Kira tespit davası açma süresi ne kadardır?

Kira tespit davasında kira bedeli nasıl belirlenir?

Kira tespit davasında bilirkişi incelemesi yapılır mı?

Kira tespit davası sırasında kiracı kira ödemeye devam eder mi?

Kira tespit davası kararı ne zaman yürürlüğe girer?

Emekli olduktan sonra çalışma durumunda emekli maaşında bir kesinti olur mu?

Konkordato sürecinde komiserin tarafsızlık ilkesini nasıl sağlaması beklenmektedir?

Kira tespit davası sonucunda belirlenen kira geriye dönük olarak uygulanabilir mi?

Kira tespit davası açan taraf hangi belgeleri sunmalıdır?

Kira tespit davası açıldığında uzlaşma mümkün müdür?

Kira tespit davası ile kira artış oranı nasıl belirlenir?

Satıcının aleyhine oluşan kur farkı nedir ve nasıl hesaplanır?

Kur farkından doğan zararlar, sözleşmede yer almıyorsa satıcıya yansıtılabilir mi?

Satıcının aleyhine oluşan kur farkı gider olarak muhasebeleştirilebilir mi?

Kur farkı zararlarının önlenmesi için satıcı hangi önlemleri alabilir?

Kur farkı nedeniyle satıcı ek ödeme talep edebilir mi veya alıcıyla anlaşma sağlayabilir mi?

İş kazası sonrası işverenin hukuki sorumlulukları nelerdir?

İş kazası bildirim süresi ne kadardır ve kim tarafından yapılmalıdır?

İş kazası geçiren çalışanın hakları nelerdir?

İş kazası tazminatı nasıl hesaplanır ve hangi koşullarda talep edilir?

İş kazası nedeniyle açılacak dava süreçleri nelerdir ve hangi belgeler gereklidir?

Muvazaalı işlem nedir ve hangi durumlarda ortaya çıkar?

Muvazaalı işlemler hukuken geçerli midir?

Muvazaalı işlemlerin ispatı nasıl yapılır?

Muvazaalı işlemler sonucunda zarar gören üçüncü kişiler hangi haklara sahiptir?

Muvazaalı işlemler iptal edilebilir mi ve dava süreci nasıl işler?

Trafik para cezasına nasıl ve hangi sürede itiraz edilebilir?

Trafik cezasına itiraz etmek için hangi belgeler gereklidir?

Trafik cezasına itiraz başvurusu nereye yapılır?

Kiraya veren, kira sözleşmesi bitmeden kiracıyı nasıl tahliye edebilir?

Trafik cezasına itiraz başvurusu sürecinde ne kadar süre içinde sonuç alınır?

Trafik cezasına itirazın reddedilmesi durumunda ne yapılabilir?

Kiraya verilen taşınmazın tahliyesi hangi durumlarda talep edilebilir?

Kiraya verilen taşınmazın tahliyesi için yasal süreç nasıl işler?

Kiracının kira ödememesi durumunda tahliye davası ne zaman açılabilir?

Kiracıya tahliye ihtarnamesi nasıl ve ne zaman gönderilmelidir?

Boşanma sürecinde çocuğun velayeti nasıl belirlenir?

Velayet davasında çocuğun görüşü ne kadar önemlidir?

Velayet hakkı anne veya babadan alınabilir mi? Hangi durumlarda alınır?

Ortak velayet nedir ve hangi koşullarda uygulanır?

Velayet hakkı olmayan ebeveynin çocukla kişisel ilişki kurma hakkı nasıl düzenlenir?

Miras paylaşımı nasıl yapılır ve yasal mirasçılar kimlerdir?

İş yerinde iş güvenliği ihlali durumunda işverenin ve işçinin sorumlulukları nelerdir?

Miras paylaşımında saklı pay nedir ve kimlere aittir?

Mirasçılar arasında anlaşmazlık olduğunda miras nasıl bölüşülür?

Miras paylaşımında mirasçılardan biri mirastan feragat edebilir mi ve bu durumda ne olur?

Mirasın reddi (reddi miras) nedir ve hangi sürede yapılmalıdır?

Tüketici, ayıplı mal veya hizmetle karşılaştığında hangi haklara sahiptir?

Tüketici şikayeti nasıl ve nereye yapılır?

Tüketici, aldığı ürünü kaç gün içinde iade edebilir?

Garanti süresi dolan bir ürün için tüketici hakları nelerdir?

Tüketici hakem heyetine başvuru süreci nasıl işler?

Sözleşme ihlali nedir ve hangi durumlarda gerçekleşir?

İşyeri kira sözleşmesinin sona ermesi durumunda kiracı hangi haklara sahiptir?

Sözleşme ihlali durumunda tarafların hakları nelerdir?

Sözleşme ihlali nedeniyle tazminat talep edilebilir mi?

Sözleşme ihlali durumunda dava süreci nasıl işler?

Sözleşmenin feshi hangi durumlarda mümkündür ve fesih süreci nasıl işler?

Çalışanların performans düşüklüğü durumunda işverenin yasal hakları nelerdir?

Şirket içi haksız rekabet nasıl önlenir ve bu durumda ne gibi yaptırımlar uygulanabilir?

İş yerinde mobbing (psikolojik taciz) iddiaları nasıl kanıtlanır ve hukuki süreci nasıl işler?

İşverenin işçiyi haklı nedenle işten çıkarması hangi durumlarda mümkündür?

İş yeri devri durumunda çalışanların hakları nasıl korunur?

Şirket ortaklarının kâr paylaşımında anlaşmazlık yaşaması durumunda hukuki çözüm yolları nelerdir?

Şirket içi mali usulsüzlükler tespit edilirse, işverenin izleyebileceği yasal adımlar nelerdir?

Çalışanların fazla mesai ücretleri ödenmediğinde ne gibi yasal haklar doğar?

Emeklilik yaşı nasıl belirlenir ve hangi şartlar sağlandığında emekli olunabilir?

Emeklilik için gerekli prim gün sayısı nedir ve bu sayı nasıl hesaplanır?

Emeklilik maaşı hesaplanırken hangi kriterler dikkate alınır?

Erken emeklilik şartları nelerdir ve kimler erken emeklilikten yararlanabilir?

Emekli maaşı artırımı nasıl yapılır ve hangi faktörlere bağlıdır?

Yurtdışında çalışanların Türkiye’de emekli olma hakları nelerdir?

Emekli maaşı bağlanma süresi ne kadar sürer ve bu süreç nasıl işler?

Malulen emeklilik için hangi şartlar gereklidir ve kimler başvurabilir?

Emeklilik başvurusunda gerekli belgeler nelerdir ve nasıl başvuru yapılır?

Kiracı, ev sahibine tazminat davası açabilir mi ve hangi durumlarda bu hakka sahiptir?

Ev sahibi, kendisi oturmak istediği gerekçesiyle kiracıyı tahliye edebilir mi?

Kademeli emeklilik nedir ve kimleri kapsar?

Konkordato sürecinde alacaklı eşitliğini bozucak şekilde sulh anlaşmalari yapılabilir mi?

Konkordato komiserinin görevleri ve yetkileri nelerdir?

Konkordato komiserinin alacaklılar kuruluyla olan iletişim sorumlulukları nelerdir?

Konkordato komiserinin mahkemeye sunmakla yükümlü olduğu raporların içeriği ne olmalıdır?

İhtiyaç sebebi ile tahliye davasında tek taşınmaz bulunması halinde tahliye edilebilir mi

Sözleşmelerde aldatma durumunda hangi yasal düzenlemelere başvurulabilir?

Milletlerarası yetki sözleşmelerinin geçerlilik şartları nelerdir?

Gabin iddiasında bulunmak için hangi yasal süreler dikkate alınmalıdır?

Milletlerarası derdestlik itirazı mümkün mü?

Bilirkişinin soyut verilerle rapor hazırlamasi durumunda bu rapor geçerli olur mu?

Türk Ticaret Kanunu çerçevesinde anonim şirketlerde yönetim kurulu üyelerinin görevleri nelerdir

Türk Ticaret Kanunu'na göre, anonim şirketlerde yönetim kurulu üyelerinin sorumlulukları nelerdir ve bu sorumlulukları ihlal etmeleri durumunda karşılaşabilecekleri yasal yaptırımlar nelerdir

Anonim şirketlerde yönetim kurulu üyelerinin şirketi temsil etme yetkisi nasıl düzenlenmiştir ve bu yetkinin sınırları nelerdir

Türk Ticaret Kanunu kapsamında, anonim şirketlerde yönetim kurulu üyelerinin seçimi, görev süreleri ve görevden alınma koşulları nasıl belirlenmiştir?

Yönetim kurulu üyelerinin bireysel ve müteselsil sorumluluğu arasındaki fark nedir ve hangi durumlarda hangi sorumluluk türü uygulanır

Yönetim kurulu üyelerinin sorumluluk sigortası nedir ve bu sigorta türünün avantajları ve dezavantajları nelerdir?

Anonim şirketlerde yönetim kurulu üyelerinin sorumluluğunun sınırları nelerdir ve hangi durumlarda sorumluluktan kurtulabilirler

türk ticaret kanunu uyarınca anonim şirketlerde yönetim kurulu üyelerinin sorumlulukları ile limited şirketlerdeki müdürler arasındaki fark nedir

Bir şirkette görevli mağaza çalışanlarının yaka kartı takıyor olmaları kişisel verileri ihlal eder mi?

Yaka kartında yer alan bilgiler, üçüncü şahıslar tarafından kötüye kullanılırsa işveren bundan sorumlu tutulabilir mi

Yaka kartı uygulaması, belirli sektörler veya iş kolları için zorunlu bir uygulama mıdır, yoksa tamamen işverenin inisiyatifinde midir

Çalışanlar, yaka kartı takmayı reddederlerse işveren ne gibi yaptırımlar uygulayabilir ve bu durum iş akdinin feshine kadar gidebilir mi?

olduğu konusunda ihtilaf bulunmayan eldeki davada, 02.04.2018 tarihinden iş sözleşmesinin feshedildiği tarihe kadar olan dönem yönünden davalı ile dava dışı şirketler arasındaki hukuki ilişkinin muvazaaya dayanıp dayanmadığı; buradan varılacak sonuca göre 02.04.2018 tarihinden sonrası için davacının kendi ücretine göre tazminat ve alacaklarının belirlenerek hüküm altına alınmasının ve bu dönem için ilave tediye alacak talebinin reddinin gerekip gerekmediği noktasında toplanmaktadır.D. Gerekçe1. İlgili Hukuk1. 4857 sayılı İş Kanunu'nun (4857 sayılı Kanun) 2 nci maddesi.2. 6772 sayılı Devlet ve Ona Bağlı Müesseselerde Çalışan İşçilere İlave Tediye Yapılması ve 6452 sayılı Kanun'la 6212 sayılı Kanun'un 2 nci maddesinin Kaldırılması Hakkında Kanun'un (6772 sayılı Kanun) 1 vd. maddeleri,3. 5393 sayılı Belediye Kanunu'nun (5393 sayılı Kanun) 14, 67 ve 70 inci maddeleri.4. 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu'nun (5216 sayılı Kanun) 26 ncı maddesi.5. 696 sayılı Olağanüstü Hâl Kapsamında Bazı Düzenlemeler Yapılması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname'nin (696 sayılı Kanun Hükmünde Kararname) 83 ve 136 ncı maddeleri.6. 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararname'nin 696 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile eklenen Ek 20 nci maddesi.7. Alt İşverenlik Yönetmeliği'nin (Yönetmelik) 3, 4, 11 ve 12 nci maddeleri.8. İl Özel İdareleri, Belediyeler ve Bağlı Kuruluşları ile Bunların Üyesi Olduğu Mahalli İdare Birliklerinin Personel Çalıştırmasına Dayalı Hizmetlerinin Gördürülmesine İlişkin Usul ve Esaslar2. Değerlendirme1. Uyuşmazlığın çözümü için öncelikle konuyla ilgili kavramları ve mevzuat hükümlerini incelemekte yarar bulunmaktadır.2. Asıl işveren-alt işveren ilişkisi 4857 sayılı Kanun’un "Tanımlar" başlıklı 2 nci maddesinde düzenlenmiştir.3. Anılan madde uyarınca “...Bir işverenden, işyerinde yürüttüğü mal veya hizmet üretimine ilişkin yardımcı işlerinde veya asıl işin bir bölümünde işletmenin ve işin gereği ile teknolojik nedenlerle uzmanlık gerektiren işlerde iş alan ve bu iş için görevlendirdiği işçilerini sadece bu işyerinde aldığı işte çalıştıran diğer işveren ile iş aldığı işveren arasında kurulan ilişkiye asıl işveren-alt işveren ilişkisi denir".4. Bu hükme göre asıl işveren-alt işveren ilişkisinin varlığından söz edebilmek için iki ayrı işverenin olması, mal veya hizmet üretimine dair bir işin varlığı, işçilerin sadece asıl işverenden alınan iş kapsamında çalıştırılması ve tarafların muvazaalı bir ilişki içine girmemeleri gerekmektedir. Kanuna uygun biçimde asıl işveren-alt işveren ilişkisi kurulmuş ise asıl işveren, alt işveren işçilerinin Kanundan, iş sözleşmesinden ve alt işverenin taraf olduğu bir toplu iş sözleşmesi bulunması hâlinde bundan doğan yükümlülüklerden işçilere karşı alt işveren ile birlikte sorumlu olacaktır.5. İş Kanunu uyarınca çıkarılan Yönetmeliğin 4 üncü maddesi uyarınca asıl işveren-alt işveren ilişkisinin kurulabilmesi için asıl işverenin işyerinde mal veya hizmet üretimi işlerinde çalışan kendi işçileri de bulunmalı, alt işverene verilen iş, işyerinde mal veya hizmet üretiminin yardımcı işlerinden olmalıdır. Yönetmeliğin 3 üncü maddesinin (c) bendinde asıl iş, “Mal veya hizmet üretiminin esasını oluşturan iş”; yardımcı iş ise aynı maddenin (ğ) bendinde, “İşyerinde yürütülen mal veya hizmet üretimine ilişkin olmakla beraber doğrudan üretim organizasyonu içerisinde yer almayan, üretimin zorunlu bir unsuru olmayan ancak asıl iş devam ettikçe devam eden ve asıl işe bağımlı olan iş” şeklinde tanımlanmıştır.6. İş Kanunu’nun 2 nci maddesinin altı ve yedinci fıkralarına ilişkin değişiklik önergesinin gerekçesinde yardımcı işlerin herhangi bir sınırlama olmaksızın alt işverenlere verilebileceği belirtilmiştir. Gerek İş Hukuku öğretisinde gerek Yargıtay uygulamasında yardımcı işlerde alt işveren ilişkisinin, muvazaa oluşturmamak kaydıyla bir koşul veya sınırlama söz konusu olmaksızın kurulabileceği kabul edilmektedir (Sarper Süzek, İş Hukuku, 19. Baskı, ... 2020, s. 161).7. Asıl işin bölünerek alt işverene verilmesi durumunda ise verilen iş, işletmenin ve işin gereği ile teknolojik nedenlerle uzmanlık gerektiren bir iş olmalıdır. Öte yandan alt işveren, üstlendiği iş için görevlendirdiği işçilerini sadece o işyerinde aldığı işte çalıştırmalıdır. Ayrıca alt işveren daha önce o işyerinde çalıştırılan bir kimse olmamalıdır. Ne var ki, daha önce o işyerinde çalıştırılan işçinin bilahare tüzel kişi şirketin ya da adi ortaklığın hissedarı olması, alt işveren ilişkisi kurmasına engel teşkil etmez.8. Görüldüğü üzere İş Kanunu’nun alt işveren ilişkisini düzenleyen maddelerinde asıl işveren-alt işveren ilişkisinin tanımı yapılmış, bazı yasak ve sınırlamalar getirilmiş, bu yasak ve sınırlamalar ile genel olarak muvazaa hâllerinde bu işçilerin başlangıçtan itibaren asıl işverenin işçileri sayılacağı hükme bağlanmıştır.9. Öte yandan mülga 818 sayılı Borçlar Kanunu’nun (818 sayılı Kanun) 18 inci maddesi ile aynı doğrultuda düzenlenen 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’nun (6098 sayılı Kanun) 19 uncu maddesi uyarınca bir sözleşmenin türünün ve içeriğinin belirlenmesinde ve yorumlanmasında, tarafların yanlışlıkla veya gerçek amaçlarını gizlemek için kullandıkları sözcüklere bakılmaksızın gerçek ve ortak iradeleri esas alınır ve borçlu, yazılı bir borç tanımasına güvenerek alacağı kazanmış olan üçüncü kişiye karşı bu işlemin muvazaalı olduğu savunmasında bulunamaz.10. Türk Hukuk Lûgatında muvazaanın, “Anlaşmalı saptırma, gerçek dışı durumlara gerçekmiş niteliğini kazandırma işlemi; hukuksal bir işlem konusunda gerçek duruma aykırılıkta birleşilerek yapılan ortak açıklama (beyan) ya da ortaya konulan belge; danışıklı işlem” (Türk Hukuk Lûgatı Türkçe-Türkçe Cilt I, Ankara 2021, s.819) şeklinde yapılan tanımından hareketle muvazaa, tarafların üçüncü kişileri aldatmak amacı ile ve fakat kendi gerçek iradelerine uymayan ve aralarında hüküm ve sonuç doğurmayan bir görünüş yaratmak hususunda anlaşmaları olarak ifade edilebilir.11. Başka bir deyişle irade açıklamasında bulunan taraflar bu açıklamanın sonuç doğurmaması

1. Dava Türü:
Muvazaalı İşlemin Tespiti ve İptali Davası

2. Temel Olaylar:
- Taraflar arasında iş sözleşmesinin feshedilmesi süreci
- İş sözleşmesinin geçerliliği ve taraflar arasındaki hukuki ilişkinin muvazaaya dayanıp dayanmadığı
- Muvazaalı işlem nedeniyle davacının ücret ve alacaklarının tespiti

3. Hukuki Sorunlar:
- Muvazaa kavramının İş Kanunu ve Türk Borçlar Kanunu kapsamında tanımı
- Asıl işveren-alt işveren ilişkisi ve muvazaa
- Muvazaalı işlemin iptali ve geçersiz sayılması için gereken şartlar
- Muvazaalı işlemin sonucunda tazminat talepleri

4. Uyuşmazlık Konuları:
- İş sözleşmesinin geçersizliği ve muvazaa iddiaları
- Davacının tazminat ve alacaklarının belirlenmesi üzerinde tartışmalar

