, mal sahibinin tarafı durumunda bulunmadığı bir kira sözleşmesi yapılabilir ve kural olarak o sözleşmeden doğan hak ve borçlar sözleşmenin taraflarına ait olur.Kira sözleşmesinde kiracının asli edim yükümü, kira bedelinin ödenmesi; kiraya verenin asli edim yükümü ise, kiralananı kira süresince kiracının kullanımına hazır bulundurmasıdır. Kira sözleşmesinin düzenlendiği tarihte yürürlükte bulunan mülga 818 sayılı Borçlar Kanunu (BK)’nun 249. maddesine göre (6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu m. 301) “Mucir, mecuru akitten maksut olan kullanmağa salih bir halde müstecire teslim etmek ve icar müddeti zarfında bu halde bulundurmak ile mükelleftir.” Kiraya verenin teslim borcunu yerine getirmesi tek başına asli edim yükümlülüğünü yerine getirmesi anlamına gelmemekte olup sözleşme süresince de kiralananı kullanıma elverişli bir şekilde bulundurmakla yükümlüdür.818 sayılı BK’nın 257. (6098 sayılı TBK m. 313) maddesine göre “Müstecir kirayı akit ile yahut mahalli adet ile muayyen olan zamanda tediyeye mecburdur.” Kira bedeli kiraya veren için bir semere olup, kiracının, kiralananı kullanmasına karşılık olarak, belirli tarihlerde kiraya verene ifa etmeyi taahhüt ettiği bir edimdir. Kiracı, aksine sözleşme ve yerel âdet olmadıkça, kira bedelini ve gerekiyorsa yan giderleri, her ayın sonunda ve en geç kira süresinin bitiminde ödemekle yükümlüdür. Kira bedelinin ödenmesi konusunda sözleşmede bir hüküm bulunması halinde sözleşmedeki hükme göre hareket edilir.Kira sözleşmesine ilişkin bu açıklamalardan sonra ispat hukuku ile muvazaa kavramı ve hukuki niteliği üzerinde durulması yerinde olacaktır.I- İspat hukuku yönünden geçerli kurallar:1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu (HUMK)’nun 287. maddesi (6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu (HMK) m. 189/3);“Kanunun muayyen bir delil ile ispatını emreylediği hususlar başka suretle ispat olunamaz. İki tarafça muayyen deliller ile ispatı tahriren kabul edilmiş olan veya muhakeme esnasında olveçhile beyinlerinde karar verildiği ikrar olunan maddeler hakkında başka delil kabul olunmaz.”hükmünü amirdir.Aynı Kanun’un 288. maddesinde (6100 sayılı HMK m. 200/I) “senetle ispat” ve 289. maddesinde (6100 sayılı HMK m. 200/II) de “senetle ispat gereken hallerde karşı tarafın açık muvafakati ile tanık dinlenebileceği” hususları düzenlenmektedir.Yine Aynı Kanun’un 290. maddesinde (6100 sayılı HMK m. 201);“Senede bağlı olan her çeşit iddiaya karşı defi olarak ileri sürülen ve senedin hüküm ve kuvvetini ortadan kaldıracak veya azaltacak nitelikte bulunan hukuki işlemler … liradan az bir miktara ait olsa bile tanıkla ispat olunamaz. “denilmekte;293. maddesinde de (6100 sayılı HMK m. 203);“Aşağıdaki hallerde her halde şahit ikame olunabilir:1-Usul ve füru, birader ve hemşire veya karı koca ve kayınpeder ve valide ile damat ve gelin arasındaki muameleler,2-Cürümden mütevellit olsun olmasın tazminatı müstelzim fiiller,3-Yangın veya kazayı bahri veyahut düşman istilası gibi senet alınması gayrimümkün veya fevkalade müşkül hallerde yapılan muameleler.4-Halin icabına ve iki tarafın vaziyetlerine nazaran senede raptı müteamil olmıyan muameleler,5-Akitlerde hata, hile, gabin, cebir ve ikrah vukuu.”hükmü yer almaktadır.Usul hukukumuzda senede karşı senetle ispat zorunluluğu ilkesi kabul edilmiştir. Senede bağlı olan her çeşit iddiaya karşı def'i (savunma) olarak ileri sürülen ve senedin hüküm ve kuvvetini ortadan kaldıracak veya azaltacak nitelikte bulunan hukuki işlemler, m. 290'daki meblağdan az bir miktara ilişkin olsa bile tanıkla ispat olunamaz; ancak senet (kesin delil) ile ispat edilebilir. Hemen belirtmek gerekir ki, senede karşı senetle ispat zorunluluğuna ilişkin kuralın istisnaları da m. 293’de belirtilmiştir.Bunun yanında, 18.03.1959 tarihli ve 18/21 sayılı Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kararına göre, tanıkla kanıtlama yasağı, yalan tanıklığı önleme ve davada tarafların çıkarlarını koruma amacına yöneliktir. Değeri belli miktarı aşan hukuki işlerin tanıkla kanıtlanması yasağına ilişkin ilkeler, kamu düzeni düşüncesiyle yasaya konulmuş hükümlerden değildir. Ancak yazılı sözleşme ile ya da duruşma tutanağında usulüne uygun olarak belgelendirilmiş ikrar ile anlaşılan açık bir muvafakat bulunduğu takdirde sadece belli tanıklar dinlenebilir.II- Muvazaa:Muvazaa, pozitif hukukumuzda 818 sayılı BK’nın 18. maddesinde düzenlenmiş ve anılan maddede, “Bir akdin şekil ve şartlarını tayininde, iki tarafın gerek sehven gerek akitteki hakiki maksatlarını gizlemek için kullandıkları tabirlere ve isimlere bakılmıyarak, onların hakiki ve müşterek maksatlarını aramak lazımdır.” hükmüne yer verilmiştir.Muvazaa, en basit tanımıyla, bir sözleşmenin taraflarının, üçüncü kişilerden gerçek durumu gizleyerek, onları aldatmak maksadıyla, gerçek iradelerine uymayan ve kendi aralarında geçerli olmayan bir hususta anlaşmalarıdır. Bu şekilde yapılan işlemlere de, muvazaalı işlemler adı verilir (Hukuk Genel Kurulunun 09.02.2005 tarihli 2005/1-19 E., 2005/42 K.; 16.6.2010 tarihli ve 2010/1-281 E., 2010/323 K.; 26.09.2012 tarihli ve 2012/14-422 E., 2012/618 K. sayılı kararları).Muvazaada,

