Kira tespit davası açma süresi ne kadardır?

Kira tespit davasında kira bedeli nasıl belirlenir?

Kira tespit davasında bilirkişi incelemesi yapılır mı?

Kira tespit davası sırasında kiracı kira ödemeye devam eder mi?

Kira tespit davası kararı ne zaman yürürlüğe girer?

Emekli olduktan sonra çalışma durumunda emekli maaşında bir kesinti olur mu?

Konkordato sürecinde komiserin tarafsızlık ilkesini nasıl sağlaması beklenmektedir?

Kira tespit davası sonucunda belirlenen kira geriye dönük olarak uygulanabilir mi?

Kira tespit davası açan taraf hangi belgeleri sunmalıdır?

Kira tespit davası açıldığında uzlaşma mümkün müdür?

Kira tespit davası ile kira artış oranı nasıl belirlenir?

Satıcının aleyhine oluşan kur farkı nedir ve nasıl hesaplanır?

Kur farkından doğan zararlar, sözleşmede yer almıyorsa satıcıya yansıtılabilir mi?

Satıcının aleyhine oluşan kur farkı gider olarak muhasebeleştirilebilir mi?

Kur farkı zararlarının önlenmesi için satıcı hangi önlemleri alabilir?

Kur farkı nedeniyle satıcı ek ödeme talep edebilir mi veya alıcıyla anlaşma sağlayabilir mi?

İş kazası sonrası işverenin hukuki sorumlulukları nelerdir?

İş kazası bildirim süresi ne kadardır ve kim tarafından yapılmalıdır?

İş kazası geçiren çalışanın hakları nelerdir?

İş kazası tazminatı nasıl hesaplanır ve hangi koşullarda talep edilir?

İş kazası nedeniyle açılacak dava süreçleri nelerdir ve hangi belgeler gereklidir?

Muvazaalı işlem nedir ve hangi durumlarda ortaya çıkar?

Muvazaalı işlemler hukuken geçerli midir?

Muvazaalı işlemlerin ispatı nasıl yapılır?

Muvazaalı işlemler sonucunda zarar gören üçüncü kişiler hangi haklara sahiptir?

Muvazaalı işlemler iptal edilebilir mi ve dava süreci nasıl işler?

Trafik para cezasına nasıl ve hangi sürede itiraz edilebilir?

Trafik cezasına itiraz etmek için hangi belgeler gereklidir?

Trafik cezasına itiraz başvurusu nereye yapılır?

Kiraya veren, kira sözleşmesi bitmeden kiracıyı nasıl tahliye edebilir?

Trafik cezasına itiraz başvurusu sürecinde ne kadar süre içinde sonuç alınır?

Trafik cezasına itirazın reddedilmesi durumunda ne yapılabilir?

Kiraya verilen taşınmazın tahliyesi hangi durumlarda talep edilebilir?

Kiraya verilen taşınmazın tahliyesi için yasal süreç nasıl işler?

Kiracının kira ödememesi durumunda tahliye davası ne zaman açılabilir?

Kiracıya tahliye ihtarnamesi nasıl ve ne zaman gönderilmelidir?

Boşanma sürecinde çocuğun velayeti nasıl belirlenir?

Velayet davasında çocuğun görüşü ne kadar önemlidir?

Velayet hakkı anne veya babadan alınabilir mi? Hangi durumlarda alınır?

Ortak velayet nedir ve hangi koşullarda uygulanır?

Velayet hakkı olmayan ebeveynin çocukla kişisel ilişki kurma hakkı nasıl düzenlenir?

Miras paylaşımı nasıl yapılır ve yasal mirasçılar kimlerdir?

İş yerinde iş güvenliği ihlali durumunda işverenin ve işçinin sorumlulukları nelerdir?

Miras paylaşımında saklı pay nedir ve kimlere aittir?

Mirasçılar arasında anlaşmazlık olduğunda miras nasıl bölüşülür?

Miras paylaşımında mirasçılardan biri mirastan feragat edebilir mi ve bu durumda ne olur?

Mirasın reddi (reddi miras) nedir ve hangi sürede yapılmalıdır?

Tüketici, ayıplı mal veya hizmetle karşılaştığında hangi haklara sahiptir?

Tüketici şikayeti nasıl ve nereye yapılır?

Tüketici, aldığı ürünü kaç gün içinde iade edebilir?

Garanti süresi dolan bir ürün için tüketici hakları nelerdir?

Tüketici hakem heyetine başvuru süreci nasıl işler?

Sözleşme ihlali nedir ve hangi durumlarda gerçekleşir?

İşyeri kira sözleşmesinin sona ermesi durumunda kiracı hangi haklara sahiptir?

Sözleşme ihlali durumunda tarafların hakları nelerdir?

Sözleşme ihlali nedeniyle tazminat talep edilebilir mi?

Sözleşme ihlali durumunda dava süreci nasıl işler?

Sözleşmenin feshi hangi durumlarda mümkündür ve fesih süreci nasıl işler?

Çalışanların performans düşüklüğü durumunda işverenin yasal hakları nelerdir?

Şirket içi haksız rekabet nasıl önlenir ve bu durumda ne gibi yaptırımlar uygulanabilir?

İş yerinde mobbing (psikolojik taciz) iddiaları nasıl kanıtlanır ve hukuki süreci nasıl işler?

İşverenin işçiyi haklı nedenle işten çıkarması hangi durumlarda mümkündür?

İş yeri devri durumunda çalışanların hakları nasıl korunur?

Şirket ortaklarının kâr paylaşımında anlaşmazlık yaşaması durumunda hukuki çözüm yolları nelerdir?

Şirket içi mali usulsüzlükler tespit edilirse, işverenin izleyebileceği yasal adımlar nelerdir?

Çalışanların fazla mesai ücretleri ödenmediğinde ne gibi yasal haklar doğar?

Emeklilik yaşı nasıl belirlenir ve hangi şartlar sağlandığında emekli olunabilir?

Emeklilik için gerekli prim gün sayısı nedir ve bu sayı nasıl hesaplanır?

Emeklilik maaşı hesaplanırken hangi kriterler dikkate alınır?

Erken emeklilik şartları nelerdir ve kimler erken emeklilikten yararlanabilir?

Emekli maaşı artırımı nasıl yapılır ve hangi faktörlere bağlıdır?

Yurtdışında çalışanların Türkiye’de emekli olma hakları nelerdir?

Emekli maaşı bağlanma süresi ne kadar sürer ve bu süreç nasıl işler?

Malulen emeklilik için hangi şartlar gereklidir ve kimler başvurabilir?

Emeklilik başvurusunda gerekli belgeler nelerdir ve nasıl başvuru yapılır?

Kiracı, ev sahibine tazminat davası açabilir mi ve hangi durumlarda bu hakka sahiptir?

Ev sahibi, kendisi oturmak istediği gerekçesiyle kiracıyı tahliye edebilir mi?

Kademeli emeklilik nedir ve kimleri kapsar?

Konkordato sürecinde alacaklı eşitliğini bozucak şekilde sulh anlaşmalari yapılabilir mi?

Konkordato komiserinin görevleri ve yetkileri nelerdir?

Konkordato komiserinin alacaklılar kuruluyla olan iletişim sorumlulukları nelerdir?

Konkordato komiserinin mahkemeye sunmakla yükümlü olduğu raporların içeriği ne olmalıdır?

İhtiyaç sebebi ile tahliye davasında tek taşınmaz bulunması halinde tahliye edilebilir mi

Sözleşmelerde aldatma durumunda hangi yasal düzenlemelere başvurulabilir?

Milletlerarası yetki sözleşmelerinin geçerlilik şartları nelerdir?

Gabin iddiasında bulunmak için hangi yasal süreler dikkate alınmalıdır?

Milletlerarası derdestlik itirazı mümkün mü?

Bilirkişinin soyut verilerle rapor hazırlamasi durumunda bu rapor geçerli olur mu?

Türk Ticaret Kanunu çerçevesinde anonim şirketlerde yönetim kurulu üyelerinin görevleri nelerdir

Türk Ticaret Kanunu'na göre, anonim şirketlerde yönetim kurulu üyelerinin sorumlulukları nelerdir ve bu sorumlulukları ihlal etmeleri durumunda karşılaşabilecekleri yasal yaptırımlar nelerdir

Anonim şirketlerde yönetim kurulu üyelerinin şirketi temsil etme yetkisi nasıl düzenlenmiştir ve bu yetkinin sınırları nelerdir

Türk Ticaret Kanunu kapsamında, anonim şirketlerde yönetim kurulu üyelerinin seçimi, görev süreleri ve görevden alınma koşulları nasıl belirlenmiştir?

Yönetim kurulu üyelerinin bireysel ve müteselsil sorumluluğu arasındaki fark nedir ve hangi durumlarda hangi sorumluluk türü uygulanır

Yönetim kurulu üyelerinin sorumluluk sigortası nedir ve bu sigorta türünün avantajları ve dezavantajları nelerdir?

Anonim şirketlerde yönetim kurulu üyelerinin sorumluluğunun sınırları nelerdir ve hangi durumlarda sorumluluktan kurtulabilirler

türk ticaret kanunu uyarınca anonim şirketlerde yönetim kurulu üyelerinin sorumlulukları ile limited şirketlerdeki müdürler arasındaki fark nedir

Bir şirkette görevli mağaza çalışanlarının yaka kartı takıyor olmaları kişisel verileri ihlal eder mi?

Yaka kartında yer alan bilgiler, üçüncü şahıslar tarafından kötüye kullanılırsa işveren bundan sorumlu tutulabilir mi

Yaka kartı uygulaması, belirli sektörler veya iş kolları için zorunlu bir uygulama mıdır, yoksa tamamen işverenin inisiyatifinde midir

Çalışanlar, yaka kartı takmayı reddederlerse işveren ne gibi yaptırımlar uygulayabilir ve bu durum iş akdinin feshine kadar gidebilir mi?