5. Talepler:
- Muvazaalı işlemin iptali
- Davacının tazminat ve alacaklarının hüküm altına alınması
- İlaveten tediye alacak talebinin reddi

gibi olgulardan yararlanılmasında zorunluluk vardır.Somut olayda, davalı ...'in, babası olan mirasbırakanın tüm ihtiyaçlarını karşılaması nedeniyle minnet duygusu ile taşınmazın kendisine devredildiğini savunduğu, tarafların annesi olan davalı tanığı ... ...'ın beyanlarından da mirasbırakana davalılar tarafından bakıldığı dosya kapsamı ile sabittir.Hemen belirtilmelidir ki; satışa konu edilen bir malın devrinin belirli bir semen karşılığında olacağı kuşkusuzdur. Semenin (bir başka ifade ile malın bedelinin) ise mutlaka para olması şart olmayıp belirli bir hizmet ya da emek de olabileceği kabul edilmelidir (Yargıtay Hukuk Genel Kurulu'nun 29.4.2009 günlü 2009/1-130 sayılı kararı). Esasen, yukarıda da değinildiği üzere muris muvazaası hukuksal nedenine dayalı olarak açılan davaların hukuki dayanağını teşkil eden 01.04.1974 günlü 1/2 sayılı İçtihadı Birleştirme Kararında mirasbırakanın gerçek iradesinin mirasçıdan mal kaçırma olması halinde uygulanabilirliğinin kabulü gerekir. Başka bir ifade ile murisin iradesi önem taşır.O halde, yukarıda değinilen somut olgular, açıklanan ilkeler çerçevesinde değerlendirildiğinde mirasbırakan ... ... ...'ın gerçek irade ve amacının diğer mirasçıdan mal kaçırma olmadığı, kendisine özenle bakan oğlu davalıya minnet duyguları ile çekişmeli taşınmazları temlik ettiği, temlikin, bakım, hizmet ve emek karşılığı gerçekleştirildiği kabul edilmelidir.Hâl böyle olunca, davanın tümden reddine karar verilmesi gerekirken, delillerin takdirinde yanılgıya düşülerek, yazılı şekilde karar verilmesi doğru değildir..." gerekçesiyle karar bozulmuştur.İlk Derece Mahkemesinin İkinci Kararı10. Bursa 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin 27.02.2019 tarihli ve 2019/1 Esas, 2019/110 Karar sayılı kararı ile; murisin iradesinin bağış olduğu, diğer mirasçılarından mal kaçırma iradesi olsun olmasın yapılan muvazaalı işlem nedeniyle diğer mirasçılarının haklarının zarar gördüğü, yapılan bağışın şekil şartlarını taşımadığı, dolayısıyla satış işleminin geçersiz olduğu ve iptali gerektiği gerekçesiyle direnme kararı verilmiştir.Hukuk Genel Kurulu Kararı11. Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı ... vekili temyiz isteminde bulunmuştur.12. Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 29.09.2022 tarihli ve 2020/1-127 Esas, 2022/1185 Karar sayılı kararı ile; "...direnme konusu taşınmazlara ilişkin açılan davada eksik harç tamamlatılmadan yargılamaya devamla davanın esası hakkında karar verilmiş olması doğru olmadığı gibi ilk kararda harcı tamamlanmayan bu değer üzerinden vekâlet ücretine karar verilmiş olması, direnme kararında ise söz konusu eksiklik fark edilerek çelişki oluşturacak şekilde karar verilmiş olması da doğru değildir..." gerekçesiyle karar usulden bozulmuştur.Direnme Kararı13. Bursa 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin 22.02.2023 tarihli ve 2022/574 Esas, 2023/80 Karar sayılı kararıyla; eksik harç tamamlatılıp önceki gerekçe tekrar edilmek suretiyle direnme kararı verilmiştir.Direnme kararının temyizi14. Direnme kararı davalı ... vekili tarafından temyiz edilmiştir.II. UYUŞMAZLIK15. Direnme yolu ile Hukuk Genel Kurulu önüne gelen uyuşmazlık; somut olayda dosya kapsamı ve toplanan delillere göre mirasbırakanın 2688 ada 180 parsel sayılı taşınmazını 13.07.2001, 2705 ada 2 parsel sayılı taşınmazın 1/2 payını 19.10.2004 tarihinde oğlu davalı ...’a satış suretiyle yapmış olduğu temliklerin gerçekte diğer mirasçılardan mal kaçırma amaçlı ve muvazaalı yapıldığının kabul edilip edilemeyeceği, buradan varılacak sonuca göre temlikin minnet duyguları ile bakım, hizmet ve emek karşılığı gerçekleştirildiği gerekçesiyle davanın reddine karar verilmesinin gerekip gerekmediği noktasında toplanmaktadır.III. GEREKÇE16. Dava, muris muvazaası hukuksal nedenine dayalı tapu iptali ve tescil istemine ilişkindir.17. Uyuşmazlığın çözümü bakımından öncelikle ilgili yasal düzenleme ve kavramların açıklanmasında yarar vardır.18. Muvazaa kavramı, Türk Hukuk Lûgatında; ‘‘Anlaşmalı saptırma gerçek dışı durumlara gerçekmiş niteliğini kazandırma işlemi. Hukuksal bir işlem konusunda gerçek duruma aykırılıkta birleşilerek yapılan ortak açıklama (beyan) ya da ortaya konulan belgedir. Danışıklı işlem’’ şeklinde tanımlanmıştır (Türk Hukuk Lûgatı, Türk Hukuk Kurumu, Cilt I, Ankara 2021, s. 819).19. Muvazaa, pozitif hukukumuzda 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu'nun (TBK) 19 uncu [mülga 818 sayılı Borçlar Kanunu'nun (BK) 18.] maddesinde düzenlenmiş ve anılan maddenin birinci fıkrasında;"Bir sözleşmenin türünün ve içeriğinin belirlenmesinde ve yorumlanmasında, tarafların yanlışlıkla veya gerçek amaçlarını gizlemek için kullandıkları sözcüklere bakılmaksızın, gerçek ve ortak iradeleri esas alınır" hükmüne yer verilmiştir.20. Buna göre muvazaa; tarafların üçüncü kişileri aldatmak amacı ile ve fakat kendi gerçek iradelerine uymayan ve aralarında hüküm ve sonuç doğurmayan bir görünüş yaratmak hususunda anlaşmaları, şeklinde tanımlanabilir.21. Muvazaa daha çok sözleşmenin yorumuyla ilgili olduğundan, öğreti ve uygulamada kapsamlı olarak incelenmiş ve belirli kurallara bağlanmıştır. Gerek öğretide ve gerekse uygulamada muvazaa, mutlak ve nispi muvazaa olarak iki gruba ayrılmaktadır; mutlak muvazaada taraflar herhangi bir hukuki işlem yapmayı (oluşturmayı) istemezler, yalnız görünüşte bir hukuki işlem için gerekli irade açıklamasında bulunurlar; nispi muvazaada ise taraflar gerçekten belli bir hukuki işlem yapmak isterler, ancak onu saklamak amacıyla, bir başka hukuki işlemin kurulduğu görüşünü yaratmak üzere irade açıklamasında bulunurlar.22. Taraflar ister yalnız bir görünüş yaratmayı, ister ikinci bir gizli işlem yapmayı arzu etmiş olsunlar, görünüşteki (zahiri) işlem tarafların gerçek iradelerine uymadığından, ilke olarak herhangi bir sonuç doğurmaz. Muvazaada görünüşteki işlemin her türlü hukuki sonuçtan yoksun olması, tarafların ortak iradelerinin bu yolda olmasından kaynaklanmaktadır.23. Eldeki davanın konusunu oluşturan ve “muris muvazaası” olarak isimlendirilen muvazaa türünün ise Türk Hukukunda büyük bir yeri ve önemi vardır.24.

1. Dava Türü:
Muvazaalı İşlemin Tespiti ve İptali Davası

2. Temel Olaylar:
- Taraflar arasında, mirasbırakan tarafından mirasçılarına taşınmazların devredilmesi işlemi yapılmış olması.
- Bu devrin, davalı tarafın bakımını üstlendiği için minnet duygusuyla gerçekleştirildiği savı.
- Mirasbırakanın gerçek iradesinin, diğer mirasçılardan mal kaçırma değil, bakım ve hizmet karşılığında devri amaçladığına dair iddialar ve deliller.

3. Hukuki Sorunlar:
- Miras muvazaası kavramının Türk Borçlar Kanunu kapsamındaki tanımı ve unsurları.
- Muvazaa ile ilgili hukuki değerlendirmelerin geçerliliği ve kanuni prosedürlere uygunluğunun irdelenmesi.
- Muvazaalı işlemlerin geçerliliği üzerine iddialar ve itirazların nasıl ele alınacağı.
- Muvazaalı işlemlerin iptali için gereken şartların incelenmesi ve her iki tarafın talepleri.

4. Uyuşmazlık Konuları:
- Mirasbırakanın iradesinin, diğer mirasçılardan mal kaçırma amaçlı olup olmadığı.
- Yapılan işlemin gerçek mahiyetinin, bakım karşılığı bir temlikten ziyade muvazaalı bir işlem olarak değerlendirilip değerlendirilemeyeceği.
  
5. Talepler:
- Muvazaalı işlemlerin iptali talepleri ve bu işlemlerin hukuki sonuçlarına göre tazminat talepleri.

Kanunu'nun (BK) 213.) ve Tapu Kanunu'nun 26. maddelerinde öngörülen şekil koşullarından yoksun bulunduğundan, saklı pay sahibi olsun veya olmasın miras hakkı çiğnenen tüm mirasçılar dava açarak resmi sözleşmenin muvazaa nedeni ile geçersizliğinin tespitini ve buna dayanılarak oluşturulan tapu kaydının iptalini isteyebilirler.Hemen belirtmek gerekir ki; bu tür uyuşmazlıkların sağlıklı, adil ve doğru bir çözüme ulaştırılabilmesi, davalıya yapılan temlikin gerçek yönünün diğer bir söyleyişle miras bırakanın asıl irade ve amacının duraksamaya yer bırakmayacak biçimde ortaya çıkarılmasına bağlıdır. Bir iç sorun olan ve gizlenen gerçek irade ve amacın tespiti ve aydınlığa kavuşturulması genellikle zor olduğundan bu yöndeki delillerin eksiksiz toplanılması yanında birlikte ve doğru şekilde değerlendirilmesi de büyük önem taşımaktadır. Bunun için de ülke ve yörenin gelenek ve görenekleri, toplumsal eğilimleri, olayların olağan akışı, mirasbırakanın sözleşmeyi yapmakta haklı ve makul bir nedeninin bulunup bulunmadığı, davalı yanın alım gücünün olup olmadığı, satış bedeli ile sözleşme tarihindeki gerçek değer arasındaki fark, taraflar ile miras bırakan arasındaki beşeri ilişki gibi olgulardan yararlanılmasında zorunluluk vardır.Muris muvazaası iddiasına dayalı davalarda murisin temlikteki iradesinin açık bir şekilde ortaya konulması lazımdır.Somut olaya gelince, mirasbırakanın çekişme konusu taşınmazları aleyhine başlatılan ve kesinleşmiş olan icra takibini sonuçsuz bırakmak amacıyla dava dışı ...'a temlik ettiği Ferizli ASHM’nin 1999/30E., 1999/46 K., sayılı dosyası ile belirlenmiş ve karar Yargıtayca da onanarak kesinleşmiştir.Hâl böyle olunca, davanın reddine karar verilmesi gerekirken yanılgılı değerlendirmeyle kabulüne karar verilmesi doğru olmamıştır…” gerekçesiyle karar bozulmuştur.Direnme Kararı:9. Ferizli Asliye Hukuk Mahkemesinin 02.10.2018 tarihli ve 2018/115 E., 2018/265 K. sayılı kararı ile; önceki gerekçenin yanında, tasarrufun iptali davasında icra takibini semeresiz bırakmak amacıyla hareket edildiğinin kabulünün aynı zamanda işlemde muvazaa olduğunun ve muris ...’in alacaklısı ve mirasçısı olan davacıdan mal kaçırma girişiminde olduğunun da bir göstergesi olduğu, iptal davasının kabulü kararının kesinleşmesinin muvazaa nedeniyle tapu iptali ve tescili davasının reddi gerekçesi olamayacağı gibi tam tersine tapu iptali ve tescil davasının bir delili olduğu, bu hususun Yargıtay 1. Hukuk Dairesinin 2014/18126 E., 2016/7420 K. sayılı kararında da kabul edildiği, tasarrufun iptali kararı sonucu alacaklı, taşınmazın icra marifetiyle satışı sonrası alacağını tahsil etmiş olsa dahi tasarrufun iptali kararı ile tapu kaydının iptali ve borçlu (muris) adına tescili sonucu gerçekleşmediğinden davacının borçlu muris ...'in yasal mirasçısı olması nedeniyle muvazaa olgusu iddiasıyla eldeki davayı açmakta hukukî yararının bulunduğu, muvazaa olgusunun da ispatlandığı gerekçesiyle direnme kararı verilmiştir.Direnme Kararının Temyizi:10. Direnme kararı süresi içinde davalılar vekili tarafından temyiz edilmiştir.II. UYUŞMAZLIK11. Direnme yolu ile Hukuk Genel Kurulu önüne gelen uyuşmazlık; somut olayda, miras bırakan ile dava dışı ... ve davalılar arasında yapılan satış suretiyle devir işlemlerinin mirastan mal kaçırma amaçlı ve muvazaalı olarak yapıldığı iddiasının davacı tarafça ispat edilip edilemediği noktasında toplanmaktadır.III. GEREKÇE12. Dava, muris muvazaası hukuksal nedenine dayalı tapu iptali ve tescil istemine ilişkindir.13. Uyuşmazlığın çözümü için öncelikle ilgili yasal düzenleme ve kavramların açıklanmasında yarar vardır.14. Muvazaa kavramı, Türk Hukuk Lûgatında; ‘‘Anlaşmalı saptırma gerçek dışı durumlara gerçekmiş niteliğini kazandırma işlemi. Hukuksal bir işlem konusunda gerçek duruma aykırılıkta birleşilerek yapılan ortak açıklama (beyan) ya da ortaya konulan belgedir. Danışıklı işlem’’ şeklinde tanımlanmıştır (Türk Hukuk Lûgatı, Türk Hukuk Kurumu, Cilt I, Ankara 2021, s. 819).15. Muvazaa, pozitif hukukumuzda 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu'nun (TBK) 19. [mülga 818 sayılı Borçlar Kanunu'nun (BK) 18.] maddesinde düzenlenmiş ve anılan maddenin birinci fıkrasında;"Bir sözleşmenin türünün ve içeriğinin belirlenmesinde ve yorumlanmasında, tarafların yanlışlıkla veya gerçek amaçlarını gizlemek için kullandıkları sözcüklere bakılmaksızın, gerçek ve ortak iradeleri esas alınır" hükmüne yer verilmiştir.16. Buna göre muvazaa; tarafların üçüncü kişileri aldatmak amacı ile ve fakat kendi gerçek iradelerine uymayan ve aralarında hüküm ve sonuç doğurmayan bir görünüş yaratmak hususunda anlaşmaları, şeklinde tanımlanabilir.17. Muvazaa daha çok sözleşmenin yorumuyla ilgili olduğundan, öğreti ve uygulamada kapsamlı olarak incelenmiş ve belirli kurallara bağlanmıştır. Gerek öğretide ve gerekse uygulamada muvazaa, mutlak ve nispi muvazaa olarak iki gruba ayrılmaktadır; mutlak muvazaada taraflar herhangi bir hukukî işlem yapmayı (oluşturmayı) istemezler, yalnız görünüşte bir hukukî işlem için gerekli irade açıklamasında bulunurlar; nispi muvazaada ise taraflar gerçekten belli bir hukukî işlem yapmak isterler, ancak onu saklamak amacıyla, bir başka hukukî işlemin kurulduğu görüşünü yaratmak üzere irade açıklamasında bulunurlar.18. Taraflar ister yalnız bir görünüş yaratmayı, ister ikinci bir gizli işlem yapmayı arzu etmiş olsunlar, görünüşteki (zahiri) işlem tarafların gerçek iradelerine uymadığından, ilke olarak herhangi bir sonuç doğurmaz. Muvazaada görünüşteki işlemin her türlü hukukî sonuçtan yoksun olması, tarafların ortak iradelerinin bu yolda olmasından kaynaklanmaktadır.19. Muvazaa ve muvazaalı işlem kavramı açıklandıktan sonra, uyuşmazlığın niteliği ile sınırlı kalmak kaydıyla, 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu’nun (İİK) 277 vd. maddelerinde düzenlenen tasarrufun iptali davası ile muvazaa davaları arasındaki farklara da kısaca değinmekte fayda bulunmaktadır.20. İcra ve İflas Kanunu’nun 277 ve devamı maddelerinde düzenlenen tasarrufun iptali davası; borçlu tarafından alacaklısını zarara uğratmak kastıyla

1. Dava Türü:
Muvazaalı İşlemin Tespiti ve İptali Davası

2. Temel Olaylar:
- Miras bırakan ile dava dışı taraflar arasında yapılan bir satış işleminin muvazaalı olduğuna dair iddialar.
- Davacının mirasçısı olduğunun ve bu sebeple işlemden zarar gördüğünün belirtilmesi.
- Muvazaalı işlem nedeniyle mirasçıların hak kaybına uğradığı ve buna dair delillerin toplanması gerektiği.

3. Hukuki Sorunlar:
- Muvazaa kavramının tanımı ve Türk Borçlar Kanunu'ndaki yeri.
- Muvazaanın ispatının gerekliliği ve hukuki sonuçları.
- Taraflar arasındaki irade uyuşmazlıkları ve muvazaalı işlemin iptali.

4. Uyuşmazlık Konuları:
- Miras bırakanın iradesinin ve gerçek amacının belirlenmesi.
- Davacı tarafın muvazaayı ispatlama yükümlülüğünün olup olmadığı ve bu konuda sunulan delillerin değerlendirilmesi.

