Kira tespit davası açma süresi ne kadardır?

Kira tespit davasında kira bedeli nasıl belirlenir?

Kira tespit davasında bilirkişi incelemesi yapılır mı?

Kira tespit davası sırasında kiracı kira ödemeye devam eder mi?

Kira tespit davası kararı ne zaman yürürlüğe girer?

Emekli olduktan sonra çalışma durumunda emekli maaşında bir kesinti olur mu?

Konkordato sürecinde komiserin tarafsızlık ilkesini nasıl sağlaması beklenmektedir?

Kira tespit davası sonucunda belirlenen kira geriye dönük olarak uygulanabilir mi?

Kira tespit davası açan taraf hangi belgeleri sunmalıdır?

Kira tespit davası açıldığında uzlaşma mümkün müdür?

Kira tespit davası ile kira artış oranı nasıl belirlenir?

Satıcının aleyhine oluşan kur farkı nedir ve nasıl hesaplanır?

Kur farkından doğan zararlar, sözleşmede yer almıyorsa satıcıya yansıtılabilir mi?

Satıcının aleyhine oluşan kur farkı gider olarak muhasebeleştirilebilir mi?

Kur farkı zararlarının önlenmesi için satıcı hangi önlemleri alabilir?

Kur farkı nedeniyle satıcı ek ödeme talep edebilir mi veya alıcıyla anlaşma sağlayabilir mi?

İş kazası sonrası işverenin hukuki sorumlulukları nelerdir?

İş kazası bildirim süresi ne kadardır ve kim tarafından yapılmalıdır?

İş kazası geçiren çalışanın hakları nelerdir?

İş kazası tazminatı nasıl hesaplanır ve hangi koşullarda talep edilir?

İş kazası nedeniyle açılacak dava süreçleri nelerdir ve hangi belgeler gereklidir?

Muvazaalı işlem nedir ve hangi durumlarda ortaya çıkar?

Muvazaalı işlemler hukuken geçerli midir?

Muvazaalı işlemlerin ispatı nasıl yapılır?

Muvazaalı işlemler sonucunda zarar gören üçüncü kişiler hangi haklara sahiptir?

Muvazaalı işlemler iptal edilebilir mi ve dava süreci nasıl işler?

Trafik para cezasına nasıl ve hangi sürede itiraz edilebilir?

Trafik cezasına itiraz etmek için hangi belgeler gereklidir?

Trafik cezasına itiraz başvurusu nereye yapılır?

Kiraya veren, kira sözleşmesi bitmeden kiracıyı nasıl tahliye edebilir?

Trafik cezasına itiraz başvurusu sürecinde ne kadar süre içinde sonuç alınır?

Trafik cezasına itirazın reddedilmesi durumunda ne yapılabilir?

Kiraya verilen taşınmazın tahliyesi hangi durumlarda talep edilebilir?

Kiraya verilen taşınmazın tahliyesi için yasal süreç nasıl işler?

Kiracının kira ödememesi durumunda tahliye davası ne zaman açılabilir?

Kiracıya tahliye ihtarnamesi nasıl ve ne zaman gönderilmelidir?

Boşanma sürecinde çocuğun velayeti nasıl belirlenir?

Velayet davasında çocuğun görüşü ne kadar önemlidir?

Velayet hakkı anne veya babadan alınabilir mi? Hangi durumlarda alınır?

Ortak velayet nedir ve hangi koşullarda uygulanır?

Velayet hakkı olmayan ebeveynin çocukla kişisel ilişki kurma hakkı nasıl düzenlenir?

Miras paylaşımı nasıl yapılır ve yasal mirasçılar kimlerdir?

İş yerinde iş güvenliği ihlali durumunda işverenin ve işçinin sorumlulukları nelerdir?

Miras paylaşımında saklı pay nedir ve kimlere aittir?

Mirasçılar arasında anlaşmazlık olduğunda miras nasıl bölüşülür?

Miras paylaşımında mirasçılardan biri mirastan feragat edebilir mi ve bu durumda ne olur?

Mirasın reddi (reddi miras) nedir ve hangi sürede yapılmalıdır?

Tüketici, ayıplı mal veya hizmetle karşılaştığında hangi haklara sahiptir?

Tüketici şikayeti nasıl ve nereye yapılır?

Tüketici, aldığı ürünü kaç gün içinde iade edebilir?

Garanti süresi dolan bir ürün için tüketici hakları nelerdir?

Tüketici hakem heyetine başvuru süreci nasıl işler?

Sözleşme ihlali nedir ve hangi durumlarda gerçekleşir?

İşyeri kira sözleşmesinin sona ermesi durumunda kiracı hangi haklara sahiptir?

Sözleşme ihlali durumunda tarafların hakları nelerdir?

Sözleşme ihlali nedeniyle tazminat talep edilebilir mi?

Sözleşme ihlali durumunda dava süreci nasıl işler?

Sözleşmenin feshi hangi durumlarda mümkündür ve fesih süreci nasıl işler?

Çalışanların performans düşüklüğü durumunda işverenin yasal hakları nelerdir?

Şirket içi haksız rekabet nasıl önlenir ve bu durumda ne gibi yaptırımlar uygulanabilir?

İş yerinde mobbing (psikolojik taciz) iddiaları nasıl kanıtlanır ve hukuki süreci nasıl işler?

İşverenin işçiyi haklı nedenle işten çıkarması hangi durumlarda mümkündür?

İş yeri devri durumunda çalışanların hakları nasıl korunur?

Şirket ortaklarının kâr paylaşımında anlaşmazlık yaşaması durumunda hukuki çözüm yolları nelerdir?

Şirket içi mali usulsüzlükler tespit edilirse, işverenin izleyebileceği yasal adımlar nelerdir?

Çalışanların fazla mesai ücretleri ödenmediğinde ne gibi yasal haklar doğar?

Emeklilik yaşı nasıl belirlenir ve hangi şartlar sağlandığında emekli olunabilir?

Emeklilik için gerekli prim gün sayısı nedir ve bu sayı nasıl hesaplanır?

Emeklilik maaşı hesaplanırken hangi kriterler dikkate alınır?

Erken emeklilik şartları nelerdir ve kimler erken emeklilikten yararlanabilir?

Emekli maaşı artırımı nasıl yapılır ve hangi faktörlere bağlıdır?

Yurtdışında çalışanların Türkiye’de emekli olma hakları nelerdir?

Emekli maaşı bağlanma süresi ne kadar sürer ve bu süreç nasıl işler?

Malulen emeklilik için hangi şartlar gereklidir ve kimler başvurabilir?

Emeklilik başvurusunda gerekli belgeler nelerdir ve nasıl başvuru yapılır?

Kiracı, ev sahibine tazminat davası açabilir mi ve hangi durumlarda bu hakka sahiptir?

Ev sahibi, kendisi oturmak istediği gerekçesiyle kiracıyı tahliye edebilir mi?

Kademeli emeklilik nedir ve kimleri kapsar?

Konkordato sürecinde alacaklı eşitliğini bozucak şekilde sulh anlaşmalari yapılabilir mi?

Konkordato komiserinin görevleri ve yetkileri nelerdir?

Konkordato komiserinin alacaklılar kuruluyla olan iletişim sorumlulukları nelerdir?

Konkordato komiserinin mahkemeye sunmakla yükümlü olduğu raporların içeriği ne olmalıdır?

İhtiyaç sebebi ile tahliye davasında tek taşınmaz bulunması halinde tahliye edilebilir mi

Sözleşmelerde aldatma durumunda hangi yasal düzenlemelere başvurulabilir?

Milletlerarası yetki sözleşmelerinin geçerlilik şartları nelerdir?

Gabin iddiasında bulunmak için hangi yasal süreler dikkate alınmalıdır?

Milletlerarası derdestlik itirazı mümkün mü?

Bilirkişinin soyut verilerle rapor hazırlamasi durumunda bu rapor geçerli olur mu?

Türk Ticaret Kanunu çerçevesinde anonim şirketlerde yönetim kurulu üyelerinin görevleri nelerdir

Türk Ticaret Kanunu'na göre, anonim şirketlerde yönetim kurulu üyelerinin sorumlulukları nelerdir ve bu sorumlulukları ihlal etmeleri durumunda karşılaşabilecekleri yasal yaptırımlar nelerdir

Anonim şirketlerde yönetim kurulu üyelerinin şirketi temsil etme yetkisi nasıl düzenlenmiştir ve bu yetkinin sınırları nelerdir

Türk Ticaret Kanunu kapsamında, anonim şirketlerde yönetim kurulu üyelerinin seçimi, görev süreleri ve görevden alınma koşulları nasıl belirlenmiştir?

Yönetim kurulu üyelerinin bireysel ve müteselsil sorumluluğu arasındaki fark nedir ve hangi durumlarda hangi sorumluluk türü uygulanır

Yönetim kurulu üyelerinin sorumluluk sigortası nedir ve bu sigorta türünün avantajları ve dezavantajları nelerdir?

Anonim şirketlerde yönetim kurulu üyelerinin sorumluluğunun sınırları nelerdir ve hangi durumlarda sorumluluktan kurtulabilirler

türk ticaret kanunu uyarınca anonim şirketlerde yönetim kurulu üyelerinin sorumlulukları ile limited şirketlerdeki müdürler arasındaki fark nedir

Bir şirkette görevli mağaza çalışanlarının yaka kartı takıyor olmaları kişisel verileri ihlal eder mi?

Yaka kartında yer alan bilgiler, üçüncü şahıslar tarafından kötüye kullanılırsa işveren bundan sorumlu tutulabilir mi

Yaka kartı uygulaması, belirli sektörler veya iş kolları için zorunlu bir uygulama mıdır, yoksa tamamen işverenin inisiyatifinde midir

Çalışanlar, yaka kartı takmayı reddederlerse işveren ne gibi yaptırımlar uygulayabilir ve bu durum iş akdinin feshine kadar gidebilir mi?

akit bedeli arasında fark bulunduğu, ancak murisin tek oğlu olan davalı ...'ın evlenme aşamasında kız tarafının talep etmesi üzerine evliliği sağlamak amacı ile dava konusu taşınmazı davalı oğluna temlik ettiği, miras bırakanın davalı oğlunun evlenmesini sağlamak amacı ile taşınmazı temlik ettiğinin açık olduğu, 01.04.1974 tarihli İçtihadı Birleştirme Kararının miras bırakanın diğer mirasçılardan mal kaçırmak amacı ile esasen bağışlamak isterken, tapu memuru önünde iradesini satış şeklinde açıklaması hâlinde uygulanabileceği, miras bırakanın mal kaçırmayı amaçladığından söz etme olanağının olmadığı, bedeller arasındaki aşırı oransızlığın tek başına muvazaanın kanıtı olamayacağı gerekçesiyle istinaf talebinin kabulüne, ... Asliye Hukuk Mahkemesinin kararının kaldırılarak davanın reddine karar verilmiştir.Özel Daire Bozma Kararı:10. Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacılar vekili temyiz isteminde bulunmuştur.11. Yargıtay 1. Hukuk Dairesinin 18.04.2019 tarihli ve 2018/2587 E., 2019/2809 K. sayılı kararı ile;“…Eldeki davada, tapu kayıt maliki davalı ... posta ile gönderdiği cevap dilekçesinde; kardeşi olan mirasbırakanın dava konusu taşınmazı bedel almaksızın devrettiğini, mirasbırakanın bu durumu kendisine bizzat söylediğini, diğer davalı ...’in evin tek oğlu olması nedeniyle taşınmazın bedelsiz olarak devredildiğini, kendisinin de emanetçi olduğunu, taşınmazın devri sırasında bedel ödemediğini, gerçek bir satış olmadığını beyan etmiş, ön inceleme duruşmasında da beyanlarını tekrarlamıştır.Davalı ... ise, cevap dilekçesinde her iki satışın da bedeli karşılığında yapıldığını savunduktan sonra, ön inceleme duruşmasında savunmasını kısmen değiştirerek ikinci temlikin bedelsiz yapıldığını kabul etmiştir.Davacı tanıkları; mirasbırakanın temlik tarihinde mal satmayı gerektirecek bir ihtiyacının bulunmadığını, davalı ...’in de nakliyecilik yaptığını ve alım gücünün olmadığını, her iki temlikin de bedelsiz olarak yapıldığını bildirmişlerdir.Dosya kapsamındaki tüm deliller bir bütün halinde değerlendirildiğinde, mirasbırakan tarafından yapılan temlikin mirastan mal kaçırma amaçlı ve muvazaalı olduğu, ikinci temlikin de bedelsiz yapıldığı sonucuna varılmaktadır.Hal böyle olunca, davanın kabulüne karar verilmesi gerekirken yanılgılı değerlendirme ile yazılı şekilde karar verilmesi doğru değildir…” gerekçesiyle karar bozulmuştur.Direnme Kararı:12. ... Bölge Adliye Mahkemesi 1. Hukuk Dairesinin 25.09.2019 tarihli ve 2019/1594 E., 2019/1626 K. sayılı kararı ile; davacı tanık beyanları ve dosya kapsamındaki tüm deliller birlikte değerlendirildiğinde, miras bırakan tarafından yapılan temlikin mirastan mal kaçırmak amaçlı olmadığı, miras bırakanın asıl irade ve amacının tek oğlu olan davalı ...'ın evlenme aşamasında kız tarafının talep etmesi üzerine evliliği sağlamak amacıyla dava konusu taşınmazı davalı oğluna temlik ettiği sonucuna varıldığı gerekçesiyle direnme kararı verilmiştir.Direnme Kararının Temyizi:13. Direnme kararı süresi içinde davacılar vekili tarafından temyiz edilmiştir.II. UYUŞMAZLIK14. Direnme yolu ile Hukuk Genel Kurulu önüne gelen uyuşmazlık; davalılar arasında yapılan ikinci temlikin bedelsiz olduğu hususunun davalıların kabulünde olduğu eldeki dava dosyasında miras bırakan tarafından davalı oğlu ...’a satış suretiyle yapılan ilk temlikin diğer mirasçılardan mal kaçırma amaçlı ve muvazaalı olup olmadığı noktasında toplanmaktadır.III. GEREKÇE15. Dava, muris muvazaası hukuksal nedenine dayalı tapu iptali ve tescil istemine ilişkindir.16. Uyuşmazlığın çözümü bakımından öncelikle ilgili yasal düzenleme ve kavramların açıklanmasında yarar vardır.17. Muvazaa kavramı, Türk Hukuk Lûgatında; ‘‘Anlaşmalı saptırma gerçek dışı durumlara gerçekmiş niteliğini kazandırma işlemi. Hukuksal bir işlem konusunda gerçek duruma aykırılıkta birleşilerek yapılan ortak açıklama (beyan) ya da ortaya konulan belgedir. Danışıklı işlem’’ şeklinde tanımlanmıştır (Türk Hukuk Lûgatı, Türk Hukuk Kurumu, Cilt I, Ankara 2021, s. 819).18. Muvazaa, pozitif hukukumuzda 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu'nun 19. (mülga 818 sayılı Borçlar Kanunu'nun 18.) maddesinde düzenlenmiş ve anılan maddenin birinci fıkrasında;"Bir sözleşmenin türünün ve içeriğinin belirlenmesinde ve yorumlanmasında, tarafların yanlışlıkla veya gerçek amaçlarını gizlemek için kullandıkları sözcüklere bakılmaksızın, gerçek ve ortak iradeleri esas alınır" hükmüne yer verilmiştir.19. Buna göre muvazaa; tarafların üçüncü kişileri aldatmak amacı ile ve fakat kendi gerçek iradelerine uymayan ve aralarında hüküm ve sonuç doğurmayan bir görünüş yaratmak hususunda anlaşmaları, şeklinde tanımlanabilir.20. Muvazaa daha çok sözleşmenin yorumuyla ilgili olduğundan, öğreti ve uygulamada kapsamlı olarak incelenmiş ve belirli kurallara bağlanmıştır. Gerek öğretide ve gerekse uygulamada muvazaa, mutlak ve nispi muvazaa olarak iki gruba ayrılmaktadır; mutlak muvazaada taraflar herhangi bir hukukî işlem yapmayı (oluşturmayı) istemezler, yalnız görünüşte bir hukukî işlem için gerekli irade açıklamasında bulunurlar; nispi muvazaada ise taraflar gerçekten belli bir hukukî işlem yapmak isterler, ancak onu saklamak amacıyla, bir başka hukukî işlemin kurulduğu görüşünü yaratmak üzere irade açıklamasında bulunurlar.21. Taraflar ister yalnız bir görünüş yaratmayı, ister ikinci bir gizli işlem yapmayı arzu etmiş olsunlar, görünüşteki (zahiri) işlem tarafların gerçek iradelerine uymadığından, ilke olarak herhangi bir sonuç doğurmaz. Muvazaada görünüşteki işlemin her türlü hukukî sonuçtan yoksun olması, tarafların ortak iradelerinin bu yolda olmasından kaynaklanmaktadır.22. Eldeki davanın konusunu oluşturan ve “muris muvazaası” olarak isimlendirilen muvazaa türünün ise Türk Hukukunda büyük bir yeri ve önemi vardır. Muvazaa davalarının büyük bölümü muris muvazaasına ilişkin bulunmaktadır.23. Az yukarıda açıklanan Türk Borçlar Kanunu’nun genel hükmü dışında muris muvazaasına ilişkin bir düzenleme kanunlarımızda yer almamaktadır. Muris muvazaası kaynağını

1. Dava Türü:
Muvazaalı İşlemin İptali Davası

2. Temel Olaylar:
- Davacı tarafından gerçekleştirilen bir taşınmazın devri işleminin, miras bırakanın gerçek iradesine aykırı olarak muvazaalı bir şekilde yapıldığı iddiası.
- Miras bırakana, yalnızca tek oğlunun evlenme aşamasında taşınmazı devrettiği gerekçesiyle, diğer mirasçılardan mal kaçırma amacı taşımadığına dair savunma.