1. Dava Türü:
Muvazaanın Tespiti ve İptal Davası

2. Temel Olaylar:
- Davacı, davalı tarafından gerçekleştirilen bir hukuki işlemin (kira sözleşmesi gibi) muvazaalı olduğunu iddia etmektedir.
- Gerçek iradeyi yansıtmayan bu işlemin, taraflar arasında anlaşarak üçüncü kişileri aldatmak amacıyla yapıldığı öne sürülmektedir.
- Muvazaalı işlemin varlığı için tanık beyanlarına başvurulması gerektiği belirtilmiştir.

3. Hukuki Sorunlar:
- Muvazaalı işlemin varlığının ispatı ve tanık beyanlarının rolü
- Tanık beyanlarının değerlendirilmesi
- Muvazaalı işlemin iptali ve sonuçları
- Diğer delillerin niteliği ve değeri

4. Uyuşmazlık Konuları:
- Muvazaalı işlemin varlığı ve bu varlığın ispatı konusundaki anlaşmazlık
- Tanık beyanlarının güvenilirliği ve delil durumu

5. Talepler:
- Muvazaalı işlemin iptali ve buna dair mahkeme kararının alınması.

muvazaalı olarak yapılıp yapılmadığı; dolayısı ile şufa hakkının kullanılıp kullanılamayacağı noktasında toplanmaktadır.4721 sayılı Türk Medeni Kanunu'nun "Devir Hakkının Kısıtlamaları" üst başlığı altında "yasal onalım hakkı" kenar başlıklı 732. maddesi; "Paylı mülkiyette bir paydaşın taşınmaz üzerindeki payını tamamen veya kısmen üçüncü kişiye satması halinde, diğer paydaşlar onalım hakkını kullanabilirler." hükmünü içermektedir.Madde gerekçesinde ise: "maddede paylı mülkiyette herhangi bir paydaşın kendi payını ister tamamen, ister kısmen bir başkasına satması halinde, diğer paydaşların onalım haklarını kullanabilecekleri öngörülmüştür. Bu suretle, onalım hakkının, bir payın üçüncü kişiye tamamen veya kısmen satılması durumunda da kullanılabileceği vurgulanmıştır/' denmektedir.Aynı Kanun'un "Kullanma Yasağı, Feragat ve Hak Düşürücü Süre" kenar başlıklı 733. maddesi; "Yapılan satış, alıcı veya satıcı tarafından diğer paydaşlara noter aracılığıyla bildirilir. Onalım hakkı, satışın hak sahibine bildirildiği tarihin üzerinden üç ay ve her halde satışın üzerinden iki yıl geçmekle düşer." şeklinde düzenlenmiştir.Madde gerekçesinde de; "Bununla onalım hakkının, paylı mülkiyetteki payın, pay sahibinin iradi satışlarında kullanılabileceği vurgulanmış, bu satış pay sahibinin kendi serbest iradesine dayanmıyor, cebri arttırmaya dayanıyorsa onalım hakkının kullanılamayacağı öngörülmüştür... Maddenin üçüncü fıkrası satışın alıcı ya da satıcı tarafından diğer paydaşlara bildirilmesi yükümlülüğünü getirmiştir. Bu bildirimin noter aracılığı ile yapılması öngörülmüştür. 1984 tarihli Öntasarının 653. maddesinin beşinci fıkrasında da yer alan bu hüküm sayesinde uygulamada en büyük sıkıntıya neden olan, onalım hakkı sahibinin, satıştan haberdar olmadığı iddiasıyla bu hakkın kullanılabileceği üst süre olan 10 yılın bitimine kadar bu hakkını kullanmasının önlenmesi amaçlanmıştır." denmektedir.Kural olarak; bir taşınmazda önceden beri paydaş olan bir kimsenin kendi payını doğrudan eşine bağışlaması durumunda, bu işleme karşı şufa (onalım) hakkının kullanılamayacağı her türlü izahtan varestedir.Ne var ki, eldeki davada davalı Mehmet'in baştan beri paydaş olmayıp, şufalı payı satın alan ve hemen ardından diğer davalı eşine bağışlayan durumunda bulunduğu; davacı paydaşın da gerçekte böyle bir bağış ya da devrin olmadığı, bağışın muvazaalı olduğu iddiasıyla, bu işleme dayalı kaydın iptali istemiyle şufa (onalım) hakkını kullandığı belirgindir.Bu noktada, muvazaa kavramının hukuksal niteliği hakkında şu açıklamaların yapılmasında yarar görülmüştür:Muvazaa, en basit