5. Talepler:
- Muvazaalı işlemin iptal edilmesi ve tapu kaydının iptali.
- Zarar gören tarafın haklarının korunması ve müvekkili adına hukuki yararının tespit edilmesi.

satış veya ölünceye kadar bakma sözleşmesi doğrultusunda açıklamak suretiyle devretmektedir.Bu durumda, yerleşmiş Yargıtay içtihatlarında ve 01.04.1974 tarihli 1/2 sayılı İçtihadı Birleştirme Kararında açıklandığı üzere görünürdeki sözleşme tarafların gerçek iradelerine uymadığından, gizli bağış sözleşmesi de Türk Medeni Kanunu'nun (TMK) 706., Türk Borçlar Kanunu'nun (TBK) 237., (Borçlar Kanunu'nun (BK) 213.) ve Tapu Kanunu'nun 26. maddelerinde öngörülen şekil koşullarından yoksun bulunduğundan, saklı pay sahibi olsun veya olmasın miras ... çiğnenen tüm mirasçılar dava açarak resmi sözleşmenin muvazaa nedeni ile geçersizliğinin tespitini ve buna dayanılarak oluşturulan tapu kaydının iptalini isteyebilirler.Hemen belirtmek gerekir ki; bu tür uyuşmazlıkların sağlıklı, adil ve doğru bir çözüme ulaştırılabilmesi, davalıya yapılan temlikin gerçek yönünün diğer bir söyleyişle miras bırakanın asıl irade ve amacının duraksamaya yer bırakmayacak biçimde ortaya çıkarılmasına bağlıdır. Bir iç sorun olan gizlenen gerçek irade ve amacın tespiti ile durumun aydınlığa kavuşturulması genellikle zor olduğundan bu yöndeki delillerin eksiksiz toplanılması yanında birlikte ve doğru şekilde değerlendirilmesi de büyük önem taşımaktadır. Bunun için de ülke ve yörenin gelenek ve görenekleri, toplumsal eğilimleri, olayların olağan akışı, mirasbırakanın sözleşmeyi yapmakta haklı ve makul bir nedeninin bulunup bulunmadığı, davalı yanın alım gücünün olup olmadığı, satış bedeli ile sözleşme tarihindeki gerçek değer arasındaki fark, taraflar ile mirasbırakan arasındaki beşeri ilişki gibi olgulardan yararlanılmasında zorunluluk vardır.Somut olayda, davalının da kabulünde olduğu üzere mirasbırakanın dava konusu taşınmazları bedelsiz olarak davalı torununa temlik ettiği, her ne kadar davalı taraf denkleştirme savunmasında bulunmuş ise de amacın paylaştırma olmayıp kız çocuklarından ve ikince eşten mal kaçırma olduğu, bu nedenle muris muvazaasının şartlarının oluştuğu görülmüştür.Hal böyle olunca, dava konusu taşınmazların mal kaçırma kastı ile davalıya temlik edildiği gözetilerek davanın kabulüne karar verilmesi gerekirken yanılgılı değerlendirme ile yazılı şekilde hüküm kurulması doğru değildir..." gerekçesiyle karar bozulmuştur.B. Bölge Adliye Mahkemesince Verilen Direnme KararıBölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; önceki gerekçelerinin yanında murisin eşi olan davacı ... ile arasındaki ilişkinin iyi olması ve murisin temlik dışı taşınmazları dikkate alındığında murisin mal kaçırma kastı ile hareket etmediği gerekçesi ile direnme kararı verilmiştir.VI. TEMYİZA. Temyiz Yoluna BaşvuranlarBölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen direnme kararına karşı süresi içinde birleşen davadaki davacı ... vekili temyiz isteminde bulunmuştur.B. Temyiz SebepleriDavacı ... vekili; davalı tarafından dava konusu taşınmazların bedeli ödenmek sureti ile satın alınmadığının açıkça ikrar edildiğini, davalının muvazaalı temlik işlemine yönelik miras paylaşımı savunmasında bulunduğunu ancak paylaştırma savunmasının yasal mirasçılar arasında söz konusu olabileceği dikkate alındığında yasal mirasçı olmayan davalının bu savunmasının hukuki dayanaktan yoksun olduğunu, davalının tanık listesinde murisin dava dışı dört kızının yer almadığını, dava dışı murisin kızlarıyla ilgili beyanları dahi alınmaksızın kendileri hakkında miras paylaşımı değerlendirmesinde bulunmanın gerçeği yansıtmadığını, murisin sağlığında müvekkiline yönelik herhangi bir taşınmaz temliki gerçekleştirmediğini, bozma kararı sonrasında davalı lehine vekâlet ücretine hükmedilmesinin de hatalı olduğunu ileri sürerek kararın bozulmasını talep etmiştir.C. UyuşmazlıkDirenme yolu ile Hukuk Genel Kurulu önüne gelen uyuşmazlık; miras bırakanın 207 ve 242 parsel sayılı taşınmazlarını davalı olan torunu ...'a satış suretiyle yaptığı temlik işleminin mirasçılardan mal kaçırma amaçlı ve muvazaalı olduğu iddiasının davacı tarafça ispatlanıp ispatlanamadığı noktasında toplanmaktadır.D. Gerekçe1. İlgili Hukuk1. 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu'nun (6098 sayılı Kanun) 19 uncu [mülga 818 sayılı Borçlar Kanunu'nun (818 sayılı Kanun) 18 inci] maddesinin birinci fıkrası2. Yargıtay İçtihadı Birleştirme Hukuk Genel Kurulunun 01.04.1974 tarihli ve 1974/1 Esas, 1974/2 Karar sayılı kararı2. Değerlendirme1. Dava, muris muvazaası hukuksal nedenine dayalı tapu iptali ve tescil istemine ilişkindir.2. Muvazaa kavramı, Türk Hukuk Lûgatında; "Anlaşmalı saptırma gerçek dışı durumlara gerçekmiş niteliğini kazandırma işlemi. Hukuksal bir işlem konusunda gerçek duruma aykırılıkta birleşilerek yapılan ortak açıklama (beyan) ya da ortaya konulan belgedir. Danışıklı işlem" şeklinde ifade edilmiştir (Türk Hukuk Kurumu, Türk Hukuk Lûgatı, Cilt I, Ankara, 2021, s. 819).3. Muvazaa, pozitif hukukumuzda 6098 sayılı Kanun'un 19 uncu [mülga 818 sayılı Kanun'un 18 inci] maddesinde düzenlenmiş ve anılan maddenin birinci fıkrasında;"Bir sözleşmenin türünün ve içeriğinin belirlenmesinde ve yorumlanmasında, tarafların yanlışlıkla veya gerçek amaçlarını gizlemek için kullandıkları sözcüklere bakılmaksızın, gerçek ve ortak iradeleri esas alınır" hükmüne yer verilmiştir.4. Muvazaa; tarafların üçüncü kişileri aldatmak amacı ile ve fakat kendi gerçek iradelerine uymayan ve aralarında hüküm ve sonuç doğurmayan bir görünüş yaratmak hususunda anlaşmaları, şeklinde tanımlanabilir.5. Muvazaa daha çok sözleşmenin yorumuyla ilgili olduğundan, öğreti ve uygulamada kapsamlı olarak incelenmiş ve belirli kurallara bağlanmıştır. Gerek öğretide ve gerekse uygulamada muvazaa, mutlak ve nispi muvazaa olarak iki gruba ayrılmaktadır; mutlak muvazaada taraflar herhangi bir hukuki işlem yapmayı (oluşturmayı) istemezler, yalnız görünüşte bir hukuki işlem için gerekli irade açıklamasında bulunurlar; nispi muvazaada ise taraflar gerçekten belli bir hukuki işlem yapmak isterler, ancak onu saklamak amacıyla, bir başka hukuki işlemin kurulduğu görüşünü yaratmak üzere irade açıklamasında bulunurlar.6. Taraflar ister yalnız

1. Dava Türü:
Muvazaalı İşlemin Tespiti ve İptali Davası

2. Temel Olaylar:
- Davacı tarafından miras bırakanın taşınmazları üzerindeki satış işleminin muvazaalı olduğu iddiasında bulunulması
- Gerçek iradenin gizlenerek işlemin yapılmasına sebep olan durumlar ve ilişkilerin ortaya konulması
- Mirasçılar arasında mal kaçırma kastıyla yapılan işlemler üzerinde durulması
- Delillerin (tanık beyanları, satışın gerçek değeri ile belirlenecek ekonomik değer arasındaki farklar vb.) toplanması ve mahkemeye sunulması gerekliliği

3. Hukuki Sorunlar:
- Muvazaa kavramının tanımı ve buna ilişkin yasal düzenlemeler
- Muvazalı işlemlerde tarafların iradelerinin tespitinin önemi
- Muvazaalı işlemler neticesinde ortaya çıkan hak kayıpları ve bunların giderilmesi
- İşlemin geçersiz sayılması ya da iptal edilmesi için gerekli şartlar
- Muvazaalı işlemlerin üçüncü kişiler açısından etkileri

4. Uyuşmazlık Konuları:
- Miras bırakanın muris muvazaası sebebiyle işlemin gerçek niteliğinin tespit edilip edilemeyeceği
- Tarafların iradeleri arasındaki çelişkinin ispat yükümlülüğü ve delillerin geçerliliği
- Mirasçıların işlemin feshi talebine ilişkin değerlendirmeleri

5. Talepler:
- Muvazaalı işlemin iptaline karar verilmesi
- Davacının uğradığı zararların tazmini
- Sahte belge ve beyanların dikkate alınarak, geçersiz tespit edilmesi

...'ın vekaletini ibraz ettiği, mahkememizce Uyap sistemi üzerinden çıkartılan nüfus kayıtlarında davacı ...'ın 05/05/2020, davacı ...'ın ise 29/06/2020 tarihinde vefat ettiğinin görülmüştür. Kayseri 3. Ağır Ceza Mahkemesi'ne yazılan müzekkereye cevaben 2014/223 Esas sayılı dava dosyasından verilen kararın istinaf incelemesinden halen dönmediğinin bildirildiği anlaşılmıştır. Yapı Kredi Bankası Atakum Şube Müdürlüğü'ne müzekkere yazılmıştır. Uyap sisteminden alınan nüfus kayıtlarında davacı ... 'ın 05/05/2020 tarihinde ve davacı ...'ın 29/06/2020 tarihinde vefat ettiği, mahkememizce davacıların henüz sağ olduğu 24/02/2020 tarihli celsede harç ikmali için davacılara 2 haftalık kesin süre verildiği ve kesin sürenin sonuçlarının da davacı tarafa ihtar edildiği, kesin süreye uyulmadığı, bu nedenle 02/11/2020 tarihli celsenin 2 numaralı ara kararından dönülmesini gerektirir bir neden bulunmadığı dikkate alınarak davacılar vekilinin buna ilişkin isteminin reddine karar verilmiştir. İş Bankası Kayseri/Sahabiye Şubesi, Garanti Bankası Göztepe İstanbul Şubesi, Garanti Bankası Kayseri-Yeni Sanayi Şubesi, Yapı ve Kredi Bankası Atakum Samsun Şubesi yazılan müzekkereler ile ... San. Ve Tic. Ltd. Şti. ile Cara Gıda Ltd. Şti. adına 2009-2014 yılları arasında bankanız şubesi nezdinde açılan TL, USD, Euro, vadeli, vadesiz ve çek hesaplarının, 2009/2014 yılları arasındaki hesap özetleri, yapılan işlemlere esas banka dekontları ve talimatlarının gönderilmesi istenilmiştir. Garanti Bankası Genel Müdürlüğü'nce 10/01/2021 tarihli yazı ile, İş Bankası Genel Müdürlüğü'nce 04/12/2020 tarihli yazı ile müzekkeremize cevap verilmiş ve istenilen belgeler gönderilmiştir. HMK'nun 266. maddesi gereğince bilirkişi incelemesi yaptırılmasına, HMK'nun 267-268 maddesi gereğince dava dosyası ve eklerinin resen seçilecek bir muhasebeci-mali müşavir bilirkişiye ve bir ticaret ve borçlar mevzuatı alanında nitelikli hesap bilirkişine tevdine, HMK'nun 268. maddesi gereğince bilirkişilere tarafların ticari defter ve kayıtları üzerinde yerinde inceleme yapmaları ve düzenleyecekleri rapora esas olacak olup da dosya arasında bulunmayan kayıt ve belgeler olursa birer suretini alıp raporlarına ekleme yetkisi verilmesine, HMK'nun 273. maddesi gereğince dava dilekçesinde davacılardan her birinin, her bir davalıdan ayrı ayrı talep ettiği uyuşmazlık konusu hususlar yönünden iddia, savunma, ticari defter ve kayıtları, banka kayıtları, noter evrakları, ticaret sicil kayıtları, tapu kayıtları, trafik kayıtları, nüfus kayıtları, ceza mahkemesi dosyası ile savcılık soruşturma dosyası, tanık anlatımları, sunulan ve celp edilen diğer tüm deliller beyanlar ve tüm dosya kapsamının incelenmesi suretiyle her bir davalıya yönelik her bir davacı talebi yönünden değerlendirme yapılarak hüküm vermeye ve denetime elverişli açıklamalı rapor tanzimi için bilirkişilere yetki ve görev verilmesine karar verilmiştir. Mali Müşavir Bilirkişi Prof. Dr. *** tarafından düzenlenen 17/12/2021 havale tarihli raporda özetle; "davacının iddiasının ispatına yönelik dosya içinde somut bir delil bulunmamaktadır. Yukarıda belirtmiş olduğumuz ticari defter kayıtları ve usulsüz işlemler yapıldığına dair vekalet kapsamı ve havale, çek ve EFT'leri kalem kalem ortaya koyarak ispatlaması gerektiği" belirtilmiştir. Dosyanın rapor veren bilirkişi kuruluna tevdine, bilirkişilere önceki raporda yazılı dava dışı şirketlerden ticari defter ve kayıtlarının yerini bildirenlerin defter ve kayıtları üzerine yerine inceleme yapmaları ve gerekli görülecek belgelerden suret alıp raporlarına ekleme yetkisi verilerek kök raporda eksik olduğu bildirilen şirketlerin defterlerinin incelenmesi suretiyle 24/05/2021 celsenin 5 nolu ara kararında yazılı hususlarda ek rapor tanzimi için yetki ve görev verilmesine karar verilmiştir. Mali Müşavir Bilirkişi Prof. Dr. *** tarafından düzenlenen 05/07/2023 havale tarihli raporda özetle; "Davalılar vekili 14.03.2022 tarihli dilekçesinde müvekkiline ait ticari defterlerin mali müşavir ***'da olduğunu belirtmiş ve iletişim bilgisini dosyaya sunmuştur. Adı geçen mali müşavirle iletişime geçilmiş ve ticari defterler tarafımıza sunulmamıştır. Davalılar vekili ile yaptığımız telefon görüşmesinde de müvekkillerine ait ticari defterlere ulaşılamadığı bilgisi tarafımıza verilmiştir. Hal böyle olunca mahkemenin ara kararında belirtilen taraf ticari defterlerine ilişkin inceleme yapılamamıştır." şeklinde beyanda bulunmuştur. Mali Müşavir Bilirkişi Prof. Dr. *** ile Nitelikli Hesap Bilirkişi Prof. Dr. *** tarafından düzenlenen 03/10/2023 havale tarihli raporda özetle; dosyaya celp edilen ... Ltd. Şti.'nin dosyada taraf olan diğer şirketlerle hiç bir iştirakinin görülmediği tespit edilmiştir. DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ, YARGILAMA VE GEREKÇE: Dava; taraflar arasında yapılan şirket hisse devir sözleşmenin iptali, taşınmazın tapu kaydının iptali ile davacı adına tescili, alacak ve manevi tazminat istemlerine ilişkindir. Dava değeri dikkate alınarak 6545 sayılı yasanın 45/3. maddesi uyarınca yargılama mahkememiz heyeti tarafından yazılı yargılama usulüne göre yürütülmüştür. Tarafların uyuşmazlık noktaları ana başlıklarıyla; davacı tarafın şirket hisse devir sözleşmenin iptali, taşınmazın tapu kaydının iptali ile davacı adına tescili, alacak ve manevi tazminat taleplerinin haklı olup olmadığı konularında toplanmaktadır. Uyuşmazlığın çözümü açısından öncelikle konuyla ilgili kavram ve yasal düzenlemelerin açıklanmasında yarar vardır. Muvazaa kavramı, Türk Hukuk Lûgatında; ‘‘Anlaşmalı saptırma gerçek dışı durumlara gerçekmiş niteliğini kazandırma işlemi. Hukuksal bir işlem konusunda gerçek duruma aykırılıkta birleşilerek yapılan ortak açıklama (beyan) ya da ortaya konulan belgedir. Danışıklı işlem’’ şeklinde ifade edilmiştir (Türk Hukuk Kurumu, Türk Hukuk Lûgatı, Cilt I, Ankara, 2021, s. 819). Muvazaa, pozitif hukukumuzda 6098 sayılı Kanunu'nun 19'uncu [BK'nun 18'inci] maddesinde düzenlenmiş ve anılan maddenin birinci fıkrasında; "Bir sözleşmenin türünün ve içeriğinin belirlenmesinde

1. Dava Türü:
Muvazaalı İşlemin İptali Davası

2. Temel Olaylar:
- Taraflar arasında yapılan şirket hisse devir sözleşmesinin iptaline ilişkin bir dava açılmıştır.
- Ayrıca, taşınmazın tapu kaydının iptali ve davacı adına tescil edilmesi için talepler bulunmaktadır.
- Davacı tarafın alacak ve manevi tazminat istemleri de usulde zikredilmiştir.