3. Hukuki Sorunlar:
- Miras bırakanın muvazaa amacı ile işlem yapıp yapmadığının belirlenmesi.
- Elde edilen taşınmazın devri sırasında gerçek iradenin tespiti ve muvazaalı işlemin geçerliliği.
- Uyuşmazlığın çözümü için yasal düzenlemelerin ve içtihatların dikkate alınması.

4. Uyuşmazlık Konuları:
- İkinci temlik işleminin bedelsiz olup olmadığı ve bu bağlamda mirasçılara mal kaçırma amacıyla yapılan ilk temlikin geçerliliği.
- Tarafların yaptıkları hukuki işlemlerin gerçek niyetlerine göre değerlendirilmesi.

5. Talepler:
- Muvazaalı işlemin iptali ve tescili talep edilmektedir.

konusunda ihtilaf bulunmayan eldeki davada, 02.04.2018 tarihinden iş sözleşmesinin feshedildiği tarihe kadar olan dönem yönünden davalı ile dava dışı şirketler arasındaki hukuki ilişkinin muvazaaya dayanıp dayanmadığı; buradan varılacak sonuca göre 02.04.2018 tarihinden sonrası için davacının kendi ücretine göre tazminat ve alacaklarının belirlenerek hüküm altına alınmasının ve bu dönem için ilave tediye alacak talebinin reddinin gerekip gerekmediği noktasında toplanmaktadır.D. Gerekçe1. İlgili Hukuk1. 4857 sayılı İş Kanunu'nun (4857 sayılı Kanun) 2 nci maddesi.2. 6772 sayılı Devlet ve Ona Bağlı Müesseselerde Çalışan İşçilere İlave Tediye Yapılması ve 6452 sayılı Kanun'la 6212 sayılı Kanun'un 2 nci maddesinin Kaldırılması Hakkında Kanun'un (6772 sayılı Kanun) 1 vd. maddeleri,3. 5393 sayılı Belediye Kanunu'nun (5393 sayılı Kanun) 14, 67 ve 70 inci maddeleri.4. 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu'nun (5216 sayılı Kanun) 26 ncı maddesi.5. 696 sayılı Olağanüstü Hâl Kapsamında Bazı Düzenlemeler Yapılması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname'nin (696 sayılı Kanun Hükmünde Kararname) 83 ve 136 ncı maddeleri.6. 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararname'nin 696 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile eklenen Ek 20 nci maddesi.7. Alt İşverenlik Yönetmeliği'nin (Yönetmelik) 3, 4, 11 ve 12 nci maddeleri.8. İl Özel İdareleri, Belediyeler ve Bağlı Kuruluşları ile Bunların Üyesi Olduğu Mahalli İdare Birliklerinin Personel Çalıştırmasına Dayalı Hizmetlerinin Gördürülmesine İlişkin Usul ve Esaslar2. Değerlendirme1. Uyuşmazlığın çözümü için öncelikle konuyla ilgili kavramları ve mevzuat hükümlerini incelemekte yarar bulunmaktadır.2. Asıl işveren-alt işveren ilişkisi 4857 sayılı Kanun’un "Tanımlar" başlıklı 2 nci maddesinde düzenlenmiştir.3. Anılan madde uyarınca “...Bir işverenden, işyerinde yürüttüğü mal veya hizmet üretimine ilişkin yardımcı işlerinde veya asıl işin bir bölümünde işletmenin ve işin gereği ile teknolojik nedenlerle uzmanlık gerektiren işlerde iş alan ve bu iş için görevlendirdiği işçilerini sadece bu işyerinde aldığı işte çalıştıran diğer işveren ile iş aldığı işveren arasında kurulan ilişkiye asıl işveren-alt işveren ilişkisi denir".4. Bu hükme göre asıl işveren-alt işveren ilişkisinin varlığından söz edebilmek için iki ayrı işverenin olması, mal veya hizmet üretimine dair bir işin varlığı, işçilerin sadece asıl işverenden alınan iş kapsamında çalıştırılması ve tarafların muvazaalı bir ilişki içine girmemeleri gerekmektedir. Kanuna uygun biçimde asıl işveren-alt işveren ilişkisi kurulmuş ise asıl işveren, alt işveren işçilerinin Kanundan, iş sözleşmesinden ve alt işverenin taraf olduğu bir toplu iş sözleşmesi bulunması hâlinde bundan doğan yükümlülüklerden işçilere karşı alt işveren ile birlikte sorumlu olacaktır.5. İş Kanunu uyarınca çıkarılan Yönetmeliğin 4 üncü maddesi uyarınca asıl işveren-alt işveren ilişkisinin kurulabilmesi için asıl işverenin işyerinde mal veya hizmet üretimi işlerinde çalışan kendi işçileri de bulunmalı, alt işverene verilen iş, işyerinde mal veya hizmet üretiminin yardımcı işlerinden olmalıdır. Yönetmeliğin 3 üncü maddesinin (c) bendinde asıl iş, “Mal veya hizmet üretiminin esasını oluşturan iş”; yardımcı iş ise aynı maddenin (ğ) bendinde, “İşyerinde yürütülen mal veya hizmet üretimine ilişkin olmakla beraber doğrudan üretim organizasyonu içerisinde yer almayan, üretimin zorunlu bir unsuru olmayan ancak asıl iş devam ettikçe devam eden ve asıl işe bağımlı olan iş” şeklinde tanımlanmıştır.6. İş Kanunu’nun 2 nci maddesinin altı ve yedinci fıkralarına ilişkin değişiklik önergesinin gerekçesinde yardımcı işlerin herhangi bir sınırlama olmaksızın alt işverenlere verilebileceği belirtilmiştir. Gerek İş Hukuku öğretisinde gerek Yargıtay uygulamasında yardımcı işlerde alt işveren ilişkisinin, muvazaa oluşturmamak kaydıyla bir koşul veya sınırlama söz konusu olmaksızın kurulabileceği kabul edilmektedir (Sarper Süzek, İş Hukuku, 19. Baskı, ... 2020, s. 161).7. Asıl işin bölünerek alt işverene verilmesi durumunda ise verilen iş, işletmenin ve işin gereği ile teknolojik nedenlerle uzmanlık gerektiren bir iş olmalıdır. Öte yandan alt işveren, üstlendiği iş için görevlendirdiği işçilerini sadece o işyerinde aldığı işte çalıştırmalıdır. Ayrıca alt işveren daha önce o işyerinde çalıştırılan bir kimse olmamalıdır. Ne var ki, daha önce o işyerinde çalıştırılan işçinin bilahare tüzel kişi şirketin ya da adi ortaklığın hissedarı olması, alt işveren ilişkisi kurmasına engel teşkil etmez.8. Görüldüğü üzere İş Kanunu’nun alt işveren ilişkisini düzenleyen maddelerinde asıl işveren-alt işveren ilişkisinin tanımı yapılmış, bazı yasak ve sınırlamalar getirilmiş, bu yasak ve sınırlamalar ile genel olarak muvazaa hâllerinde bu işçilerin başlangıçtan itibaren asıl işverenin işçileri sayılacağı hükme bağlanmıştır.9. Öte yandan mülga 818 sayılı Borçlar Kanunu’nun (818 sayılı Kanun) 18 inci maddesi ile aynı doğrultuda düzenlenen 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’nun (6098 sayılı Kanun) 19 uncu maddesi uyarınca bir sözleşmenin türünün ve içeriğinin belirlenmesinde ve yorumlanmasında, tarafların yanlışlıkla veya gerçek amaçlarını gizlemek için kullandıkları sözcüklere bakılmaksızın gerçek ve ortak iradeleri esas alınır ve borçlu, yazılı bir borç tanımasına güvenerek alacağı kazanmış olan üçüncü kişiye karşı bu işlemin muvazaalı olduğu savunmasında bulunamaz.10. Türk Hukuk Lûgatında muvazaanın, “Anlaşmalı saptırma, gerçek dışı durumlara gerçekmiş niteliğini kazandırma işlemi; hukuksal bir işlem konusunda gerçek duruma aykırılıkta birleşilerek yapılan ortak açıklama (beyan) ya da ortaya konulan belge; danışıklı işlem” (Türk Hukuk Lûgatı Türkçe-Türkçe Cilt I, Ankara 2021, s.819) şeklinde yapılan tanımından hareketle muvazaa, tarafların üçüncü kişileri aldatmak amacı ile ve fakat kendi gerçek iradelerine uymayan ve aralarında hüküm ve sonuç doğurmayan bir görünüş yaratmak hususunda anlaşmaları olarak ifade edilebilir.11. Başka bir deyişle irade açıklamasında bulunan taraflar bu açıklamanın sonuç doğurmaması konusunda

1. Dava Türü:
Muvazaalı İşlemin İptali Davası

2. Temel Olaylar:
- İş sözleşmesinin feshedildiği tarih öncesinde davalı ile dava dışı şirketler arasındaki hukuki ilişkinin muvazaaya dayanıp dayanmadığına dair tartışmalar.
- Muvazaalı ilişkiler veya işlemler sonucunda davacının tazminat ve alacak taleplerinin belirlenmesi gerekliliği.

3. Hukuki Sorunlar:
- Muvazaalı ilişkilerin varlığı ve bunun hukuki sonuçları.
- Davacının tazminat taleplerinin geçerliliği ve ilgili mevzuat ışığında inceleme yapmak.

4. Uyuşmazlık Konuları:
- Davalı ile dava dışı şirketler arasındaki hukuki ilişki ve muvazaa tespiti.
- Davacının alacakları ile ilgili taleplerinin reddine yönelik hukuki dayanakların varlığı.

5. Talepler:
- Davacının alacaklarının belirlenmesi ve hüküm altına alınması.
- İlaveten tediye alacak talebinin reddi noktasında karar verilmesi.

1. Dava Türü:
Muvazaalı İşlemin İptali Davası

2. Temel Olaylar:
- Davalı ile dava dışı şirketler arasındaki ilişkilerin muvazaaya dayanıp dayanmadığına ilişkin ihtilaf.
- 02.04.2018 tarihinde iş sözleşmesinin feshedildiği tarihe kadar olan dönem için tazminat ve alacakların belirlenmesi gerekliliği.
- İşten ayrılma sürecinin hukuki geçerliliği ve buna bağlı olarak davacının uğradığı zararlar üzerinde yapılan tartışmalar.

3. Hukuki Sorunlar:
- Davalı ile dışındaki şirketler arasındaki ilişki ve bunun muvazaalı olup olmadığı.
- İş Kanunu'na uygun asıl işveren-alt işveren ilişkilerinin tanımlanması.
- Tazminat ve ek tediye alacak talebinin reddinin gerekçeleri.
- Muvazaalı işlem ile ilgili yasaların ve içtihatların uygulanması.

4. Uyuşmazlık Konuları:
- Muvazaanın varlığı ve bunun ispat yükü.
- İş sözleşmesinin feshinin hukuki geçerliliği ve sonuçları.

5. Talepler:
- Muvazaalı işlem nedeniyle tazminat talebi.
- Alacakların belirlenerek hüküm altına alınması, ek tediye alacak talebinin reddedilmesi.

ile kanıtlayabileceği HUMK’nun 288 ve 290. maddelerinde hüküm altına alınmıştır. Muvazaa iddiasında bulunan muvazaalı olduğunu ileri sürdüğü sözleşmenin tarafı değil ise, muvazaayı her türlü delil ile kanıtlayabilir.Somut olayda davacı, davalının murisleri ile Serik Noterliği’nde 18.07.1994 tarihinde re’sen düzenlenen satış vaadi sözleşmesine dayanmıştır. Tapu kaydından, ... parsel sayılı taşınmazın ./. payının satış vaadi sözleşmesinin borçlusu ve davalıların murisi H.. K..’ın adına kayıtlı olduğu anlaşılmaktadır. Keşif sırasında dinlenen davalı Ş..’nin eşi olan davacı tanığı, taşınmazın davacı tarafından muris H..’den satın alındığını beyan etmiştir. Davada muvazaa iddiasında bulunan davalı A.., satış vaadi sözleşmesinde satışı vaat eden H.. K..’ın mirasçısı, başka bir deyişle bu kişinin halefidir. Muvazaa iddiasını 18.07.1994 tarihinde noterde re’sen düzenlenen sözleşmeye karşı ileri sürdüğünden, bu iddiasını HUMK’nun 288 ve 290. maddeleri uyarınca aynı nitelikte bir belge ile kanıtlaması gerekir. Sözleşme, aynı yasanın 293. maddesinde sözü edilen yakın akrabalar arasında yapılmış olsa bile, muvazaa iddiası ancak yazılı delille kanıtlanabilir. Nitekim, 05.02.1947 tarihli ve 20/6 sayılı Yargıtay İçtihatları Birleştirme Kararında bu görüşten hareketle iddianın yazılı delille kanıtlanabileceği ilkesi benimsenmiştir. Somut uyuşmazlıkta, muvazaa iddiasında bulunan davalı tanık beyanlarına dayanmış, taraflar arasında muvazaa iddiasını kanıtlayan yazılı bir belge sunmadığı gibi, resmi biçimde yapılan satış vaadi sözleşmesinin geçersizliğini kanıtlar nitelikte delil de ileri sürmemiştir. Mahkemece, davanın kabulü gerekirken reddine karar verilmesi doğru görülmemiş, bu sebeple kararın bozulması gerekmiştir...)gerekçesiyle bozularak dosya yerine geri çevrilmekle, yeniden yapılan yargılama sonunda; mahkemece önceki kararda direnilmiştir.TEMYİZ EDEN : Davacı vekiliHUKUK GENEL KURULU KARARIHukuk Genel Kurulu’nca incelenerek direnme kararının süresinde temyiz edildiği anlaşıldıktan ve dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra gereği görüşüldü:Dava, gayrimenkul satış vaadi sözleşmesine dayalı tapu iptali ve tescili istemine ilişkindir.Mahkemenin; tarafların kardeş oldukları, davacıya babası tarafından taşınmazın 1/2 payı gayrimenkul satış vaadi sözleşmesi ile satılmış olmasına rağmen işlemin muvazaalı olduğu, karşılığında bir bedel ödenmediği, satış bedeli ile taşınmazın gerçek değeri arasında orantısızlık bulunduğu gerekçesiyle davanın reddine dair verdiği karar; Özel Daire’ce yukarıda açıklanan nedenlerle bozulmuş; Yerel Mahkemece, muvazaa iddiasının her türlü delille ispat edilebileceği gerekçesi ile önceki kararda direnilmiştir.Direnme kararını davacı vekili temyiz etmiştir.Direnme yoluyla Hukuk Genel Kurulu önüne gelen uyuşmazlık; eldeki davada, muvazaanın yazılı delille mi yoksa her türlü delille mi kanıtlanması gerektiği; burada varılacak sonuca göre somut uyuşmazlıkta bu iddianın kanıtlanıp kanıtlanmadığı, noktalarında toplanmaktadır.Uyuşmazlığın çözümü için öncelikle “muvazaa ”kavramının irdelenmesinde yarar vardır:Muvazaa, en basit tanımıyla, bir sözleşmenin taraflarının, üçüncü kişilerden gerçek durumu gizleyerek, onları aldatmak maksadıyla, gerçek iradelerine uymayan ve kendi aralarında geçerli olmayan bir hususta anlaşmalarıdır. Bu şekilde yapılan işlemlere de, muvazaalı işlemler adı verilir (Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’nun 09.02.2005 gün 2005/1-19 E., 2005/42 K.; 16.6.2010 gün, 2010/1-281 E., 2010/323 K.sayılı ilamları).Muvazaada, daima görünüşte var olan, ancak taraflarca gerçekte asla istenmeyen, salt üçüncü kişilere yanlış kanaat verip onları aldatmak amacıyla yapılmış bir hukuki işlem ile, bu işlemin aralarında geçerli olmadığına ilişkin bir muvazaa anlaşması mevcuttur. Bazı durumlarda, buna ek olarak, tarafların gerçek iradelerine uygun olan (tarafların gerçekte istedikleri), ancak, çeşitli nedenlerle görünen işlemin arkasına sakladıkları bir gizli işlem daha bulunur. Taraflar arasında bir gizli işlemin bulunup bulunmadığına göre bakılarak, muvazaanın iki türünden söz edilir.Bunlardan ilki, tarafların, kendi aralarında geçerli herhangi bir hukuki işlem yapmak istemedikleri halde, salt üçüncü kişilere, aralarında bir hukuki işlem varmış gibi görünmek için işlem yapmaları hali olup, bu halde mutlak (basit) muvazaa söz konusu olur.Diğeri ise, nispi (mevsuf) muvazaa olup, sözleşmenin niteliğinde, konusunda, şartlarında ya da tarafların şahsında ortaya çıkabilir. Bu durumda, görünüşteki işlem tarafların gerçek iradesine uygun bulunmadığından, her koşulda geçersizdir. Gizli işlem ise, yasanın o işlem için öngördüğü şekil şartına ve ayrıca herhangi bir sözleşmenin geçerli olabilmesi için aradığı genel geçerlilik şartlarına uygun bulunduğu takdirde geçerli olabilecektir.Diğer taraftan, görünüşteki hukuki işlemin muvazaa nedeniyle geçersiz bulunduğu iddiası, hukuken korunması gereken bir hakkı bulunan üçüncü kişiler tarafından da ileri sürülebilir. Çünkü muvazaalı bir hukuki işlem ile üçüncü kişinin zarara uğratılması, ona karşı işlenmiş bir haksız fiil niteliğindedir.Görünüşteki işlemin geçerliliği ve ispatı bir şekle bağlı bulunsa bile, üçüncü kişiler muvazaa iddiasını tanık da dâhil olmak üzere her türlü delille ispat edebilirler. Esasen, üçüncü kişiye, tarafı olmadığı bir sözleşmedeki muvazaa olgusunu yazılı delille kanıtlama yükümü getirilmesine hukuken olanak da yoktur (Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’nun 02.10.2002 gün ve 2002/6-618 E.-659 K.; 24.02.2010 gün ve 2010/6-94 E. - 100 K. sayılı ilamları).Nitekim Yargıtay kararları ile istikrarlı şekilde uygulanan bu husus kanun koyucu tarafından da aynen benimsenerek 01.10.2011 tarihinde yürürlüğe giren 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 203/1-d maddesinde “Hukuki işlemlere ve senetlere karşı üçüncü kişilerin muvazaa iddiaları.”’ nın tanık delili ile ispatlanabileceği kabul edilmiştir.Somut olayda; davanın taraflarının kardeş olduğu, satış vaadi borçlusu H.. K..'ın ise tarafların ortak murisi olduğu, dava konusu taşınmazın H.. K.. tarafından