11. Hukuk Dairesi 2013/5163 E. , 2014/12206 K."İçtihat Metni"MAHKEMESİ : İSTANBUL 2. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİTARİHİ : 03/12/2012NUMARASI : 2011/78-2012/283Taraflar arasında görülen davada İstanbul 2. Asliye Ticaret Mahkemesi’nce verilen 03/12/2012 tarih ve 2011/78-2012/283 sayılı kararın duruşmalı olarak incelenmesi davacı vekili ve davalı vekili tarafından istenmiş olup, duruşma için belirlenen 24.06.2014 günü hazır bulunan davacı vekili Av. G.. T.. ile davalı vekili Av. M.. A.. dinlenildikten sonra duruşmalı işlerin yoğunluğu ve süre darlığından ötürü işin incelenerek karara bağlanması ileriye bırakıldı. Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen rapor dinlenildikten ve yine dosya içerisindeki dilekçe, layihalar, duruşma tutanakları ve tüm belgeler okunup incelendikten sonra işin gereği görüşülüp, düşünüldü:Davacı vekili, davalının müvekkili banka ile devren birleşen İ.. Bankası T.A.Ş müşterisi olduğunu, 20.02.2001 ile 14.03.2001 tarihleri arasında O/N işlemleri yaptırdığını ve fahiş oranlarda faiz geliri aldığını, İktisat Bankasına el konulduktan sonra İMKB ortalaması ile müşterilere verilen faizler arasındaki fahiş farkların ödenmediğini, davacı hesabındaki faiz uygulaması yönünden yapılan hesaplamaya göre aradaki farkın 2.116.272,36 TL olmasına rağmen davalının hesabında bulunan bakiye 164.341,09 TL'nin kesilebildiğini, kalan 1.951.931,26 TL'nin davalıya ödenmiş olması nedeniyle kesilemediğini, davalıdan kesilmiş olan 164.341,09 TL için davalı tarafından Şişli 3.İcra Müdürlüğü'nün 2001/14214 sayılı dosyasından icra takibi yapıldığını, takibe itiraz etmeleri üzerine İstanbul 6.Asliye Ticaret Mahkemesi'nin 2001/1605 esas sayılı dosyasındaki itirazın iptali davasının ve buna karşılık açtıkları menfi tespit davasının görüldüğünü, yapılan yargılama sonucunda M.. K.. tarafından açılan asıl davanın reddedildiğini, karşı davanın ise kısmen kabulü ile 164.341,09 TL borçlu olmadığının tespitine, 1.951.931,26 TL tutarındaki istirdat isteminin ise süresinde olmadığından reddine, menfi tespit davasının da davanın açılmasında hukuki yarar bulunmadığı gerekçesiyle reddi gerektiği belirtilerek bozulduğunu, mahkemece bozma kararı yönünde karar verildiğini, davalıya verilmiş bulunan fahiş orandaki faiz nedeniyle müvekkili bankanın halen devam eden 1.951.931,26 TL'nı geri alım hakkı bulunduğunu ileri sürerek banka alacağının 16.03.2001 tarihinden itibaren işletilecek avans faizi ve diğer yasal ferileri ile birlikte davalıdan tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.Davalı vekili, öncelikle davanın hak düşürücü ve zamanaşımı sürelerinin geçmesi nedeniyle reddi gerektiğini, bankanın ödediği faiz bakımından gabin iddiasının kabul edilmesinin hukuken mümkün olmadığını, kaldı ki gabin iddiasına dayalı davanın akdin kurulması tarihinden itibaren bir yıl içerisinde açılması gerektiğini, BK.nın 66.maddesinde öngörülen sebepsiz zenginleşme durumundan da söz edilemeyeceğini, kaldı ki sebepsiz zenginleşmeye dayalı zamanaşımı süresinin de geçmiş olduğunu, ifa edilen faiz tutarı bakımından huzurdaki davanın reddi gerektiğini, ifa edilen kısmın geri istenmesinin MK.nın 2.maddesine de aykırı olduğunu, zira bankanın bu talebinin hakkın kötüye kullanılması niteliği taşıdığını, aynı tarihlerde başka bankalarında yüksek faiz verdiğini savunarak davanın reddini istemiştir.Mahkemece iddia, savunma, bilirkişi raporu ve tüm dosya kapsamına göre İMKB ortalamalarına göre fazladan ödenen kısmın 2.116.272,36 TL olduğu, bundan daha önce kesin hükme bağlanan l64.341,09 TL düşüldüğünde davacı bankanın 1.951.931,27 TL'nin iadesini talep edebileceği, davalıya ödenmiş bulunan fazla miktardaki faiz tutarının sebepsiz zenginleşme teşkil ettiği, sebepsiz zenginleşmenin başladığı l6.03.2001 tarihinden itibaren değişen oranlarda avans faizi ile birlikte davalıdan tahsiline karar verilmesi gerektiği gerekçesiyle davanın kabulü ile 1.951.931,26 TL'nin 16.03.2001 tarihinden itibaren işletilecek değişen oranlarda avans faizi ile birlikte davalıdan tahsiline karar verilmiştir.Kararı, davacı vekili ve davalı vekili temyiz etmiştir.1-Dava, davacı banka ile devren birleşen İ.. Bankası T.A.Ş Şubesindeki davalı hesabından 14.03.2001- 20.02.2001 tarihleri arasındaki gecelik faiz işlemleri nedeniyle banka yönünden gabin teşkil edecek şekilde ve Borçlar Kanununun 20.maddesine aykırı olarak fazla ödendiği öne sürülen faiz tutarının istirdadı istemine ilişkindir. Davalı savunmasında, gabin iddiasına dayalı davanın , akdin kurulması tarihinden itibaren bir yıl içerisinde açılması gerektiğini, bu sürenin hak düşürücü süre olduğunu, bankanın ödenen kısım ile ilgili olarak sözleşmeye uyum ve bağlılık iradesini açıkça ortaya koymuş olduğunu, bu iradenin açıklanmasından sonra huzurdaki davanın dinlenmesinin mümkün olmadığını savunarak davanın öncelikle hak düşürücü sürenin geçmiş olması nedeniyle reddine karar verilmesini talep etmiş, mahkemece 5411 sayılı Bankacılık Kanununun 141.maddesi gereğince, Fon alacaklarına ilişkin zamanaşımı süresinin 20 yıl olduğu davalının zamanaşımına ilişkin itirazının reddine karar verilerek işin esası hakkında karar verilmiştir. 5411 sayılı Kanun’un 132. maddesine göre Fon tarafından devralınmış alacaklar Fon alacağı haline gelir. 5411 sayılı Kanun’un 141. maddesinde bu kanundan kaynaklanan Fon alacaklarına ilişkin dava ve takiplerde zamanaşımı süresinin yirmi yıl olacağı düzenlenmiş olup, aynı kanunun geçici 16.maddesinde ise “Bu Kanun ile Fon alacağının tahsili bakımından yarar görülerek zamanaşımı

1. Dava Türü:
Gabin (Aşırı Yararlanma) Nedeniyle İptal Davası

2. Temel Olaylar:
- Davacı banka ile davalı arasında bir sözleşme yapılmış olması
- Davalının, belirli tarihler arasında gecelik faiz işlemleri yaparak davacıdan yüksek faiz aldığına dair iddialar
- Davacının, bu yüksek faizlerin geri ödenmesi talebinde bulunması

3. Hukuki Sorunlar:
- Davacının, fazla ödenen faizlerin iadesini talep edip edemeyeceği
- İlgili zamanaşımı sürelerinin geçip geçmediği
- Gabin (aşırı yararlanma) iddiasının hukuken geçerli olup olmadığı

4. Uyuşmazlık Konuları:
- Davacının ödemiş olduğu faizlerin gabin teşkil edip etmediği
- Zamanaşımı süresinin ve hak düşürücü sürelerin dolup dolmadığına ilişkin tartışmalar

5. Talepler:
- Fazla ödenen 1.951.931,26 TL tutarındaki miktarın, belirtilen tarihten itibaren yasal faizi ile birlikte davalıdan tahsil edilmesi

maddeye aykırı olarak taşınmazların mülkiyetini icra yoluna başvurmaksızın doğrudan protokol ile devralıp sonrasında sattığını, protokolün söz konusu hükümlerin geçersiz olduğunu,Bahsi geçen taşınmazların değerinin davalının devraldığı tarih itibariyle çok üzerinde olduğunu, müvekkilinin içinde bulunduğu zor durumdan davalı bankanın istifade ettiğini, borçluların protokol ile düzenlenen borçlarının taşınmazların devri ile sona ermesi gerekirken borcun baki kaldığını, yüksek faizler uygulandığını ve bu durumun tüm borçluların mahvına sebep olduğunu, protokolün TBK'nın 26 ve 27.maddelerine aykırılık teşkil ettiğini, bir sözleşmenin bir tarafının ekonomik özgürlüğünü aşırı derecede kısıtlaması halinde ahlaka aykırı bir sözleşmenin mevcudiyetini ortaya koyduğunu, Protokolde oran belirtmemek suretiyle %72'lik temerrüt faiz oranı borçlulara dayatıldığını ve bu oranın kanuni faiz oranının çok üzerinde olmakla borçluların ekonomik mahvına neden olunduğunu, davalının iktisap ettiği taşınmazların mülkiyetini değerinin çok altında elde edilmiş olmasınında TBK'nın 26.-27.maddeleri kapsamında dikkate alınması gerektiğini, Davalının gabininin söz konusu olduğunu, TBK'nın 28.maddesinin söz konusu olayda uygulanabilirliğinin tartışmasız olduğunu, davalının edimiyle borçluların edimi arasında açık oransızlık olduğunu, müvekkilinin menfaatlerinin son derece etkilenerek mahvına neden olunduğunu, protokolde edimler arası açık oransızlık olup borçluların müzayaka halinde olması nedeniyle gabinin uygulanması gerektiğini, Bilirkişi raporunun 12.sayfasında kabul edildiği üzere ipotek değeri esas alınmayıp ekspertiz değeri esas alındığında davalının taşınmazları ekspertiz değerinin çok altında devraldığının açık olduğunu, taşınmazların ve menkullerin toplam değerinin protokolde belirlenen toplam borcun (2.921.800,00 TL) fazlasıyla karşıladığını, bu hususun ve davalıya borçlular tarafından teminat olarak verilen çeklerin, senetlerin tahsil edilip edilmediğinin ilk derece mahkemesi tarafından değerlendirilmediğini, Müvekkilinin borçlu olmadığının tespiti ile davalı tarafından devralınıp sonrasında elden çıkarılan taşınmazların değerlerinin tespit edilerek müvekkiline iadesine karar verilmesi gerektiğini, yerel mahkemenin kararında borç tutarları yönünden birbirlerinden farklı ve çelişkili miktarlar olduğunu, müvekkilinin itirazın değerlendirilmediğini, yeni bir bilirkişi raporu alınmadığını, ek rapora göre karar verilmesinin hatalı olduğunu,Müvekkiline adli yardım talepli olarak dava açtığını, mahkemece hükmolunan fahiş vekalet ücretinin müvekkili tarafından ödenmesininde mümkün olmayıp bu hususun dikkate alınmamasının yerinde olmadığını belirterek kararın kaldırılmasını, davanın kabulünü talep etmiştir.-Davalı vekili istinaf isteminde özetle; mahkemece tazminat talebinin reddedilmesinin hatalı olduğunu belirterek müvekkili lehine %20 tazminata hükmedilmesi için kararın kaldırılmasını talep etmiştir. İNCELEME VE GEREKÇE:Dava, menfi tespit istemine ilişkindir.İlk derece mahkemesince davanın reddine karar verilmiştir. Bu karara karşı davacı ve davalı vekili, yasal süresi içinde istinaf kanun yoluna başvurmuştur.İstinaf incelemesi, HMK'nın 355. maddesi gereğince, ileri sürülen istinaf başvuru nedenleri ve kamu düzeni yönüyle sınırlı olarak yapılmıştır.Davacı vekili; gabin iddiasında bulunmuş ise de, dava tarihi 16.01.2012 olup dava tarihi itibarı ile 818 sayılı Borçlar Kanunu yürürlüktedir. 818 Sayılı Borçlar Kanunu'nun 21.maddesinde “Bir akitte ivazlar arasında açık bir nispetsizlik bulunduğu takdirde, eğer mutazarrırın müzayaka halinde bulunmasından veya hiffetinden yahut tecrübesizliğinden istifade suretiyle vukua getirilmiş ise, mutazarrır bir sene zarfında akdi feshettiğini beyan ederek verdiği şeyi geri alabilir. Bu müddet, akdin inikadından itibaren cereyan eder” denilmiştir.6098 sayılı TBK'nın 28 maddesinin 2. fıkrasında ise; "Zarar gören bu hakkını, düşüncesizlik veya deneyimsizliğini öğrendiği, zor durumda kalmada ise bu durumun ortadan kalktığı tarihten başlayarak bir yıl ve her halde sözleşmenin kurulduğu tarihten başlayarak beş yıl içinde kullanabilecektir” şeklinde düzenleme yapılmıştır.6101 sayılı TBK'nın Yürürlüğü Ve Uygulama Şekli Hakkında Kanun'un 5.maddesine göre; “Türk Borçlar Kanununun yürürlüğe girmesinden önce işlemeye başlamış bulunan hak düşürücü süreler ile zamanaşımı süreleri, eski kanun hükümlerine tabi olmaya devam eder. Ancak, bu sürelerin henüz dolmamış kısmı, Türk Borçlar Kanununda öngörülen süreden uzun ise, yürürlüğünden başlayarak Türk Borçlar Kanununda öngörülen sürenin geçmesiyle, hak düşürücü süre veya zamanaşımı süresi dolmuş olur. Türk Borçlar Kanunu ile hak düşürücü süre veya özel bir zamanaşımı süresi ilk defa öngörülmüş olup da başlangıç tarihi itibarıyla bu süre dolmuşsa, hak sahipleri Türk Borçlar Kanununun yürürlüğe girdiği tarihten başlayarak bir yıllık ek süreden yararlanırlar. Ancak, bu ek süre, Türk Borçlar Kanununda öngörülen süreden daha uzun olamaz” hükmüne yer verilmiştir. Somut olayda çekişmeli taşınmazlardan Sakarya'da bulunan taşınmaz 10.03.2008'de, Muğla'da bulunan taşınmaz 11.03.2008 Tarihinde davalı Banka'ya devredilmiştir. Taşınmazlar 818 Sayılı Borçlar Kanunu'nun yürürlük tarihinde davalıya temlik edilmiş ve protokolün yapıldığı tarihten (12.03.2008) itibaren 1 yıllık süre dolmuştur. Dava, 818 sayılı Kanun, yürürlükte olduğu dönemde açılmış olmakla gabin iddiası hak düşürücü süre nedeni ile kabul edilmeyecek olup davacı vekilinin bu husustaki istinaf isteminin reddi gerekmiştir.Davacı vekili genel işlem koşullarına aykırılık olduğunu iddia etmiş ise de; taraflar arasındaki kredi sözleşmeleri, davacının şirket ortağı oluşu ve protokolün tek tip olarak düzenlenmeyip taraflar arasındaki uyuşmazlığa ilişkin hususlar dikkate alınarak özel olarak düzenlendiği dikkate alındığında bu husustaki istinaf isteminin de reddi gerekmiştir.Davacı vekili, TBK 26, 27 maddeleri gereğince hakim müdahalesi gerektiğini belirterek Yargıtay karar örneği sunmuş ise de; ilgili ilamda cezai