3. Hukuki Sorunlar:
- Muvazaa iddialarının ispatı
- Şirket hisse devir sözleşmesinin geçerlilik durumu
- Taşınmazın iptali ve tescili talepleri
- Muvazaalı işlemlerle ilgili hukuki sonuçların belirlenmesi

4. Uyuşmazlık Konuları:
- Şirket hisse devri sözleşmesinin geçerliliği ve muvazaa iddialarının incelenmesi
- Taşınmazın tapu kaydının iptali ve davacı adına tescil edilmesi konusunda ortaya çıkan hukuki sorunlar

5. Talepler:
- Şirket hisse devir sözleşmesinin iptali
- Taşınmazın tapu kaydının iptali ve davacı adına tescili
- Alacak ve manevi tazminat taleplerinin kabulü

isteği davası sonunda, yerel mahkemece davanın, davalı Z..yönünden tenkis ve ecrimisil taleplerinin kabulüne, davalı Y.'ın kötü niyetinin ispatlanamadığı gerekçesiyle hakkındaki davanın reddine ilişkin olarak verilen karar davacılar vekili ve davalı Z..vekili tarafından yasal süre içerisinde temyiz edilmiş olmakla dosya incelendi, Tetkik Hakimi raporu okundu, açıklamaları dinlendi, gereği görüşülüp düşünüldü; Dava, muris muvazaası hukuksal nedenine dayalı trafik kaydının iptali ve tescil, olmadığı takdirde tenkis ve ayrıca ecrimisil isteğine ilişkindir. Mahkemece, davalı Z..yönünden tenkis ve ecrimisil taleplerinin kabulüne, davalı Yaşar'ın kötü niyetinin ispatlanamadığı gerekçesiyle hakkındaki davanın reddine karar verilmiştir. Dosya içeriği ve toplanan delillerden; miras bırakan M..'in Kadıköy – Pendik hattında çalışan dava konusu 34 M 0614 plakalı ticari minibüsünü 23.12.2003 tarihinde davalı olan oğlu Z..'ye satış suretiyle devrettiği, davalının da 27.04.2006 tarihinde dava dışı H.a, onun da 20.08.2008 tarihinde birleşen dosyada davalı olan Y..a aktardığı, asıl ve birleşen davacıların anılan devirlerin mirastan mal kaçırma amaçlı ve muvazaalı olduğunu ileri sürerek eldeki davayı açtıkları, muris M.'in 21.03.2008 tarihinde öldüğü ve geride mirasçı olarak davacı çocukları Z.., A.N., A.ile davalı oğlu Z. ve dava dışı kızları G., G.ile eşi Esme'nin kaldığı anlaşılmaktadır. İrade ve beyan arasında bilerek yaratılan uyumsuzluk şeklinde tanımlanan muvazaa, pozitif hukukumuzda 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’nun 19. maddesinde düzenlenmiş ve anılan maddede, “Bir sözleşmenin türünün ve içeriğinin belirlenmesinde ve yorumlanmasında, tarafların yanlışlıkla veya gerçek amaçlarını gizlemek için kullandıkları sözcüklere bakılmaksızın, gerçek ve ortak iradeleri esas alınır.” hükmüne yer verilmiştir. O halde muvazaa; tarafların üçünü kişileri aldatmak amacı ile ve fakat kendi gerçek iradelerine uymayan ve aralarında hüküm ve sonuç doğurmayan bir görünüş yaratmak hususunda anlaşmalarıdır, şeklinde tanımlanabilir. Bir başka ifadeyle, irade açıklamasında bulunan taraflar bu açıklamanın kendisine yapıldığı kişi, irade açıklamasının sonuç doğurmaması konusunda anlaşmışlar, yalnız gerçek bir hukuki işlemin bulunduğu görüşünü yaratmayı istemişlerse, muvazaadan söz edilir. Muvazaa daha çok sözleşmenin yorumuyla ilgili olduğundan, öğreti ve uygulamada muvazaa kapsamlı olarak incelenmiş ve belirli kurallara bağlanmıştır. Gerek öğretide, gerek uygulamada muvazaa, mutlak ve nispi muvazaa olarak iki gruba ayrılmaktadır; mutlak muvazaada taraflar herhangi bir hukuki işlem yapmayı (oluşturmayı) istemezler, yalnız görünüşte bir hukuki işlem için gerekli irade açıklamasında bulunurlar; nispi muvazaada ise taraflar gerçekten belli bir hukuki işlem yapmak isterler, ancak onu saklamak amacıyla, bir başka hukuki işlemin kurulduğu görüşünü yaratmak üzere irade açıklamasında bulunurlar. Taraflar ister yalnız bir görünüş yaratmayı, ister ikinci bir gizli işlem yapmayı arzu etmiş olsunlar, görünüşteki (zahiri) işlem tarafların gerçek iradelerine uymadığından, ilke olarak herhangi bir sonuç doğurmaz. Muvazaada görünüşteki işlemin her türlü hukuki sonuçtan yoksun olması, tarafların ortak iradelerinin bu yolda olmasından kaynaklanmaktadır. Şu halde, özellikle mevsuf (nispi) muvazaada ilke olarak görünüşteki işlemin altına saklanan ve tarafların içerik ve sonuçlarıyla birlikte gerçekleştirmek istedikleri işlem (gizli sözleşme) geçerlidir. Bu geçerliliğin, tarafların gerçek ve uygun iradelerinin bu yolda olmasından kaynaklandığı ve onun, muvazaalı hukuki işlemin altına gizlenmiş olmasının, ilke olarak geçerliliğini etkilemediği her türlü duraksamadan uzaktır. Ne var ki; muvazaada, gizli işlem şekle bağlıysa ve bu gizli işleme ilişkin irade açıklamaları şekle uygun yapılmamışsa, görünüşteki işlem yapılırken yasaların öngördüğü şekle uyulmuş olması, gizli işlemdeki şekle aykırılığı gidermez. Bu durumda, görünüşteki işlem tarafların gerçek iradelerini yansıtmadığından her hangi bir sonuç doğurmadığı gibi, gizli işlem dahi şekle aykırılıktan dolayı geçersizdir. Nitekim bu ilke, 7.10.1953 gün ve 8/7 sayılı Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kararında çok açık bir şekilde dile getirilmiş; tapuda kayıtlı taşınmaz malın muvazaalı satış işlemiyle miras hakkından yoksun edilen kimselerin dava hakkına ilişkin uyuşmazlığın irdelendiği 01.04.1974 gün ve 1/2 sayılı Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kararı’nda da, tüm mirasçıların görünüşteki satış sözleşmesinin Borçlar Kanunu’nun 19. maddesine dayanarak muvazaalı olduğu ve gizli bağış sözleşmesinin de şekil koşulundan yoksun bulunduğunu ileri sürerek dava açabilecekleri sonucuna varılmıştır. Hemen belirtilmelidir ki; taşınmaz mallar dışındaki değerlerde, eş söyleyişle taşınır mal, alacak ve haklarda, zilyetliğin geçişi yollarından olan kısa elden teslim, zilyetliğin havalesi ve hükmen teslim ile bağışlama yapılabileceği, burada özel olarak bir biçim öngörülmediği kuşkusuzdur. Nitekim Borçlar Kanununun 289. maddesi, “Elden bağışlama, bağışlayanın bir taşınırını bağışlanana teslim etmesiyle kurulmuş olur.” Hükmünü amirdir. Şu durumda, taşınmazların şekil şartına bağlı olmaksızın elden bağışlanabilme olanağı bulunmadığı halde, taşınır mallar ve alacakların zilyetliğinin devri konusunda bir geçerlik şekli öngörülmediğinden, dava konusu ticari minibüste olduğu gibi hukuken taşınır eşya niteliğinde sayılan değerlerin bağışlanması ya da bağış amacıyla bedelsiz olarak devredilmesi işlemi hukuken geçerlidir. Bu halde iptal ve tescil isteminin reddine karar verilmesi bu gerekçe ile doğrudur. Davacıların temyiz istekleri yerinde değildir, reddine. Davalı Z..'nin temyiz itirazına gelince; Bilindiği üzere mirasçılık ve mirasın geçişi miras bırakanın ölüm tarihinde yürürlükte olan hükümlere göre belirlenir (4722 s.Y. 17.md.) Miras bırakan 1.1.2002 tarihinden önce ölmüşse 743 sayılı Türk Kanunu Medenisi hükümlerinin, 1.1.2002 tarihinden sonra ölmüşse 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu'nun ilgili hükümleri uygulanır. Tenkis

1. Dava Türü:
Muvazaalı İşlemin İptali Davası

2. Temel Olaylar:
- Miras bırakan M..'in, üzerindeki ticari minibüsü (34 M 0614) 23.12.2003 tarihinde oğlu Z..'ye satış suretiyle devretmesi.
- Davalı Z..'nin bu minibüsü 27.04.2006 tarihinde dava dışı H.a'ya, onun da 20.08.2008 tarihinde Y..'ye devretmesi.
- Davacılar, bu devirlerin mirastan mal kaçırma amaçlı ve muvazaalı olduğunu iddia ederek davayı açmaları.

3. Hukuki Sorunlar:
- Muvazaanın varlığı ve bunun ispatı.
- Tarafların gerçek iradelerinin tespiti ve muvazaa kapsamında değerlendirilmesi.
- Üçüncü kişilerin haklarının korunması bağlamında hukuki sonuçlar.
- Muvazaalı işlemin iptali talebi ile ilgili olarak Türk Borçlar Kanunu’nun 19. maddesinin uygulanması ve Yargıtay içtihatlarının dikkate alınması.

4. Uyuşmazlık Konuları:
- Taraflar arasında gerçekleştirilen hukuki işlem olan devrin muvazaalı olup olmadığı.
- Davalı Z..'nin kötü niyetinin ispatı.
  
5. Talepler:
- Muvazaalı işlemin iptali ve tescil talebi.
- Davalılara ilişkin kötü niyet iddialarının reddi.

kararda direnilmiştir.Hukuk Genel Kurulu'nca davalılar vekilinin temyizi üzerine yapılan incelemede Özel Daire'nin bozma kararı benimsenerek direnme kararı bozulmuş; davacı vekili karar düzeltme isteminde bulunmuştur.Uyuşmazlık; eşler arasındaki bağışın gerçekte şufa hakkının kullanılmasını engelleme amacı ile muvazaalı olarak yapılıp yapılmadığı; dolayısı ile şufa hakkının kullanılıp kullanılamayacağı noktasında toplanmaktadır.4721 sayılı Türk Medeni Kanunu'nun "Devir Hakkının Kısıtlamaları" üst başlığı altında "yasal onalım hakkı" kenar başlıklı 732. maddesi; "Paylı mülkiyette bir paydaşın taşınmaz üzerindeki payını tamamen veya kısmen üçüncü kişiye satması halinde, diğer paydaşlar onalım hakkını kullanabilirler." hükmünü içermektedir.Madde gerekçesinde ise: "maddede paylı mülkiyette herhangi bir paydaşın kendi payını ister tamamen, ister kısmen bir başkasına satması halinde, diğer paydaşların onalım haklarını kullanabilecekleri öngörülmüştür. Bu suretle, onalım hakkının, bir payın üçüncü kişiye tamamen veya kısmen satılması durumunda da kullanılabileceği vurgulanmıştır/' denmektedir.Aynı Kanun'un "Kullanma Yasağı, Feragat ve Hak Düşürücü Süre" kenar başlıklı 733. maddesi; "Yapılan satış, alıcı veya satıcı tarafından diğer paydaşlara noter aracılığıyla bildirilir. Onalım hakkı, satışın hak sahibine bildirildiği tarihin üzerinden üç ay ve her halde satışın üzerinden iki yıl geçmekle düşer." şeklinde düzenlenmiştir.Madde gerekçesinde de; "Bununla onalım hakkının, paylı mülkiyetteki payın, pay sahibinin iradi satışlarında kullanılabileceği vurgulanmış, bu satış pay sahibinin kendi serbest iradesine dayanmıyor, cebri arttırmaya dayanıyorsa onalım hakkının kullanılamayacağı öngörülmüştür... Maddenin üçüncü fıkrası satışın alıcı ya da satıcı tarafından diğer paydaşlara bildirilmesi yükümlülüğünü getirmiştir. Bu bildirimin noter aracılığı ile yapılması öngörülmüştür. 1984 tarihli Öntasarının 653. maddesinin beşinci fıkrasında da yer alan bu hüküm sayesinde uygulamada en büyük sıkıntıya neden olan, onalım hakkı sahibinin, satıştan haberdar olmadığı iddiasıyla bu hakkın kullanılabileceği üst süre olan 10 yılın bitimine kadar bu hakkını kullanmasının önlenmesi amaçlanmıştır." denmektedir.Kural olarak; bir taşınmazda önceden beri paydaş olan bir kimsenin kendi payını doğrudan eşine bağışlaması durumunda, bu işleme karşı şufa (onalım) hakkının kullanılamayacağı her türlü izahtan varestedir.Ne var ki, eldeki davada davalı Mehmet'in baştan beri paydaş olmayıp, şufalı payı satın alan ve hemen ardından diğer davalı eşine bağışlayan durumunda bulunduğu; davacı paydaşın da gerçekte böyle bir bağış ya da devrin olmadığı, bağışın muvazaalı olduğu iddiasıyla, bu işleme dayalı kaydın iptali istemiyle şufa (onalım) hakkını kullandığı belirgindir.Bu noktada, muvazaa kavramının hukuksal niteliği hakkında şu açıklamaların yapılmasında yarar görülmüştür:Muvazaa, en basit tanımıyla, bir sözleşmenin taraflarının, üçüncü kişilerden gerçek durumu gizleyerek, onları aldatmak maksadıyla, gerçek iradelerine uymayan ve kendi aralarında geçerli olmayan bir hususta anlaşmalarıdır. Bu şekilde yapılan işlemlere de, muvazaalı işlemler adı verilir.Nispi (mevsuf) muvazaa, ya sözleşmenin niteliğinde, ya konusunda ve şartlarında ya da tarafların şahsında ortaya çıkabilir. Bu durumda, görünüşteki işlem tarafların gerçek iradesine uygun bulunmadığından, her koşulda geçersizdir. Gizli işlem ise, yasanın o işlem için öngördüğü şekil şartına ve ayrıca herhangi bir sözleşmenin geçerli olabilmesi için aradığı genel geçerlilik şartlarına uygun bulunduğu takdirde geçerli olabilecektir.Diğer taraftan/ görünüşteki hukuki işlemin muvazaa nedeniyle geçersiz bulunduğu iddiası, hukuken korunması gereken bir hakkı bulunan üçüncü kişiler tarafından da ileri sürülebilir. Çünkü, muvazaalı bir hukuki işlem ile üçüncü kişinin zarara uğratılması, ona karşı işlenmiş bir haksız fiil niteliğindedir. Somut olay yönünden önem taşıyan yön de budur.Görünüşteki işlemin geçerliliği ve ispatı bir şekle bağlı bulunsa bile, üçüncü kişiler muvazaa iddiasını tanık da dahil olmak üzere her türlü delille ispat edebilirler. Esasen, üçüncü kişiye, tarafı olmadığı bir sözleşmedeki muvazaa olgusunu yazılı delille kanıtlama yükümü getirilmesine hukuken olanak da yoktur (Yargıtay Hukuk Genel Kurulu'nun 02.10.2002 gün ve 2002/6-618 E.-659 K. sayılı kararı).Diğer taraftan, 14.02.1951 tarih ve 1949/17 E., 1951/1 K. sayılı Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kararında da; "Vakıa ve karinelerden olayda kanunen iyiniyet iddiasında bulunamayacak durumu belirmiş olan kimsenin kötüni-yetinin diğer tarafa ispat ettirilmesine artık sebep ve vecih kalmayacağı ve dava hakkının doğumunu sağlayan veya bertaraf eden iyi ve kötüniyetin bu durumda mahkemece re'sen nazara alınabileceği" kabul edilmiştir.Bu ilke ve kurallar ışığında somut olay değerlendirildiğinde:Davaya konu davacının paydaş olduğu A... K... Mah. 7463 ada 13 parsel sayılı taşınmazda bulunan 528/972 pay; bir kısım paydaşlar tarafından28.02.2005 tarihinde 13.000 YTL bedelle davalılardan Mehmet'e satılmış; yapılan bu satış alıcı veya satıcı tarafından diğer paydaşa noter aracılığıyla bildirilmemiştir. Bu arada davalı Mehmet, söz konusu payı 29.09.2005 tarihinde diğer davalı eşine tapuda 13.000 YTL bedel göstererek bağışlamıştır.Davacı, paydaşı olduğu taşınmazda davalılardan Mehmet'e yapılan satış işlemine karşı şufa hakkının kullanılmasını önlemek için, Mehmet'in diğer davalı eşiyle yaptığı bağış sözleşmesi ile muvazaalı şekilde payını devrettiğini ve bu nedenle yapılan son bağış işleminin gerçek bir bağış olmadığını ifadeyle, 06.07.2006tarihinde eldeki davayı açmış; bağış sözleşmesine dayalı tapukaydının iptali ile şufa hakkının kullandırılarak, bu payın kendisi adına tescilini istemiştir.Şu hale göre, bozma ilamında işaret edilen; davacının, son temlikin muvazaalı olup, gerçekte payın satıldığını ileri sürerek onalım davası açtığı yönündeki belirleme somut olaya uygun düşmemekte; davacının, bağış şeklinde yapılan son temlikin aslında satış

1. Dava Türü:
Muvazaalı İşlemin İptali Davası

2. Temel Olaylar:
- Taraflar arasında bir taşınmaz mülkiyetine ilişkin bağış işlemi gerçekleşmiştir.
- Davacı, mülkü bağışladığı iddia edilen kişi ile diğer davalının işlemde muvazaa yaptığını iddia ederek, gerçek mülk sahipliği ve işlemin iptali talep etmektedir.
- İşlemin, diğer paydaşlara karşı gizli olarak gerçekleştirildiği ve bu nedenle şufa hakkının kullanıldığını belirtmektedir.

3. Hukuki Sorunlar:
- Bağış olarak gösterilen işlemin gerçekte bir satış olup olmadığının belirlenmesi.
- Muvazaalı işlemin geçersizliği ve hukuki sonuçları.
- Tarafların gerçek iradeleri arasındaki uyuşmazlık.
- Üçüncü kişilerin haklarının korunmasını sağlayacak hususların analizi.

4. Uyuşmazlık Konuları:
- Muvazaanın varlığı ve bunun ispatı.
- Davacının şufa hakkının kullanılıp kullanılamayacağına dair davanın temel oluşturması.

5. Talepler:
- Muvazaalı bağışın iptali.
- Şufa hakkının kullanılması için gerekli yasal sürecin başlatılması.
- Taşınmaz üzerindeki payın davacı adına tescilinin gerçekleştirilmesi.