1. Dava Türü:
Muvazaalı İşlemin İptali Davası

2. Temel Olaylar:
- Davacı, davalının murisleriyle 18.07.1994 tarihinde re’sen düzenlenen gayrimenkul satış vaadi sözleşmesine dayanarak iptal davası açmıştır.
- Tarafların kardeş olduğu ve söz konusu taşınmazın miras bırakanın adına kayıtlı olduğu belirtilmiştir.
- Muvazaa iddiasında bulunan tarafın, iddiasını kanıtlayacak yazılı belge sunmadığı tespit edilmiştir.

3. Hukuki Sorunlar:
- Muvazaa iddiasının hangi delillerle kanıtlanması gerektiği konusunda uyuşmazlık bulunmaktadır.
- Taraflar arasındaki hukuki işlemin geçersiz olup olmadığının tespiti.
- Muvazaa kavramının tanımı ve unsurları, tarafların gerçek iradeleri ile muvazaalı işlem arasındaki uyumsuzluk.
- Üçüncü kişilerin haklarının korunması ve muvazaa iddialarının değerlendirilmesi.

4. Uyuşmazlık Konuları:
- Muvazaa iddiasının yazılı delille mi yoksa her türlü delille mi kanıtlanması gerektiği.
- Taraflar arasındaki anlaşmanın geçersizliği ve bu geçersizliğin hukuki sonuçları.

5. Talepler:
- Muvazaalı işlemin iptali ve tescili talepli davanın kabulü.

17. Hukuk Dairesi 2018/2470 E. , 2020/2138 K. "İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi Taraflar arasındaki muvazaaya dayalı tasarruf işleminin iptali davasının yapılan yargılaması sonunda; kararda yazılı nedenlerden dolayı davanın reddine dair verilen hükmün süresi içinde davacı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi, gereği düşünüldü: -K A R A R- Davacı vekili, davalı ...’ten alacaklı olduğunu, davalı borçlu aleyhine icra takiplerinin yapıldığını, takiplerin kesinleştiğini, davalı borçlunun vefat eden babasından kalan yerlerin kardeşlerine devrettiğinin tespit edildiğini, davalı borçlunun borçlar kanununun muvazaayı belirleyen hükmü kapsamında alacaklılara zarar verme kastı ile hareket ettiğini, ortada muris muvazaası olduğunu beyan ile muvazaalı işlemlerin iptali talep edilmiştir. Davalılar davanın reddini talep etmiştir. Mahkemece toplanan deliller ve tüm dosya kapsamına göre; davanın hak düşürücü süre yönünden reddine karar verilmiş, hüküm süresi içersinde davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir. Dava, Borçlar Kanunu'nun 19. maddesinde düzenlenen dava konusu işlemin danışıklı (muvazaalı) yapıldığı iddiasına dayalı tasarrufun iptali istemine ilişkindir. HMK'nin 33.maddesine göre Hakim, Türk hukukunu resen uygulamak zorundadır. Bir davada olayları belirtmek ve açıklamak taraflara, hukuki nitelendirme Hakime aittir. Bu nedenle tarafların hukuki nitelendirmeyi doğru yapmak zorunluluğu yoktur. Başka bir ifade ile Hakim, bildirilen hukuki sebeplerle bağlı olmayıp, hukuki sebebi kendiliğinden bulup uygulamakla sorumludur. Davacı vekili, dava dilekçesinde davalılar arasında yapılan danışıklı satış işleminin iptalini istemiştir. Dava dilekçesindeki ileri sürüşe ve yargılama sırasındaki sözlü ve yazılı açıklamalara göre davanın niteliği itibarıyla TBK'nın 19.maddesinde tanımını bulan muvazaa hukuksal nedenine dayalı iptal davası olduğu anlaşılmaktadır. Yüzeysel bakıldığında iptal davaları ile muvazaa davaları arasında bir benzerlik görülmekte ise de bu benzerlik her iki davanın güttüğü amaçtan öte gitmemektedir. İİK'nin 277. maddesinde sözü edilen iptal davaları borçlu tarafından geçerli olarak yapılmış bazı tasarrufların hükümsüz kılınması için açılırken, muvazaa davası borçlunun yaptığı tasarrufi işlemlerin gerçekte hiç yapılmamış olduğunu tespit ettirmeyi amaçlar. Kural olarak muvazaa nedeniyle hakları ihlal olunan ve zarar gören 3.kişiler tek taraflı veya çok taraflı hukuki işlemlerin geçersizliğini ileri sürebilirler. 3.kişinin danışıklı işlem ile hakkının zarar gördüğünün benimsenebilmesi için onun danışıklı işlemde bulunandan bir alacağının var olması ve bu alacağın ödenmesinin önlemek amacıyla danışıklı bir işlem yapılması gerekir. Davacının bu davadaki amacı alacağını tahsil edebilmek için muvazaa nedeniyle temelde geçersiz olan işlemin hükümsüzlüğünü sağlamaktır. Muvazaaya dayalı davalarda davacının icra takibine geçmesi ve aciz belgesi almasına gerek yoktur. Çünkü yukarıda açıklandığı gibi İİK'nun 277 ve izleyen maddelerinde iptal davasına konu tasarruflar özünde geçerli olmasına rağmen kanunun icra hukuku yönünden iptaline imkan verdiği tasarruflardır. Muvazaaya dayalı iptal davasında ise davacı muvazaalı işlemle kendisinin zararlandırıldığını ileri sürmektedir. İİK’nin 277 ve izleyen maddelerinde düzenlenen iptal davası açma hakkı davacının genel hükümlere, muvazaaya dayanarak dava açmasına engel değildir. Davacının iddiasını kanıtlaması halinde iddianın taşınmazın aynına ilişkin olmadığı, alacağın tahsiline yönelik bulunduğu da gözetilerek İİK'nın 283/1. maddesi kıyasen uygulanarak iptal ve tescile gerek olmaksızın davacının taşınmazların haciz ve satışını isteyebilmesi yönünden hüküm kurulması gerekecektir. BK'nun 19. maddesine göre muvazaa nedeniyle açılan iptal davalarında hak düşürücü zamanaşımı süresi uygulanmaz ve İİK'nın 277 vd.maddelerine göre açılan iptal davalarında aranılan aciz belgesi muvazaaya dayanan iptal davalarında aranmaz. Davacı vekili dava dilekçesinde açıkça muvazaa hukuksal nedenine dayandığından ve hak düşürücü süre eldeki davada uygulanmayacağından, davanın TBK'nin 19.maddesi gereğince değerlendirilmesi ve sonucuna göre karar verilmesi gerekirken davanın tasarrufun iptali davası olarak nitelendirilerek hak düşürücü süre nedeniyle davanın red edilmesi isabetli görülmemiştir. SONUÇ:Yukarıda açıklanan nedenlerle davacı vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün BOZULMASINA ve peşin alınan harcın istek halinde temyiz eden davacıya geri verilmesine, 26/02/2020 gününde oybirliğiyle karar verildi.

1. Dava Türü:
Muvazaalı İşlemin İptali Davası

2. Temel Olaylar:
- Davacı vekili, davalıdan alacaklı olduğunu ve bu alacakların tahsili için davalının muvazaalı işlemler yaptığını iddia etmektedir.
- Davalı borçlunun, vefat eden babasından kalan yerleri kardeşlerine devretmek suretiyle alacaklıları zarara uğratma kastıyla hareket ettiğine dair beyanlarda bulunulmuştur.
- Bu muvazaalı işlem nedeniyle davacının hakları zedelenmiştir.

3. Hukuki Sorunlar:
- Muvazaanın varlığının ispatı:
  a) Tarafların gerçek iradelerinin beyan edilen iradelerinden farklı olduğunun gösterilmesi
  b) Taraflar arasında muvazaa konusunda anlaşma bulunduğunun kanıtlanması
- Muvazaalı işlemin hukuki sonuçları:
  a) İşlemin geçersizliğinin tespiti
  b) Davacının alacaklarının tahsil edilebilmesi için gerekli olan hukuki süreçlerin belirlenmesi

4. Uyuşmazlık Konuları:
- Muvazaa ile ilgili olarak dava açma hakkının varlığı ve süresinin değerlendirilmesi
- Davanın niteliğinin tasarrufun iptali davası olarak mı yoksa muvazaaya dayalı iptal davası olarak mı nitelendirileceği

5. Talepler:
- Davacı vekili, muvazaalı işlemlerin iptalini talep etmekte ve bunun sonucunda alacaklarının tahsil edilmesini istemektedir.

incelendi gereği düşünüldü: -K A R A R- Davacı vekili dava dilekçesinde; davalı ...'in, davacı müvekkilinin ... İli, ... İlçesi, ... Semti 1252 ada, 1 parseli ve sonrasında da 1662 ada, 17 parseli satın aldırdığını, daha değerli başkaca bir arsanın alımı için iki gayrımenkulün satılması yönünde ona vekalet vermesi için ikna ettiğini, müvekkilinin vekaletnameyi verdiğini, kötü niyetli davalının vekaletnameyi aldıktan sonra gayrımenkullerden birini davalı borçlunun kızı dava dışı ... muvazaalı olarak düşük bir bedelle sattığını, 1662 ada, 17 parsel nolu arsayı da ortağı dava dışı ... aracılığı ile dava dışı 3. şahsa sattığını, satım bedellerini davacıya teslim etmediğini, arsa bedellerinin tahsilini teminen ... 16. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2010/139 E. sayılı ve ... 11. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2010/568 E. sayılı dosya ile alacak davası açıldığını, ilamların ... 17. ... Müdürlüğünün 2012/1427, 1429 ve 1430 esas sayılı dosyaları ile icraya konu edildiğini, davalı borçlu adına kayıtlı ... İli, ... İlçesi, ... Mah. 1949 ada, 7 Nolu parseli gayrımenkulü diğer davalı oğullarına 1/3 er hisse satış gösterildiğini beyan ederek, dava konusu taşınmazın BK madde 18 gereği borç miktarınca hacizlerine karar verilmesi, mümkün olmadığı taktirde gayrımenkullerin yargılama esnasında tespit edilecek değeri geçmemek kaydı ile davalıların karar tarihindeki ... takip dosyalarındaki toplam borç miktarınca tazminata mahkum edilmesine karar verilmesini talep ve dava etmiştir. Davalı ..., ... ve ... vekili cevap dilekçesinde özetle; öncelikle dava ön şartı itirazında bulunduklarını, satış işleminin gerçek olduğunu, borçlunun başka gayrimenkulleri olduğunu, alacaklıdan mal kaçırma kastı olmadığını belirterek davanın reddini talep etmiştir. Mahkemece; tüm dosya kapsamıyla dava tarihi itibariyle 2012/1429 ve 2012/1430 esas sayılı takip dosyaları yönünden tasarrufun iptali şartlarının mevcut olduğu ancak işlemiş faiz talebindeki fazlalık ve dava dışı alacaklının alacağının ödenmesi nedeniyle davalı borçlunun ... İlçesinde bulunan taşınmazları üzerindeki hacizlerin kalkması nedeniyle borçlunun acz hali sona erdiğinden tasarrufun iptali şartları yargılama sırasında ortadan kalktığından davanın reddine ve yargılama giderlerinin dava açılmasına sebebiyet veren davalılar üzerinde bırakılmasına karar verilmiş; hüküm, davacı ... vekili ve davalı ..., ... ve ... vekili tarafından temyiz edilmiştir. 1-Dava BK. 18. maddesine göre açılmış muvazaa nedenine dayalı iptal davasıdır. Bir davada taraflarca ileri sürülen maddi olguların hukuki değerlendirilmesini yapmak, uygulanacak yasa maddelerini bulmak ve uygulamak hakimin doğrudan görevidir. HMK'nin 33.maddesine göre Hakim, Türk hukukunu resen uygulamak zorundadır. Bir davada olayları belirtmek ve açıklamak taraflara, hukuki nitelendirme Hakime aittir. Bu nedenle tarafların hukuki nitelendirmeyi doğru yapmak zorunluluğu yoktur. Başka bir ifade ile Hakim, bildirilen hukuki sebeplerle bağlı olmayıp, nitelemeyi yapıp hukuki sebebi kendiliğinden bulup uygulamakla sorumludur. Dava dilekçesindeki açık bir şekilde muvazaa şeklindeki ileri sürüşe ve yargılama sırasındaki sözlü ve yazılı açıklamalara göre dava niteliği itibarıyla BK 18.maddesinde tanımını bulan muvazaa hukuksal nedenine dayalı iptal davasıdır. Yüzeysel bakıldığında iptal davaları ile muvazaa davaları arasında bir benzerlik görülmekte ise de bu benzerlik her iki davanın güttüğü amaçtan öte gitmemektedir. İİK 277. maddesinde sözü edilen iptal davaları borçlu tarafından geçerli olarak yapılmış bazı tasarrufların hükümsüz kılınması için açılır. Oysa muvazaa davası borçlunun yaptığı tasarrufi işlemlerin gerçekte hiç yapılmamış olduğunu tesbit ettirmeyi amaçlar. Kural olarak muvazaa nedeniyle hakları ihlal olunan ve zarar gören 3. kişiler tek taraflı veya çok taraflı hukuki işlemlerin geçersizliğini ileri sürebilirler. 3.kişinin danışıklı işlem ile hakkının zarar gördüğünün benimsenebilmesi için onun danışıklı işlemde bulunandan bir alacağının var olması ve bu alacağın ödenmesinin önlemek amacıyla danışıklı bir işlem yapılması gerekir. Davacının bu davadaki amacı alacağını tahsil edebilmek için muvazaa nedeniyle temelde geçersiz olan işlemin hükümsüzlüğünü sağlamaktır. Muvazaaya dayalı davalarda davacının ... takibine geçmesi ve aciz belgesi almasına gerek yoktur. Çünkü yukarıda açıklandığı gibi İİK 277 ve izleyen maddelerinde iptal davasına konu tasarruflar özünde geçerli olmasına rağmen kanunun ... hukuku yönünden iptaline imkan verdiği tasarruflardır. Muvazaaya dayalı iptal davasında ise davacı muvazaalı işlemle kendisinin zararlandırıldığını ileri sürmektedir. İİK 277 ve izleyen maddelerinde düzenlenen iptal davası açma hakkı davacının genel hükümlere, muvazaaya dayanarak dava açmasına engel değildir. Somut olayda davacı vekilinin, eldeki davayı, Borçlar Kanunu 18. maddesine dayalı olarak açmıştır. Bu nedenle mahkemece İ.İ.K 277 vd maddelerine göre dava nitelendirilemez. Davacının alacağı ilama dayalıdır. Alacak davası devam ederken davalı borçlu ... dava konusu gayrımenkulü elinden çıkararak diğer davalılar adına kaydettirmiştir. Davalılar davanın temeli olan alacakla ilgili olarak borçlu ... in menfi tespit davası açtığını savunmuşlardır. Aynı taşınmaz ile ilgili başka bir dosyada iptal kararı verilmiştir. O halde davacının Borçlar Kanunu'nun 18. maddesine göre muvazaa nedeni ile iptal davası açtığı kabul edilerek aciz belgesi aranmadan (kaldı ki davalının ... ilçesinde mevcut hissedarı olduğu taşınmaz/taşınmazların kıymetine göre davalının aciz halinde olduğu görülmektedir.) eldeki davanın görülmesini, öncelikle davalıların savunmasında bahsi geçen menfi tespit davasının davaya etkisi üzerinde de durularak toplanan ve toplanacak delillere göre karar verilmesi gerekirken yazılı olduğu şekilde karar verilmesi doğru değildir. 2- Bozma nedenine ve şekline göre davalılar vekilinin temyiz itirazlarının şimdilik incelenmesine gerek görülmemiştir. SONUÇ: Yukarıda (1) nolu bentte açıklanan nedenlerle, davacı vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün BOZULMASINA, (2) nolu bentte açıklanan nedenlerle davalılar vekilinin temyiz itirazlarının şimdilik incelenmesine yer olmadığına, peşin alınan harcın istek halinde temyiz eden davacı ve davalılara geri verilmesine 10.05.2017 tarihinde oybirliği ile karar verildi.