1. Dava Türü:
Gabin (Aşırı Yararlanma) Nedeniyle İptal Davası

2. Temel Olaylar:
- Davacı ile davalı arasında taşınmaz devri ile ilgili bir sözleşme yapılmış olması
- Davacının zor durumda olması ve davalının bu durumdan yararlanarak taşınmazları düşük değerle devralması
- Sözleşmedeki edimlerin arasında açık oransızlık bulunması
- Davacının maruz kaldığı yüksek faiz uygulamaları ve borç yükü nedeniyle mağdur duruma düşmesi

3. Hukuki Sorunlar:
- Türk Borçlar Kanunu'nun 26, 27 ve 28. maddeleri çerçevesinde gabin koşullarının ve aşırı yararlanmanın tespit edilmesi
- Davacının menfaatlerine zarar veren sözleşmenin iptalinin talep edilmesi
- Protokoldeki oransızlıklar ve yüksek faiz oranlarının hukuka aykırılığı
- Davacı lehine yeni bilirkişi raporunun değerlendirilmesi gerekliliği

4. Uyuşmazlık Konuları:
- Sözleşmenin geçersizliği nedeniyle edimler arasında mevcut olan oransızlık
- Gabin iddiası ve bunun ispatı için gerekli sürelerin dolup dolmadığına yönelik ihtilaf

5. Talepler:
- Sözleşmenin iptal edilmesi ve müvekkilin zarara uğradığı taşınmazların değerinin belirlenerek kendisine iade edilmesi
- İstem üzerine mahkeme kararının kaldırılması ve müvekkilinin ödeyemeyeceği oranda vekalet ücretinin iptalini talep etmesi

gözetilerek bu miktarları aşan tazminat talepleri bakımından müzayaka halinde olduğunu ve akdi ilişkide aşırı yararlanma-sömürüye muhatap olduğunu ispat etmesi gerektiği, ancak kanununda yer alan 1 yıllık hak düşürücü süresi sebebiyle davalıya karşı husumet yöneltilemeyeceğini hak düşürücü süresi geçtiği için davacının talebinin değerlendirme dışı kalacağı, mutabakata göre yapılan hesaplamaya itibar edilmesi gerektiği belirtilmiştir. Davacı tarafın Sunduğu istinaf sebeplerinin incelenmesi:İbraname ve gabin yönünden inceleme:İbra; alacaklının borçludaki hakkının tamamından veya bir kısmından sözleşme veya tek taraflı irade beyanı ile vazgeçmesidir.Gerçek anlamda bir ibranameden söz edebilmek için, tazmin edilecek tutar ile buna karşılık alınan tutar arasında açık bir oransızlığın bulunmaması gerekir. Açık oransızlığın bulunduğu durumda belge ibraname değil, ancak makbuz niteliğindedir. Maddi zararın karşılanması amacıyla düzenlenen ibranamede bir bedele yer verilmesi halinde, bu bedel ile ibranamenin düzenlendiği tarihteki verilere göre belirlenen zarar arasında açık bir oransızlık yoksa, hak sahiplerinin iradesinin de ibra yönünde oluştuğunun kabulü gerekir. İş bu nedenle, düzenlenen ibranamedeki tutarın, neredeyse tazminat borcunun tamamına yakın bir miktarı içermesi gerekmektedir. Yargıtay 11. Hukuk Dairesi'nin 2014/18504 E. 2015/3181 K. sayılı ilamında ''... Dava, sigorta bedelinin tahsili istemine ilişkin olup, mahkemece yazılı gerekçe ile davanın reddine karar verilmiştir. Ancak, ekspertiz raporunda ve davalı sigortacı tarafından hazırlanan zarar cetvelinde davalının zarar miktarı 35.550,00 TL olarak tespit edilmesine rağmen, davalı sigorta şirketi tarafından davacıya 28.890,00 TL ödenmiş ve davalı ibra edilmiştir. Zarar miktarı ile yapılan ödeme arasında aşırı oransızlık bulunduğu hallerde ibraname kısmi ödeme karşılığı verilmiş makbuz niteliğindedir. Bu itibarla, davacının gerçek zararı bilirkişi incelemesiyle tespit edilerek varlığı iddia edilen müzayaka şartlarının olayda mevcut olup olmadığı, davacının bakiye zararı bulunup bulunmadığı kararda tartışılıp değerlendirilmeden yazılı gerekçeyle ve eksik incelemeye dayalı olarak davanın reddi doğru görülmemiş, hükmün temyiz eden davacı yararına bozulması gerekmiştir.'' yer almaktadır. İlk derece mahkemesince de değinildiği üzere Yargıtay Hukuk Genel Kurulu'nun 12/02/2019 tarih 2015/21-1323 E., 2019/128 K. sayılı ilamında açık oransızlık durumunun hangi halde gerçekleşmiş sayılacağı belirtilmiştir. Buna göre açık oransızlık ''... Gerçek anlamda ibranameden söz edebilmek için tazmin edilecek miktar ile buna karşılık alınan meblağ arasında açık oransızlığın bulunmaması koşuldur. Başka bir anlatımla, açık oransızlığın bulunduğu durumlarda anılan belge ibraname değil, ancak makbuz niteliğindedir. Bu yön ise, ibranamenin verildiği tarih göz önünde tutularak zarar görenin gerçek zararının uzman bilirkişiler aracılığı ile saptanması suretiyle belirleneceği hukuksal gerçeği ortadadır. Yeri gelmişken açık oransızlık (açık nispetsizlik- fahiş fark) kavramını da açıklamak gerekmektedir.İsviçre Federal Mahkemesine göre açık oransızlık, karşılıklı edimler arasında “göze çarpan aşırı bir fark” anlamına gelir. Normal bir kimsenin hayat, bilgi ve görgüsüne göre, edimler arasında olağanüstü ve aşırı bir farkın bulunması durumunda açık oransızlığın oluştuğu kabul edilir.Açık oransızlık, edimler arasında bir misline yakın, bir misli veya daha fazla fark bulunmasıdır.Gerçek anlamda bir ibranameden söz edebilmek için tanzim edilecek tutar ile buna karşılık alınacak tutar arasında açık bir oransızlığın bulunmaması gerekir.Açık oransızlığın bulunduğu durumda belge ibraname değil, ancak makbuz niteliğindedir. Bu nedenle sigortalı işçi veya hak sahipleri tarafından verilen ibranamenin gerçek ibra veya kısmi ödemeyi içeren makbuz niteliğinde olup olmadığının saptanması önem taşır.'' halinde gerçekleşmiş sayılacaktır. Somut olayda gabin hukuksal durumun şartlarının oluşup/oluşmadığı ve davanın hak düşürücü sürede açılıp/açılmadığı yönünden yapılan incelemede ise; gerek dosyadaki tespitler ve gerekse kanunun amir hükümleri çerçevesinde değerlendirme yapılmalıdır. 01 Temmuz 2012 tarihinde yürüşüğe giren 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu'nun 28. (818 sayılı Borçlar Kanunu'nun 21.) maddesinde aşırı yararlanma (gabin) düzenlenmiş olup, maddenin 1. fıkrasında "bir sözleşmede karşılıklı edimler arasında açık bir oransızlık varsa, bu oransızlık, zarar görenin zor durumda kalmasından veya düşüncesizliğinden ya da deneyimsizliğinden yararlanılmak suretiyle gerçekleştirildiği takdirde, zarar gören, durumun özelliğine göre ya sözleşme ile bağlı olmadığını diğer tarafa bildirerek ediminin geri verilmesini ya da sözleşmeye bağlı kalarak edimler arasındaki oransızlığın giderilmesini isteyebilir" denilmek suretiyle, gabinin unsurları ile sonuçları hüküm altına alınmış; maddenin 2. fıkrasında ise, "zarar gören bu hakkını, düşüncesizlik veya deneyimsizliğini öğrendiği; zor durumda kalmada ise, bu durumun ortadan kalktığı tarihten başlayarak bir yıl ve her hâlde sözleşmenin kurulduğu tarihten başlayarak beş yıl içinde kullanabilir" denilmek suretiyle, gabin iddiasında bulunan tarafın, bu hukuksal nedene dayanan hakkını kullanabileceği hak düşürücü süreler hüküm altına alınmıştır.818 sayılı BK'nin 21. maddesinde ise, bir akitte ivazlar arasında açık bir nispetsizlik bulunduğu taktirde, eğer mutazarrının müzayaka halinde bulunmasından veya hiffetinden yahut tecrübesizliğinden istifade suretiyle vukua gelmiş ise, bir sene zarfında akdin feshedilebileceği, bu sürenin akdin inikadından itibaren cereyan edeceği belirtilmiştir. Gabinin varlığından söz edebilmek için, objektif ve subjektif unsurlarının somut olayda bulunması gerekmektedir. Gabinin subjektif unsuru, gabine uğradığını iddia eden tarafın zor durumda olmasından, düşüncesizliğinden ya da deneyimsizliğinden diğer tarafın yararlanmış olmasıdır. Objektif unsuru ise taraf edimleri arasında aşırı bir oransızlık bulunmasıdır.Zarar görenin

1. Dava Türü:
Gabin (Aşırı Yararlanma) Nedeniyle İptal Davası

2. Temel Olaylar:
- Davacı ile davalı arasında bir sözleşme imzalanmış olması
- Taraflardan birinin zor durumda kalması, düşüncesizliği veya deneyimsizliğinden yararlanılması
- Sözleşmedeki edimler arasında açık bir oransızlık bulunması
- Dava açma süresinin (bir yıl) göz önünde bulundurulması

3. Hukuki Sorunlar:
- Gabin (aşırı yararlanma) şartlarının Türk Borçlar Kanunu'na göre oluşup oluşmadığının tespiti
- Gabin bulunması halinde, sözleşmenin iptali veya oransızlığın giderilmesi talebinin incelenmesi
- İbranamenin gerçek olup olmadığının ve ödenen tutar ile zarar arasındaki oransızlığın değerlendirilmesi
- Zamanaşımı süresinin geçip geçmediğinin belirlenmesi