kanıtlamak durumundadır. Borçlu bir hukuki ilişkinin varlığını kabul etmiş, ancak bu hukuki ilişkinin senette görülenden farklı bir ilişki olduğunu ileri sürmüşse bu kez, hukuki ilişkinin kendisinin ileri sürdüğü ilişki olduğunu ispat külfeti davacı borçluya düşmektedir. Zira, davacı borçlu senedin bir hukuki ilişkiye dayanmadığını değil, başka bir hukuki ilişkiye dayandığını ileri sürmekte; temelde bir hukuki ilişkinin varlığını kabul etmektedir (Hukuk Genel Kurulu’nun 17.12.2003 gün ve E:2003/19-781, K:2003/768; 12.10.2011 gün ve E:2011/19-473, K:2011/607; 04.12.2013 gün ve E:2013/19-89, K:2013/1645; 14.05.2014 gün ve E:2013/19-1155, K:2014/660 sayılı ilamları).IV-İspat hukuku yönünden geçerli kurallar:1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu’nun 287.maddesi (6100 sayılı HMK m.189/3);“Kanunun muayyen bir delil ile ispatını emreylediği hususlar başka suretle ispat olunamaz. İki tarafça muayyen deliller ile ispatı tahriren kabul edilmiş olan veya muhakeme esnasında olveçhile beyinlerinde karar verildiği ikrar olunan maddeler hakkında başka delil kabul olunmaz.”Hükmünü amirdir.Aynı Kanunun 288.maddesinde (6100 sayılı HMK m.200/I) “senetle ispat” ve 289. maddesinde (6100 sayılı HMK m.200/II) de “senetle ispat gereken hallerde karşı tarafın açık muvafakati ile tanık dinlenebileceği” hususları düzenlenmektedir.Yine Aynı Kanunun 290.maddesinde (6100 sayılı HMK m.201);“Senede bağlı olan her çeşit iddiaya karşı defi olarak ileri sürülen ve senedin hüküm ve kuvvetini ortadan kaldıracak veya azaltacak nitelikte bulunan hukuki işlemler … liradan az bir miktara ait olsa bile tanıkla ispat olunamaz. “denilmekte ;293.maddesinde de(6100 sayılı HMK m.203);“Aşağıdaki hallerde her halde şahit ikame olunabilir:1-Usul ve füru, birader ve hemşire veya karı koca ve kayınpeder ve valide ile damat ve gelin arasındaki muameleler,2-Cürümden mütevellit olsun olmasın tazminatı müstelzim fiiller,3-Yangın veya kazayı bahri veyahut düşman istilası gibi senet alınması gayrimümkün veya fevkalade müşkül hallerde yapılan muameleler.4-Halin icabına ve iki tarafın vaziyetlerine nazaran senede raptı müteamil olmıyan muameleler,5-Akitlerde hata, hile, gabin, cebir ve ikrah vukuu.”Hükmü yer almaktadır.Usul hukukumuzda senede karşı senetle ispat zorunluluğu ilkesi kabul edilmiştir. Senede bağlı olan her çeşit iddiaya karşı def'i (savunma) olarak ileri sürülen ve senedin hüküm ve kuvvetini ortadan kaldıracak veya azaltacak nitelikte bulunan hukuki işlemler, m.290'daki meblağdan az bir miktara ilişkin olsa bile tanıkla ispat olunamaz; ancak senet (kesin delil) ile ispat edilebilir. Hemen belirtmek gerekir ki, senede karşı senetle ispat zorunluluğuna ilişkin kuralın istisnaları da m.293’de belirtilmiştir.Bunun yanında, 18.03.1959 gün ve 18/21 sayılı Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kararına göre, tanıkla kanıtlama yasağı, yalan tanıklığı önleme ve davada tarafların çıkarlarını koruma amacına yöneliktir. Değeri belli miktarı aşan hukuki işlerin tanıkla kanıtlanması yasağına ilişkin ilkeler, kamu düzeni düşüncesiyle yasaya konulmuş hükümlerden değildir. Ancak yazılı sözleşme ile ya da duruşma tutanağında usulüne uygun olarak belgelendirilmiş ikrar ile anlaşılan açık bir muvafakat bulunduğu takdirde sadece belli tanıklar dinlenebilir.V-Muvazaa iddiası:Muvazaa, en basit tanımıyla, bir sözleşmenin taraflarının, üçüncü kişilerden gerçek durumu gizleyerek, onları aldatmak maksadıyla, gerçek iradelerine uymayan ve kendi aralarında geçerli olmayan bir hususta anlaşmalarıdır. Bu şekilde yapılan işlemlere de, muvazaalı işlemler adı verilir (Hukuk Genel Kurulu’nun 09.02.2005 gün E:2005/1-19, K:2005/42; 16.6.2010 gün ve E:2010/1-281, K:2010/323; 26.09.2012 gün ve E:2012/14-422, K:2012/618 sayılı ilamları).Muvazaada, daima görünüşte var olan, ancak taraflarca gerçekte asla istenmeyen, salt üçüncü kişilere yanlış kanaat verip onları aldatmak amacıyla yapılmış bir hukuki işlem ile, bu işlemin aralarında geçerli olmadığına ilişkin bir muvazaa anlaşması mevcuttur. Bazı durumlarda, buna ek olarak, tarafların gerçek iradelerine uygun olan (tarafların gerçekte istedikleri), ancak, çeşitli nedenlerle görünen işlemin arkasına sakladıkları bir gizli işlem daha bulunur. Taraflar arasında bir gizli işlemin bulunup bulunmadığına göre bakılarak, muvazaanın iki türünden söz edilir.Bunlardan ilki, tarafların, kendi aralarında geçerli herhangi bir hukuki işlem yapmak istemedikleri halde, salt üçüncü kişilere, aralarında bir hukuki işlem varmış gibi görünmek için işlem yapmaları hali olup, bu halde mutlak (basit) muvazaa söz konusu olur.Diğeri ise, nispi (mevsuf) muvazaa olup, sözleşmenin niteliğinde, konusunda, şartlarında ya da tarafların şahsında ortaya çıkabilir. Bu durumda, görünüşteki işlem tarafların gerçek iradesine uygun bulunmadığından, her koşulda geçersizdir. Gizli işlem ise, yasanın o işlem için öngördüğü şekil şartına ve ayrıca herhangi bir sözleşmenin geçerli olabilmesi için aradığı genel geçerlilik şartlarına uygun bulunduğu takdirde geçerli olabilecektir.Diğer taraftan, görünüşteki hukuki işlemin muvazaa nedeniyle geçersiz bulunduğu iddiası, hukuken korunması gereken bir hakkı bulunan üçüncü kişiler tarafından da ileri sürülebilir. Çünkü muvazaalı bir hukuki işlem ile üçüncü kişinin zarara uğratılması, ona karşı işlenmiş bir haksız fiil niteliğindedir.Görünüşteki işlemin geçerliliği ve ispatı bir şekle bağlı bulunsa bile, üçüncü kişiler muvazaa iddiasını tanık da dâhil olmak üzere her türlü delille ispat edebilirler. Esasen, üçüncü kişiye, tarafı olmadığı bir sözleşmedeki muvazaa olgusunu yazılı delille kanıtlama yükümü getirilmesine hukuken olanak da yoktur (Hukuk Genel Kurulu’nun 02.10.2002 gün ve E:2002/6-618, K:659; 24.02.2010 gün ve E:2010/6-94, K:100; 26.09.2012 gün ve E:2012/14-422, K:2012/618 sayılı ilamları).Ne var ki, yazılı bir sözleşmeye dayalı olarak muvazaa iddiasında bulunan kişinin bu iddiasını, yazılı delille ispatlaması gerekir.Somut olay bu ilke ve kavramlar ışığında değerlendirildiğinde:Eldeki dava, kambiyo senedinden dolayı borçlu

1. Dava Türü:
Muvazaalı İşlemin İptali Davası

2. Temel Olaylar:
- Taraflar arasında gerçekleştirilen bir hukuki işlem bulunmaktadır, ancak bu işlemin gerçek iradeyi yansıtmadığı ve tarafların görünürdeki işlemden farklı bir amaç taşıdıkları iddia edilmektedir.
- İşlemin muvazaalı olduğu ve dolayısıyla iptal talep edilmektedir.

3. Hukuki Sorunlar:
- Muvazaanın varlığının ispatı ve hukuki sonuçları
- Görünürdeki işlem ile gizli işlem arasındaki ilişkinin analizi
- Tarafların gerçek iradelerinin tespiti
- Üçüncü kişilerin haklarının korunması
- Muvazaalı işlemin iptali sonucunda ortaya çıkacak hukuki durum
- İlgili kanun maddelerinin yorumlanması ve uygulanması
- Yargıtay içtihatlarının değerlendirilmesi

4. Uyuşmazlık Konuları:
- Muvazaalı işlemin varlığının ispatı
- Görünürdeki işlem ile gizli işlem arasındaki farklılıkların tespiti

5. Talepler:
- İşlemin iptal edilmesi
- Muvazaa iddiasının kabul edilmesi durumunda, ilgili hukuki durumun tesis edilmesi talep edilmektedir.

tanık dinlenebilir..."4. 6100 sayılı Kanun'un 201 inci maddesi; "Senede bağlı her çeşit iddiaya karşı ileri sürülen ve senedin hüküm ve kuvvetini ortadan kaldıracak veya azaltacak nitelikte bulunan hukuki işlemler ikibinbeşyüz Türk Lirasından az bir miktara ait olsa bile tanıkla ispat olunamaz."5. 6100 sayılı Kanun'un 202 nci maddesi; "(1) Senetle ispat zorunluluğu bulunan hâllerde delil başlangıcı bulunursa tanık dinlenebilir.(2) Delil başlangıcı, iddia konusu hukuki işlemin tamamen ispatına yeterli olmamakla birlikte, söz konusu hukuki işlemi muhtemel gösteren ve kendisine karşı ileri sürülen kimse veya temsilcisi tarafından verilmiş veya gönderilmiş belgedir."6. 6100 sayılı Kanun'un 203 üncü maddesi; "1) Aşağıdaki hâllerde tanık dinlenebilir:a) Altsoy ve üstsoy, kardeşler, eşler, kayınbaba, kaynana ile gelin ve damat arasındaki işlemler.b) İşin niteliğine ve tarafların durumlarına göre, senede bağlanmaması teamül olarak yerleşmiş bulunan hukuki işlemler.c) Yangın, deniz kazası, deprem gibi senet alınmasında imkânsızlık veya olağanüstü güçlük bulunan hâllerde yapılan işlemler.ç) Hukuki işlemlerde irade bozukluğu ile aşırı yararlanma iddiaları.d) Hukuki işlemlere ve senetlere karşı üçüncü kişilerin muvazaa iddiaları.e) Bir senedin sahibi elinde beklenmeyen bir olay veya zorlayıcı bir nedenle yahut usulüne göre teslim edilen bir memur elinde veya noterlikte herhangi bir şekilde kaybolduğu kanısını kuvvetlendirecek delil veya emarelerin bulunması hâli."7. 6100 sayılı Kanun'un 204 üncü maddesi; "İlamlar ile düzenleme şeklindeki noter senetleri, sahteliği ispat olunmadıkça kesin delil sayılırlar.(2) İlgililerin beyanına dayanılarak noterlerin tasdik ettikleri senetlerle diğer yetkili memurların görevleri içinde usulüne uygun olarak düzenledikleri belgeler, aksi ispatlanıncaya kadar kesin delil sayılırlar.(3) Mahkeme, yukarıdaki belgelerden biri hakkında şüphe uyandıran bir hâl görürse, ilgili daireden açıklama isteyebilir."2. Değerlendirme1. Uyuşmazlığın çözümü için öncelikle konuya ilişkin yasal düzenlemeler ile hukuki kavram ve kurumların ortaya konulmasında yarar bulunmaktadır.2. Muvazaa kavramı, Türk Hukuk Lûgatında; ‘‘Anlaşmalı saptırma gerçek dışı durumlara gerçekmiş niteliğini kazandırma işlemi. Hukuksal bir işlem konusunda gerçek duruma aykırılıkta birleşilerek yapılan ortak açıklama (beyan) ya da ortaya konulan belgedir. Danışıklı işlem’’ şeklinde tanımlanmıştır (Türk Hukuk Lûgatı, Türk Hukuk Kurumu, Cilt I, Ankara 2021, s. 819).3. 6103 sayılı Türk Borçlar Kanununun Yürürlüğü ve Uygulama Şekli Hakkında Kanun'un 1 inci maddesi çerçevesinde dava konusu taşınmazların devir tarihleri itibariyle somut olaya uygulanacak olan 818 sayılı Kanun'un 18 inci maddesinde muvazaa kurumu düzenlenmiş olup buna göre muvazaa; bir sözleşmenin taraflarının, üçüncü kişilerden gerçek durumu gizleyerek, onları aldatmak maksadıyla, gerçek iradelerine uymayan ve kendi aralarında geçerli olmayan bir hususta anlaşmalarıdır. Bu şekilde yapılan işlemlere de, muvazaalı işlemler adı verilir.4. Muvazaa daha çok sözleşmenin yorumuyla ilgili olduğundan, öğreti ve uygulamada kapsamlı olarak incelenmiş ve belirli kurallara bağlanmıştır. Gerek öğretide ve gerekse uygulamada muvazaa, mutlak ve nispi muvazaa olarak iki gruba ayrılmaktadır; mutlak muvazaada taraflar herhangi bir hukuki işlem yapmayı (oluşturmayı) istemezler, yalnız görünüşte bir hukuki işlem için gerekli irade açıklamasında bulunurlar; nispi muvazaada ise taraflar gerçekten belli bir hukuki işlem yapmak isterler, ancak onu saklamak amacıyla, bir başka hukuki işlemin kurulduğu görüşünü yaratmak üzere irade açıklamasında bulunurlar.5. Taraflar ister sadece bir görünüş yaratmayı, ister ikinci bir gizli işlem yapmayı arzu etmiş olsunlar, görünüşteki (zahiri) işlem tarafların gerçek iradelerine uymadığından, ilke olarak herhangi bir sonuç doğurmaz. Muvazaada görünüşteki işlemin her türlü hukuki sonuçtan yoksun olması, tarafların ortak iradelerinin bu yolda olmasından kaynaklanmaktadır.6. Muvazaa iddiasını dile getiren kişinin muvazaalı işlemin tarafı olup olmaması ispat kuralları yönünden farklı sonuçlar doğurur. Muvazaalı sözleşmenin taraflarından biri akdin muvazaa nedeniyle hükümsüzlüğünü ileri sürmesi halinde bu iddiasını ispatla mükelleftir. Bu noktada önemli olan diğer tarafın muvazaayı inkarı halinde iddianın ne şekilde ispat edileceğidir.7. Kanunun muayyen bir delil ile ispatını emrettiği hususlar başka suretle ispat olunamazlar. Bu durumun bir tezahürü senede karşı senetle ispat kuralıdır. 6100 sayılı Kanun'un 201 inci maddesinde senede bağlı her çeşit iddiaya karşı ileri sürülen ve senedin hüküm ve kuvvetini ortadan kaldıracak veya azaltacak nitelikte bulunan hukuki işlemlerin miktara bakılmaksızın tanıkla ispat olunamayacağı düzenlenmiştir.8. Muvazaanın ispatı bakımından da aynı kural geçerlidir. Taraflar muvazaalı işlemini bir senede bağladıklarına göre bunun muvazaalı olduğunu da bir senede bağlayabilirler. Aksi yöndeki bir kabul senetlerin kıymetini azaltacak ve ciddi bir hukuki işlem ile sorumluluk altına giren kişi hal ve şartlar kendisi için uygun bulunmadığı takdirde sözleşmenin hüküm ve sonuçlarından kurtulmak için gerçekte mevcut olmadığı halde muvazaa iddiasında bulunup, bunu şahitle ispat edebilecektir (Turhan Esener, Türk Hususi Hukukunda Muvazaalı Muameleler, ... 1956, s. 85). İspatı veya doğumu muayyen bir şekle bağlı olmayan işlemlerde muvazaa iddiası ise her türlü delil ile ispatlanabilir(Esener, s. 89).9. Muvazaa olgusu tarafların yanı sıra muvazaalı işlemin butlanını talep etmekte doğrudan doğruya veya dolaylı şekilde hukuki menfaati bulunan kişiler tarafından da ileri sürülebilir. Ancak bu halde yukarıda açıklanan ispatta sıkı şekil koşullarının varlığı aranmaz ve iddia tanık dahil her türlü delil ile ispat edilebilir. Bu durum HMK'nın 203 üncü maddesinde açıkça düzenlenmiştir.10. Uyuşmazlığın kapsamı itibariyle dava konusu taşınmazların devrindeki muvazaa iddiasının ispatı bakımından davacı şirketin sözleşmede taraf mı yoksa üçüncü

1. Dava Türü:
Muvazaanın Tespiti ve İptal Davası

2. Temel Olaylar:
- Taraflar arasında gerçekleştirilen bir hukuki işlemin muvazaalı olduğu iddia edilmektedir.
- Görünürdeki işlem ile tarafların gerçek iradeleri arasında bir uyumsuzluk bulunmaktadır.
- Davacı, söz konusu işlemin gerçek amacının farklı olduğunu ve tarafların gerçek iradelerinin gizlendiğini öne sürmektedir.

3. Hukuki Sorunlar:
a) Muvazaanın İspatı:
- Muvazaanın varlığını gösteren delillerin sunulması, yani yazılı belgeler, tanık ifadeleri ve işlemin yapılış şekli gibi unsurların incelenmesi.
- Tarafların gerçek iradeleri ile görünürdeki işlem arasındaki farklılıkların ortaya konulması.
- Türk Borçlar Kanunu madde 19 kapsamındaki durumların dikkate alınması.

b) İspat Yükü:
- Muvazaa iddiasında bulunan tarafın (davacının) ispat yükü altında olduğu, üçüncü kişiler tarafından ileri sürülen iddialarda ispat kolaylığının sağlanması gerektiği.
- Muvazaa iddialarının her türlü delille ispatlanabileceği, Yargıtay içtihatları dikkate alınarak açıklığa kavuşturulması.

c) Hukuki Sonuçlar:
- Muvazaanın ispatı halinde, görünürdeki işlemin geçersiz sayılacağına dair talep.
- Muvazaalı işlemin iptaline yönelik talepler, varsa eski hale iade talebinin iletilmesi.
- Uğranılan zararların tazmin edilmesi yönünde taleplerin belirtilmesi.