1. Dava Türü:
Muvazaalı İşlemin İptali Davası

2. Temel Olaylar:
- Taraflar arasında gerçekleştirilen gayrimenkul işlemlerinin muvazaalı olduğu iddia edilmektedir.
- Davacı, davalının mal kaçırmak amacıyla muvazaalı işlemler gerçekleştirdiğini ve bu işlemler neticesinde zarara uğradığını belirtmektedir.
- Davalı, işlemlerin gerçek olduğunu ve mal kaçırma kastının bulunmadığını öne sürmekte, bu durum taraflar arasında anlaşmazlık yaratmaktadır.

3. Hukuki Sorunlar:
- Muvazaanın varlığının ispatı:
  a) Davalıların gerçekten neyi amaçladıkları ile ortaya koydukları irade arasındaki farkın ispatı
  b) Taraflar arasında muvazaa hakkında bir anlaşmanın veya niyetin bulunup bulunmadığı
- Davacı alacaklarının korunması amacıyla muvazaa iddialarının değerlendirilmesi.

4. Uyuşmazlık Konuları:
- Muvazaa iddialarının geçerliliği ve tarafların gerçek iradelerinin belirlenmesi
- İşlemlerin hukuki sonuçları ve davalıların bu işlemler karşısındaki savunmalarının geçerliliği

5. Talepler:
- Muvazaalı işlemlerin iptali ve tapu kayıtlarının düzeltilmesi
- Zararın tazmini amacıyla davalıların tazminat ödemesine karar verilmesi

17. Hukuk Dairesi 2016/7645 E. , 2018/12628 K. "İçtihat Metni"MAHKEMESİ : Asliye Hukuk Mahkemesi Taraflar arasındaki tasarrufun iptali davasının yapılan yargılaması sonunda; kararda yazılı nedenlerden dolayı davanın reddine dair verilen hükmün süresi içinde davacılar vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi, gereği düşünüldü: K A R A R Davacı vekili; davacıların ortak murisi maktül ...'nin, dedesi olan davalı ... tarafından av tüfeği ile kasten vurularak katledildiğini, Asliye Hukuk Mahkemesinde davalıya karşı maddi ve manevi tazminat davası açıldığını, davalı ...'nin bu tazminat davasından kurtulmak için tüm mallarını diğer davalı ...’e sattığını, satışın muvazalı olduğunu, bu nedenle dava konusu taşınmazların tapusunun iptali ile tekrar davalı ... adına tesciline karar verilmesini talep etmiştir. Davalı ... vekili; davanın haksız ve yersiz açıldığını, devraldığı taşınmazların bedelini ödediğini, ortada muvazaa olmadığını, kötü niyetli olmadıklarını, satışın yasal ve hukuka uygun olduğunu savunarak davanın reddini istemiştir. Davalı ...; cevap dilekçesi sunmamıştır. Mahkemece, hukuki yarar yokluğu nedeniyle davanın usulden reddine dair verilen kararı davacılar vekili temyiz etmiştir. HMK'nin 33.maddesine göre Hakim, Türk hukukunu resen uygulamak zorundadır. Bir davada olayları belirtmek ve açıklamak taraflara, hukuki nitelendirme yapmak Hakime aittir. Bu nedenle tarafların hukuki nitelendirmeyi doğru yapmak zorunluluğu yoktur. Başka bir ifade ile Hakim, bildirilen hukuki sebeplerle bağlı olmayıp, hukuki sebebi kendiliğinden bulup uygulamakla sorumludur. Dava dilekçesindeki ileri sürüşe ve yargılama sırasındaki sözlü ve yazılı açıklamalara göre dava niteliği itibarıyla TBK'nın 19. maddesinde tanımını bulan muvazaa hukuksal nedenine dayalı iptal davasıdır. Yüzeysel bakıldığında İİK 277 ve devamında düzenlenen iptal davaları ile muvazaa davaları arasında bir benzerlik görülmekte ise de bu benzerlik her iki davanın güttüğü amaçtan öte gitmemektedir. İİK'nun 277.maddesinde sözü edilen iptal davaları borçlu tarafından geçerli olarak yapılmış bazı tasarrufların hükümsüz kılınması için açılır. Oysa muvazaa davası borçlunun yaptığı tasarrufi işlemlerin gerçekte hiç yapılmamış olduğunu tesbit ettirmeyi amaçlar. Kural olarak muvazaa nedeniyle hakları ihlal olunan ve zarar gören 3.kişiler tek taraflı veya çok taraflı hukuki işlemlerin geçersizliğini ileri sürebilirler. 3.kişinin danışıklı işlem ile hakkının zarar gördüğünün benimsenebilmesi için onun danışıklı işlemde bulunandan bir alacağının var olması ve bu alacağın ödenmesinin önlemek amacıyla danışıklı bir işlem yapılması gerekir. Davacının bu davadaki amacı alacağını tahsil edebilmek için muvazaa nedeniyle temelde geçersiz olan işlemin hükümsüzlüğünü sağlamaktır. Muvazaaya dayalı davalarda davacının icra takibine geçmesi ve aciz belgesi almasına gerek yoktur. Çünkü yukarıda açıklandığı gibi İİK 277 ve izleyen maddelerinde iptal davasına konu tasarruflar özünde geçerli olmasına rağmen kanunun icra hukuku yönünden iptaline imkan verdiği tasarruflardır. Muvazaaya dayalı iptal davasında ise davacı muvazaalı işlemle kendisinin zararlandırıldığını ileri sürmektedir. İİK 277 ve izleyen maddelerinde düzenlenen iptal davası açma hakkı davacının genel hükümlere,muvazaaya dayanarak dava açmasına engel değildir. Davacının iddiasını kanıtlaması halinde ise iddianın taşınmazın aynına ilişkin olmadığı,alacağın tahsiline yönelik bulunduğu da gözetilerek İİK 283/1,2 maddesi kıyasen uygulanarak iptal ve tescile gerek olmaksızın davacının taşınmazların haciz ve satışını isteyebilmesi yönünden hüküm kurulması gerekecektir. Somut olayda davacılar tarafından davalı ... aleyhine ... Asliye Hukuk Mahkemesi'nin ... E sayılı dosyası ile maddi ve manevi tazminat davası açıldığı, dava konusu 36 adet taşınmazın davalılardan ... tarafından diğer davalı ...’e satıldığı anlaşılmıştır. Bu durumda, davacıların eldeki davayı açmakta hukuki yararı bulunduğu kabul edilerek, davanın dayanağı olan ... Asliye Hukuk Mahkemesi'nin 2015/109 sayılı dosyasından verilecek ve kesinleşecek sonucunun bekletici mesele yapılması ve sonuca göre yapılan satış işlemleri bakımından BK'nun 19.maddesindeki muvazaa olgusunun araştırılarak, bu olgunun ispatı halinde davanın kabulü ile borçlu veya davacı adına tesciline gerek olmadan davacıya haciz ve satış isteme yetkisi verilmesine, aksi halde davanın reddine karar verilmesi gerekirken hatalı değerlendirme ile yazılı şekilde karar verilmesi usul ve yasaya aykırı görülmüş olup bozmayı gerektirmiştir. 2-Bozma neden ve şekline göre davacılar vekilinin diğer temyiz itirazlarının şimdilik incelenmesine yer olmadığına karar vermek gerekmiştir. SONUÇ: Yukarıda (1) nolu bentte açıklanan nedenlerle davacılar vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün BOZULMASINA, (2) nolu bentte açıklanan nedenlerle bozma neden ve şekline göre davacılar vekilinin sair temyiz nedenlerinin şimdilik incelenmesine yer olmadığına, peşin alınan harcın istek halinde temyiz eden davacılara geri verilmesine 24.12.2018 gününde oybirliği ile karar verildi.

1. Dava Türü:
Muvazaalı İşlemin İptali Davası

2. Temel Olaylar:
- Davacı, davalıların gerçekleştirdiği bir satış işleminin muvazaalı olduğunu iddia ederek davada bulunmuştur.
- İşlem, davalı tarafından başka bir davalıya, hukuki yükümlülüklerden kaçınmak amacıyla yapılmış olup, görünürdeki amaç ile gerçek amaç arasında çelişki bulunmaktadır.
- Ayrıca, işlemin gerçekleşmesi neticesinde davacının haklarının zedelendiği veya zarara uğradığı belirtilmektedir.

3. Hukuki Sorunlar:
- Muvazaanın varlığının ispatı:
  a) Tarafların gerçek iradelerinin beyan edilen iradelerinden farklı olduğu ispatlanmalıdır.
  b) Taraflar arasında muvazaa konusunda bir anlaşma olduğu kanıtlanmalıdır.
- Muvazalı işlemin geçersizliğinin tespiti ve buna bağlı hukuki sonuçlar.
- Üçüncü kişilerin iyi niyet durumu ve varsa tazminat talepleri.

4. Uyuşmazlık Konuları:
- Davanın hukuki yarar açısından geçerliliği.
- Muvazaa iddialarının ispatı ve bununla birlikte gerekli belgelerin incelenmesi.

5. Talepler:
- Muvazaalı işlemin iptal edilmesi.
- Taşınmazın iptali ve tapunun devri talepleri.
- Haciz ve satış taleplerinde bulunma yetkisi verilmesi.

17. Hukuk Dairesi 2016/16364 E. , 2017/178 K. "İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi Taraflar arasındaki tasarrufun iptali davasının yapılan yargılaması sonunda; kararda yazılı nedenlerden dolayı mahkemenin görevsizliğine dair verilen hükmün süresi içinde davacı ... ile davalılar ... İnşaat Turizm Danışmanlık Pazarlama San.ve Tic.AŞ. ve ... vekilleri tarafından temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi gereği düşünüldü: -K A R A R- Davacılar vekili, müvekkillerinin .... 78 ada 11 parsel 4.bağımsız bölümde 3/28 oranında hissedar olduklarını, taşınmazla ilgili 16.5.2014 tarihinde ortaklığın giderilmesi davası açtıklarını, bu arada anılan taşınmazın hissedarlarından .... ve ....’nin hisselerini 20.5.2014 tarihinde davalı ... Madencilik İnşaat Turizm Danışmanlık Pazarlama San.ve Tic.AŞ.’ne sattıklarını, bunun üzerine 6.11.2014 tarihinde anılan şirket aleyhine ... 9. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2014/450 Esasında kayıtlı şuf’a davası açtıklarını, davalı şirketin, şirketin ve temsilcisinin avukatının eşi davalı ...’a 8.7.2014 tanzim 1.8.2014 vadeli 300.000 TL senet verdiğini, anılan senedin davalı ... tarafından 17.9.2014 tarihinde 2014/26723 sayılı dosya üzerinden takibe konulduğunu, şirketin anılan borcu karşılayacak mal varlığı bulunmasına rağmen ortaklığın giderilmesi ve şuf’a davasının konusu taşınmaz üzerine 10.11.2014 tarihinde haciz konulduğunu taşınmazın icra dosyasından satış aşamasında olduğunu anılan senedin ve bu senede dayalı olarak yapılan icra takibin şuf’a davasını sonuçsuz bırakmaya yönelik muvazaalı olduğunu belirterek iptali ile haczin kaldırılmasını ve takibin tedbiren durdurulmasını talep etmişlerdir. Mahkemece dosya üzerinden yapılan inceleme sonunda davanın, icra takibiyle, icra takibine konu bononun ve haciz işlemlerinin iptali istemine ilişkin olduğu, bononun kambiyo senedi olup kambiyo senetlerinin TTK’nun 645 ve takip eden maddelerinde düzenlediği, aynı Yasanın 3., 4/a ve 5.maddeleri gereğince ticari dava niteliğindeki dava yönünden görevli Mahkemenin Ticaret Mahkemesi olduğu gerekçesiyle davanın usulden reddine Mahkemenin görevsizliğine, karar kesinleştiğinde ve talep halinde dosyanın İstanbul Ticaret Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiş; hüküm, davacı ... ile davalılar ... Madencilik İnşaat Turizm Danışmanlık Pazarlama San.ve Tic.AŞ. ve ... vekilleri tarafından temyiz edilmiştir. Dava TBK’nun 19.maddesi gereğince açılmış muvazaa hukuksal nedenine dayalı iptal istemine ilişkindir. Somut olayda dava dilekçesindeki ileri sürüş biçimine göre dava hukuksal nitelikçe Türk Borçlar Kanununun 19 maddesinin özüne ve sözüne uygun muvazaa nedeniyle iptal istemine ilişkindir. Kural olarak 3.kişiler, danışıklı işlem nedeniyle hakları zarara uğratıldığı takdirde tek taraflı veya çok taraflı olan bu hukuki işlemlerin geçersizliğini ileri sürebilir. Çünkü danışıklı bir hukuki işlem ile 3.kişilere zarar verilmesi onlara karşı işlenmiş bir haksız eylem niteliğindedir. Muvazaa davası borçlunun yaptığı tasarrufi işlemlerin gerçekte hiç yapılmamış olduğunu tesbit ettirmeyi amaçlar. Davacının bu davadaki amacı alacağını tahsil edebilmek (açtığı şuf’a davasını sonuçlandırmak)için muvazaa nedeniyle temelde geçersiz olan işlemin hükümsüzlüğünü sağlamaktır. Muvazaaya dayalı iptal davasında davacı muvazaalı işlemle kendisinin zararlandırıldığını ileri sürmektedir. Bu yasal nedenle iptal davası, davacıya alacağını veya açtığı davada tahsil olanağını sağlayan, nisbi nitelikte yasadan doğan bir dava olup tasarrufa konu işlem veya tasarruf konusu malların aynı ile ilgili olmadığı gibi tarafların sıfatının da (tacir)olmasının da görev hususunun belirlenmesine doğrudan bir etkisi yoktur. Kaldı ki davada incelenmesi gereken husus davalı şirketin yaptığı tasarruflarının iptali gerekip gerekmediği, başka bir anlatımla BK.nın 19. maddesinde yazılı şartların gerçekleşip gerçekleşmediğidir. Açıklanan şekli ile görevin, genel mahkemelere ait olduğu da açıktır. Hal böyle olunca davaya devam edilerek taraf delilleri toplanıp sonucuna göre bir karar vermek yerine yazılı gerekçe ile görevsizlik kararı verilmesi isabetli değildir. (Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 10.2.2016 tarih 2014/17-2389 Esas 2016/129 Karar sayılı ilamı da aynı doğrultudadır. SONUÇ:Yukarıda açıklanan nedenlerle davacı ... ile davalılar ... Madencilik İnşaat Turizm Danışmanlık Pazarlama San.ve Tic. AŞ. ve ... vekillerinin temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün BOZULMASINA, peşin alınan harcın istek halinde temyiz eden davacı ... ile davalılar ... Madencilik İnşaat Turizm Danışmanlık Pazarlama San ve Tic. AŞ ve ...'a geri verilmesine 17.1.2017 gününde oybirliğiyle karar verildi.