4. Uyuşmazlık Konuları:
- Gabin iddiasının unsurlarının (zor durum, düşüncesizlik veya deneyimsizlik; açık oransızlık) ispat edilmesi
- Sözleşme gereğince yapılan hesaplamalara ilişkin anlaşmazlık ve bunun yönlendirdiği durum

5. Talepler:
- Sözleşmenin iptali veya mevcut oransızlığın giderilmesi talebi

Yargıtayca, duruşmalı olarak incelenmesi davalı vekili tarafından istenilmekle, tayin olunan 10.04.2012 günü için yapılan tebligat üzerine temyiz eden davalı vekili Av.... geldi. Karşı taraftan gelen olmadı. Açık duruşmaya başlandı. Süresinde olduğu anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra gelen tarafın sözlü açıklaması dinlendi. Duruşmanın bittiği bildirildi. İş karara bırakıldı. Bilahare dosya ve içerisindeki bütün kağıtlar incelenerek gereği düşünüldü: K A R A R Dava, taşınmaz satış vaadi sözleşmesine dayalı tapu iptali ve tescil istemine ilişkindir. Davalı, huzurevlerinde kalan yaşlı bir kişi olduğunu, davacının hile ve gabinle sözleşme düzenlediğini, vekili olan kişiyi de azlettiğini ve sözleşmeyi de feshettiğini ileri sürerek davanın reddini savunmuştur. Sulh hukuk mahkemesince dava kabul edilmiş, davalının temyizi üzerine karar Dairemizin 24.01.2008 tarihli ilamıyla görev noktasından bozulmuştur. Mahkemece bozmaya uyulmuş, dava kabul edilmiştir. Hükmü, davalı temyiz etmiştir. Hukuk dilinde farklı tanımlansa da gabin sözcük olarak “aldatmak” anlamındadır. Belirtmek gerekir ki, kural olarak taraflar sözleşmenin konusu ve koşullarını tayinde serbesttir. Ne var ki, bazı durumlarda taraflardan biri diğerinin içinde bulunduğu zor durumdan (müzayaka halinden), işi hafife alışından (hiffetinden) ya da toyluğundan (tecrübesizliğinden) yaralanarak onu adeta sömürebilir. İşte kanun hem dürüstlük kurallarına ve hem de ahlaka aykırı sonuçlar meydana getirecek olan bu gibi durumlarda sözleşme serbestisine bir sınırlama koymuştur. Gabine dayalı iddialarda iradeyi sakatlayan nedenler yoktur. Sınırlama aktin konusunu tayindeki serbestiye getirilmiştir. Kısaca bir tanımlama yapmak gerekirse gabin, taraflardan birinin borçlandığı edimin diğerinin ediminden açık bir şekilde fazla veya az olması durumudur. Gabin sebebiyle aktin konusunu tayindeki serbestiye getirilen sınırlamanın kabul edilebilmesi için, aşağıda belirtilecek üç unsurun aynı anda bulunması gerekir. 1-Objektif unsur (ivazlar arasındaki açık ve aşırı oransızlık, tarafların edimleri arasındaki aşırı dengesizliği ifade eder. Aşırı dengesizliğin var olup olmadığı her olayın özelliğine göre tayin edilebilir). 2-Sübjektif unsur (zarar görenin müzayaka, hiffet veya tecrübesizlik içinde olması. Müzayaka hali, kelime olarak “darda kalmayı” anlatır. Daha çok ekonomik bir kavram olmakla beraber, kişiden kişiye değişen bir kavramdır. Hiffet (işi hafife alma) bir kişinin yaptığı işlemin muhtemel sonuçlarını düşünememesi. Belli bir konudaki eksikliğinden zarar görmesini ifade eder. Böyle bir durumda olan kişi, genele göre aldatılmaya daha elverişlidir. Karşı tarafın hilesi olmasa da bu durumda olan kişi zararına bir sözleşme yapmış kabul edilir. Tecrübesizlik ile de yapılan sözleşmeden yeterli deney yoksunluğu nedeniyle zarar görme anlatılmaktadır). 3-Gabinde önemli bir unsur da sözleşmede zarar görenin özel durumunu bilerek ve bu durumundan yararlanmak kastı ile (sömürme) sözleşmenin yapılmış olmasıdır. Gabinin hükümleri Borçlar Kanununun 21.maddesinde gösterilmiş bulunmaktadır. Anılan bu hükme göre “mutazarrır bir sene zarfında akti feshettiğini beyan ederek verdiği şeyi geri alabilir.” Demek oluyor ki, gabinden zarar gören dilerse sözleşme tarihinden itibaren bir yıl içinde beyanda bulunarak sözleşmenin kendisini bağlamadığını ifade edebilir ve sebepsiz zenginleşme nedeniyle de verdiklerini geri isteyebilir. Bu hak, yasanın öngördüğü sürede kullanılmadığı takdirde sözleşme her iki taraf için hükümlerini sürdürür. Gabine ilişkin bu genel açıklamalardan ve Borçlar Kanununun 21.maddesi hükmünün öngördüğü kuralı belirttikten sonra, somut olaya gelince; 23.02.2006 tarihli sözleşme davacı ile davalının vekil ettiği dava dışı İbrahim Körükçü arasında yapılmıştır. Sözleşmede bir bedel ödenmediği, bedelin sözleşmede kararlaştırılan biçimde sonradan ödeneceği yazılıdır. Bundan dolayı, sözleşme vekil marifetiyle yapılmış olsa dahi davalı gabin savunmasında bulunabilir. Kaldı ki, sözleşmenin yapıldığı 23.02.2006 tarihinden sonra davalı 03.03.2006 tarihinde vekilini azletmiş, aynı tarihte de davacıya sözleşmenin feshini ihbar etmiştir. Dolayısıyla, Borçlar Kanununun 21. maddesinde öngörülen bir senelik süre içinde akitten dönen davalı koşulların bulunması halinde gabin iddiasına dayanarak sözleşmenin feshini isteyebilir. Bütün bu anlatılanlardan sonra mahkemece yapılması gereken iş, yukarıda belirtilen kurallar doğrultusunda gabinde aranan tüm unsurların somut olayda gerçekleşip gerçekleşmediğini inceleyip değerlendirmek ve davayı bunun sonucuna göre bir karara bağlamak olmalıdır. Değinilen yönlerin gözardı edilmesi ve sözleşmenin kanunun öngördüğü bir yıllık süre içinde feshedildiğinin diğer tarafa bildirilmiş olduğu gözden kaçırılarak istemin yazılı olduğu şekilde kabulü doğru olmadığından, kararın bozulması gerekmiştir. SONUÇ: Temyiz olunan kararın yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, 900,00 TL Yargıtay duruşma vekalet ücretinin davacıdan alınarak vekille temsil olunan davalıya verilmesine, peşin yatırılan harcın istek halinde iadesine, 10.04.2012 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.

1. Dava Türü:
Gabin (Aşırı Yararlanma) Nedeniyle İptal Davası

2. Temel Olaylar:
- Davacı ile davalı arasında bir taşınmaz satış vaadi sözleşmesi imzalanmış olması.
- Davalı tarafın zor bir durumda olduğu ve karşı tarafın bu durumu suistimal ederek sözleşmeye gittiği iddiaları.
- Sözleşmenin yapıldığı tarihten sonra davalının vekilini azletmesi ve sözleşmenin feshi hakkında bildirimde bulunması.

3. Hukuki Sorunlar:
- Türk Borçlar Kanunu'nun 21. maddesinde düzenlenen gabin (aşırı yararlanma) şartlarının oluşup oluşmadığının tespiti.
- Gabin iddialarının varlığı halinde, sözleşmenin iptali veya oransızlığın giderilmesi talebinin yapılması.
- Zamanaşımı süresinin başlangıç tarihinin ve bu sürenin dolup dolmadığının belirlenmesi.

4. Uyuşmazlık Konuları:
- Taraflar arasında sözleşmenin geçerliliği ve gabin iddialarının ispatı.
- Davalının zarar görme durumu ve bunun yanında mevcut olan sözleşme koşullarının değerlendirilmesi.

5. Talepler:
- Tarafların mevcut sözleşmenin iptaline dair talepleri.
- Gabin sebebiyle sözleşmenin feshedilmesi ve buna bağlı taleplerin kabul edilmesi.