Ankara 2021, s. 819).18. Muvazaa, pozitif hukukumuzda 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu'nun (TBK) 19 uncu (mülga 818 sayılı Borçlar Kanunu'nun 18.) maddesinde düzenlenmiş ve anılan maddenin birinci fıkrasında;"Bir sözleşmenin türünün ve içeriğinin belirlenmesinde ve yorumlanmasında, tarafların yanlışlıkla veya gerçek amaçlarını gizlemek için kullandıkları sözcüklere bakılmaksızın, gerçek ve ortak iradeleri esas alınır" hükmüne yer verilmiştir.19. Buna göre muvazaa; tarafların üçüncü kişileri aldatmak amacı ile ve fakat kendi gerçek iradelerine uymayan ve aralarında hüküm ve sonuç doğurmayan bir görünüş yaratmak hususunda anlaşmaları, şeklinde tanımlanabilir.20. Muvazaa daha çok sözleşmenin yorumuyla ilgili olduğundan, öğreti ve uygulamada kapsamlı olarak incelenmiş ve belirli kurallara bağlanmıştır. Gerek öğretide ve gerekse uygulamada muvazaa, mutlak ve nispi muvazaa olarak iki gruba ayrılmaktadır; mutlak muvazaada taraflar herhangi bir hukuki işlem yapmayı (oluşturmayı) istemezler, yalnız görünüşte bir hukuki işlem için gerekli irade açıklamasında bulunurlar; nispi muvazaada ise taraflar gerçekten belli bir hukuki işlem yapmak isterler, ancak onu saklamak amacıyla, bir başka hukuki işlemin kurulduğu görüşünü yaratmak üzere irade açıklamasında bulunurlar.21. Taraflar ister yalnız bir görünüş yaratmayı, ister ikinci bir gizli işlem yapmayı arzu etmiş olsunlar, görünüşteki (zahiri) işlem tarafların gerçek iradelerine uymadığından, ilke olarak herhangi bir sonuç doğurmaz. Muvazaada görünüşteki işlemin her türlü hukuki sonuçtan yoksun olması, tarafların ortak iradelerinin bu yolda olmasından kaynaklanmaktadır.22. Eldeki davanın konusunu oluşturan ve “muris muvazaası” olarak isimlendirilen muvazaa türünün ise Türk Hukukunda büyük bir yeri ve önemi vardır.23. Az yukarıda açıklanan TBK’nın genel hükmü dışında muris muvazaasına ilişkin bir düzenleme kanunlarımızda yer almamaktadır. Muris muvazaası kaynağını daha çok Yargıtay içtihatlarından ve bilimsel görüşlerden almakta ise de esas kaynağını 01.04.1974 tarihli ve 1/2 sayılı İçtihatları Birleştirme Kararı oluşturmaktadır.24. 01.04.1974 tarihli ve 1/2 sayılı İçtihadı Birleştirme Kararında sonuç olarak; “Bir kimsenin; mirasçısını miras hakkından yoksun etmek amacıyla, gerçekte bağışlamak istediği tapu sicilinde kayıtlı taşınmaz malı hakkında tapu sicil memuru önünde iradesini satış doğrultusunda açıklamış olduğunun gerçekleşmiş bulunması halinde, saklı pay sahibi olsun ya da olmasın miras hakkı çiğnenen tüm mirasçıların, görünürdeki satış sözleşmesinin Borçlar Kanunu'nun 18. maddesine dayanarak muvazaalı olduğunu ve gizli bağış sözleşmesinin de şekil koşulundan yoksun bulunduğunu ileri sürerek dava açabileceklerine ve bu dava hakkının geçerli sözleşmeler için söz konusu olan Medeni Kanunun 507 ve 603. maddelerinin sağladığı haklara etkili olmayacağına” hükmedilmiştir.25. 01.04.1974 tarihli ve 1/2 sayılı İçtihadı Birleştirme Kararı, miras bırakanın tapulu taşınmazlarının temliklerinde yaptığı muvazaalı işlemlere ilişkindir.26. Muris muvazaasında, miras bırakan ile sözleşmenin karşı tarafı, aralarında yaptıkları bağış sözleşmesini genellikle satış veya ölünceye kadar bakma sözleşmesi ile gizlemektedirler. Başka bir anlatımla, miras bırakan ile karşı taraf malın gerçekten temliki hususunda anlaşmışlardır. Görünüşteki ve gizlenen sözleşmelerin her ikisinde de samimi olarak temlik istenmektedir. Ne var ki, görünüşteki satış veya ölünceye kadar bakma sözleşmesinin vasfı (niteliği) muvazaalı sözleşme ile değiştirilmekte, ayrıca gizli bir bağış sözleşmesi düzenlenmektedir. Görünüşteki sözleşmenin vasfı (niteliği) tamamen değiştirildiğinden, muris muvazaası aynı zamanda “tam muvazaa” özelliği de taşınmaktadır.27. Muris muvazaasını öteki nispi muvazaalardan ayıran unsur ise mirasçılarından mal kaçırmak amacıyla yapılmasıdır. Daha açık bir anlatımla, 01.04.1974 tarihli ve 1/2 sayılı İçtihadı Birleştirme Kararında belirtildiği üzere bu muvazaa türünde miras bırakan, mirasçısını miras hakkından yoksun etmek amacıyla, gerçekte bağışlamak istediği tapuda kayıtlı taşınmaz malı hakkında tapu memuru önünde iradesini satış veya ölünceye kadar bakma akdi şeklinde açıklamaktadır.28. Bu nedenle, miras bırakanın muvazaalı işlemi yaparken gerçek irade ve amacı mirasçılarından mal kaçırmak olmalıdır. Murisin mirasçılarından mal kaçırma amacının bulunmaması hâlinde 01.04.1974 tarihli ve 1/2 sayılı İçtihadı Birleştirme Kararını uygulama olanağı bulunmamaktadır.29. Muris muvazaasına dayalı olarak açılan davalarda ispat yükü ise muvazaanın varlığını iddia eden tarafa aittir. Gerek 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nun (TMK) 6 ncı maddesindeki “Kanunda aksine bir hüküm bulunmadıkça, taraflardan her biri, hakkını dayandırdığı olguların varlığını ispatla yükümlüdür” hükmü ve gerekse 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (HMK) 190/1 inci maddesindeki “İspat yükü, kanunda özel bir düzenleme bulunmadıkça, iddia edilen vakıaya bağlanan hukuki sonuçtan kendi lehine hak çıkaran tarafa aittir” hükmü uyarınca, miras bırakanın yaptığı temlikteki gerçek irade ve amacının mirasçıdan mal kaçırmak olduğunu, bu hususu ileri süren davacı taraf kanıtlamalıdır.30. Diğer bir anlatımla, muris muvazaası davalarında, miras bırakan tarafından yapılan temlikin muvazaalı ve terekeden mal kaçırma amacıyla yapıldığını ispat yükü davacı tarafa aittir.31. Dava açan mirasçılar, miras bırakan ile davalı arasındaki sözleşmenin dışında olduklarından üçüncü kişi konumundadırlar. Bu nedenle iddialarını tanık dâhil olmak üzere her türlü delille kanıtlamaları mümkündür. Kanunen kendilerine intikal etmesi gereken miras haklarına, miras bırakan tarafından muvazaalı olarak yapılan sözleşme ile engel olunduğundan bu sözleşmenin muvazaalı olduğunu ileri sürerek iptalini istemekte hukuki yararlarının bulunduğu açıktır.32. Ancak bu tür uyuşmazlıkların sağlıklı, adil ve doğru bir çözüme ulaştırılabilmesi davalıya yapılan temlikin gerçek yönünün, diğer bir söyleyişle miras bırakanın asıl irade ve amacının duraksamaya yer bırakmayacak

1. Dava Türü:
Muvazaanın Tespiti ve İptal Davası

2. Temel Olaylar:
- Taraflar arasında gerçekleştirilen bir hukuki işlemin muvazaalı olduğu iddia edilmektedir.
- Görünürdeki işlem ile tarafların gerçek iradeleri arasında uyumsuzluk bulunmaktadır.
- Davacı, miras bırakanın muvazaalı işlemlerinin esas amacının mirasçılarından mal kaçırmak olduğunu öne sürmektedir.

3. Hukuki Sorunlar:
a) Muvazaanın İspatı:
- Muvazaanın varlığını gösteren delillerin sunulması gerekliliği.
- Görünürdeki işlem ile tarafların gerçek iradelerinin farklı olduğunun ortaya konulması.
- Türk Borçlar Kanunu madde 19 kapsamında, tarafların gerçek ve ortak iradelerinin tespiti.

b) İspat Yükü:
- Muvazaa iddiasında bulunan tarafın ispat yükü altında olduğu.
- Muvazaa iddiasının her türlü delille ispatlanabileceği.

c) Hukuki Sonuçlar:
- Muvazaanın ispatlanması halinde, görünürdeki işlemin geçersiz sayılması ve gerçek iradeye dayalı işlemin geçerli kabul edilmesi.

sözleşmenin bedelsizlik ve muvazaa nedeniyle iptalinin gerektiği yönündeki kabulünün hukuka uygun olup olmadığı noktasında toplanmaktadır.Uyuşmazlığın çözümüne geçmeden önce taşınmaz satış vaadi sözleşmelerinin hukuki nitelikleri üzerinde kısaca durmakta yarar vardır.Kaynağını 818 sayılı Borçlar Kanununun 22. maddesinden alan taşınmaz satış vaadi sözleşmeleri, Borçlar Kanununun 213. maddesi ile 4721 sayılı Türk Medeni Kanunun 706 ve Noterlik Kanununun 89. maddeleri hükmü uyarınca noter önünde re’sen düzenlenmesi gereken, bir başka anlatımla geçerliliği resmi şekil şartına bağlı kılınan ve tam iki tarafa borç yükleyen kişisel hak doğuran sözleşmelerdendir.Kişisel borç doğuran bir sözleşme olması nedeniyle satış vaadi sözleşmesinin geçerli olması için vaad borçlusunun satış vaadinin yapıldığı tarihte tapuda kayıtlı taşınmazın maliki olması gerekmez. Bir başka deyimle, borç doğuran bir sözleşmenin geçerliliği hiç bir zaman satıcının satış tarihinde veya daha sonra o şeye malik olması şartına bağlı değildir. Vaatte bulunanın, satış vaadinin konusunu oluşturan taşınmaz üzerinde tasarruf yetkisinin varlığını aramak da gerekmez. (Karahasan, M. R.; Türk Borçlar Hukuku, Özel Borç İlişkileri, C.4, s.308) .Resmi şekilde düzenlenmesi gereken ve tam iki tarafa borç yükleyen satış vaadi sözleşmelerinde edimini yerine getiren taraf, karşı tarafın da edimini yerine getirmesini isteyebilir.Somut olayda da dava dışı arsa sahipleri ile o dönemde ... İnş. Ltd. Şti. temsilcisi olan birleşen dosya davalısı ... arasında arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi imzalanmış, maddi zorluklar nedeniyle ifa edilemeyen bu sözleşmenin feshedildiği tarihte bu kez ...’in yabancı uyruklu ortaklarla beraber kurduğu ve yine tek başına temsile yetkili olduğu davalı Şirket arasında aynı mahiyette 16.11.2000 tarihli ikinci bir sözleşme akdedilmiştir.Bu sözleşmenin devamında; davaya konu Kadıköy 4. Noterliğinin 24.01.2002 tarih, 5206 yevmiye sayılı “Düzenleme Şeklinde Taşınmaz Satış Vaadi Sözleşmesi” ile .... İst. Ltd. Şti. temsilcisi sıfatıyla ..., asıl dava dosyası davacısı ...’ye bir kısım dairelerin 337.000,00 TL karşılığında satışını vaad etmiştir. Sözleşmede bedelin nakden ve tamamen alındığı açıkça yazılıdır. Devri taahhüt edilen dairelerin arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi çerçevesinde yükleniciye değil arsa maliklerine ait olacağı kararlaştırılan dairelerden olduğu iddiası ile davacı ... Çiftçi arsa malikleri ve Şirket’e karşı açtığı tapu iptal ve tescil davasını kaybetmiş, hatta bu dava ile birleşen dava dosyasında şirketin yabancı uyruklu ortakları eldeki davaya konu taşınmaz satış vaadi sözleşmesinin muvazaalı olduğu iddiasıyla iptalini istemişler ise de iddianın ispatlanamadığı gerekçesi ile verilen ret kararı onanarak kesinleşmiştir.Tapu iptal ve tescil isteminden sonuç alamayan davacı ... Çiftçi bu kez ödediği bedelin faizi ile tahsilini uyuşmazlığa konu dava ile talep etmiştir.Yukarıda yapılan açıklamalar göz önüne alındığında taraflar arasındaki “Düzenleme Şeklinde Taşınmaz Satış Vaadi Sözleşmesi”nin şekil itibari ile geçerli ve tarafları bağlayıcı mahiyette olduğu açıktır.Ne var ki birleşen dava dosyasında davacı Şirket söz konusu sözleşmenin ... ile ... arasındaki kişisel borç ilişkisinin teminatı olarak imzalandığını, gerçekte satış vaadi yönünde bir irade ve ödenmiş bir bedelin bulunmadığını ileri sürerek muvazaa nedeniyle iptaline, asıl davanın da bu nedenle reddine karar verilmesini istemiştir.Bu noktada muvazaa kavramı ve hukuki niteliği üzerinde durulması yerinde olacaktır.İrade ve beyan arasında bilerek yaratılan uyumsuzluk şeklinde tanımlanan muvazaa, pozitif hukukumuzda Borçlar Kanununun 18. maddesinde düzenlenmiş ve anılan maddede, “bir aktin şekil ve şartlarını tayinde, iki tarafın gerek sehven, gerek akitteki hakiki maksatlarını gizlemek için kullandıkları tabirlere ve isimlere bakılmayarak, onların hakiki ve müşterek maksatlarını aramak lazımdır” hükmüne yer verilmiştir.O halde muvazaa; tarafların üçüncü kişileri aldatmak amacı ile ve fakat kendi gerçek iradelerine uymayan ve aralarında hüküm ve sonuç doğurmayan bir görünüş yaratmak hususunda anlaşmalarıdır, şeklinde tanımlanabilir.Muvazaa iddiasını dile getiren kişinin muvazaalı işlemin tarafı olup olmaması ispat kuralları yönünden farklı sonuçlar doğurur.Muvazaalı sözleşmenin taraflarından biri akdin muvazaa nedeniyle hükümsüzlüğünü ileri sürmesi halinde bu iddiasını ispatla mükelleftir. Bu noktada önemli olan diğer tarafın muvazaayı inkarı halinde iddianın ne şekilde ispat edileceğidir.Kanunun muayyen bir delil ile ispatını emrettiği hususlar başka suretle ispat olunamazlar. Bu durumun bir tezahürü senede karşı senetle ispat kuralıdır.6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun 201. maddesinde senede bağlı her çeşit iddiaya karşı ileri sürülen ve senedin hüküm ve kuvvetini ortadan kaldıracak veya azaltacak nitelikte bulunan hukuki işlemlerin miktara bakılmaksızın tanıkla ispat olunamayacağı düzenlenmiştir.Muvazaanın ispatı bakımından da aynı kural geçerlidir. Taraflar muvazaalı işlemini bir senede bağladıklarına göre bunun muvazaalı olduğunu da bir senede bağlayabilirler. Aksi yöndeki bir kabul senetlerin kıymetini azaltacak ve ciddi bir hukuki işlem ile sorumluluk altına giren kişi hal ve şartlar kendisi için uygun bulunmadığı takdirde sözleşmenin hüküm ve sonuçlarından kurtulmak için gerçekte mevcut olmadığı halde muvazaa iddiasında bulunup, bunu şahitle ispat edebilecektir.(Esener, T.: Türk Hususi Hukukunda Muvazaalı Muameleler, İstanbul 1956, s.85)İspatı veya doğumu muayyen bir şekle bağlı olmayan işlemlerde muvazaa iddiası ise her türlü delil ile ispatlanabilir.(Esener, T.: s.89)Muvazaa olgusu tarafların yanı sıra muvazaalı işlemin butlanını talep etmekte doğrudan doğruya veya dolaylı şekilde hukuki menfaati bulunan kişiler tarafından da ileri sürülebilir. Ancak bu halde yukarıda açıklanan ispatta sıkı şekil koşullarının varlığı aranmaz ve iddia tanık dahil her türlü delil ile ispat edilebilir. Bu durum 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun 203. maddesinde

1. Dava Türü:
Muvazaanın Tespiti ve İptal Davası

2. Temel Olaylar:
- Taraflar arasında bir taşınmaz satış vaadi sözleşmesi akdedilmiş ancak bu sözleşmenin muvazaalı olduğu iddia edilmiştir.
- Sözleşmenin geçerliliği ve tarafların iradeleri arasındaki uyuşmazlık, yapılan işlemin gerçek amacının saklanması ile ilgilidir.
- Davacı, sözleşmenin geçersiz olduğunu öne sürerek, iptalini talep etmektedir.

3. Hukuki Sorunlar:
a) Muvazaa Kavramı:
- Tarafların gerçek iradelerini gizlemek amacıyla muvazaalı bir işlem gerçekleştirip gerçekleştirmediklerinin tespiti.
- Muvazaa iddiasının hukuki sınırları ve bu iddianın deliller ile ispatı gerekliliği.

b) İspat Yükü ve Deliller:
- Muvazaa iddiasında bulunan tarafın ispat yükü altında olduğu ve bu konuda gerekli belgelerin sunulması gerektiği.
- Dava dosyasında bulunan belgelerin muvazaa iddiasını destekleyip desteklemediği.

4. Uyuşmazlık Konuları:
- Sözleşmenin muvazaalı olup olmadığının gerçekleşen olaylar ışığında değerlendirilmesi.
- Tarafların iradeleri arasındaki uyum veya uyumsuzlukların belirlenmesi.

5. Talepler:
- Muvazaalı olduğu iddia edilen sözleşmenin iptaline ve ortaya çıkan zararların tazminine ilişkin talepler.
- Taraflar arasındaki çıkmazın çözülmesi için mahkemeden karar talep edilmesi.

itibariyle alacak miktarlarının sorulmadığını, Kozan İcra Müdürlüğü'nün 2010/2268 Esas ve 2010/2269 Esas sayılı dosyalarda haciz ve kesinleşme tarihleri önce olduğu halde sıra cetvelinde 6. ve 7. sırada yer yer verildiğini, davalılar M.. E.. ve Ç.. G..'ın borçlulardan alacağı bulunmadığını, davalılar ile borçlular arasındaki senet ve takibin muvazaalı olduğu kanısında olduklarını ileri sürerek, sıra cetvelinde satış bedelinin 29.199,00 TL'sinin davalılara ödenmesine ilişkin kararın iptalini, davalılara isabet eden hissenin müvekkiline verilmesini talep ve dava etmiştir. Davalı Ç.. G.. vekili, davalının ileri sürdüğü hususların büyük bölümünün icra mahkemesinin görevine girdiğini, muvazaaya yalnızca bir cümlede yer verilip buna ilişkin dava dilekçesinde delil bildirilmediğinden davanın bu yönüyle mesmu olmadığını savunarak, davanın reddini istemiştir. Davalı M.. E.. vekili, davacının İcra Hukuk Mahkemesi'nde sıra cetveline şikayet yoluna başvurması gerektiğini, alacağın muvazaalı olduğuna dair soyut iddialarla sıra cetvelinin kesinleşmesinin engellendiğini, sıra cetvelinin doğru olduğunu savunarak, davanın reddini istemiştir. Davalı M.. G.. vekili, davanın haksız ve yersiz olduğunu, muvazaa iddiasının yerinde olmadığını savunarak, davanın reddini istemiştir. Mahkemece, iddia, savunma ve tüm dosya kapsamına göre; davanın sıra cetveline itiraz davası olduğu, sıra cetvelindeki sıraya itiraz edildiği, dava dilekçesinde senedin muvazalı olduğu şeklinde beyanda bulunulsa da davacıdan muvazaa iddiasının açıklanması istendiği halde muvazanın hangi yönde olduğuna dair bir açıklama yapmadığı, dava dilekçesinin sadece sıra cetveline itiraz niteliğinde olduğu ve İİK'nın 142/3 maddesi gereğince " itiraz alacağın esas ve miktara taallük etmeyip yalnız sıraya dair ise şikayet yolu ile icra mahkemesine arz olunur" hükmünün düzenlendiği, davacının dava dilekçesi ile sıra cetveline yönelik itirazda bulunduğundan mahkemenin görevsizliğine karar verilmesi gerektiği belirtilerek, görevsizlik nedeniyle dava dilekçesinin reddine, dosyanın karar kesinleştiğinde görevli ve yetkili Adana İcra Hukuk Mahkemesi'ne gönderilmesine karar verilmiştir. Kararı, davacı vekili temyiz etmiştir. 1- Dava, muvazaa iddiasına dayalı sıra cetvelinin iptali istemine ilişkindir. Borçluya ait mahcuz satış bedelinin bütün alacaklıların alacağını karşılamaması halinde düzenlenecek sıra cetveline itiraz, alacağın sadece esas ve miktarına ya da hem sıraya hem de esas ve miktarına yönelikse dava yoluyla genel mahkemede (İİK'nın m.142/1), itiraz sadece sıraya yönelikse şikayet yoluyla İcra Mahkemesi'nde (İİK'nın m.142/son) ileri sürülmelidir. Davacı vekili dava dilekçesinde sıraya yönelik itirazları yanında dava dilekçesinin 6. bendinde, davalılar M.. E.. ve Ç.. G..'ın borçlulardan alacağının bulunmadığı, davalıların takip ve senetlerinin muvazaalı olduğunu ileri sürmüş olup, davanın tüm davalılar yönünden hem sıraya hem de alacağın esas ve miktarına ilişkin olduğu anlaşılmaktadır. Muvazaa nedenine dayalı sıra cetveline itiraz davalarında iddia, kural olarak, borçlu ile davalı alacaklının anlaşmalı ( muvazaalı) biçimde borç ilişkisi oluşturarak, diğer alacaklılardan mal kaçırma amacı güttükleri noktasındadır. Bunun için muvazaalı muamelenin borçlandırıcı işleme göre yapıldığı tarih önem taşır. Muvazaadan söz edilebilmesi için, kural olarak, muvazaalı tasarrufun, diğer alacaklı lehine yapılan borçlandırıcı işlemden sonraki tarihi taşıması gerekir. Bu davada ispat yükü, davalı alacaklıdadır. Davalı, alacağının, gerçek bir alacak olduğunu, takipten önce düzenlenmiş ve birbirini teyit eden usulüne uygun delillerle ispatlamalıdır. Buna göre mahkemece, görevli olduğunun kabulü ile uyuşmazlığın esası incelenip, ispat yükü davalı tarafa yüklenerek, sonucuna göre bir karar verilmesi gerekirken, 11.03.2013 tarihli duruşmanın 2 no'lu bendi ile ispat yükü davacı tarafa yükletilerek, muvazaa iddiası ile ilgili tüm belgelerini sunması için davacı tarafa süre verilmesi, davacı tarafça açıklama dilekçesinde muvazaaya yönelik iddiasından vazgeçilmemesine rağmen, bu yönde açıklama yapılmadığı gerekçesiyle mahkemenin görevsizliği nedeniyle dava dilekçesinin reddine karar verilmesi doğru olmamıştır. 2- Kabule göre, karar tarihinde yürürlükte olan HMK'nın 115/2. maddesi uyarınca, mahkeme, dava şartı noksanlığını tespit ederse davanın usulden reddine karar verir. Bu durumda mahkemece, HMK'nın 114/1-c maddesi hükmü uyarınca anılan yasal düzenleme gözönünde bulundurularak, göreve ilişkin dava şartı noksanlığı bulunduğu gerekçesiyle, davanın anılan Kanun'un 115/2. maddesi uyarınca usulden reddine karar verilmesi gerekirken, karar tarihinde yürürlükte olmayan ve göreve ilişkin dava şartı öngörmeyen HUMK'nın göreve ilişkin 7 ve 27. maddeleri hükümlerine uygun olarak gerekçede ve hüküm fıkrasında "mahkememizin görevsizliğine" ibarelerine yer verilmesi de doğru görülmemiştir. SONUÇ:Yukarıda (1) numaralı bentte açıklanan nedenlerle, davacı vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün, davacı yararına BOZULMASINA, peşin alınan harcın istek halinde iadesine, karar düzeltme yolu kapalı olmak üzere, 07.04.2014 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.