1. Dava Türü:
Muvazaalı İşlemin İptali Davası

2. Temel Olaylar:
- Taraflar arasında yapılan hukuki bir işlemin, taşınmaz üzerindeki tasarruf işlemlerinin muvazaalı olduğu iddia edilmiştir.
- İlgili taşınmazın hissedarlarından bazıları tarafından, üçüncü bir kuruş tarafından alkolre vurulmuş hisse devri gerçekleştirilmiştir.
- Davacı, ortaklığın giderilmesi konusunda açılmış bir davaya rağmen yapılan bu tasarrufla tüm haklarının etkilendiğini ileri sürmektedir.

3. Hukuki Sorunlar:
- Muvazaa hukuksal nedenine dayanarak yapılan iptal talebi, Türk Borçlar Kanunu'nun 19. maddesinin gerekliliklerini değerlendirmektedir.
- Yapılan tasarrufların geçersizliği ve bunun, davacının alacak tahsili üzerindeki etkileri incelenecektir.

4. Uyuşmazlık Konuları:
- Tarafların iradesinin muvazaalı bir işlemi oluşturup oluşturmadığına dair kanıtlar.
- İptali istenen muvazaalı işlemin geçerliliği ve bunun hukuki sonuçları.

5. Talepler:
- Muvazaalı işlemin iptali, haczin kaldırılması ve takibin durdurulması talep edilmektedir.

geçersizliğinin tespitini ve buna dayanılarak oluşturulan tapu kaydının iptalini isteyebilir.’’ Y.1.H.D. 01.03.2006 T. 2005/14705E.-2006/20285K. (Karar için bkz. Günay,a.g.e., s.78) 545 …’’kanuni ön alım hakkı tapuda kayıtlı birlikte mülkiyet hükümlerine tabi taşınmazlarda paydaşlardan birinin payını üçüncü bir kişiye satması halinde o pay alıcıya neye mal olmuşsa o miktar ile belirli sürede satın alma yetkisi veren yenilik doğuran bir haktır. Ön alım hakkının kullanılabilmesi için gerçek bir satım akdinin bulunması gerekir. Takasta önalım hakkı cereyan etmez.’’ YHGK. 02.10.2002 T. 2002/6-618E.-2002/659K. (Karar için bkz. A.e., s.81) 122 hakkı, mükellefin hakkın konusu olan şeyi bir üçüncü kişiye satması durumunda hak sahibine tek taraflı bir irade beyanı ile satılan şeyin mülkiyetinin kararlaştırılan bedel karşılığında öncelikle devrini isteme yetkisi veren haktır546. Müşterek mülkiyete tâbi bir taşınmazda paydaşlardan biri gerçekte yaptığı satım sözleşmesini, payı üzerinde ön alım hakkının kullanılmasını önlemek amacıyla gizleyerek tapuda bağış, trampa şeklinde veya miras taksim sözleşmesi düzenlemek suretiyle paydaş olmayan bir kimseye devredebilir547. 2.2.3.Muvazaanın Mümkün Olmadığı İşlemler Muvazaa özel hukuk sözleşmelerinde sıklıkla görülmesine rağmen; aile hukuku sözleşmeleri, ahlaki ve sosyal açıdan önemleri dolayısıyla muvazaaya konu olmazlar. Evlenme, evlat edinme gibi konularda muvazaa mümkün değildir548. Ayrıca vasiyetname gibi tek taraflı ancak resmi memura yöneltilen beyanlarda da muvazaa söz konusu değildir. Ayrıca hiçbir şekil koşuluna bağlı olmadığından tamamlanması ulaşmasına bağlı irade açıklamalarında da muvazaa yapılabileceği kabul edilmektedir549. Nişanlanma ve karı koca mal rejimlerinde muvazaanın olabileceği kabul edilmektedir550. Karşı tarafın kendisine muvazaa yapılması yönündeki iradeyi kabul etmesi yeterlidir. Resmi memurun bir sözleşmeye katılıp onaylayıp onaylamayacağı konusunda takdir yetkisine sahip olduğu sözleşmelerde de muvazaa söz konusu olamamaktadır551. Buna karşılık resmi memurun rolü sadece sözleşmeye resmilik 546 M.Kemal Oğuzman,Özer Seliçi, Eşya Hukuku, Filiz Kitapevi,İstanbul 1997, s.399; Günay,a.g.e., s.81 547 Y.H.G.K. 02.10.2002 T. 2002/6-618E.-2002/659K.( Karar için bkz. A.e., s.81) 548 Eren, C.I,a.g.e.,s.329; Kiper,a.g.e., s.26; Günay,a.g.e., s.83. 549 Özkaya,a.g.e., s.206; Esener,a.g.e., s.28. 550 Kiper,a.g.e., s.26. 551 Y.2.H.D. 24.11.1975 T. 1975/7209E.-1975/8971K;…’’evlat edinme sözleşmesinin gerçek amacının miras hakkını zedeleme olduğu yolundaki iddia benimsenemez. Esasen evlatlık sözleşmesinin bünyesinde malvarlığının mirasçılardan başkasına intikali unsuru 123 katmaksa yani resmi memur kurucu bir fonksiyon ifa etmiyorsa bu tür sözleşmelerde muvazaa söz konusu olur. Bunlara örnek olarak; taşınmaz satışı, bağış, trampa, sınırlı ayni hakların devir ve temliki ve noterler tarafından düzenlenen resmi sözleşmeleri gösterebiliriz552. Ancak resmi mercilere yöneltilen bildirimlerde de mirasın reddi örneğinde olduğu gibi muvazaa söz konusu olmaz553. 2.3. MUVAZAANIN İLERİ SÜRÜLMESİ ve İSPATI Muvazaalı bir işlemin hükümsüz olduğunun ispat edilmesinde ispat yükü iddia edende yani davanın davacısındadır. İspat hususunda iddia eden iddiasını her türlü delille ispatlayabilir. Muvazaa davalarında hâkim emarelerle de bağlıdır. Örneğin şefkat, özendirme, yardım gibi sebepler dışındaki malın gerçek değerinden düşük miktara satılması muvazaa emaresi sayılabilmektedir554. Her ne kadar muvazaa sebebiyle sözleşmenin geçersiz olması Türk Borçlar Kanunu madde 27 uyarınca hükme bağlanan butlan halinden farklı ise de, çoğu kez butlanın hüküm ve sonuçlarını doğurur555. 2.3.1.Taraflar Yönünden Taraflardan herhangi biri bir sözleşmenin muvazaalı olduğunu bir davada itiraz olarak ileri sürebileceği gibi bağımsız bir dava olarak da bu iddiasını ileri sürebilir. Ancak açmış olduğu davada ya da ileri sürdüğü itirazı her türlü delille ispatlamalıdır. Ancak yazılı veya resmi şekilde yapılan işlemlere karşı Hukuk Muhakemeleri Kanunu madde 199 ve devam eden maddeleri gereğince ancak vardır. Bu bakımdan bünyeden gelen bu zorunluluğun muvazaa sebebi olarak ileri sürülmesi mümkün olmaz. ’’ (Karar için bkz. Günay,a.g.e., s.84); Özkaya,a.g.e., s.206. 552 Eren, C.I,a.g.e.,s.329; Günay,a.g.e., s.85. 553 A.e., s.85. 554 Eren, C.I,a.g.e.,s.440; Özkaya,a.g.e., s.192; Kiper,a.g.e., s.29,30. 555 Özkaya,a.g.e., s.183. 124 yazılı delil ileri sürerek aksi ispatlanabilmektedir. Bu durumda tanık dinlenmesi dahi söz konusu değildir. Ancak yazılı şekle karşı yazılı şekil kuralı resmi işlemlere karşı resmi işlem şeklinde değildir. Resmi şekilde yapılmış olan bir işleme karşı sadece yazılı belge sunulması ispat açısından yeterlidir556. Ancak bunun tek istisnası olarak muvazaanın taraflarından birinin ikrarı gösterilebilir. Bu durumda ikrar bir başka mahkemede dahi olsa sözleşmenin tarafı muvazaayı kabul ettiğinde bu yazılı belge yerine geçen bir durum olarak gösterilmiştir557. Ancak Hukuk Muhakemeleri Kanunu madde 188 uyarınca mahkeme önünde ikrar edilen vakıalar çekişmeli olmaktan çıkar ve ispatı gerekmez. Müvekkil, vekil ile işlem yapan üçüncü kişi arasında muvazaa olduğunu iddia edebilir. Bu durumda müvekkil sözleşmenin tarafı olmadığından iddiasını her türlü delille ispatlayabilir. Söz konusu durum aynı zamanda sözleşmenin kötüye kullanılması şeklinde de yorumlanabilmektedir558. Mirasçıların miras bırakanın yapmış olduğu işlemlere karşı açacağı davalarda sözleşmenin tarafı gibi algılanıp yazılı delil ile ispat yoluna gitmeleri gerektiği görüşü ileri sürülmüştür559. Yargıtay da bu hususu vurgulamaktadır560. Ancak bizimde katıldığımız görüşe göre, mirasçı, miras bırakanın muvazaalı işlemine karşı bizzat hakkını almak için muris muvazaasına istinaden dava açıyorsa her türlü delil ile iddiasını ispat edebilir561. 556 Eren, C.I,a.g.e.,s.441; Özkaya,a.g.e., s.185; Esener,a.g.e., s.86; Özuğur,a.g.e., s.361; Aday,a.g.e., s.63,64,Y.İ.B.K. 05.02.1947 T. 1947/20E.-1947/6K,Y.4.H.D. 20.09.1978 T. 1978/1154E–1978/1013K.-Y.1.H.D.

1. Dava Türü:
Muvazaalı İşlemin İptali Davası

2. Temel Olaylar:
- Taraflar arasında gerçekte yapılmayan bir hukuki işlem söz konusudur.
- Bu işlem, taraflar ya da üçüncü kişilere yönelik bir aldatma veya kanuna aykırı hile yapma amacı taşımaktadır.
- Davacı, muvazaalı işlemin varlığını fark ettikten sonra hukuki haklarını korumak için dava açma yoluna gitmiştir.

3. Hukuki Sorunlar:
- Muvazaalı işlemin varlığının tespiti ve iptali
- Muvazaalı işlemin geçersizliğinin kabulü
- İlgili tarafların ve üçüncü kişilerin hukuki durumlarının değerlendirilmesi

4. Uyuşmazlık Konuları:
- Muvazaalı işlemin geçersizliğinin ispatı
- İptal kararının sonuçları ve tarafların eski duruma döndürülmesi

5. Talepler:
- Muvazaalı işlemin iptali
- İlgili hukuki sonuçların yerine getirilmesi ve tarafların eski durumuna döndürülmesi

17. Hukuk Dairesi 2015/11421 E. , 2015/11025 K. "İçtihat Metni" MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi Taraflar arasındaki tasarrufun iptali davasının yapılan yargılaması sonunda; kararda yazılı nedenlerden dolayı davanın reddine dair verilen hükmün süresi içinde davacı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi gereği düşünüldü: -K A R A R- Davacı alacaklı vekili, borçlunun taşınmazını davalı 3.kişi ...'e, onun da borçlunun babası olan diğer davalı ...'a satarak devir ettiğini ileri sürerek muvazaalı tasarruf işlemlerinin Borçlar Kanunun 18.maddesi uyarınca iptaline karar verilmesini talep etmiştir. Davalılar ... ve ... vekili aciz durumunun gerçekleşmediğini savunarak davanın reddini istemiştir. Davalı ... davaya cevap vermemiştir. Mahkemece nispi harcın ikmal edilmediği gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş; hüküm, Dairemizin 01.12.2014 gün ve 2013/8033-2014/17293 sayılı ilamıyla davacının adli müzakeret talebinin kabulü ile davaya devam edilmesi gerektiğinden bahisle bozulmuştur. Mahkemece bozmaya uyularak yapılan yargılama sonunda, davacı tarafından aciz belgesinin dosyaya sunulmadığı, dosya içindeki belgelerin de aciz belgesi mahiyetinde olmadığı, keza dava konusu tasarrufun 25.10.2001 tarihinde yapıldığı, davanın ise 5 yıllık hak düşürücü süre geçirildikten sonra açıldığı gerekçeleriyle davanın reddine karar verilmiş; hüküm, davacı vekilince temyiz edilmiştir. Mahkemece davanın İİK'nın 277 vd.maddelerine dayalı tasarrufun iptali istemine yönelik olduğu kabul edilerek davanın hak düşürücü süre içinde açılmadığı, aciz belgesinin bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş ise de varılan sonuç dosya kapsamı ile örtüşmemektedir. Gerçekten de dava ileri sürülüş biçimi itibariyle BK'nun 18 (yeni 19) maddesinde belirtilen gelen hükümlere göre açılmış bir dava olup, davacı vekili dava dilekçesinde açıkça muvazaa hukuksal nedenine dayandığı gibi 29.04.2015 tarihli dilekçesi ile de davanın BK'nun 18.maddesine göre açıldığını belirtmiştir. BK'nun 18.maddesine göre muvazaa nedeniyle açılan iptal davalarında zamanaşımı söz konusu olmaz ve İİK'nın 277 vd.maddelerine göre açılan iptal davalarında aranılan aciz belgesi muvazaaya dayanan iptal davalarında aranmaz. Bu durumda mahkemece işin esasına girilerek tarafların delilleri toplandıktan sonra hasıl olacak sonuca göre bir karar verilmesi gerekirken yanlış hukuksal nitelendirme nedeniyle yazılı olduğu şekilde davanın reddine karar verilmesi bozmayı gerektirmiştir. SONUÇ:Yukarıda açıklanan nedenlerle davacı vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün BOZULMASINA, peşin alınan harcın istek halinde temyiz eden davacıya geri verilmesine 22/10/2015 gününde oybirliğiyle karar verildi.

1. Dava Türü:
Muvazaalı İşlemin İptali Davası

2. Temel Olaylar:
- Davacı, borçlunun taşınmazını müteakip olarak üçüncü kişilere devretmesinin muvazaalı bir işlem olduğunu iddia etmektedir.
- Borçlunun yaptığı tasarrufun üçüncü kişileri aldatma amacı taşıdığına ve bu işlemden dolayı hukuki haklarını korumak için dava açma gereği duyduğuna dikkat çekmektedir.

3. Hukuki Sorunlar:
- Muvazaalı işlemin iptali ve bu iptalin hukuki gerekçelerinin belirlenmesi.
- Dava açılma süresinin geçerli olup olmadığının değerlendirilmesi.
- Zamanaşımının başlama tarihi ve uygulanabilirliği konusunda tartışmalar.
- Muvazaalı işlemin tarafları arasındaki hukuki ilişkilerin ve üçüncü kişilerin durumunun analizi.

4. Uyuşmazlık Konuları:
- Muvazaalı işlemin varlığının tespiti ve geçersiz sayılmasının hukuki sonuçları.
- Zamanaşımı süresinin işlemesi ve bununla ilgili delil yükümlülükleri.