açıklamaktadır (TBK. m.31/I-bent 1). Böylece görünüşte kurulan sözleşme türü ile kurulmak istenilen sözleşme türü, hukuki nitelik ve içeriği itibariyle birbirinden farklıdır. Sözleşmenin tipinde bir yanılma vardır. Diğer bir anlatımla kişinin sözleşme yapma iradesi vardır, ancak bu iradeye uygun olmayan bir başka sözleşme yapmıştır. Esaslı yanılma hâllerinden ikincisi sözleşmenin konusunda yanılmadır. Yanılan, gerçekte istediğinden başka bir konu için iradesini beyan etmişse, konuda yanılma söz konusu olur. Burada geçen konu sözcüğü geniş yorumlanmalı ve bundan “sözleşmenin konusunu oluşturan şey” anlaşılmalıdır. TBK. m. 31/I bent 5’e göre yanılan, yapmak istediği sözleşmede gerçekte üstlenmek istediğinden önemli ölçüde çok veya gerçekte istediğinden önemli ölçüde az bir karşı edim için iradesini açıklamış ise, bu hâlde de esaslı beyan yanılması söz konusu olur. Miktarda yanılmanın gerçekleşmesi için gerçekte istenen miktarla sözleşmede fiilen kararlaştırılan miktarın önemli ölçüde birbirinden farklı olması gerekir. Buna karşılık borçlanılan edim veya karşı edimin değeri üzerindeki yanılma, miktarlar istenilene uymaktaysa, buraya girmez. Değer yanılması, ilke olarak saik yanılmasıdır. TBK. m. 34’te, TMK m. 2’de düzenlenmiş olan dürüstlük kuralı, dolayısıyla hakkın kötüye kullanılması yasağı, özel bir uygulama alanı bulmuştur. Buna göre yanılan taraf, yanıldığını dürüstlük kurallarına aykırı olarak ileri süremez. Bu nedenle karşı taraf, yanılanın yanıldığını bilmiyor veya yanılma sebebiyle sözleşmenin iptali hâlinde, muhatabın uğrayacağı zarar, yanılanın uğrayacağı zarardan daha fazla bulunuyor ya da yanılmaya rağmen sözleşmenin ifası, yanılan tarafı zarara sokmayacak ise, yanılmayı öne sürerek sözleşmenin iptalini istemek dürüstlük kuralına aykırı düşer. Bu durumda hakkın kötüye kullanılması söz konusu olur. Bu Düzenlemeye göre, yanılan bu yanılmasına, dürüstlük kuralına aykırı bir surette dayanamaz. Örneğin, yanılan o şeydeki çıkarı çok az olduğu hâlde, sırf karşı yanı rahatsız etmek için yanılmayı ileri süremez. Sonra yanılanın yaptığı yanlışlığın kendi yararına olması hâlinde de hüküm aynıdır. 2- Aldatma (hile), genel olarak bir kimseyi irade beyanında bulunmaya, özellikle sözleşme yapmaya sevk etmek için onda kasten hatalı bir kanı uyandırmak veya esasen var olan hatalı bir kanıyı koruma yahut devamını sağlamak şeklinde tanımlanır. Hata da yanılma, hilede ise yanıltma söz konusudur. TBK’nın 36/1. maddesinde açıklandığı üzere taraflardan biri diğer tarafın kasıtlı aldatmasıyla sözleşme yapmaya yöneltilmişse yanılma (hata) esaslı olmasa bile aldatılan taraf için sözleşme bağlayıcı sayılamaz. Değinilen koşulların varlığı halinde aldatılan taraf hakkını kullanmak suretiyle hukuki ilişkiyi geçmişe etkili (makable şamil) olarak ortadan kaldırabilir ve verdiği şeyi geri isteyebilir. Öte yandan, hile her türlü delille ispat edilebileceği gibi iptal hakkının kullanılması hiç bir şekle bağlı değildir. Aldatmanın öğrenildiği tarihten itibaren bir yıllık hak düşürücü süre içerisinde karşı tarafa yöneltilecek bir irade açıklaması, defi yahut dava yoluyla da kullanılabilir. 3- Sözleşmenin aşırı yararlanma (gabin) nedeniyle illetli olduğunun kabulü için edim ve karşı edim arasındaki oransızlığın, taraflardan birinin, diğerinin şahsında mevcut özel bir durumu bilerek istismar etmesi, sömürmesi sonucu oluşması gerekir. Dar ve zor durumda kalmaları nedeniyle, sözleşme yapmaya, mallarını çok düşük bedel ile devretmeye sürüklenmiş kişileri korumak zayıfı güçlüye ezdirmemek için hukukumuzda da düzenlemeler yapılmış TBK’nın 28 maddesi ile aynen; "Bir sözleşmede karşılıklı edimler arasında açık bir oransızlık varsa, bu oransızlık, zarar görenin zor durumda kalmasından veya düşüncesizliğinden ya da deneyimsizliğinden yararlanılmak suretiyle gerçekleştirildiği takdirde, zarar gören, durumun özelliğine göre ya sözleşme ile bağlı olmadığını diğer tarafa bildirerek ediminin geri verilmesini ya da sözleşmeye bağlı kalarak edimler arasındaki oransızlığın giderilmesini isteyebilir. Zarar gören bu hakkını, düşüncesizlik veya deneyimsizliğini öğrendiği; zor durumda kalmada ise, bu durumun ortadan kalktığı tarihten başlayarak bir yıl ve her hâlde sözleşmenin kurulduğu tarihten başlayarak beş yıl içinde kullanabilir." hükmü getirilmiştir. O halde, aşırı yararlanmadan (gabinden) söz edilebilmesi, objektif unsur olan edimler arasındaki aşırı oransızlık yanında, bir tarafın darda kalma, tecrübesizlik, düşüncesizlik (hafiflik) hallerinin bulunması, diğer yanın ise yararlanmak, sömürmek kastını taşıması biçiminde iki sübjektif unsurun dahi gerçekleşmesine bağlıdır. Gabinin varlığı zarar görene (sömürülene), sözleşme tarihinden itibaren bir yıllık hak düşürücü süre içerisinde sözleşme ile bağlı olmadığını bildirerek iptal davası açıp iddiasını her türlü delille kanıtlama ve verdiğini geri isteme hakkı ya da sözleşmeye bağlı kalarak edimler arasındaki oransızlığın giderilmesini isteme hakkı verir. Hemen belirtmek gerekir ki gabin davasında öncelikle edimler arasındaki, aşırı oransızlık üzerinde durulmalı, objektif unsur ispatlandığı takdirde zarar gördüğünü iddia edenin kişiliği, yaşı, sağlık durumu, toplumdaki yeri, ekonomik gücü psikolojik yapısı gibi maddi, manevi yönler yani sübjektif unsur derinliğine araştırılıp incelenmelidir. 5- TBK’nın 27/1. maddesi “Kanunun emredici hükümlerine, ahlaka, kamu düzenine, kişilik haklarına aykırı veya konusu imkânsız olan sözleşmeler kesin olarak hükümsüzdür.” hükmünü içermekte olup buna göre bir sözleşmenin konusunun imkânsız olması, o sözleşmenin geçersizliği sonucunu doğurur. Sözleşme özgürlüğünü sınırlayan sebeplerden biri olan imkânsızlık hâli, sözleşmenin konusunun başlangıçtan itibaren objektif anlamda imkânsız olmasıdır. Diğer bir ifadeyle imkânsızlık, borçlanılan edimin ya baştan itibaren geçerli olarak doğmasını ya da sonradan borçlu veya diğer herhangi bir kimse tarafından objektif, sürekli ve kesin olarak yerine getirilmesini önleyen, fiili veya hukukî engellere verilen isim olarak tarif

1. Dava Türü:
Gabin (Aşırı Yararlanma) Nedeniyle İptal Davası

2. Temel Olaylar:
- Taraflar arasında bir sözleşme yapılması
- Sözleşme taraflarından birinin, diğer tarafın zor durumda kalmasından, düşüncesizliğinden veya deneyimsizliğinden yararlanarak, edimler arasında önemli oransızlık oluşturması
- Mağdur tarafın bu oransızlık durumunu öğrenmesi ve hukuki süreç için gerekli sürenin başlaması

3. Hukuki Sorunlar:
- Gabin iddialarının geçerliliği ve bunların yasal dayanakları
- Türk Borçlar Kanunu çerçevesinde sözleşmedeki oransızlığın ve tarafların durumlarının değerlendirilmesi
- Hak düşürücü sürenin başlangıç noktası ve sürenin ne zaman işlemeye başladığı
- Sürenin kaçırılmasının sonuçları ve mağdurun hukuki yollara başvurma olanakları

4. Uyuşmazlık Konuları:
- Sözleşme ile ilgili olarak taraflardan birinin zor durumda kalma durumu
- Sözleşmedeki edimler arasındaki oransızlığın ispatı ve gabin konusundaki iddiaların geçerliliği

5. Talepler:
- Sözleşmenin iptali talebi ya da sözleşme ile bağlı kalınarak edimler arasındaki oransızlığın giderilmesi

olumlu karşılamış ve 25.000,00 TL bedelli altı adet senet düzenlenmiştir. Bu senetlerden üç tanesi takibe konulmuş olup, davaya konu senetlerdir. Ayrıca, senetlerin vadesi geldiğinde ödenmemesi üzerine davacı tekrar davalı şirkete başvurmuş, esasında kendisinin ... çalışanı olduğunu ve iş yeri sahibinin kendisini zorlaması nedeniyle doğal gaz sözleşmesini üzerine alarak senetlerin imzalandığını kabul etmiştir. Buraya değin anlatılan hususlar dosyaya celp edilen kayıt ve belgelerle sabit olup, uyuşmazlık konusu değildir. Uyuşmazlığın temeli, davalı şirketin iş yerinin önceki kiracısının / sahibinin borçlarından ötürü sözleşme imzalamaması nedeniyle davacıların iş yerinin faaliyete geçmesi için kendilerine ait olmayan önceki dönem fatura borçlarının ödenmesi amacıyla icra takibine konu senetleri düzenlenmek durumunda kaldıklarından bu senetlerin gabin koşulları altında tanzim edilip edilmediği, gabin hukuksal nedenine dayalı olarak davacıların borçlu olup olmadıklarını noktasında toplanmaktadır. Yasal düzenlemelere bakıldığında: Türk Borçlar Kanunun 28. Maddesinde Aşırı Yararlanma / Gabin "Bir sözleşmede karşılıklı edimler arasında açık bir oransızlık varsa, bu oransızlık, zarar görenin zor durumda kalmasından veya düşüncesizliğinden ya da deneyimsizliğinden yararlanılmak suretiyle gerçekleştirildiği takdirde, zarar gören, durumun özelliğine göre ya sözleşme ile bağlı olmadığını diğer tarafa bildirerek ediminin geri verilmesini ya da sözleşmeye bağlı kalarak edimler arasındaki oransızlığın giderilmesini isteyebilir. Zarar gören bu hakkını, düşüncesizlik veya deneyimsizliğini öğrendiği; zor durumda kalmada ise, bu durumun ortadan kalktığı tarihten başlayarak bir yıl ve her hâlde sözleşmenin kurulduğu tarihten başlayarak beş yıl içinde kullanabilir." şeklinde ifade edilmiştir. Hemen belirtmek gerekir ki, davalı şirket TBK' nın 28. maddesinde düzenlenen Aşırı Yaralanmadan tacir olan davacıların yararlanamayacağını ileri sürmüştür. Bu iddiasını tacirin basiretli hareket etme zorunluluğuna dayandırmıştır. Yukarıda anılan yasal düzenlemede tacirlere yönelik olarak bu hükmün uygulanmasını yasaklayan açık bir istisna bulunmamaktadır. Yargıtayın yerleşik içtihat ve uygulamalarında ise, tacirin basiretli hareket etmesi gereken bir kişi olduğu, bu yüzden ticari iş ve işlemlerine yönelik olarak deneyimsizliğinden ve düşüncesizliğinden bahsedilemeyeceği, başka bir anlatımla bu sebepleri ileri sürerek gabin hükümlerinden yaralanamayacağı, ancak zor durumda kalmasından ötürü gabin nedenine dayanabileceği kabul edilmektedir. Öğreti tarafından da aynı hususlar benimsenmektedir. Dolayısıyla, somut olayda aşırı yaralanmanın subjektif unsuru olan zor durumda kalınma / müzayaka hâli sebebine dayanıldığından davacıların gabin hükümlerine dayanması konusunda bir engel bulunmaktadır. Davalının bu yöndeki savunmaları yerinde görülmemiştir. Aşırı yaralanma / Gabin hukuksal nedenine daha detaylı bakıldığında; bir sözleşmenin aşırı yararlanma (gabin) nedeniyle geçersiz (illetli) olduğunun kabulü için edim ve karşı edim arasındaki oransızlığın, taraflardan birinin, diğerinin şahsında mevcut özel bir durumu bilerek istismar etmesi, sömürmesi sonucu oluşması gerekir. Dar ve zor durumda kalmaları nedeniyle, sözleşme yapmaya, mallarını çok düşük bedel ile devretmeye sürüklenmiş kişileri korumak, zayıfı güçlüye ezdirmemek için hukukumuzda da düzenlemeler yapılmış 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu'nun 28. maddesi hükmü getirilmiştir. Gabin (aşırı yararlanma) bir sözleşmede tarafların edimleri arasında açık nispetsizlik bulunması olarak tarif edilebilir. Bir olayda gabinin varlığından söz edebilmek için objektif ve subjektif unsurların gerçekleşmesi gerekmektedir. Objektif unsur; edimler arasında açık bir nispetsizlik olarak tarif edilebilir. Subjektif unsur ise, zarar görenin müzayaka halinde olmasından veya iş hafife almasından yahut da tecrübesizliğinden dolayı gabinin gerçekleşmesi ve karşı tarafın bu durumdan bilerek yararlanmış olması olarak açıklanabilir (Turgut Uyar, Açıklamalı-İçtihatlı Borçlar Kanunu, Sorumluluk ve Tazminat Hukuku, Cilt 1, sayfa 1041 vd.). O halde, aşırı yararlanmadan (gabinden) söz edilebilmesi, objektif unsur olan edimler arasındaki aşırı oransızlık yanında, bir tarafın darda kalma, tecrübesizlik, düşüncesizlik (hafiflik) hallerinin bulunması, diğer yanın ise yararlanmak, sömürmek kastını taşıması biçiminde iki sübjektif unsurun dahi gerçekleşmesine bağlıdır. Gabinin varlığı zarar görene (sömürülene), sözleşme tarihinden itibaren bir yıllık hak düşürücü süre içerisinde sözleşme ile bağlı olmadığını bildirerek iptâl davası açıp iddiasını her türlü delille kanıtlama ve verdiğini geri isteme hakkı ya da sözleşmeye bağlı kalarak edimler arasındaki oransızlığın giderilmesini isteme hakkı verir. Hemen belirtmek gerekir ki aşırı yararlanma iddiasında öncelikle edimler arasındaki, aşırı oransızlık üzerinde durulmalı, objektif unsur ispatlandığı takdirde zarar gördüğünü iddia edenin kişiliği, yaşı, sağlık durumu, toplumdaki yeri, ekonomik gücü psikolojik yapısı gibi maddi, manevi yönler yani subjektif unsur derinliğine araştırılıp incelenerek sonuca ulaşılmalıdır. Hukuk Genel Kurulu'nun 22.11.2018 gün ve 2017/13-636 Esas ve 2018/1762 Karar sayılı kararı Yargıtay 15. Hukuk Dairesinin 20.03.2016 tarih ve 2019/4657 Esas 2016/1981 Karar sayılı ilamı ve yerleşmiş uygulamaları da bu yöndedir. Somut olaya bakıldığında; davacı ...' in iş yerini açtığı tarihten itibaren her ne kadar altı ay süre zarfında gaz borcunu ödememesi, hatta eski tesisat numarası üzerinden kullanıma devam etmesi ve yeni abonelik sözleşmesi akdedilmesi için çaba sarf etmediği belirlenmiş olsa da; Aralık 2016 tarihi itibariyle iş yerindeki gaz arzının davalı şirket tarafından durdurulması nedeniyle iş yerinin tekrar faaliyete geçirebilmek için sözleşme ve senet imzalamak zorunda bırakılması davacının zor durumda kalması / müzayaka halinde olmasının kabulünü zorunlu kılmaktadır. Kaldı ki, doğal gaz arzı konusunda tekel niteliğinde hizmet sunan davalı