1. Dava Türü:
Muvazaanın Tespiti ve İptal Davası

2. Temel Olaylar:
- Davacı, davalılara ait borçlar ile ilgili olarak, sıraya itirazda bulunmuş ve bu sırada davalıların borçlu olduğuna dair muvazaa iddialarında bulunmuştur.
- İcra Müdürlüğü tarafından düzenlenen sıra cetvelinde, alacaklılar arasında var olan anlaşmazlık ve muvazaalı bir işlem olduğu belirtilmiştir.

3. Hukuki Sorunlar:
a) Muvazaanın İspatı:
- Davacı, alacaklıların muvazaalı olduğuna dair deliller sunmak zorundadır.
- İcra Hukuk Mahkemesi'ne yapılacak başvurunun görevliliği ile ilgili tartışmalar mevcuttur.

b) İspat Yükü:
- Davalı taraf, iddia edilen muvazaa durumunu ispatlamakla yükümlüdür.
- Mahkemenin doğru bir şekilde ispat yükünü belirlemesi gerekmektedir.

4. Uyuşmazlık Konuları:
- Muvazaa iddiasının geçerliliği ve ispat yükünün kime ait olduğu.
- Sıra cetveline itirazın yapılma şekli ve İcra Mahkemesi'nin görevi.

5. Talepler:
- Davacı, sıra cetvelinde belirtilen alacakların iptal edilmesini ve dahası, alacaklıların iddialarının incelenerek, gerçek iradenin ortaya çıkarılmasını talep etmektedir.

4. Hukuk Dairesi 2021/16403 E. , 2021/4072 K. "İçtihat Metni" MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi (Birleşen Dava... 3. Aile Mahkemesi'nin 2010/620 Esas- 2011/360 Karar Sayılı dosyası ) ASIL VE BİRLEŞEN DAVADA ASIL VE BİRLEŞEN DAVADA DAVALILAR : 1-... 2-... vekili Av. ... 3-... vekili Av. ... 4-... 5-... Taraflar arasındaki muvazaa iddiasına dayalı tapu iptal ve tescil davasının yapılan yargılaması sonunda; kararda yazılı nedenlerden dolayı asıl ve birleşen davaların konusuz kalması nedeniyle esas hakkında karar verilmesine yer olmadığına dair verilen hükmün süresi içinde davacı ve davalı ... Çelik vekili, davalılar ... ile ... vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi gereği düşünüldü: -K A R A R- Davacı vekili, müvekkili ile davalı ...’ın evli olduklarını, boşanma süreci öncesinde davalı eş ... tarafından müvekkilinden mal kaçırmak kastıyla muvazaalı olarak asıl ve birleşen dosyada dava konusu yapılan taşınmazların devrinin diğer davalılara tapuda satış gösterilmek suretiyle tescilinin yapıldığını belirterek tapu iptal ve tescil isteminde bulunmuştur. Davalılar davanın reddini savunmuştur. Mahkemece, davacı ve davalı ... arasında görülen mal rejiminden kaynaklanan katılma alacağına ilişkin dava ile eldeki davada aynı taşınmazların konu edildiği, katılma alacağı davasının neticelenerek davacı lehine katılma alacağına hükmedildiği, eldeki davanın konusuz kaldığı belirtilerek asıl ve birleşen davaların konusuz kalması nedeniyle esas hakkında karar verilmesine yer olmadığına karar verilmiş; karar, davacı vekili, davalılar ..., ... ve ... vekilleri tarafından temyiz edilmiştir. Kural olarak muvazaa nedeniyle hakları zarara uğratılanlar, tek taraflı veya çok taraflı hukuki işlemlerin geçersizliğini ileri sürebilirler. Çünkü, danışıklı olan bir hukuki işlem haksız eylem niteliğindedir. Muvazaalı muamele (danışıklı işlem) ile hakkın zarar gördüğünün benimsenebilmesi için danışıklı işlemde bulunandan bir alacağın olması ve bu alacağın ödenmesini önlemek amacıyla danışıklı işlemin yapılması gerekir. İşlemin danışıklı olduğu kanıtlanırsa davacılar, işleme konu edilen maldan alacağını almak için yararlanabilecektir. Davacının bu davadaki amacı, alacaklarını tahsil edebilmek için muvazaa nedeniyle temelde geçersiz olduğunu ileri sürdüğü işlemin hükümsüzlüğünü sağlamaktır. Öte yandan medeni usul hukukunda hukuki yarar, mahkemeden hukuksal korunma istemi ile bir davanın açılabilmesi için davacının bu davayı açmakta (mahkemeden hukuksal korunma istemekte) bir çıkarının bulunmasıdır. Bu çıkarın da karar verilene kadar sürmesi gerekir. TBK’nın 19. maddesine göre dava açılabilmesi için davacının kesinleşmiş bir alacağının varlığı ön koşul değildir. Ancak davacıların bu davayı açmakta hukuki yararı olması için davalıdan bir alacağının olması gereklidir. Dava, muvazaa hukuksal sebebine dayalı tapu iptal-tescil istemine ilişkindir. Davacının alacağı... 2. Aile Mahkemesi’nin 2014/574 esas sayılı dosyası ile hüküm altına alınan ve mal rejimi tasfiyesi sebebiyle davacıya ödenmesi gereken meblağdır. Davacının iş bu davayı açmakta davalı ...’tan alacağının bulunması sebebiyle hukuki yararının olduğu aşikar olup katılma alacağı davasından kaynaklanan alacağa hükmedilmiş olması sebebiyle eldeki davanın konusuz kaldığından bahsetmek mümkün değildir. Şu halde mahkemece, yukarıdaki ilkeler ve yapılan açıklamalar dikkate alındığında davacının mal rejiminden kaynaklanan katılma alacağına dair hüküm tesis edildiğinden bahisle davanın konusuz kaldığından karar verilmesine yer olmadığına karar verilmiş olması doğru olmamış, eldeki davanın muvazaa iddiasına dayalı tapu iptal tescil davası olması gözönüne alınarak muvazaa iddiasının esasının incelenmek suretiyle toplanan ve toplanacak deliller birlikte değerlendirilerek sonucuna göre bir karar verilmelidir. SONUÇ: Yukarıda açıklanan sebeplerle asıl ve birleşen davada davacı vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile kararın BOZULMASINA, tarafların diğer temyiz itirazlarının şimdilik incelenmesine yer olmadığına, peşin alınan harcın istek halinde temyiz eden asıl ve birleşen davada davacı ve davalılar Ramazan Çelik, ... ile ...'ye geri verilmesine 01/07/2021 gününde oybirliğiyle karar verildi.

1. Dava Türü:
Muvazaalı İşlemin Tespiti ve İptali Davası

2. Temel Olaylar:
- Taraflar arasında muvazaalı olarak yapılan taşınmaz devri işlemi
- Davacının mal kaçırma kastını ileri sürerek tapu iptali ve tescil davası açması
- Elde bulunan davanın, karar verilmeden önceki belirtilen mal rejiminden kaynaklanan karar ile aynı taşınmazları kapsaması

3. Hukuki Sorunlar:
- Muvazaa iddiasının esasının incelenmesi ve geçersizliği
- Davacının alacaklarının tahsil edilebilmesi için muvazaalı işlemin hükümsüz kılınması
- Taraflar arasındaki mal rejimi ile ilgili alacakların durumu

4. Uyuşmazlık Konuları:
- Muvazaalı işlemin geçerliliği ve nedeninin tespiti
- Mal rejiminden kaynaklanan alacakların durumu ve davanın konusuz kalıp kalmadığı

5. Talepler:
- Muvazaalı işlemin iptali ve tescil
- Davalıdan alacağın tahsili için gerekli hukuki işlemlerin yapılması

bağımsız yönetimini üstlenmemişse asıl işveren alt işveren ilişkisinden çok olayda, asıl işverene işçi temini söz konusu olacaktır. Bu anlamda alt işverenin üstlendiği hizmetin veya işin faaliyet alanı olması gerekir. Burada dikkat edilmesi gereken nokta, asıl işin hizmet alımı yolu ile ihale edilmesidir. Yapılan ihalede, ihale yapan kurum veya kuruma ait bağlı kuruluş tarafından araç temini sağlanır, asıl işte alt taşeron işçileri ile hizmeti alan işveren işçileri birlikte çalışıyorlar, yönetim hakkı hizmeti alana ait ise, kısaca ihale işçi teminine yönelik ise, ihaleye veren ile ihaleyi alan kişi arasında alt işveren-asıl işveren ilişkisinden sözedilemeyecektir. Hizmet alımı yapma ile bu hizmetin yürütülmesi için personel (işçi) temini farklı olgulardır. Hizmet alımı ve hizmetin yaptırılması ibarelerinin, iş mevzuatının yasakladığı ticari amaçlı işçi teminine olanak tanıdığı şeklinde yorumlanarak sonuca ulaşılması hukuken mümkün değildir. Bunda kamu yararı da yoktur. Bu yönde yapılan ihale sözleşmeleri geçersizdir. Diğer taraftan, bir alt işveren, bir asıl işverenden sözleşme ile üstlendiği mal veya hizmet üretimi için belirli bir organizasyona, uzmanlığa ve hukuksal bağımsızlığa sahip değilse, kısaca üretim ya da hizmet sunumuna ilişkin ekonomik faaliyetin bağımsız yönetimini üstlenmemişse asıl işveren alt işveren ilişkisinden çok olayda, asıl işverene işçi temini söz konusu olacaktır. Somut olayda davacının saha işçisi (bordrosunda elektrikçi) olarak çalıştığı ve mahkemece, mahallinde uzman bilirkişiler aracılığı ile keşif yapılmaksızın ve dosya üzerinden avukat olduğu anlaşılan tek bilirkişiden rapor alınarak sonuca gidilmiş ise de alınan bilirkişi raporunun, davalılar arasındaki ilişkinin tespiti yönünde yeterli olmadığı açıktır. Bu nedenle mahkemece öncelikle; davalı kurum ve şirketin faaliyet alanlarının belirlenmesi amacıyla ticari kayıtlar ile davalı TPAO'nun faaliyet konularıyla ilgili örneğin ham petrolün, sondajı, üretilmesi, işletilmesi, depolanması, dağıtımı v.b. Petrol ameliyelerine dair iş akışı ve üretim aşamalarını tek tek gösterir iş organizasyon yapısına ilişkin kayıtların davalı TPAO'dan celp edilmesi gerekmektedir. Ayrıca davacının fiilen yaptığı iş ile yakından ilgisi bulunma ihtimali bulunan kayıtların da getirtilmesi gerekmektedir. Söz konusu belgeler temin edildikten sonra mahkemece davalı İdarenin faaliyet alanında uzman Petrol Mühendisliği fakültesi bir öğretim üyesi bilirkişi, hukukçu ve endüstri mühendisi aracılığı ile keşif yapılarak ve hakimin davayı aydınlatma yükümlülüğü uyarınca dinlenen tanıklar keşif sırasında yeniden dinlenerek davacının yaptığı işin ne olduğunun yerinde tespiti ile yapılan bu işin tutanaklara eksiksiz geçirilerek bilirkişilerden bu işin davalılar arasında yapılan sözleşme kapsamında bir iş olup olmadığı davalı TPAO'nun asli faaliyetlerinin bir parçası niteliğinde olduğunun belirlenmesi, asıl iş olduğunun tespiti halinde ise alt işverene devrinin mümkün olup olmadığının tespiti gerekmektedir. Yine tanık beyanlarına göre emir ve talimatların TPAO yetkililerinden alınması, üretim alanında çalışılması gibi unsurlar da değerlendirmeye alınarak yapılan işin bütün halinde değerlendirilmesi gerekmektedir. Somut olayda davacı vekili tarafından kısmen belirtilmişse de davalı TPAO'nun alt işverenlerinden olan ve aralarındaki ilişkinin muvazaalı olduğu tespit edilmiş ve bu tespit kesinleşmiş bulunan dava dışı ..., ... ile ve bu şirketten sonraki taşeron olan şirketler ve bunlarla yapılan hizmet alım sözleşmeleri de incelenerek, davacının asıl işveren çalışanı olduğunun tespiti halinde muvazaanın tespitinden sonra davacının hangi işveren bünyesinde çalıştırıldığı, hizmet cetvelinde muvazaanın tespitinden sonra davacının prim ödemelerinin hem asıl işveren olduğu belirtilen TPAO tarafından hem de taşeron şirket tarafından ödenip ödenmediği gibi hususlar açıklığa kavuşturulmalıdır. Zira davacının öncesinde muvazaalı hizmet alım sözleşmeleriyle muvazaa tespiti kesinleşen alt işveren çalışanı olduğunun tespiti halinde muvazaa nedeniyle artık asıl işveren olan TPAO'nun işçisi olacağından konunun bu açıdan da değerlendirilmesi gerekmektedir. Mahkemece, davalı ... ile davalı TPAO arasındaki arasındaki tüm hizmet alım sözleşmeleri ile önceki şirketlerle yapılan hizmet alım sözleşmeleri karşılaştırılıp muvazaa tespitine dair tüm kayıtlar getirtilerek ve ayrıca Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı iş müfettişlerince hazırlanan 15/07/2014 tarih ... sayılı inceleme raporundaki muvazaa tesptine karşı ... İş Mahkemesinin 2014/1103 Esas sayılı dosyası ile muvazaa tespitine itiraz nedeniyle dava açılmış olup verilecek karar işbu davanın da esasını etkileyeceğinden davanın sonucu da beklenip bütün deliller ve işyerindeki fiili durum karşılaştırılarak davacıların fesih tarihinde yaptığı işler işyerinde ayrı ayrı keşfen tespit edilerek işlerin her bir davacı yönünden asıl iş kapsamında kalıp kalmadığı, ihale sözleşmesininn muvazaaya dayanıp dayanmadığı tespit edilerek, işin davalılar arasındaki sözleşme kapsamında kalıp kalmadığı, asıl iş niteliğinde olup olmadığı dinlenilecek tanık beyanları, işyerinin üretim mekanizmasının eksiksiz tespiti ile davacı ve arkadaşlarının yaptığı işin asıl iş kapsamında olup olmadığı şirket kayıtları ve yerinde keşfen yapılacak inceleme ile eksiksiz bir şekilde belirlenerek sonucuna göre karar verilmesi gerekirken eksik inceleme ve yetersiz bilirkişi raporu sonucu davalılar arasındaki hizmet alım sözleşmesinin muvazaalı olduğunun kabulü doğru olmamıştır. Mahkemece bu yön üzerinde durulmaksızın yazılı şekilde karar verilmesi bozma nedenidir. Ayrıca mahkemenin kabul şekli bakımından; Muvazaalı bir hukuki muamele ile üçüncü kişinin ızrar edilmesi ona karşı bir haksız eylem niteliğindedir. Üçüncü kişiler muvazaa nedeniyle hakları halele uğratıldığı takdirde haksız fiil sorumluluğuna dayanarak muvazaalı hukuki işlemi yapan taraftan zararının tazminini isteyebilir. Haksız fiil işleyen kimse uygun illiyet bağı çevresine giren bütün zararlardan sorumludur. Ayrıca muvazaa sebebiyle akdin hükümsüzlüğünün ileri sürülmesinin hakkın kötüye kullanılması sayılan hallerde muvazaa ileri sürülemez. İyiniyetli olan işçiye karşı taraf olmadığı muvazaanın ileri sürülemeyeceği, akdin hükümsüzlüğünün işçiye karşı ileri sürülmesinin MK.'nun 2.maddesindeki iyiniyet kurallarına aykırı olması ve hiç kimsenin kendi hilesinden yararlanamayacağı ilkesi gereğince muvazaalı işlemi yapan gerçek veya tüzel kişi şahısların iş akdinin geçersiz nedenle feshi sonucuna bağlı yasal yaptırım sonucu doğan alacağından diğer davalı ile birlikte müştereken ve müteselsilen sorumlu olduğu kabul edilmelidir. (HGK.'nun 03.12.2008 T. 2008/9-704 E, 2008/730 K. sayılı kararı) Mahkemece davalılar arasındaki ilişkinin muvazaalı olduğu kabul edildiği halde davalı şirketin işe iadenin mali sonuçlarından sorumlu tutulmayıp davalı şirkete yönelik davanın husumetten reddine karar verilmiş olması da hatalı olmuştur. SONUÇ; Temyiz olunan kararın yukarıda yazılı nedenle BOZULMASINA, bozma nedenine göre davalı TPAO'nun diğer temyiz itirazlarının incelenmesine şimdilik yer olmadığına, peşin alınan temyiz harcının istek halinde TPAO'ya iadesine, 16.09.2015 gününde oybirliğiyle KESİN olarak karar verildi.