5. Talepler:
- Muvazaalı tasarrufun Borçlar Kanunu'nun 18. maddesi uyarınca iptaline karar verilmesi talep edilmektedir.

TTK. 4. maddesinde mutlak ve nispi ticari davalar düzenlenmiştir. Uyuşmazlığın Türk Ticaret Kamumda düzenlenen bir hususa ilişkin olması veya davanın ticaret mahkemesinde görüleceğine dair açık bir yasal düzenlemenin bulunması halinde mutlak ticari dava, her iki tarafın da ticari işletmesiyle ilgili hususlardan doğan uyuşmazlıklarda ise nispi ticari dava sözkoııusu olup mahkememizin görev alanı içinde kalacaktır.TTK nun 5. maddesine göre; Asliye ticaret mahkemeleri tüm ticari davalar ile ticari nitelikteki çekişmesiz yargı işleri ile özel kanunlardan doğan özel hükümler uyarınca ticaret mahkemesinde görülecek diğer dava ve işlere Asliye Ticaret Mahkemesinde bakmakla görevlidir.Somut uyuşmazlıkta, davacı--- tacir olmadığı sabit olmakla TTK 4.maddesi uyarınca nispi ticari dava niteliği bulunmamaktadır.Uyuşmazlığın çözümünde ele alınması gereken muvazaa kavramı, tasarrufun iptali davası ve göreve ilişkin yasal düzenlemeler irdelenmiştir. 818 sayılı Mülga Borçlar Kanununun 18'nci maddesi (6098 sayılı TBK.nun 19.maddesi);" Bir akdin şekil ve şartlarını tayininde iki tarafın gerek sehven gerek akitteki hakiki maksatlarını gizlemek için kullandıkları tabirlere ve isimlere bakılmayarak, onların hakiki ve müşterek maksatlarını aramak lazımdır. Tahriri borç ikrarına istinaf ile alacaklı sıfatını iktisabeden başkasına karşı, borçlu tarafından muvazaa iddiası dermeyan olunamaz." hükmü ile genel muvazaa düzenlenmiştir.--- Hukukunda-- ve uygulama açısından geniş bir yere sahip olan bu kurum çeşitli şekillerde tanımlanmaktadır. Bir tanım yapmak gerekirse muvazaa, tarafların üçüncü kişileri aldatmak amacıyla gerçek iradelerine uymayan görünüşte yaptıkları hukuki işlemin hiç hüküm doğurmaması ya da görünüşteki işlemin arkasına gizleyip gerçek iradelerine uygun olarak gerçekleştirdikleri işlemin hükümlerini doğurması yönünde anlaşmalarıdır. Uygulamada ise ---tarihli Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kararında açıklanan beyanlarının gerçek maksatlarına uymadıklarını bildikleri halde, tarafların kastettikleri kurumdan başka bir ilişkide kendilerini anlaşmış gibi göstermeleri hali olarak tanımlanmıştır (YİBK --- tarih, 8/7 sayılı).Muvazaa, mutlak muvazaa ve nisbi muvazaa olmak üzere ikiye ayrılmakta olup, muvazaalı bir hukuki işlemden söz edilebilmesi tarafların iradeleri ile beyanları arasında bilerek yaratılmış bir uygunsuzluk, muvazaa anlaşması ve üçüncü kişileri aldatma (muvazaa) kastı unsurlarını taşımasına bağlanmaktadır. İİK.nun 277 'nci ve devamı maddelerinde düzenlenen tasarrufun iptali davası ise; kesin veya geçici aciz vesikasına sahip alacaklının, kanunda öngörülen sebeplere dayanarak iptal edilebilir olduğunu iddia ettiği tasarrufu işlem hiç yapılmamış gibi, sadece kendisi açısından ve aciz vesikasına bağlanmış alacağı ile ferileri nispetinde, bu işleme konu mal, hak ya da alacağın, alacaklının icra takip sahasına sokulmasını amaçlayan ve alacaklının, borçlu ile lehine tasarrufi işlemin yapıldığı üçüncü kişiye karşı açtığı ---- yıllık hak düşürücü süreye tabi olan şahsi nitelikte bir eda davasıdır.İptal davası ile muvazaa davasını karşılaştırdığımızda ilk bakışta iptal davaları ile muvazaa davaları arasında bir benzerlik olduğu düşünülebilmektedir. Nitekim her iki durumda da borçlunun mal varlığı değerlerini alacaklıların takip imkanının dışına çıkarmak amacıyla bir takım devirler yaptığı, alacaklılarında açmış olduğu davalar yolu ile bu malvarlığı değerlerini takip imkanları dahiline çekmeyi amaçladıkları söylenebilir. Ancak her iki dava gerek nitelik ve koşulları gerekse de sonuçları bakımından bir birinden farklıdır.İptal davası borçlu tarafından geçerli olarak yapılan tasarruf işlemlerinin davacı bakımından hükümsüz olduğunu tespit ettirmek için açıldığı halde muvazaa davasında, borçlunun yaptığı tasarruf işleminin gerçekte hiç yapılmamış olduğununu tespiti istenir. Yani yapılan işlemin geçersizliği ileri sürülür. Ayrıca iptal davası şahsi bir dava olup, İİK.nun 284 'ncü maddesinde belirtilen sürede açılması gerekli olmasına karşın; muvazaa davası ayni bir dava olduğundan muvazaa kanıtlanırsa dava konusu mal, borçlunun mal varlığından hiç çıkmamış hale gelir. Kural olarak iptal davasına konu edilen tasarruflar, muvazaalı akitlerden farklı olarak hukuken geçerlidir. Başka bir deyişle muvazaalı akitlerde görülen akit değil, tarafların gerçek iradelerine uygun bulunan akit tarafları bağlayıcı olduğu halde, İİK.nun 277 ve devamı maddelerde düzenlenen tasarruflar özel hukuk ilişkisi açısından geçerliliğini korumaktadır. İptal davası ile muvazaa davası farklı niteliklere sahiptirler ve farklı sonuçlar doğrurlar. Bu farklılıklara karşın özellikle belirtilmesi gereken husus hem iptal davasında hükümsüzlüğü istenilen tasarrufi işlemde hem de muvazaa davasında geçersizliği istenilen muvazaalı işlemde borçlu ya da hak sahibi ile üçüncü kişi arasındaki işlem hedeflenmekte olup, alacaklı ile borçlu arasındaki hukuki işlem konu edilmemektedir.-- muvazaalı işlemin iptali işlemi için iptal davası açılıp açılamayacağı tartışmalı olmakla birlikte uygulamada Yargıtay, alacaklının takibine maruz kalan borçlunun borcu ödememek için muvazaalı olarak mal varlığını elinden çıkardığını iddia ederek üçüncü kişiye karşı TBK.nun 19 'ncu maddesi hükmüne dayalı olarak dava açılabileceğini, muvazaalı işlemin ispatı halinde mahkemece İİK.nun 283/1 maddesi kıyasen uygulanarak tapunun iptali ile borçlunun adına tesciline gerek olmadan davacı alacaklının alacağını alabilmesine imkan sağlayacak şekilde davaya konu taşınmazın haciz veya satışını isteyebilmesi yönünde karar verilmesi gerektiği yönünde değerlendirme yapmaktadır.Hem muvazaa davasında hemde tasarrufun iptali davasında mahkemeye ilişkin özel bir düzenlemeye yer verilmemiş olup, genel kurallara göre görevli mahkemenin belirlenmesi gerekmektedir. 6100 sayılı HMK.nun 2/1 maddesi uyarınca; mal varlığı haklarına ilişkin davalar ile şahış varlığına ilişkin davalarda görevli mahkeme aksine bir hüküm bulunmadıkça asliye hukuk mahkemesidir. Yine HMK 2/2 maddesi uyarınca da; HMK 'da

1. Dava Türü:
Muvazaalı İşlemin İptali Davası

2. Temel Olaylar:
- Taraflar arasında gerçek iradeyi yansıtmayan bir hukuki işlem yapılmış olup, bu işlemin üçüncü kişileri aldatmak amacıyla gerçekleştirildiği iddia edilmektedir.
- Davacı, bu muvazaalı işlemin varlığını öğrenmiş ve yasal haklarını kullanmak üzere mahkemeye başvurmuştur.

3. Hukuki Sorunlar:
- Muvazaalı işlemin varlığına ilişkin tespit ve iptal talepleri
- İptal davasının geçerliliği ve muvazaa kavramının uygulanabilirliği
- Tarafların gerçek iradeleri ile beyanları arasındaki uyuşmazlığın çözümü

4. Uyuşmazlık Konuları:
- Muvazaalı işlemin varlığının ispatı ve hukuki geçerliliği
- İptal davasının sonucu itibarıyla taraflar arasındaki hukuki ilişkilerin durumu

5. Talepler:
- Muvazaalı işlemin iptali talep edilmekte ve bunun sonucunda tarafların eski durumlarına döndürülmesi istenilmektedir. Ayrıca, bu işlemle bağlantılı olarak doğabilecek diğer hukuki sonuçların değerlendirilmesi talep edilmektedir.

geç 23.03.2004 tarihinde davacı tarafça öğrenildiği, buna rağmen hak düşürücü sürenin sona ermesinden çok sonra 20.04.2011 tarihinde eldeki davanın açıldığı, dava açmayı ihmal eden davacı alacaklının lehine sonuç doğuracak şekilde yorum yapılmasının kabulü hâlinde İİK’nın 284. maddesinin işlevsiz kalacağının anlaşıldığı gerekçeleriyle direnme kararı verilmiştir.Direnme Kararının Temyizi:10. Direnme kararı süresi içinde davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir.II. UYUŞMAZLIK11. Direnme yolu ile Hukuk Genel Kurulu önüne gelen uyuşmazlık; davanın açıldığı tarihte yürürlükte bulunan 818 sayılı BK’nın 18. maddesinde düzenlenen biçimi ile dava konusu işlemin danışıklı (muvazaalı) yapıldığı iddiasına dayalı tasarrufun iptali istemine mi yoksa İİK’nın 277 vd. maddelerine dayalı olarak açılan tasarrufun iptali istemine mi ilişkin olduğu, burada varılacak sonuca göre mahkemece davanın hak düşürücü süre yönünden reddine dair verilen kararın yerinde olup olmadığı noktasında toplanmaktadır.III. GEREKÇE12. Dava; mahkemece, İİK’nın 277 vd. maddelerine dayalı olarak açılan tasarrufun iptali davası olarak nitelendirilmiştir. Özel Daire ise, davanın, mülga 818 sayılı BK’nın 18. maddesinde düzenlenen biçimi ile muvazaa iddiasına dayalı tasarrufun iptali istemine ilişkin olduğunu belirtmiştir. Bir davada öne sürülen maddi olguların hukuki nitelendirmesini yapmak ve uygulanacak yasa maddelerini belirlemek hâkimin doğrudan görevidir. Bu durumda dava dilekçesinde öne sürülen maddi olguların hukuksal nitelendirmesini doğru olarak yaparak konunun aydınlatılması bakımından öncelikle 818 sayılı BK’nın 18.maddesinde (6098 s.TBK 19.m) düzenlenen genel muvazaa ile 2004 sayılı İİK’nın 277 ve devamı maddelerinde düzenlenen tasarrufun iptali davalarının incelenmesi gerekmektedir.13. 818 sayılı BK’nın 18.maddesinde; ( 6098 sayılı TBK 19.) “Bir akdin şekil ve şartlarını tayininde, iki tarafın gerek sehven gerek akitteki hakiki maksatlarını gizlemek için kullandıkları tabirlere ve isimlere bakılmıyarak, onların hakiki ve müşterek maksatlarını aramak lazımdır. Tahriri borç ikrarına istinat ile alacaklı sıfatını iktisabeden başkasına karşı, borçlu tarafından muvazaa iddiası dermeyan olunamaz.” hükmü ile genel muvazaa düzenlenmiştir. Bilindiği üzere “tarafların üçüncü kişileri aldatmak amacı ile gerçek durumu onlardan gizleyerek kendi gerçek iradelerine uymayan ve kendi aralarında geçerli olmayan bir hususta anlaşmalarına” muvazaa ve bu şekilde yapılan işlemlere de muvazaalı işlemler denilir. Bir başka söyleyişle muvazaa “açıklanan beyanlarının gerçek maksatlarına uymadıklarını bildikleri hâlde, tarafların kastettikleri durumdan başka bir ilişkide kendilerini anlaşmış gibi göstermeleri hâli (7.10.1953 tarihli ve 8/7 Sayılı Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kararı), tarafların üçüncü kişileri aldatmak amacıyla kendi gerçek iradelerine uymayan haksız eylem niteliğinde anlaşmalarıdır.” Muvazaalı bir hukuki işlemden bahsedebilmek için; a) Tarafların iradeleri ile beyanları arasında isteyerek yaratılmış bir uygunsuzluk, b) Üçüncü kişileri aldatmak (muvazaa) niyeti, c) Taraflar arasında gizli işlemi yaratan muvazaa sözleşmesi bulunmalıdır.14. Yüzeysel olarak bakıldığında, iptal davaları ile muvazaa davaları arasında bir benzerlik görülmekte ise de, bu benzerlik her iki tür davanın güttüğü amaçtan öteye gitmemektedir. Muvazaa davası, yani yapılan işlemin muvazaa nedeniyle hükümsüz olduğunu belirtmek için açılan dava ile tasarrufun iptali davası amaçları bakımından birbirlerine yaklaşırlarsa da gerçekte nitelikleri, koşulları, doğurduğu sonuçlar bakımından birbirinden farklıdırlar. Tasarrufun iptali davası, borçlunun tasarruf işlemlerinden zarar gören ve elinde aciz belgesi bulunan alacaklılar tarafından açılabilir. Ne var ki, tasarrufun iptali davası, borçlu tarafından geçerli olarak yapılan tasarruf işlemlerin davacı bakımından hükümsüz olduğunu tespit ettirmek için açıldığı hâlde, muvazaa davasında borçlunun yaptığı tasarruf işleminin gerçekte hiç yapılmamış olduğunun tespiti istenir. Yani yapılan işlemin geçersizliği ileri sürülür.15. Tasarrufun iptali davası, ayni nitelikte olmayıp kişisel (şahsi) bir dava olduğu hâlde, muvazaa davası ayni nitelikte bir davadır. Muvazaanın kanıtlanması hâlinde dava konusu mal, borçlunun mal varlığından hiç çıkmamış hâle gelir. Taşınmaza ilişkin muvazaa davalarında hâkim tapu kaydının da borçlu adına tesciline karar verir. Muvazaa iddiası, zamanaşımına bağlı olmadan ileri sürülebildiği hâlde, iptal davasının tasarrufun yapıldığı tarihten itibaren en geç hak düşürücü süre olan beş yıl içinde açılması gerekir (İİK m.284). İİK’nın 277 vd. maddelerine dayalı olarak açılmış iptal davasının amacı, alacaklının davaya konu mal üzerinde, cebri icra yolu ile alacağı miktarla sınırlı olarak hakkını almasını sağlamaktır.16. Kural olarak iptal davasına konu edilen tasarruflar, muvazaalı akitlerden farklı olarak hukuken geçerlidir. Başka bir ifade ile muvazaalı akitlerde, görülen akit değil tarafların gerçek iradelerine uygun bulunan akit tarafları bağlayıcı olduğu hâlde, İİK’nın 277 ve bunu izleyen maddelerinde düzenlenen tasarruflar özel hukuk ilişkisi açısından geçerliliğini korumaktadır. Bu nedenle, alacaklının gerçek alacak ve ayrıntılarına yetecek miktardaki tasarrufun iptaline, bunun dışında kalan kısmı geçerliliğini koruyacağından, olduğu gibi bırakılmasına karar verilmesi gerekmektedir. Kanun koyucu bu özelliği gözeterek “iptal davasının sübutu hâlinde davaya konu teşkil eden mal üzerinde icra kovuşturması yapılabileceğini, davanın konusu taşınmaz mal olduğu takdirde ise, üçüncü şahıs üzerindeki kaydın düzeltilmeksizin taşınmazın haciz ve satışının istenebileceğini” öngörmüştür (İİK.m.283). Nitekim aynı ilkeler Hukuk Genel Kurulunun 03.05.2000 tarihli ve 2000/4-823 E., 2000/851 K.; 25.05.2011 tarihli ve 2011/4-149 E., 2011/346 K.; 02.04.2014 tarihli ve 2013/4-1016 E., 2014/436 K.; 17.01.2019 tarihli ve 2017/17-2051 E., 2019/19 K. sayılı kararlarında da benimsenmiştir.17. Bu açıklamalar ışığında somut olay

1. Dava Türü:
Muvazaalı İşlemin İptali Davası

2. Temel Olaylar:
- Taraflar arasında muvazaalı bir hukuki işlem gerçekleştirilmiştir.
- Bu işlem, üçüncü kişileri aldatma amacı taşımaktadır.
- Davacı, bu muvazaalı işlemin varlığını öğrenmiş ve iptali için dava açmıştır.

3. Hukuki Sorunlar:
- Muvazaalı işlemin iptali ve tespitine ilişkin hukuki sorunlar.
- İptal davasının süresi ve zamanaşımı ile ilgili meseleler.
- Tarafların ve üçüncü kişilerin hukuki durumlarının tahlili.