1. Dava Türü:
Gabin (Aşırı Yararlanma) Nedeniyle İptal Davası

2. Temel Olaylar:
- Taraflar arasında düzenlenen senetlerin, davalı şirketin önceki kiracısına ait borçlardan dolayı zorunlu olarak imzalanması
- Davacıların, iş yeri faaliyete geçebilmek için senetleri düzenlemek zorunda kalmaları
- Davacıların, senetlerin gabin koşulları altında düzenlenip düzenlenmediği sebebiyle davalıya başvurması

3. Hukuki Sorunlar:
- Gabin iddiasının, Türk Borçlar Kanunu'nun 28. maddesi uyarınca değerlendirilebilmesi
- Zor durumda kalma, düşüncesizlik veya deneyimsizlik gibi unsurların varlığı
- Gabinin varlığı için ispat yükünün değerlendirilmesi

4. Uyuşmazlık Konuları:
- Edimler arasındaki oransızlığın varlığı ve bunun ispatı
- Davacıların zor durumda olup olmadıkları

5. Talepler:
- Senetlerin gabin hukuksal nedenine dayanarak iptali ve davacılara geri verilmesi

1. Hukuk Dairesi 2004/90 E., 2004/3272 K. GABİN-EDİMLER ARASI AŞIRI NİSBETSİZLİK MÜZAYAKA HALİ- SUBJEKTİF UNSUR NİTELİĞİ VE OBJEKTİF UNSURLU BERABER DEĞERLENDİRİLEBİLECEĞİ 818 S. BORÇLAR KANUNU [ Madde 21 ] "İçtihat Metni" DAVA : Taraflar arasında görülen davada; Davacı, dava konusu 42 parsel sayılı taşınmaz üzerindeki fırın işletmesi sahibi iken, işlerinin kötüye gitmesi nedeniyle, alacaklıların, hakkında icra takibi başlattıklarını, müzayaka halinde iken, değeri 12.500.000.000.TL. den fazla olan çekişmeli taşınmazın 1.000.000.000.TL. bedelle davalı tarafından satın alındığını ileri sürerek, iptali ve adına tescili isteğinde bulunmuştur. Davalı, taşınmazı gerçek değerini ödemek suretiyle satın aldığını, aynı resmi senetle dava dışı Selahattin'e de iki taşınmazın satışı yapıldığı halde, O'nun hakkında davacının dava açmadığını belirtip, davanın reddini savunmuş, birleşen dava ile de, davacının elatmasının önlenmesi ve ecrimisil istemiştir.Mahkemece, asıl davanın kabulüne, karşı davanın reddine karar verilmiştir. Karar, davalı ( karşı davacı ) Ahmet Dal tarafından süresinde duruşma istekli temyiz edilmiş olmakla; duruşma günü olarak saptanan 23.03.2004 Salı günü için yapılan tebligat üzerine temyiz eden vekili avukat Meral Şık geldi, davetiye tebliğine rağmen temyiz edilen vs. vekili avukat gelmedi, yokluğunda duruşmaya başlandı, süresinde verildiği ve kayıt olunduğu anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra gelen vekilin sözlü açıklamaları dinlendi, duruşmanın bittiği bildirildi, iş karara bırakıldı, bilahare Tetkik Hakimi A.Sevil Çalıkoğlu'nun raporu okundu, düşüncesi alındı. Dosya incelendi, gereği görüşülüp düşünüldü: KARAR : Dava, gabin hukuksal nedenine dayalı tapu iptal ve tescil, birleşen dava ise çaplı taşınmaza elatmanın önlenmesi ve ecrimisil isteklerine ilişkindir. Mahkemece, asıl davanın kabulüne, birleşen davanın ise reddine karar verilmiştir. Bilindiği üzere; sözleşmenin gabin nedeniyle illetli olduğunun kabulü için edim ve karşı edim arasındaki nisbetsizliğin, taraflardan birinin, diğerinin şahsında mevcut özel bir durumu bilerek, istismar etmesi, sömürmesi sonucu oluşması gerekir. Dar ve zor durumda kalmaları nedeniyle, sözleşme yapmağa, mallarını çok düşük bedel ile devretmeye sürüklenmiş kişileri korumak zayıfı güçlüye ezdirmemek için hukukumuzda da düzenlemeler yapılmış Borçlar Kanunun 21. maddesi ile aynen"bir akitte ivazlar arasında açık bir nisbetsizlik bulunduğu takdirde eğer gabin mutazarrırın muzayaka halinde bulunmasından veya hiffetinden yahut tecrübesizliğinden istifade suretiyle vukua getirilmiş ise mutazarrır bir sene zarfında akti feshettiğini beyan ederek verdiği şeyi geri alabilir" hükmü getirilmiştir. O halde, gabinden söz edilebilmesi, objektif unsur olan edimler arasındaki aşırı nisbetsizlik yanında bir tarafın darda kalma, tecrübesizlik, düşüncesizlik ( hafiflik ) hallerinin bulunması, diğer yanın ise yararlanmak, sömürmek kastını taşıması biçiminde iki subjektif unsurun dahi gerçekleşmesine bağlıdır. Gabinin varlığı, zarar görene ( sömürülene ), sözleşme tarihinden itibaren bir yıllık hak düşürücü süre içerisinde sözleşme ile bağlı olmadığını bildirerek iptal davası açıp iddiasını her türlü delille kanıtlama ve verdiğini geri isteme hakkı verir. Hemen belirtmek gerekir ki gabin davasında öncelikle edimler arasındaki, aşırı oransızlık üzerinde durulmalı, objektif unsur ispatlandığı takdirde mutazarrırın kişiliği, yaşı, sağlık durumu, toplumdaki yeri, ekonomik gücü psikolojik yapısı gibi maddi, manevi yönler yani subjektif unsur derinliğine araştırılıp incelenmelidir. Somut olaya gelince; dosya içeriğinden ve toplanan delillerden, çekişme konusu 42 parsel sayılı taşınmazdaki 1 nolu bağımsız bölümünün 29.01.1999 tarihli akitle 1.500.000.000.TL. bedelle davacılar Mehmet ve Recep tarafından davalı Ahmet'e satış yoluyla temlik edildiği görülmektedir. Adı geçen gabin davacılarının çeşitli kişilere borçları nedeniyle icra takiplerine maruz kaldıkları, borçlarını ödeyemez durumda bulundukları, bu sebeple müzayaka halinde oldukları tartışmasızdır. Gabin nedeniyle, iptal ve tescil isteğin kabul edilmesi için yukarıda da açıklandığı üzere, akte konu taşınmazın müzayaka halinden yararlanarak çok düşük bedelle temlik konusu yapılması asıldır. Başka bir anlatımla subjektif unsur olarak nitelendirilen müzayaka halinin objektif unsur diye tanımlanan bedel farkı ile birlikte oluşması gereklidir. Ne var ki; çekişmeli taşınmazın temliki sırasında taşınmazın üzerinde bulunan ipoteğin davalıca kaldırıldığı, diğer taraftan bilirkişice saptanan taşınmaz değeri olan beş milyar liraya yakın bir bedelin, davalı Ahmet tarafından davacılara ödendiği dosya içeriği ve her iki tarafın tanıklarının anlatımlarıyla sabittir. Bu durumda olayda gabinin objektif unsurunun varlığından söz edilemez. SONUÇ : Hal böyle olunca, gabin nedenine dayalı iptal tescil davasının reddedilmesi, elatmanın önlenmesi isteğinin kabul edilmesi, ecrimisil isteği hususunda bir değerlendirme yapılması ve sonucuna göre bir karar verilmesi gerekirken, yazılı olduğu üzere hüküm kurulması doğru değildir. Davalı ( karşı davacı ) Ahmet Dal'ın temyiz itirazları yerindedir. Kabulü ile hükmün açıklanan nedenlerden ötürü HUMK.'nun 428. maddesi gereğince BOZULMASINA, 04.12.2003 tarihinde yürürlüğe giren avukatlık ücret tarifesinin 14. maddesi gereğince gelen temyiz eden vekili için 375.000.000 lira duruşma avukatlık parasının temyiz edilenden alınmasına, peşin alınan harcın temyiz edene geri verilmesine, 23.03.2004 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.

1. Dava Türü:
Gabin (Aşırı Yararlanma) Nedeniyle İptal Davası

2. Temel Olaylar:
- Taraflar arasında bir taşınmaz satışına ilişkin sözleşme yapılmıştır.
- Sözleşmenin, davacının zor durumu ve alacaklıların icra takibi nedeniyle müzayaka halinde düşük bir bedelle gerçekleştiği iddia edilmektedir.
- Davacı, sözleşmenin iptalini talep etmekte ve taşınmazın gerçek değerinin çok altında bir bedelle satıldığını öne sürmektedir.

3. Hukuki Sorunlar:
- Gabin iddiasının değerlendirilmesi için taraflardan birinin zor durumda olup olmadığının ve edimler arasındaki aşırı oransızlık durumunun ispatı.
- Mahkemenin, iptal davasının kabulü ve karşı davanın reddi yönündeki kararının hukuka uygun olup olmadığının incelenmesi.

4. Uyuşmazlık Konuları:
- Edimler arasındaki nisbetsizliğin ve bir tarafın zor durumda kalmasının varlığı.
- Davacının, taşınmazın müzayaka halindeki satışı konusunda hukuki haklarının ve hak düşürücü süresinin başlangıcı.

5. Talepler:
- İptal davasının kabulü ve taşınmazın iptali.
- Davalı tarafından elatmanın önlenmesi ve ecrimisil taleplerinin değerlendirilmesi.