tanımıyla, bir sözleşmenin taraflarının, üçüncü kişilerden gerçek durumu gizleyerek, onları aldatmak maksadıyla, gerçek iradelerine uymayan ve kendi aralarında geçerli olmayan bir hususta anlaşmalarıdır. Bu şekilde yapılan işlemlere de, muvazaalı işlemler adı verilir.Nispi (mevsuf) muvazaa, ya sözleşmenin niteliğinde, ya konusunda ve şartlarında ya da tarafların şahsında ortaya çıkabilir. Bu durumda, görünüşteki işlem tarafların gerçek iradesine uygun bulunmadığından, her koşulda geçersizdir. Gizli işlem ise, yasanın o işlem için öngördüğü şekil şartına ve ayrıca herhangi bir sözleşmenin geçerli olabilmesi için aradığı genel geçerlilik şartlarına uygun bulunduğu takdirde geçerli olabilecektir.Diğer taraftan/ görünüşteki hukuki işlemin muvazaa nedeniyle geçersiz bulunduğu iddiası, hukuken korunması gereken bir hakkı bulunan üçüncü kişiler tarafından da ileri sürülebilir. Çünkü, muvazaalı bir hukuki işlem ile üçüncü kişinin zarara uğratılması, ona karşı işlenmiş bir haksız fiil niteliğindedir. Somut olay yönünden önem taşıyan yön de budur.Görünüşteki işlemin geçerliliği ve ispatı bir şekle bağlı bulunsa bile, üçüncü kişiler muvazaa iddiasını tanık da dahil olmak üzere her türlü delille ispat edebilirler. Esasen, üçüncü kişiye, tarafı olmadığı bir sözleşmedeki muvazaa olgusunu yazılı delille kanıtlama yükümü getirilmesine hukuken olanak da yoktur (Yargıtay Hukuk Genel Kurulu'nun 02.10.2002 gün ve 2002/6-618 E.-659 K. sayılı kararı).Diğer taraftan, 14.02.1951 tarih ve 1949/17 E., 1951/1 K. sayılı Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kararında da; "Vakıa ve karinelerden olayda kanunen iyiniyet iddiasında bulunamayacak durumu belirmiş olan kimsenin kötüni-yetinin diğer tarafa ispat ettirilmesine artık sebep ve vecih kalmayacağı ve dava hakkının doğumunu sağlayan veya bertaraf eden iyi ve kötüniyetin bu durumda mahkemece re'sen nazara alınabileceği" kabul edilmiştir.Bu ilke ve kurallar ışığında somut olay değerlendirildiğinde:Davaya konu davacının paydaş olduğu A... K... Mah. 7463 ada 13 parsel sayılı taşınmazda bulunan 528/972 pay; bir kısım paydaşlar tarafından28.02.2005 tarihinde 13.000 YTL bedelle davalılardan Mehmet'e satılmış; yapılan bu satış alıcı veya satıcı tarafından diğer paydaşa noter aracılığıyla bildirilmemiştir. Bu arada davalı Mehmet, söz konusu payı 29.09.2005 tarihinde diğer davalı eşine tapuda 13.000 YTL bedel göstererek bağışlamıştır.Davacı, paydaşı olduğu taşınmazda davalılardan Mehmet'e yapılan satış işlemine karşı şufa hakkının kullanılmasını önlemek için, Mehmet'in diğer davalı eşiyle yaptığı bağış sözleşmesi ile muvazaalı şekilde payını devrettiğini ve bu nedenle yapılan son bağış işleminin gerçek bir bağış olmadığını ifadeyle, 06.07.2006tarihinde eldeki davayı açmış; bağış sözleşmesine dayalı tapukaydının iptali ile şufa hakkının kullandırılarak, bu payın kendisi adına tescilini istemiştir.Şu hale göre, bozma ilamında işaret edilen; davacının, son temlikin muvazaalı olup, gerçekte payın satıldığını ileri sürerek onalım davası açtığı yönündeki belirleme somut olaya uygun düşmemekte; davacının, bağış şeklinde yapılan son temlikin aslında satış olduğu yönünde bir iddiası da bulunmamaktadır.Öte yandan, yapılan ilk satış işleminde alıcı konumunda bulunan Mehmet ve onun tarafından yapılan bağış sonucu temlik alıcısı Şefika davada davalı olarak yer almışlardır. Taraflar arasındaki son bağış işleminin muvazaalı olduğu iddiası mevcut olduğundan, muvazaalı