4. Uyuşmazlık Konuları:
- Muvazaalı işlemin nitelendirilmesi ve bu kapsamda uygulanacak hukukun belirlenmesi.
- Zamanaşımı süresinin değerlendirilmesi ve sürenin başlangıç tarihi.

5. Talepler:
- Muvazaalı işlemin iptali talebi.
- Tarafların eski durumlarına döndürülmesi.
- İptal kararının hukuki sonuçlarının belirlenmesi.

hatırlamadığını, zira satıştan doğan hasılatın davalının hiç eline geçmeyip doğrudan satış tarihinde alacaklılardan birine ödendiğini, Hisseleri devralan ......’in tekstil sektöründe olmadığı iddiasının doğru olmadığını, şirketi zor durumdan kurtarabilmek için hisseleri aldığını, davalının kanun hükmünü kötüye kullanması şartlarının somut olayda gerçekleşmediğini ileri sürerek davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir. DELİLLER:Ticaret sicil kayıtları, Bakırköy ....... İcra Dairesi ...... Esas sayılı dosyası, Bakırköy ...... İcra Dairesi ...... Esas, ..... Esas sayılı, ...... Esas sayılı, ...... Esas sayılı dosyaları, Bakırköy ...... İcra Dairesi ...... Esas sayılı dosyası, Bakırköy ...... İcra Dairesi ....... Esas sayılı dosyası, vergi kayıtları, Bakırköy ........ Noterliği 12.04.2018 tarihli ....... yevmiye numaralı hisse devir ve temlik sözleşmesi, bilirkişi raporu ve tüm dosya kapsamı. Mahkememizce taraflar arasındaki uyuşmazlık hususlarının tespiti için sözleşme uzmanı bilirkişisinden rapor alınmıştır. Mahkememizin 18/02/2021 tarihli duruşma ara kararında, Tarafların karşılıklı, iddia ve savunmaları, toplanan tüm deliller, yanısıra davacı şirket ile dava dışı...... Tekstil Tekstil Ürüleri İmalat Pazarlama San. Ve Tic. Ltd. Şti.'nin 2017-2018 yıllarına ait ticari defter ve kayıtları incelenerek hisse devrinden tasfiye sürecine kadarki zaman dilimi içerisinde şirketin ticari faaliyetlerine devam edilip edilmediği, hukuki sorumluluklarının yerine getirilip getirilmediği, hisse devri sözleşmesinde belirtilen hisse devir bedelinin davalının hangi borcuna karşılık yapıldığı, defterlerde kayıtlı olup olmadığı, bedel için ödemenin defterlerde kayıtlı olup olmadığının tespiti ve ödemenin ne şekilde yapıldığı hususlarının tespiti için mali müşavir bilirkişisinden rapor alınması üzere inceleme günü belirlenmiş, inceleme gün ve saatinin Dava dışı şirkete bildirilmesi bakımından tebligatın çıkartıldığı, çıkartılan tebligatın iade geldiği anlaşılmakla dava dışı şirketin ticari defter ve kayıtları üzerinde inceleme yapılamamıştır. DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE: Dava, muvazaalı yapıldığı ileri sürülen şirket hisse devir sözleşmesinin hükümsüzlüğünün tespiti istemine ilişkindir. Muvazaa, “bir sözleşmede tarafların, yaptıkları sözleşmenin hiçbir hüküm doğurmaması veya görünüşteki sözleşmeden başka bir sözleşmenin hükümlerini doğurması hususunda anlaşmaları” şeklinde tanımlanabilir. Muvazaanın gerçekleşmesi için; Gerçek anlaşma ile irade arasında uyumsuzluk bulunmalı: Tarafların gerçek iradelerinin yöneldiği anlaşma, tarafların yaptıkları işlemlerden farklı olmalıdır. Muvazaa anlaşması: Tarafların muvazaalı olarak anlaşma ve işlem yapma hususunda karşılıklı iradelerinin bulunması gerekir. Üçüncü kişileri aldatma: Tarafların muvazaalı işlem yapmak suretiyle üçüncü kişileri yanıltma amacı gütmesi gerekir. Limited şirket hisse devir sözleşmeleri 6102 sayılı TTK'nın 595. maddesinde düzenlenmiştir. Buna göre, esas sermaye payının devri ve devir borcunu doğuran işlemlerin yazılı şekilde yapılması ve tarafların imzalarının noterce onaylanması şart olduğu gibi, şirket sözleşmesinde aksi öngörülmemişse, esas sermaye payının devri için, ortaklar genel kurulunun da onayı şarttır. 6098 sayılı TBK’nın 13. maddesinde sözleşmelerde yasal şekil “Kanunda yazılı şekilde yapılması öngörülen bir sözleşmenin değiştirilmesinde de yazılı şekle uyulması zorunludur. Ancak sözleşme metniyle çelişmeyen tamamlayıcı yan hükümler bu kuralın dışındadır” şeklinde düzenlenmiştir. Davalılar arasında akdedilen sözleşmede var olduğu iddia edilen muvazaanın ispatı yükünün davacıya ait olduğu hususunda şüphe bulunmamaktadır. Zira 6100 Sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu (HMK)’nun 190/1 hükmüne göre; “İspat yükü, kanunda özel bir düzenleme bulunmadıkça, iddia edilen vakıaya bağlanan hukuki sonuçtan kendi lehine hak çıkaran tarafa aittir.” Somut olayda davacı, muva-zaanın söz konusu olduğu iddiasında bulunduğundan ve bu iddiadan kendi lehine hak çıkaran taraf olduğundan dolayı ispat yükü davacıya aittir. Bunun yanında HMK’nın 203/1-(d) hükmünde “Hukuki işlemlere ve senetlere karşı üçüncü kişilerin muvazaa iddiaları”nın senetle ispat kuralının istisnası oldu-ğu ve tanıkla ispat edilebileceği hüküm altına alınmıştır. Somut olayda davacı, hisse devir sözleşmesine taraf olmayan üçüncü kişi konumunda olduğundan dolayı davacının muvazaa iddiası da senetle ispat kuralının ispatı kapsamındadır. Sonuç olarak ispat yükü, muvazaa iddiasında bulunan davacıya ait olup davacı bu iddiasını her türlü delille ispat edebilir. İspat yükünün hangi tarafta olduğu meselesi somut olay bakımından muvazaanın “olumsuz” bir hukuki durum olması, yani hukuki işlemin esasında “var olmadığı” anlamına gelmesi sebebiyle önem arz etmek-tedir. Zira doktrinde “olumsuz ispat edilemez” şeklinde ifade edilen görüş ; yahut “ispat yükü delilleri daha kolay elde eden taraf düşer” görüşü ile kanunun ortaya koyduğu ispat yükünün hukuki sonuçtan kendi lehine hak çıkaran tarafa ait olduğu yönündeki kural, muvazaa hususunda birbirleriyle çelişmek-tedir. Mantıken, üçüncü kişi konumunda olan bir kişinin taraflar arasında akdedilen bir sözleşmede mu-vazaa olduğu iddiasını tam olarak ispatlaması hemen hemen imkânsızdır. Çünkü, somut olayda var ol-duğu gözüken hukuki bir işlemin esasında gerçekleşmediğini tam olarak ispat edebilmek için, tarafların söz konusu hukuki işlemi yapmadığının ispat edilmesi; yani “varlığın” değil “yokluğun” ispat edilmesi gerekmektedir. Bir şeyin yokluğunu ispat etmek de varlığını ispat etmekten çok daha fazla güçtür. Bu nedenle doktrinde kabul edilen ilk görünüş ispatı, emare ispatı, fiili karine gibi hukuki müesseselerin işletilmesi, fiili adaletin tecelli etmesi bakımından yerinde olacaktır. Emare ispatında hâkim, tek başına somut olayı göstermeyen bireysel durumlardan yola çıkarak; bu bi-reysel durumların bir araya gelmesiyle ana olaya ulaşırken; ilk görünüş ispatında ise, norma temel teşkil eden tipik olaylardan, güvenilirliği sınanmış yüksek tecrübe

1. Dava Türü:
Muvazaalı İşlemin İptali Davası

2. Temel Olaylar:
- Davacı ile davalı arasında yapılan şirket hisse devri işleminin muvazaalı olduğunun iddia edilmesi.
- İddia göre, sözleşmeye dayanan işlemin tarafların gerçek iradesini yansıtmadığı ve dolayısıyla hukuken geçersiz olduğu.
- Davalı tarafından, hisse devrinin gerçek amacının gizlenmesi ve bunun sonucunda davacının çıkarlarının zarar görmesi.

3. Hukuki Sorunlar:
- Muvazaalı işlemin varlığının ispatı.
- İspat yükünün davacıda olduğu; delil olarak kullanılacak belgelerin ve bilgilerin değerlendirilmesi.
- Davacının iddiasını destekleyen belgeler ve tanıkların durumu.
- Muvazaalı işlemin hukuki sonuçlarının geçersiz sayılması.

4. Uyuşmazlık Konuları:
- Davacının muvazaa iddialarının ispat yükü.
- Muvazaalı işlem üzerine gerçekleştirilen hukuki bir işlemin geçerliliğinin tartışılması.

5. Talepler:
- Muvazaalı olarak yapılan hisse devri işleminin iptali ve var olan hukuki sonuçların ortadan kaldırılması.

Matbaacılık, Ankara, Aralık, 2015, s. 267. 310 YHGK, Esas No: 2013/19-1622, Karar No: 2015/1238, Tarihi: 17.4.2015, www.sinerjimevzuat.com.tr, (Erişim Tarihi: 25.09.2019). 67 muvazaalı borç senedinin hükümsüzlüğü talebiyle açacakları davayı, HMK md. 203 d bendi gereği, üçüncü kişi sıfatıyla her türlü delille ispatlayabilmektedirler311. 2.5.5. Miras Bırakanın Haricen Sattığı Taşınmazın Mahkeme Kararıyla Tapuya Tescil Ettirilmesi Miras bırakan, mirasçılardan birine veya üçüncü kişilerden birine bağışlamak istediği taşınmazı, mirasçılardan mal kaçırmak, tenkis ve muvazaa davalarının önüne geçmek amaçlarıyla haricen satma yoluna gidebilmektedir. Bu tür bir işlemde taşınmazı haricen satın alan kişi, sözleşmeye dayanarak tapu iptal ve tescil davası açarak312 taşınmazın kendi adına tescilini talep edebilmektedir. Miras bırakan, açılmış olan bu davayı kabul ederek taşınmazın davacı adına tescilini sağlamakta ve taraflar temyiz kanun yoluna başvurmayarak hükmü kesinleştirmektedir313. Mahkeme kararıyla kurulan tapu tescil işlemine karşı mirasçıların muvazaa gerekçesiyle tapu iptali ve tescil davası açmalarına imkan olmadığı314 tartışılmaktadır. Ancak Yargıtay, 01.04.1974 tarih ve 1/2 sayılı İçtihadı Birleştirme Kararının, haricen satışa dayalı açılan tapu iptal tescil davasının315 kabul sonucu kesinleşmesi durumunda uygulanabileceğini açıklamıştır. Murisin tapu memuru önünde beyanda bulunması veya bir yolla murisin iradesinin ulaştırılması tapudaki muvazaalı devir işleminin esasını oluşturur. Buna bağlı olarak; “harici satışa yansıyan miras bırakanın iradesinin kanuna karşı hile kullanılarak oluşturulan bir mahkeme kararı biçiminde tapudaki resmi işleme yansımasının 01.04.1974 tarih ve 1/2 Sayılı İçtihadı Birleştirme Kararının uygulanmasına engel olmadığı sonucuna ulaşılır”316. 311 Yargıtay 19. HD. Esas No: 2009/998, Karar No: 2009/8386, Tarihi: 17.9.2009, www.sinerjimevzuat.com.tr, (Erişim Tarihi: 25.09.2019). 312 TEKDOĞAN, Aydın: Muris Muvazaası nedeniyle Açılan Tapu İptali ve Tescil Davaları, 2. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara, Ocak 2019, s. 312. 313 TEKİNAY: s. 92. 314 ZEYTİN, Zafer: Edinilmiş Mallara Katılma Rejimi ve Tasfiyesi, 3. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara, Eylül, 2017, s. 63. 315 YENİCE Ceylan, Özge: ''Edinilmiş Mallara Katılma Rejiminde Eklenecek Değerler'', Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Y. 3, S.2, Ankara, 2018/2, s. 215. 316 EREN: s. 278. 68 Yargıtay Hukuk Genel Kurulu 2/476-1 sayılı, 11.06.1976 tarihli kararında: “Taşınır malların satış şeklinde gösterilen muvazaalı bir sözleşme ile mirastan mal kaçırma kastıyla da olsa bağışlanması hukuken geçerlidir. Çünkü taşınır malların satışı ve zilyetliğin devri konusunda yasada bir geçerlilik şekli öngörülmemiştir. Mirasçı olan davacıların ancak tenkis hükümlerine dayanarak davalının dayandığı satış sözleşmesindeki tasarrufun tenkisini dava hakları vardır.” diyerek bu durumu vurgulamıştır. Yargıtay konuya ilişkin birçok içtihadında da aynı yönde şu şekilde karar vermiştir: “Butlan sonucunu doğurarak, murisin temliki tasarruflarının iptaline imkân tanıyan içtihat kararının uygulanabilmesi için, temliki tasarrufa konu yapılan taşınmazın murisin tapulu malı olması, gerçekte bağışlamak istediği bu malı ile ilgili olarak tapu memuru huzurunda iradesini satış doğrultusunda açıklaması ya da eşdeğer sonuç doğuran Kadastro Kanununun 12/B-a maddesi uyarınca kadastro teknisyeni huzurunda bu doğrultuda beyanda bulunması gerekir. Tapusuz taşınmazlardaki zilyetliğin devrinden ibaret olan sözleşmeler hiçbir şekil şartına bağlı olmadığından geçerlidir ve bu tür sözleşmeler hakkında 01.04.1974 tarih, 1/2 sayılı İçtihadı Birleştirme Kararının uygulama olanağı yoktur”317. 317 Yargıtay 1. HD. Esas No: 2015/338, Karar No: 2015/2240, Tarihi: 17.02.2015; Yargıtay 1. HD. Esas No: 2013/21969, Karar No: 2014/11345, Tarihi: 09.06.2014; Yargıtay 1. HD. Esas No: 2013/16686, Karar No: 2014/1897, Tarihi: 11.02.2014; Yargıtay 1. HD. Esas No: 2012/14054, Karar No: 2012/12038, Tarihi: 31.10.2012; Yargıtay 1. HD. Esas No: 2011/144, Karar No: 2011/5255, Tarihi: 03.05.2011, www.sinerjimevzuat.com.tr, (Erişim Tarihi: 25.09.2019). 69 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM MURİS MUVAZAASI DAVASINDA USULİ HÜKÜMLER 3.1. Genel Olarak Mirasçılar, miras bırakanın yaptığı muvazaalı işlemlerinin söz konusu olduğu durumlarda, bu işlemi iptal ettirmek için muvazaa iddialarını kanıtlayarak muvazaa nedenine dayanan bir dava açmaları gerekmektedir. Muvazaalı olarak yapılan işlemin iptali için öncelikle dava dilekçesi ile başvuru yapmaları gerekecektir. Miras bırakanın sağken karşılıksız olarak yaptığı kazandırmalar ile mirasçılarına bıraktığı mallar mirasta denkleştirme davası açılarak terekeye geri gelmektedir. Eğer miras bırakanın mirasçılarına veya üçüncü kişilere yaptığı bu karşılıksız kazanımları diğer mirasçılarının sahip olduğu saklı pay oranlarını zedeliyorsa bu durumda da tenkis davası açılarak saklı payları zedelenen mirasçıların sahip oldukları payları oranında iadesi gerçekleştirilmektedir318. Denkleştirme yolu ile hakkı olan miras payına kavuşamayan mirasçı, zedelenen saklı payına kavuşmak için tenkis davası açacaktır. Tenkis davasına konu edilen mal terekeye dönmemekte, açılan dava sonucunda mirasçı taraf dava konusu ettiği mal üzerinde ki sahip olduğu saklı payı oranında hak kazanmış olmaktadır319. Miras bırakanın saklı pay sahibi olan mirasçılarının şartlar uygun ise tenkis davası açma hakkı saklı kalmakta olup, hakkını ihlal eden işlemlere karşı miras payına kavuşmak için iptal davası açma haklarını kullanabilmektedirler320. Burada mirasçılar iptal davasını, muvazaalı olarak yapılan işlemin geçersizliğini tespit etmek ve muvazaalı işlemle ihlal edilen miras hakkına kavuşmak için açmaktadırlar. Genel olarak mirasbırakan muvazaalı işlem ile tapuya kayıtlı taşınmaz malını mirasçılardan kaçırmak istemekte olduğundan, mirasçılar bu durumda tapu iptali ve tescili davası açmaktadırlar321. Murisin muvazaalı işlemleri ile ilgili davaları HMK m. 118 ve devamında yazılı olan maddelerde düzenlenmiş