119/1-e). Aynı Kanunun 119/1-g maddesine göre, davada dayanılan hukuki sebeplerin davacı tarafından dava dilekçesinde gösterilmesi yasal bir zorunluluktur. Yine 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 140/3 maddesinde “Ön inceleme duruşmasının sonunda, tarafların sulh veya arabuluculuk faaliyetinden bir sonuç alıp almadıkları, sonuç alamadıkları takdirde anlaşamadıkları hususların nelerden ibaret olduğu tutanakla tespit edilir. Bu tutanağın altı, duruşmada hazır bulunan taraflarca imzalanır. Tahkikat bu tutanak esas alınmak suretiyle yürütülür.” hükmü düzenlemiştir. Somut olaya gelince, mahkemece ön inceleme duruşmasında dayanılan hukuki sebebin belirtilmediği, bu hususun davacıdan sorularak tespit edilmediği açıktır. Öte yandan; davacı vekilinin 13.08.2018 tarihli ıslah dilekçesinde ve 11.10.2018 tarihli beyan dilekçesinde dayandıkları hukuki sebebi hile ve terditli olarak gabin olarak açıkladığı ve somutlaştırdığı, taraflar arasında inanç sözleşmesi hükümlerini kapsayan bir sözleşmenin yapılmadığını, ne davacı ne de davalı tarafça bu sözleşmenin oluştuğuna dair bir maddi vakıanın hakimin önüne getirilmediğini bildirdiği, aynı hususları istinaf ve temyiz dilekçelerininde de tekrarladığı anlaşılmaktadır. Bilindiği üzere, hile (aldatma), genel olarak bir kimseyi irade beyanında bulunmaya, özellikle sözleşme yapmaya sevk etmek için onda kasten hatalı bir kanı uyandırmak veya esasen var olan hatalı bir kanıyı koruma yahut devamını sağlamak şeklinde tanımlanır. Hata da yanılma, hilede ise yanıltma söz konusudur. 6098 s. Türk Borçlar Kanununun (TBK) 36/1. (818 s. Borçlar Kanunun (BK) 28/1.) maddesinde açıklandığı üzere taraflardan biri diğer tarafın kasıtlı aldatmasıyla sözleşme yapmaya yöneltilmişse yanılma (hata) esaslı olmasa bile aldatılan taraf için sözleşme bağlayıcı sayılamaz. Değinilen koşulların varlığı halinde aldatılan taraf hakkını kullanmak suretiyle hukuki ilişkiyi geçmişe etkili (makable şamil) olarak ortadan kaldırabilir ve verdiği şeyi geri isteyebilir. Hile, her türlü delille ispat edilebileceği gibi iptal hakkının kullanılması hiç bir şekle bağlı değildir. Aldatmanın öğrenildiği tarihten itibaren bir yıllık hak düşürücü süre içerisinde karşı tarafa yöneltilecek bir irade açıklaması, defi yahut dava yoluyla da kullanılabilir. Öte yandan; sözleşmenin gabin (aşırı yararlanma) nedeniyle illetli olduğunun kabulü için edim ve karşı edim arasındaki oransızlığın, taraflardan birinin, diğerinin şahsında mevcut özel bir durumu bilerek istismar etmesi, sömürmesi sonucu oluşması gerekir. Dar ve zor durumda kalmaları nedeniyle, sözleşme yapmaya, mallarını çok düşük bedel ile devretmeye sürüklenmiş kişileri korumak zayıfı güçlüye ezdirmemek için hukukumuzda da düzenlemeler yapılmış 6098 s. Türk Borçlar Kanunun (TBK) 28. (818 s. Borçlar Kanunun (BK) 21) maddesi ile aynen; "Bir sözleşmede karşılıklı edimler arasında açık bir oransızlık varsa, bu oransızlık, zarar görenin zor durumda kalmasından veya düşüncesizliğinden ya da deneyimsizliğinden yararlanılmak suretiyle gerçekleştirildiği takdirde, zarar gören, durumun özelliğine göre ya sözleşme ile bağlı olmadığını diğer tarafa bildirerek ediminin geri verilmesini ya da sözleşmeye bağlı kalarak edimler arasındaki oransızlığın giderilmesini isteyebilir. Zarar gören bu hakkını, düşüncesizlik veya deneyimsizliğini öğrendiği; zor durumda kalmada ise, bu durumun ortadan kalktığı tarihten başlayarak bir yıl ve her hâlde sözleşmenin kurulduğu tarihten başlayarak beş yıl içinde kullanabilir." hükmü getirilmiştir. O halde, aşırı yararlanmadan (gabinden) söz edilebilmesi, objektif unsur olan edimler arasındaki aşırı oransızlık yanında, bir tarafın darda kalma, tecrübesizlik, düşüncesizlik (hafiflik) hallerinin bulunması, diğer yanın ise yararlanmak, sömürmek kastını taşıması biçiminde iki sübjektif unsurun dahi gerçekleşmesine bağlıdır. Gabinin varlığı zarar görene (sömürülene), sözleşme tarihinden itibaren bir yıllık hak düşürücü süre içerisinde sözleşme ile bağlı olmadığını bildirerek iptal davası açıp iddiasını her türlü delille kanıtlama ve verdiğini geri isteme hakkı ya da sözleşmeye bağlı kalarak edimler arasındaki oransızlığın giderilmesini isteme hakkı verir. Hemen belirtmek gerekir ki gabin davasında öncelikle edimler arasındaki aşırı oransızlık üzerinde durulmalı, objektif unsur ispatlandığı takdirde zarar gördüğünü iddia edenin kişiliği, yaşı, sağlık durumu, toplumdaki yeri, ekonomik gücü psikolojik yapısı gibi maddi, manevi yönler yani sübjektif unsur derinliğine araştırılıp incelenmelidir. Hal böyle olunca, yukarıda belirtilen ilkeler de göz önüne alınmak suretiyle, taraflar arasındaki hukuki uyuşmazlığın hile ve gabin hukuksal nedenine dayalı olduğu kabul edilerek, bu yönlerden araştırma ve inceleme yapılması, toplanan ve toplanacak delillerin bir arada değerlendirilmesi ve varılacak sonuç çerçevesinde bir karar verilmesi gerekirken yanılgılı değerlendirme ile yazılı şekilde hüküm kurulması doğru değildir. Davacının değinilen yönden yerinde bulunan temyiz itirazının kabulü ile 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun 373/1. maddesi uyarınca Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA, İlk Derece Mahkemesi kararının yukarıda yazılı nedenden dolayı 6100 sayılı HMK’nin 371/a maddesi uyarınca BOZULMASINA, dosyanın kararı veren İzmir 10. Asliye Hukuk Mahkemesine, kararın bir örneğinin İzmir Bölge Adliye Mahkemesi 1. Hukuk Dairesine gönderilmesine, 24.11.2020 tarihinde yürürlüğe giren Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi gereğince gelen temyiz eden vekili için 3.050.00.-TL duruşma vekâlet ücretinin temyiz edilenden alınmasına, alınan peşin harcın temyiz edene geri verilmesine, 02/11/2021 tarihinde kesin olmak üzere oybirliğiyle karar verildi.

1. Dava Türü:
Gabin (Aşırı Yararlanma) Nedeniyle İptal Davası

2. Temel Olaylar:
- Taraflar arasında bir sözleşme yapılmış olması
- Sözleşme kapsamında taraflardan birinin diğerinin zor durumda kalmasından yararlanarak, edimler arasında açık bir oransızlık yaratması
- Davacı tarafın, bu nedenle hukuki yollara başvurması

3. Hukuki Sorunlar:
- Gabin iddiasının hukuki dayanakları ve gereklilikleri
- Taraflar arasında gerçekleşen hukuki durumun değerlendirilmesi
- Türk Borçlar Kanunu'na göre gabin durumunun tanımlanması ve sonuçları
- Davacı tarafın hukuki koruma talebinin temellendirilmesi

4. Uyuşmazlık Konuları:
- Sözleşmede var olan edimler arasındaki oransızlığın varlığı
- Davacının zor durumda olup olmadığı ve bu durumun yararlanmak kastıyla ilişkilendirilip ilişkilendirilemeyeceği

5. Talepler:
- Gabin nedeniyle sözleşmenin iptaline karar verilmesi
- Mağdurun geri alma hakkının tanınması
- Mahkeme masraflarının karşı tarafa yüklenmesi

2018/582 E., 2019/295 K. sayılı kararıyla; dava konusu taşınmazın satış tarihi itibariyle keşfen değerinin 150.000 TL olarak saptandığı, davalı ... tarafından 60.000 TL nakit, 93.000 TL’nin ise taşınmaz üzerindeki ipotek borcunun kapatılması suretiyle ödendiği, gabinin hukuki şartlarının gerçekleşmediği gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir. IV. İSTİNAF A. İstinaf Yoluna Başvuranlar İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı ... mirasçıları vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur. B. İstinaf Nedenleri Davacı ... mirasçıları vekili istinaf dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmazın dava tarihi itibariyle değerinin 180.000 TL olduğunu, ... Hakman’a ise 60.000 TL ödendiğini, değerler arasında aşırı oransızlık olduğunu, gabinin hukuki şartlarının gerçekleştiğini, davalıların ... Hakman’ın içerisinde bulunduğu durumdan istifade etmek suretiyle dava konusu taşınmazı satış işlemine konu ettiklerini ileri sürerek, kararın kaldırılmasını istemiştir. C. Gerekçe ve Sonuç ... Bölge Adliye Mahkemesi 1.Hukuk Dairesinin 07.04.2022 tarihli ve 2019/2642 Esas, 2022/972 Karar sayılı kararıyla; Adli Tıp Kurumu raporu ile davacı ... ... işlem tarihinde ve gayrimenkul satışına ilişkin vekaletnamenin düzenlendiği tarihte fiil ehliyetini, haiz olduğunun belirlendiği, dava konusu taşınmazın işlem tarihindeki değerinin 150.000 TL olduğu, davalı ... tarafından bu bedelin 60.000 TL'sinin peşin ödendiği, geri kalan 93.000 TL ile taşınmaz üzerindeki davacının sorumlu olması gereken ipotek borcunun kapatıldığı ve ipoteğin kaldırdığı bu şekli ile taşınmazın toplam da 153.000,00 TL bedelle satın aldığı, o halde davacı yanın aşırı yararlanma iddiasının usulünce ispatlanamadığı gerekçesiyle, istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir. V. TEMYİZ A. Temyiz Yoluna Başvuranlar Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı ... mirasçıları vekili temyiz isteminde bulunmuştur. B. Temyiz Nedenleri Davacı ... mirasçıları vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü nedenlerle kararın bozulmasını talep etmiştir. C.Gerekçe 1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme Uyuşmazlık; gabin hukuki nedenine dayalı tapu iptali ve tescil, olmadığı takdirde bedel isteğine ilişkindir. 2. İlgili Hukuk 1. Sözleşmenin aşırı yararlanma (gabin) nedeniyle illetli olduğunun kabulü için edim ve karşı edim arasındaki oransızlığın, taraflardan birinin, diğerinin şahsında mevcut özel bir durumu bilerek istismar etmesi, sömürmesi sonucu oluşması gerekir. Dar ve zor durumda kalmaları nedeniyle, sözleşme yapmaya, mallarını çok düşük bedel ile devretmeye sürüklenmiş kişileri korumak, zayıfı güçlüye ezdirmemek için hukukumuzda da düzenlemeler yapılmış 6098 sayılı ... Borçlar Kanunu'nun (TBK) 28. maddesi ile aynen; "Bir sözleşmede karşılıklı edimler arasında açık bir oransızlık varsa, bu oransızlık, zarar görenin zor durumda kalmasından veya düşüncesizliğinden ya da deneyimsizliğinden yararlanılmak suretiyle gerçekleştirildiği takdirde, zarar gören, durumun özelliğine göre ya sözleşme ile bağlı olmadığını diğer tarafa bildirerek ediminin geri verilmesini ya da sözleşmeye bağlı kalarak edimler arasındaki oransızlığın giderilmesini isteyebilir. 2. Zarar gören bu hakkını, düşüncesizlik veya deneyimsizliğini öğrendiği; zor durumda kalmada ise, bu durumun ortadan kalktığı tarihten başlayarak bir yıl ve her hâlde sözleşmenin kurulduğu tarihten başlayarak beş yıl içinde kullanabilir." hükmü getirilmiştir. 3. O halde, aşırı yararlanmadan (gabinden) söz edilebilmesi, objektif unsur olan edimler arasındaki aşırı oransızlık yanında, bir tarafın darda kalma, tecrübesizlik, düşüncesizlik (hafiflik) hallerinin bulunması, diğer yanın ise yararlanmak, sömürmek kastını taşıması biçiminde iki sübjektif unsurun dahi gerçekleşmesine bağlıdır. Gabinin varlığı zarar görene (sömürülene), sözleşme tarihinden itibaren bir yıllık hak düşürücü süre içerisinde sözleşme ile bağlı olmadığını bildirerek iptal davası açıp iddiasını her türlü delille kanıtlama ve verdiğini geri isteme hakkı ya da sözleşmeye bağlı kalarak edimler arasındaki oransızlığın giderilmesini isteme hakkı verir. 4. Aşırı yararlanma davasında öncelikle edimler arasındaki, açık oransızlık üzerinde durulmalı, objektif unsur ispatlandığı takdirde zarar gördüğünü iddia edenin kişiliği, yaşı, sağlık durumu, toplumdaki yeri, ekonomik gücü, psikolojik yapısı gibi maddi, manevi yönler yani sübjektif unsur derinliğine araştırılıp incelenmelidir. 3. Değerlendirme 1.Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 ... maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür. 2. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olduğu, kararda ve kararın gerekçesinde, hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı, özellikle gabin hukuksal nedenine dayalı tapu iptali ve tescil davalarında, vekil ile yapılan temliklerde gabin hukuksal nedeninin değerlendirilemeyeceği gözetilerek karar verilmiş olmasında bir isabetsizlik bulunmadığı anlaşılmakla; davacı ... mirasçıları vekilinin temyiz dilekçelerinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir. VI. KARAR Açıklanan nedenlerle; Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 ... maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA, Aşağıda yazılı 99,20 TL bakiye onama harcının temyiz eden davacı ... mirasçılarından alınmasına, Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, 22.06.2023 tarihinde kesin olmak üzere oy birliğiyle karar verildi.