1. Dava Türü:
Muvazaalı İşlemin Tespiti ve İptali Davası

2. Temel Olaylar:
- Taraflar arasında asıl işveren ve alt işveren ilişkisi olmayan bir durumun tespit edilmesi gerekliliği.
- İşçi temini ile hizmet alımının birbirinden ayrılması ve bu bağlamda yapılan ihalelerle ilgili hukuki belirsizlikler.
- İhaleye göre işçi temini yapılmasının asıl işveren alt işveren ilişkisi kuramayacağı ve muvazaanın söz konusu olabileceği hususları.

3. Hukuki Sorunlar:
- Muvazaalı işlemin tespiti ile asıl işverenin hangi durumda alt işverenden işçi getiremeyeceği.
- İşçinin asıl işveren olarak TPAO'nun altındaki hukuki pozisyonunun belirlenmesi.
- Geçersiz sözleşmelerin ve muvazaa iddiasının ortaya konması.

4. Uyuşmazlık Konuları:
- Alt işveren tarafından sağlanan iş gücünün hukuki statüsü ve geçerliliği.
- Muvazaalı işlemlerin yasal sonuçlarıyla ilgili delillerin değerlendirilmesi.

5. Talepler:
- Davalı TPAO'nun gerçek çalıştırdığı işçi ile ilgili durumu açıklığa kavuşturması.
- Muvazaa tespitine dair tüm belgelerin mahkemeye sunulması.
- Muvazaa nedeniyle doğan zararların tazmini talepleri üzerinde durulması.

yönetimini üstlenmemişse asıl işveren alt işveren ilişkisinden çok olayda, asıl işverene işçi temini söz konusu olacaktır. Bu anlamda alt işverenin üstlendiği hizmetin veya işin faaliyet alanı olması gerekir. Burada dikkat edilmesi gereken nokta, asıl işin hizmet alımı yolu ile ihale edilmesidir. Yapılan ihalede, ihale yapan kurum veya kuruma ait bağlı kuruluş tarafından araç temini sağlanır, asıl işte alt taşeron işçileri ile hizmeti alan işveren işçileri birlikte çalışıyorlar, yönetim hakkı hizmeti alana ait ise, kısaca ihale işçi teminine yönelik ise, ihaleye veren ile ihaleyi alan kişi arasında alt işveren-asıl işveren ilişkisinden sözedilemeyecektir. Hizmet alımı yapma ile bu hizmetin yürütülmesi için personel (işçi) temini farklı olgulardır. Hizmet alımı ve hizmetin yaptırılması ibarelerinin, iş mevzuatının yasakladığı ticari amaçlı işçi teminine olanak tanıdığı şeklinde yorumlanarak sonuca ulaşılması hukuken mümkün değildir. Bunda kamu yararı da yoktur. Bu yönde yapılan ihale sözleşmeleri geçersizdir. Diğer taraftan, bir alt işveren, bir asıl işverenden sözleşme ile üstlendiği mal veya hizmet üretimi için belirli bir organizasyona, uzmanlığa ve hukuksal bağımsızlığa sahip değilse, kısaca üretim ya da hizmet sunumuna ilişkin ekonomik faaliyetin bağımsız yönetimini üstlenmemişse asıl işveren alt işveren ilişkisinden çok olayda, asıl işverene işçi temini söz konusu olacaktır. Somut olayda davacının saha işçisi (bordrosunda elektrikçi) olarak çalıştığı ve mahkemece, mahallinde uzman bilirkişiler aracılığı ile keşif yapılmaksızın ve dosya üzerinden avukat olduğu anlaşılan tek bilirkişiden rapor alınarak sonuca gidilmiş ise de alınan bilirkişi raporunun, davalılar arasındaki ilişkinin tespiti yönünde yeterli olmadığı açıktır. Bu nedenle mahkemece öncelikle; davalı kurum ve şirketin faaliyet alanlarının belirlenmesi amacıyla ticari kayıtlar ile davalı TPAO'nun faaliyet konularıyla ilgili örneğin ham petrolün, sondajı, üretilmesi, işletilmesi, depolanması, dağıtımı v.b. Petrol ameliyelerine dair iş akışı ve üretim aşamalarını tek tek gösterir iş organizasyon yapısına ilişkin kayıtların davalı TPAO'dan celp edilmesi gerekmektedir. Ayrıca davacının fiilen yaptığı iş ile yakından ilgisi bulunma ihtimali bulunan kayıtların da getirtilmesi gerekmektedir. Söz konusu belgeler temin edildikten sonra mahkemece davalı İdarenin faaliyet alanında uzman Petrol Mühendisliği fakültesi bir öğretim üyesi bilirkişi, hukukçu ve endüstri mühendisi aracılığı ile keşif yapılarak ve hakimin davayı aydınlatma yükümlülüğü uyarınca dinlenen tanıklar keşif sırasında yeniden dinlenerek davacının yaptığı işin ne olduğunun yerinde tespiti ile yapılan bu işin tutanaklara eksiksiz geçirilerek bilirkişilerden bu işin davalılar arasında yapılan sözleşme kapsamında bir iş olup olmadığı davalı TPAO'nun asli faaliyetlerinin bir parçası niteliğinde olduğunun belirlenmesi, asıl iş olduğunun tespiti halinde ise alt işverene devrinin mümkün olup olmadığının tespiti gerekmektedir. Yine tanık beyanlarına göre emir ve talimatların TPAO yetkililerinden alınması, üretim alanında çalışılması gibi unsurlar da değerlendirmeye alınarak yapılan işin bütün halinde değerlendirilmesi gerekmektedir. Somut olayda davacı vekili tarafından kısmen belirtilmişse de davalı TPAO'nun alt işverenlerinden olan ve aralarındaki ilişkinin muvazaalı olduğu tespit edilmiş ve bu tespit kesinleşmiş bulunan dava dışı ..., ... ile ve bu şirketten sonraki taşeron olan şirketler ve bunlarla yapılan hizmet alım sözleşmeleri de incelenerek, davacının asıl işveren çalışanı olduğunun tespiti halinde muvazaanın tespitinden sonra davacının hangi işveren bünyesinde çalıştırıldığı, hizmet cetvelinde muvazaanın tespitinden sonra davacının prim ödemelerinin hem asıl işveren olduğu belirtilen TPAO tarafından hem de taşeron şirket tarafından ödenip ödenmediği gibi hususlar açıklığa kavuşturulmalıdır. Zira davacının öncesinde muvazaalı hizmet alım sözleşmeleriyle muvazaa tespiti kesinleşen alt işveren çalışanı olduğunun tespiti halinde muvazaa nedeniyle artık asıl işveren olan TPAO'nun işçisi olacağından konunun bu açıdan da değerlendirilmesi gerekmektedir. Mahkemece, davalı ... ile davalı TPAO arasındaki arasındaki tüm hizmet alım sözleşmeleri ile önceki şirketlerle yapılan hizmet alım sözleşmeleri karşılaştırılıp muvazaa tespitine dair tüm kayıtlar getirtilerek ve ayrıca Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı iş müfettişlerince hazırlanan 15/07/2014 tarih ... sayılı inceleme raporundaki muvazaa tesptine karşı .... İş Mahkemesinin 2014/1103 Esas sayılı dosyası ile muvazaa tespitine itiraz nedeniyle dava açılmış olup verilecek karar işbu davanın da esasını etkileyeceğinden davanın sonucu da beklenip bütün deliller ve işyerindeki fiili durum karşılaştırılarak davacıların fesih tarihinde yaptığı işler işyerinde ayrı ayrı keşfen tespit edilerek işlerin her bir davacı yönünden asıl iş kapsamında kalıp kalmadığı, ihale sözleşmesininn muvazaaya dayanıp dayanmadığı tespit edilerek, işin davalılar arasındaki sözleşme kapsamında kalıp kalmadığı, asıl iş niteliğinde olup olmadığı dinlenilecek tanık beyanları, işyerinin üretim mekanizmasının eksiksiz tespiti ile davacı ve arkadaşlarının yaptığı işin asıl iş kapsamında olup olmadığı şirket kayıtları ve yerinde keşfen yapılacak inceleme ile eksiksiz bir şekilde belirlenerek sonucuna göre karar verilmesi gerekirken eksik inceleme ve yetersiz bilirkişi raporu sonucu davalılar arasındaki hizmet alım sözleşmesinin muvazaalı olduğunun kabulü doğru olmamıştır. Mahkemece bu yön üzerinde durulmaksızın yazılı şekilde karar verilmesi bozma nedenidir. Ayrıca mahkemenin kabul şekli bakımından; Muvazaalı bir hukuki muamele ile üçüncü kişinin ızrar edilmesi ona karşı bir haksız eylem niteliğindedir. Üçüncü kişiler muvazaa nedeniyle hakları halele uğratıldığı takdirde haksız fiil sorumluluğuna dayanarak muvazaalı hukuki işlemi yapan taraftan zararının tazminini isteyebilir. Haksız fiil işleyen kimse uygun illiyet bağı çevresine giren bütün zararlardan sorumludur. Ayrıca muvazaa sebebiyle akdin hükümsüzlüğünün ileri sürülmesinin hakkın kötüye kullanılması sayılan hallerde muvazaa ileri sürülemez. İyiniyetli olan işçiye karşı taraf olmadığı muvazaanın ileri sürülemeyeceği, akdin hükümsüzlüğünün işçiye karşı ileri sürülmesinin MK.'nun 2.maddesindeki iyiniyet kurallarına aykırı olması ve hiç kimsenin kendi hilesinden yararlanamayacağı ilkesi gereğince muvazaalı işlemi yapan gerçek veya tüzel kişi şahısların iş akdinin geçersiz nedenle feshi sonucuna bağlı yasal yaptırım sonucu doğan alacağından diğer davalı ile birlikte müştereken ve müteselsilen sorumlu olduğu kabul edilmelidir. (HGK.'nun 03.12.2008 T. 2008/9-704 E, 2008/730 K. sayılı kararı) Mahkemece davalılar arasındaki ilişkinin muvazaalı olduğu kabul edildiği halde davalı şirketin işe iadenin mali sonuçlarından sorumlu tutulmayıp davalı şirkete yönelik davanın husumetten reddine karar verilmiş olması da hatalı olmuştur. SONUÇ; Temyiz olunan kararın yukarıda yazılı nedenle BOZULMASINA, bozma nedenine göre davalı TPAO'nun diğer temyiz itirazlarının incelenmesine şimdilik yer olmadığına, peşin alınan temyiz harcının istek halinde TPAO'ya iadesine, 16.09.2015 gününde oybirliğiyle KESİN olarak karar verildi.

1. Dava Türü:
Muvazaalı İşlemin Tespiti ve İptali Davası

2. Temel Olaylar:
- Taraflar arasında asıl işveren ve alt işveren ilişkisini gizlemek amacıyla yapılan muvazaalı hizmet alım sözleşmeleri.
- Davacının bir işçi olarak çalıştığı ancak işyerinde gerçek iradeyi yansıtmayan bir iş ilişkisi bulunması.
- Davalıların arasındaki hukuki ilişkilerin ve yapılan sözleşmelerin muvazaalı olma ihtimali.
- Davacının yaptığı işin belirlenmesi amacıyla işyeri faaliyetlerinin ve ilgili belgelerin toplanması gereği.

3. Hukuki Sorunlar:
- Muvazaalı işlemin tespiti ve hukuki geçerliliğinin sorgulanması.
- Davacının asıl işverenle olan iş ilişkisinin belirlenmesi ve alt işverenin rolünün değerlendirilmesi.
- Muvazaa tespitinin gerekliliği ve bunun sonucunda işçinin hakları.
- Muvazaalı işlemin sonuçları ve buna ilişkin tazminat talepleri.

4. Uyuşmazlık Konuları:
- Muvazaalı sözleşmelerin geçerliliği ve etkileri.
- Davacı ile davalılar arasındaki iş ilişkisi gerçeklerinin tespiti, tarafların o işteki sorumlulukları ve hakları.

5. Talepler:
- Muvazaalı işlemlerin tespit edilerek iptal edilmesi.
- Davacının asıl işveren tarafından çalıştığının ve haklarının belirlenmesi.
- Muvazaa nedeniyle oluşan zararın tazmini için gerekli adımların atılması.

§6. Muris Muvazaasının Görünüm Biçimleri........................................................ 59 I. Satış Sözleşmesi Yoluyla Muris Muvazaası ............................................... 59 A) Satış sözleşmesinin tanımı ................................................................. 59 B) Muvazaalı satış sözleşmesinin türleri ................................................. 59 1. Muvazaalı taşınır satış sözleşmesi .................................................. 59 2. Muvazaalı taşınmaz satış sözleşmesi .............................................. 60 II. Ölünceye Kadar Bakma Sözleşmesi Yoluyla Muris Muvazaası ............... 62 A) Ölünceye kadar bakma sözleşmesinin tanımı .................................... 62 B) Muvazaalı ölünceye kadar bakma sözleşmesi .................................... 63 III. Bağışlama Sözleşmesi Yoluyla Muris Muvazaası ................................... 65 A) Bağışlama sözleşmesinin tanımı ........................................................ 65 B) Muvazaalı bağışlama sözleşmesi ....................................................... 66 IV. Miras Sözleşmesi Yoluyla Muris Muvazaası ........................................... 67 V. Ömür Boyu Gelir Sözleşmesi Yoluyla Muris Muvazaası ......................... 68 VI. Mal Rejimi Sözleşmesi Yoluyla Muris Muvazaası .................................. 69 VII. Borç Senedi Düzenlenmesi Yoluyla Muris Muvazaası .......................... 71 viii Sayfa VIII. Aracı Yoluyla Muris Muvazaası ........................................................... 72 §7. Muris Muvazaası Kapsamına Girmeyen Durumlar ......................................... 72 I. Mirasbırakanın Mal Kaçırma Kastının Bulunmadığı Durumlar ................. 73 A) Yapılan işlemin gerçek bir işlem olması ............................................ 73 B) Mirasçılar arasında yapılan hakkaniyetli paylaştırma ........................ 73 C) Mehir senedi düzenlenmesi yoluyla muris muvazaası ....................... 74 D) Gönül borcu (minnet) gerekçesiyle yapılan temlikler ....................... 75 E) Miras hukukundan kaynaklı maksatların ön plâna çıkması ............... 75 F) Karma bağışlama ................................................................................ 76 II. Yargıtay kararlarına göre muris muvazaasına konu olamayan işlemler .... 77 A) Tapusuz taşınmazlar ve taşınır malların devri ................................... 77 B) Gizli bağış ve denkleştirmeye tâbi bağış sözleşmesi ......................... 77 C) Kooperatif ve şirket payının devri ...................................................... 78 D) İntifa hakkı tesisi ................................................................................ 79 E) Vasiyetname yolu ile yapılan kazandırmalar ..................................... 81 F) Kadastro kanunu’ndaki düzenlemeler ................................................ 81 G) Evlât edinme yoluyla muris muvazaası ............................................. 83 H) Mahkeme kararı yoluyla muris muvazaası yapılıp yapılamayacağı meselesi .............................................................................................. 84 §8. Muris Muvazaasının Hüküm Ve Sonuçları ..................................................... 86 I. Görünürdeki İşlem Açısından Muvazaanın Doğurduğu Hüküm ve Sonuçlar ..................................................................................................... 86 A) Görünürdeki işlemin hükümsüzlüğü .................................................. 86 1. Yokluk görüşü ................................................................................ 86 2. Kendine özgü hükümsüzlük görüşü ............................................... 87 3. Kesin hükümsüzlük görüşü ............................................................ 88 ix Sayfa 4. Görüşümüz ..................................................................................... 89 B) Görünürdeki işlemin hükümsüzlüğünün doğurduğu sonuçlar ........... 90 1. Muvazaalı işlem taraflar arasında alacak ve borç doğurmaz .......... 90 2. Muvazaalı işlemden zarar görenler tazminat talep edebilir ............ 91 3. Muvazaalı işlem tasarrufun iptali davasına konu olmaz ................ 92 4. Muvazaa iddiasını ilgili olan herkes ileri sürebilir ......................... 98 5. Muvazaa iddiası itiraz olarak her zaman ileri sürülebilir ve hâkim re ’sen göz önünde bulundurur ......................................... 100 6. Muvazaalı işlem tarafların icazeti ya da zamanla geçerli işlem hâline dönüşmez .......................................................................... 100 7. Muvazaalı işlem tespit davasına konu olabilir ............................. 101 C) Görünürdeki işlemin hükümsüzlüğünün ileri sürülemeyeceği durumlar ........................................................................................... 102 1. Alacak hakkının iyi niyetle kazanılması....................................... 102 2. İyiniyetli üçüncü kişilerin aynî hak kazanımının korunması ....... 104 3. Dürüstlük kuralı ............................................................................ 106 II. Gizli İşlem Açısından Muvazaanın Doğurduğu Hüküm ve Sonuçlar ..... 107 A) Gizli işlemin geçerli olması ............................................................. 107 B) Gizli işlemin geçersiz olması ........................................................... 108 1. Şekle aykırılık ............................................................................... 108 a) Yokluk görüşü ......................................................................... 110 b) Kendine özgü hükümsüzlük görüşü ........................................ 110 c) Kesin hükümsüzlük görüşü ..................................................... 111 2. Görünürdeki işlemde şekle uyulmasının gizli işlemin geçerliliğine etkisi ........................................................................ 112 3. Tahvil yoluyla gizli işlemin geçerli hâle getirilip getirilemeyeceği meselesi ............................................................

1. Dava Türü:
Muvazaalı İşlemin Tespiti ve İptali Davası

2. Temel Olaylar:
- Taraflar arasında gerçek iradeyi yansıtmayan sözleşmelerin yapılması ve bu işlemlerin görünürdeki amacı ile gerçek amacının farklı olması.
- Muvazaalı işlemler nedeniyle üçüncü kişilerin zarar görebilmesi için kanıtların ve şüphelerin ortaya çıkması.

3. Hukuki Sorunlar:
- Muvazaalı işlemin hukuki geçerliliğinin sorgulanması ve gerçek hukuki ilişkinin belirlenmesi.
- Muvazaalı işlemin iptali ve bu işlemin sonuçlarının ortadan kaldırılması.
- Muvazaalı işlemler nedeniyle zarar görebilen tarafların haklarının korunması.

4. Uyuşmazlık Konuları:
- Muvazaalı işlemin varlığına dair kanıtların geçerliliği ve elde edilen bilgiler.
- Muvazaalı işlemin taraflarının birbirleri ve üçüncü kişilerle olan hukuki ilişkilerinin belirlenmesi.

5. Talepler:
- Muvazaalı işlemin tespiti ve iptali.
- Zarar gören kişilerin haklarının güvence altına alınması.
- Muvazaalı işlemin hukuki sonuçlarının ortadan kaldırılması ve gerekirse tazminat talebi.

Advacato

Üyelikle kazançlarım nedir?

Gelişmiş Soru ve Cevap

Müvekkil takibi

Dilekçe yazma

Yapay zeka ile hukuk büromuz çok daha efektif ve verimli hale gelmiştir. Standartlarımızı çok daha yukarı çıkararak müvekkil memnuniyetimizi arttırdık.