1. Dava Türü:
Muvazaanın Tespiti ve İptal Davası

2. Temel Olaylar:
- Davacı, davalı tarafından gerçekleştirilen bir taşınmazın, muvazaalı bir şekilde başka birine bağışlandığını ve bu bağışın gerçekte bir satış olduğuna dikkat çekmektedir.
- Taşınmaz üzerindeki payın, davalıdan başka bir şahsa satıldığını ve davacının, bu satışın diğer paydaşlara bildirilmediğini ileri sürdüğü görülmektedir.
- Davacı, söz konusu işlemin muvazaalı olduğunu ve bu nedenle şufa hakkını kullanarak kaydın iptalini talep etmiştir.

3. Hukuki Sorunlar:
- Muvazaalı işlemin varlığının ispatı ve şufa hakkının kullanılması
- Muvazaanın niteliği ve diğer paydaşların onalım hakkı
- Taşınmaz üzerindeki işlemlerin, muvazaalı olup olmadığının belirlenmesi
- Muvazaa iddiasının hukuki sonuçları ve yasal yükümlülükler

4. Uyuşmazlık Konuları:
- Davacı ile davalı arasındaki anlaşmanın muvazaalı olup olmadığı
- Şufa hakkının kullanılıp kullanılamayacağı noktasında ortaya çıkan ihtilaflar

5. Talepler:
- Davacı, muvazaalı işlemin iptalini ve şufa hakkının kullanılarak payın kendisi adına tescil edilmesini talep etmektedir.

Advacato

Üyelikle kazançlarım nedir?

Gelişmiş Soru ve Cevap

Müvekkil takibi

Dilekçe yazma

Yapay zeka ile hukuk büromuz çok daha efektif ve verimli hale gelmiştir. Standartlarımızı çok daha yukarı çıkararak müvekkil memnuniyetimizi arttırdık.