1. Dava Türü:
Muvazaalı İşlemin İptali Davası

2. Temel Olaylar:
- Miras bırakanın mirasçıları veya üçüncü kişilere, mal kaçırma amacıyla yaptığı muvazaalı satış işlemi
- Mirasçılar, gerçekleştirilen bu işlemin hukuken geçersiz olduğunu iddia ederek dava açma gereği duymaktadır
- Davacı mirasçıların, miras bırakanın yaptığı muvazaalı işlemler dolayısıyla hukuki menfaatlerinin zedelenmesi

3. Hukuki Sorunlar:
- Muvazaalı işlemin varlığının ispatı ve bunun için gerekli delillerin değerlendirilmesi
- Muvazaa iddiasında bulunan tarafın ispat yükümlülüğü ve kabul edilebilir delillerin neler olduğu
- Muvazaalı işlemin iptalinin hukuki sonuçları ve üçüncü kişilerin hakları

4. Uyuşmazlık Konuları:
- Muvazaalı işlemin geçerliliği ve bunun iptali üzerine itirazların doğurduğu hukuki sonuçlar
- Taraflar arasında ispat yükümlülüğünün kimde olduğu ve hangi delillerin sunulması gerektiği

5. Talepler:
- Muvazaalı işlemin iptali talep edilmekte ve bunun sonucunda mirasçıların haklarının korunması istenmektedir

23. Hukuk Dairesi 2016/1198 E. , 2018/5438 K. "İçtihat Metni" MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi Taraflar arasındaki sıra cetveline itiraz davasının yapılan yargılaması sonunda ilamda yazılı nedenlerden dolayı davanın kabulüne yönelik verilen hükmün süresi içinde davalı ... tarafından temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü. - K A R A R - Davacı vekili, müvekkilinin davalı borçlu ... hakkında kredi kartı sözleşmesinden doğan borç nedeniyle ... İcra Müdürlüğünün 2013/11874 Esas sayılı dosyası ile takibe başladığını, borçlu ...’ın maaşına haciz koyduklarını, maaş haczinde 2. sırada bulunduklarını, maaş haczinde 1. sırada bulunan diğer davalı alacaklı ... ile davalı borçlu arasında alacak borç ilişkisi bulunmadığını, düzenlenen bononun muvazaalı olduğunu ileri sürerek, .... İcra Müdürlüğünün 2013/5901 Esas sayılı dosyasında maaş haczi nedeniyle davalı ...’a haksız şekilde ödenmiş olan kesintilerin davalıdan alınarak müvekkiline verilmesini, maaş haczinde 2. sırada bulunan takip dosyalarının 1. sıraya alınmasına karar verilmesini talep ve dava etmiştir. Davalılar, davanın reddini istemişlerdir. Mahkemece iddia, savunma ve tüm dosya kapsamına göre, muvazaa iddiasına dayalı sıra cetveline itiraz davalarında ispat yükünün, alacağına itiraz edilen alacaklıya ait olduğu bu nedenle ispat yükünün davalı alacaklı ...’a ait olduğu, davalı alacaklının aralarındaki borç ilişkisinin kaynağını tam olarak açıklayamadığı, alacağını ispat edemediği gerekçesiyle, davanın kabulüne karar verilmiştir. Kararı, davalılardan ... temyiz etmiştir. Dava muvazaa nedenine dayalı iptal istemine ilişkindir. İİK'nın 83/2. maddesinde, borçlunun maaşının üzerinde birden fazla haciz söz konusu olması halinde, haciz tarihi önde olan alacak bitmedikçe sonraki haciz alacaklısına ödeme yapılamayacağı belirtilmiştir. Borçlunun maaşına yazılan haciz yazılarının sıraya konularak bu sıra ile ödeme yapılması, İİK'nın 140/1 maddesinde tanımlanan sıra cetveli niteliğinde değildir. Bu nedenle borçlunun maaşı üzerine konulan hacizlerin sıralamasının, sıra cetveli niteliğinde olduğu kabul edilerek, İİK'nin 142. maddesi uyarınca açılan muvazaa nedenine dayalı sıra cetveline itiraz davalarındaki gibi ispat yükünün davalı alacaklıda olduğunun kabulü doğru değildir. Bu durumda mahkemece, davanın TBK'nın 19. maddesinde düzenlenmiş muvazaa iddiasına dayalı iptal istemine ilişkin olduğunun kabulü ile ispat yükü yönünden genel ilkelere uygun olarak uyuşmazlığın çözümlenmesi gerekirken ispat yükü davalıya yüklenerek yanılgılı gerekçeye dayalı olarak yazılı şekilde hüküm kurulması doğru olmamıştır. SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle davalılardan ...'ın temyiz itirazlarının kabulüyle hükmün anılan davalı yararına BOZULMASINA, peşin alınan harcın istek halinde temyiz edene iadesine, kararın tebliğinden itibaren 15 gün içerisinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere 22.11.2018 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.

1. Dava Türü:
Muvazaalı İşlemin İptali Davası

2. Temel Olaylar:
- Davacı, davalı borçlu hakkında kredi kartı sözleşmesinden doğan borç nedeniyle icra takibi başlatmış, borçlu aleyhine maaş haczi talep edilmiştir.
- Davacı, alacaklıların arasındaki borç ilişkisinin bulunmadığını ve düzenlenen bononun muvazaalı olduğunu iddia ederek, icra dosyasında yapılan kesintilerin geri ödenmesini istemektedir.
- Davanın temelinde, dava konusu işlemin muvazaalı olduğu ve bunun sonucunda davacının zarar gördüğü iddiaları yatmaktadır.

3. Hukuki Sorunlar:
- Muvazaalı işlemin varlığının kanıtlanması ve bu bağlamda ispat yükünün kimde olduğu.
- Haciz sıralamasının ve buna bağlı olarak ödemelerin nasıl yapılacağına ilişkin hukuki sorunlar.

4. Uyuşmazlık Konuları:
- Muvazaalı işlemin varlığı ile ilgili iddiaların ispatı.
- İcra takibinde hacizlerin sıralanması ve hukuki sonuçları.

5. Talepler:
- Davacı, alacaklılar arasındaki incelemeler sonucunda haksız yere ödenmiş olan miktarların iadesini ve haciz sıralamalarının değiştirilmesini talep etmektedir.

2006, “Muhayyerlik”, DİA, C. 31, sa. 25-30, TDV Yayınları, İstanbul. , s. 25-26. 383ALİ HAYDAR EFENDİ, Muvazaa, s. 49. 79 Kişi muvazaalı bir işlem ile taşınır ya da taşınmaz malını karşı tarafa devir ve teslim etse de mülkiyet kendisindedir. Nitekim mülkünü belirli bir bedel karşılığında karşı tarafa satıp devreden kişi, söz konusu işlemin muvazaalı olduğu için geçersiz olduğuna yönelik iddiasında muvazaayı tefsir edip ispatlaması halinde mülkünü geri alabilmektedir384. 3. Muvazaalı İşlemin Taraflar Açısından Borç Doğurmaması Taraflar muvazaadan vazgeçtikleri ve görünürde yaptıkları muvazaalı işlemde ciddi oldukları konusunda ittifak halinde iseler sözleşmenin geçerli bir sözleşme gibi hukuki sonuç doğurduğu ifade edilmişti. Ancak tarafların işleme icazet vermemesi ya da muvazaa konusunda ihtilafa düşmeleri neticesinde muvazaalı işlemin geçersiz olması halinde ise sözleşmeden kaynaklı bir borç da ortaya çıkmayacaktır. Hatta muvazaalı bir satım sözleşmesinin yapılması esnasında satıcının malı teslim etmesi ve alıcının da bedeli ödemesine rağmen işlemin geçersiz kılınmasıyla beraber satıcının bedeli alıcının ise malı iade etmesi gerekir385. Örneğin, Zeyd mülkünde olan bir malını Amr’a belirli bir bedel karşılığında teslim ettikten sonra bedeli talep ettiği takdirde, Amr sözleşmenin muvazaalı olduğunu iddia ederek bu iddiasını ispat etmesi halinde malını Zeyd’e geri vererek söz konusu bedeli ödemekten kurtulabilir386. Burada feshi mümkün olmayan işlemlere ayrıca değinmek gerekirse bu tür işlemler tarafların rızası olmasa da mutlak olarak geçerli kabul edildiği için söz konusu işlem içerisinde bir borç ihtiva ediyorsa bu borç geçerli olacaktır387. Örneğin bir kimse gizlide muvazaa olduğu konusunda anlaşarak belirli bir bedel karşılığı kölesini özgür 384 “Zeyd, mülk menzilini Amr'a semen-i ma'lüme bey' ve teslim itdikden sonra semeni Zeyd almadan Amr'dan bey'-i mezbur muvazaa tarikı ile olmuşdu deyu dava ve muvazaayı tefsir idüb müddeasına ikamet-i beyyine idicek menzili Amr'dan almağa kadir olur mu? el-Cevab: Olur.”, FETÂVÂ-YI ALİ EFENDİ, C. 1, s. 462. 385 BİLMEN, C. 1, s. 236. 386 “ Zeyd, bir metaını Amr'a semen-i ma' lüme bey' ve teslim itdikden sonra Zeyd, semeni Amr'dan taleb itdikde Amr: "Bey'-i mezbur muvazaa tarikı ile olmuşdu!" deyu dava ve muvazaayı tefsir idüb müddeasını vech-i şer'i üzere isbat idicek metaı Zeyd'e red idüb semeni virmemege kadir olur mu? el-Cevab: Olur.”, FETÂVÂ-YI ALİ EFENDİ, C. 1, s. 462. 387 BİLMEN, C. 1, s. 236-237. 80 kılsa bu işlem geçerli olacaktır. Dolayısıyla belirlenen bedelin de ödenmesi gerekecektir388. 4. Tarafların Ölümünün Muvazaalı İşlemin Geçerliliğine Etkisi Muvazaalı işlemin taraflarından birinin ölümü üzerine sözleşme geçerli hale gelmez. Muvazaalı işlemlerin geçersiz olmasının temelinde tarafların rızalarının olmaması yatar. İşlemi geçerli kılabilecek tek durum tarafların her ikisinin de muvazaalı işleme icazet vermesidir. Taraflardan birinin icazeti ile işlem geçerli hale gelmez. Hal böyle olunca taraflardan birinin ölümü üzerine geçerlilik şartı olan iki tarafın icazet vermesi hali imkansızlaşır389. Diğer bir deyişle hukuki muamele doğrudan geçersiz hale gelir. Taraflardan birinin ölümü üzerine muvazaa davasını sözleşmenin sağ kalan diğer tarafı açabileceği gibi ilgili olan üçüncü kişilerce de açılabilir390. Bir fetvaya konu olan olayda: Hind Zeyd’in yedinde olan bir mülk için malik olduğu iddiası ile açtığı davada Zeyd söz konusu mülkü Hind’in eşine sattığı ve eşinin vefatı üzerine de terekeye vasî tayin edilen Bekir’in mülkü kendisine sattığını ileri sürdüğünde Hind, eşi ile yaptığı satım sözleşmesinin muvazaalı olduğunu tefsir ve muvazaa iddiasını ispat ettiği takdirde mülkünü alabileceğine hükmedilmiştir391. Özellikle muris muvazaasının söz konusu olduğu hallerde de bu hüküm önem arz etmektedir. Varislerinin birini veya bir kısmını mirasından mahrum bırakmak için diğer varislerine muvazaalı satım işlemi yapan murisin bu işlemi vefatıyla geçerlilik kazanmayacaktır. Bir kişi tüm malını varislerinden birine muvazaalı bir şekilde sattıktan sonra vefat etse bu kişinin diğer varisleri muvazaayı ispat ettikleri takdirde muvazaalı işlem geçersiz sayılarak murisin malları varisleri arasında miras paylarına 388 SERAHSÎ, C. 24, s. 175-176. 389ALİ HAYDAR EFENDİ, Muvazaa, s. 48; MAA, md 307, Düstur 1. Tertip, C. 1, s. 64; ALİ HAYDAR EFENDİ, Dürerü’l-Hükkâm, C. 1, s. 446-447. 390 ANSAY, s. 57. 391 “ Hind Zeyd'in yedinde olan menzil için "Mülkümdür" deyu dava ettikde Zeyd "Sen ol menzili düyünu terkesinden ezyed olduğu halde fevt olan zevcin Amr'a hayatında semen-i maluma bey' ve teslim ettikden sonra Amr fevt oldukda terekesini kabza ve düyftnunu edaya vasi nasbolunan Bekir menzil- i mezburu bana şu kadar akçeye bey' ve teslim eyledi" deyu dava ve Hind bey'-i evvel için "Muvazaa tarikiyle olmuşdu" deyu dava ve muvazaayı tefsir edip müddeasını vech-i şer'i üzere isbat edince menzili Zeyd'den almağa kadire olur mu? el-Cevab: Olur.”, BEHCETÜ’L-FETÂVÂ,, s. 316. 81 uygun şekilde paylaştırılır392.Arşiv kayıtlarında yer alan bir arzuhalde de Valide Hanı Nısf Odabaşılığı mutasarrıflarından Artin’in muvazaa yolu ile Mustafa Ağa’ya verdiği senedin karşı tarafın vefatı üzerine kendisine iade edilmesini talep etmektedir. Arzuhalde senedin muvazaalı olarak Mustafa Ağa’nın uhdesinde olduğunu mirasçılarının da tasdik ettiğini belirterek halen senedin kendi uhdesinde olmadığını belirtmiştir393. 5. Muvazaalı İşleme Bağlı Olarak Yapılan Tasarrufların Durumu Kişinin muvazaalı bir işleme binaen yaptığı tasarrufların geçerliliği muvazaalı işlemin iptal edilmesiyle zarar görmez. Diğer bir deyişle bu tasarrufların geçerliliği devam eder. Aynı şekilde sırf muvazaalı işleme dayanarak yapıldığı için bu tasarrufları muvazaalı olarak nitelendirmek de mümkün değildir. Örneğin muvazaalı bir borç ikrarının ardından bu ikrarı sebep göstererek yapılan bir satım sözleşmesi, muvazaalı değildir394. 6. Muvazaadan Vazgeçilerek 3. Kişilerle İşlem Yapma Taraflar herhangi bir ihtilaf yaşamadan

1. Dava Türü:
Muvazaalı İşlemin İptali Davası

2. Temel Olaylar:
- Taraflar arasında gözlemlenen bir hukuki işlemin (satış, kira, bağış gibi) aslında tarafların gerçek iradelerini yansıtmadığı ve bu durumun iddia edilmesi.
- Muvazaalı işlemin arka planında gizli bir amacın bulunması veya işlemin niteliğinin farklı bir şekilde sunulması.
- Davacının, muvazaalı işlem nedeniyle hukuki menfaatlerinin zedelenmesi.

3. Hukuki Sorunlar:
- Muvazaalı işlemin varlığının ispat edilmesi gerekliliği.
- İspat yükünün kime ait olduğu: Genellikle muvazaayı iddia eden taraf ispat yükünü taşır.
- Davada kullanılabilecek kabul edilebilir delillerin neler olduğu, bu deliller arasında yazılı belgeler, tanık beyanları ve bilirkişi raporları yer alır.
- Muvazaalı işlemin hukuki etkilerinin ortadan kaldırılması ve üçüncü kişilerin haklarının korunması.

4. Uyuşmazlık Konuları:
- Muvazaalı işlemin geçersiz sayılabilmesi için gerekli unsurların varlığı.
- İspat aşamasındaki delillerin kabul edilebilirliği ve değerlendirilmesi.

5. Talepler:
- Muvazaalı işlemin iptaline dair talep.
- Olası üçüncü kişilerin haklarının güvence altına alınması.

Advacato

Üyelikle kazançlarım nedir?

Gelişmiş Soru ve Cevap

Müvekkil takibi

Dilekçe yazma

Yapay zeka ile hukuk büromuz çok daha efektif ve verimli hale gelmiştir. Standartlarımızı çok daha yukarı çıkararak müvekkil memnuniyetimizi arttırdık.