1. Dava Türü:
Gabin (Aşırı Yararlanma) İddiasına Dayalı Sözleşmenin İptali veya Uyarlanması Davası

2. Temel Olaylar:
Dava konusu taşınmazın satışı sırasında davalı tarafından yapılan ödemeler, davacı mirasçıları tarafından aşırı yararlanma iddiası ile karşı çıkılmış ve bu iddia ile davanın açılmasına sebep olmuştur. İddialara göre, taşınmazın mavi durumu ile ödenen bedel arasında açık bir oransızlık olduğu ve bu durumun davalıların davacı mirasçılarının durumunu istismar ederek gerçekleştiği öne sürülmüştür.

3. Hukuki Sorunlar:
Gabin iddiasının geçerliliği ve şartları, özellikle edimler arasındaki oransızlığın ispatı, davacının durumunun istismar edilip edilmediği ve sözleşmenin iptaline ya da uyarlanmasına ilişkin talepler ele alınmaktadır.

4. Uyuşmazlık Konuları:
a) Davacı ile davalı arasındaki ödendiği ödemelerin ve taşınmaz değerinin belirlenmesi oranındaki uyuşmazlık.
b) Gabin iddiasının varlığının ispatında tarafların yükümlülükleri, hangi tarafın delil sunma yükümlülüğü taşıdığı üzerinde durulması gereken önemli konulardır.

5. Talepler:
Davacı taraf, sözleşmenin iptal edilmesi ve varsa edimler arasındaki oransızlığın giderilmesini talep etmektedir.

ve gabin iddiaları ile ilgili eldeki dosyada bilirkişi incelemesi yapıldığını, uzmanlar tarafından yapılan incelemelerde hukuka aykırı ve izinsiz şekilde çoğaltılan kataloglarda, internet sitesinde yer alan kopya resimler ve tanık ... tarafından satın alınan kopya tablolar olmak üzere toplam 97 adet resmin kesinleşen ceza yargılamasında da tespit edildiğini, dava dışı sulh şeklinde yapılan sözleşmenin usul hukuku bakımından mahkeme içi sulha dönüşmesi için izlenmesi gereken prosedürün Yargıtay tarafından açıklandığını, sulh sözleşmesinin geçerli olmadığına ilişkin beyanlarının usul hukuku yönünden prosedür izlenmemesine ilişkin olduğunu, maddi hukuk bakımından gerekli bütün unsurları sağlayan 19.10.2015 tarihli sözleşmenin geçerli olduğunu, 2015/206 sayılı dosyasındaki iddiaları kapsamında davalı/birleşen dava davacısının internet sitesi ve kataloglarında tespit edilen kopya resimlerin ve tanık ... tarafından satın alınan kopya tabloların müvekkiline ait resimlerden hukuka aykırı ve izinsiz şekilde kopyalandığını, satışa arz edildiğini ve satıldığını, kararının onanmasına karar verilmesini talep etmiştir. İnceleme, 6100 Sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun(HMK) 355. maddesi hükmü uyarınca istinaf dilekçelerinde belirtilen sebeplerle sınırlı olarak ve kamu düzenine aykırı hususların olup olmadığı gözetilerek yapılmıştır. Asıl dava eser sahipliğinden kaynaklanın tecavüzün refi ve tazminat istemine ilişkin olup, birleşen dava sulh sözleşmesinin irade fesadı nedeniyle geçersizliği istemine ilişkindir. Davada sulh sözleşmesinin geçerli olduğu kabulüyle hüküm kurulmuştur. Birleşen dosya davacısı sulh sözleşmesinin geçersizliği iddiasıyla istinaf isteminde bulunmuştur. Birleşen dosyada davacı tarafın iptal sebepleri bakımından yanılma (hata) ve aşırı yararlanma (gabin) iddiasında bulunduğu anlaşılmıştır. Yargıtay Hukuk Genel Kurulu'nun 04.12.2018 tarih 2017/11-3154 E.–2018/1847 K. ve 15.06.2021 tarih 2017/11-2625 E. -2021/766 K. sayılı Kararında da vurgulandığı üzere bir sözleşme yapılırken taraflardan birinin işlem iradesinin oluşum veya beyanı aşamasında ortaya çıkan sakatlıklara irade bozukluğu denir. İradenin bozulmasını sağlayan sebeplerden ilki yanılma, diğer bir ifade ile hatadır. Dar anlamda yanılma, bir durum veya olay, kısaca gerçek hakkında bilinçli olmayan yanlış ya da eksik tasavvurdur. Yanılmada, tasavvur edilen şey, gerçeğe uymamaktadır. Geniş anlamda yanılma, bir olay veya durum hakkında bilgisizliği de içerir. Ayrıca yanılmanın hukuki ve fiili yanılma şeklinde ikiye ayrılması mümkündür. TBK 30. maddesinde “esaslı yanılma”, “esaslı olmayan yanılma” ayrımını yapmaktadır. Sözü geçen maddeye göre sözleşme kurulurken esaslı yanılmaya düşen taraf, sözleşme ile bağlı olmaz. Buna karşılık esaslı olmayan yanılmada sözleşmenin geçerliliği kesin olup, burada yapılan sözleşmeyi iptal edemez. Somut olayda Davacı taraf sözleşme yapılırken gerçekte üstlenmek istediğinden önemli ölçüde fazla bir edim için iradesini açıkladığını iddia etmiştir. TBK. m. 31/I bent 5’e göre yanılan, yapmak istediği sözleşmede gerçekte üstlenmek istediğinden önemli ölçüde çok veya gerçekte istediğinden önemli ölçüde az bir karşı edim için iradesini açıklamış ise, bu hâlde de esaslı beyan yanılması söz konusu olur. Miktarda yanılmanın gerçekleşmesi için gerçekte istenen miktarla sözleşmede fiilen kararlaştırılan miktarın önemli ölçüde birbirinden farklı olması gerekir. Buna karşılık borçlanılan edim veya karşı edimin değeri üzerindeki yanılma, miktarlar istenilene uymaktaysa, buraya girmez. Değer yanılması, ilke olarak saik yanılmasıdır. Davalı tarafın iş yerinin baskı üzerine olduğu ve sözleşme yapılırken değer konusunda bilgi sahibi olduğu, basiretli bir tacir olarak değer konusunda yanılmış olmasının dosyada başkaca deliller ile ispatlanamadığı bu nedenle bedelde yanıldığına ilişkin istinaf isteminin yerinde olmadığı kanaatine varılmıştır. Bir diğer istinaf istemi olarak sözleşmenin aşırı yararlanma (gabin) nedeniyle illetli olduğunun kabulü için edim ve karşı edim arasındaki oransızlığın, taraflardan birinin, diğerinin şahsında mevcut özel bir durumu bilerek istismar etmesi, sömürmesi sonucu oluşması gerekir. Dar ve zor durumda kalmaları nedeniyle, sözleşme yapmaya, mallarını çok düşük bedel ile devretmeye sürüklenmiş kişileri korumak zayıfı güçlüye ezdirmemek için hukukumuzda da düzenlemeler yapılmış TBK’nın 28 maddesi ile aynen; "Bir sözleşmede karşılıklı edimler arasında açık bir oransızlık varsa, bu oransızlık, zarar görenin zor durumda kalmasından veya düşüncesizliğinden ya da deneyimsizliğinden yararlanılmak suretiyle gerçekleştirildiği takdirde, zarar gören, durumun özelliğine göre ya sözleşme ile bağlı olmadığını diğer tarafa bildirerek ediminin geri verilmesini ya da sözleşmeye bağlı kalarak edimler arasındaki oransızlığın giderilmesini isteyebilir. Zarar gören bu hakkını, düşüncesizlik veya deneyimsizliğini öğrendiği; zor durumda kalmada ise, bu durumun ortadan kalktığı tarihten başlayarak bir yıl ve her hâlde sözleşmenin kurulduğu tarihten başlayarak beş yıl içinde kullanabilir." hükmü getirilmiştir. O halde, aşırı yararlanmadan (gabinden) söz edilebilmesi, objektif unsur olan edimler arasındaki aşırı oransızlık yanında, bir tarafın darda kalma, tecrübesizlik, düşüncesizlik (hafiflik) hallerinin bulunması, diğer yanın ise yararlanmak, sömürmek kastını taşıması biçiminde iki sübjektif unsurun dahi gerçekleşmesine bağlıdır. Gabinin varlığı zarar görene (sömürülene), sözleşme tarihinden itibaren bir yıllık hak düşürücü süre içerisinde sözleşme ile bağlı olmadığını bildirerek iptal davası açıp iddiasını her türlü delille kanıtlama ve verdiğini geri isteme hakkı ya da sözleşmeye bağlı kalarak edimler arasındaki oransızlığın giderilmesini isteme hakkı verir. Hemen belirtmek gerekir ki gabin davasında öncelikle edimler arasındaki, aşırı oransızlık üzerinde durulmalı, objektif unsur ispatlandığı takdirde zarar gördüğünü iddia edenin kişiliği, yaşı, sağlık durumu, toplumdaki yeri, ekonomik gücü psikolojik yapısı

1. Dava Türü:
Gabin (Aşırı Yararlanma) İddiasına Dayalı Sözleşmenin İptali veya Uyarlanması Davası

2. Temel Olaylar:
- Davacı ile davalı arasında belirli bir tarihte bir sözleşme düzenlenmiştir.
- Sözleşme kapsamında, davacı taraf zor bir durumda kalarak edimler arasında orantısızlık oluşmuş ve bu durum sözleşmeden sonraki süreçte fark edilmiştir.
- Davacı, sözleşmenin imzalanmasından itibaren bir yıl içinde gabin iddiasını ileri sürmüştür.

3. Hukuki Sorunlar:
- Gabin iddiasının ve sözleşmenin iptaline ilişkin hukuk açısından incelenmesi gereken unsurlar bulunmaktadır.
- Davacı tarafın gabin iddiasını ileri sürmesi için Türk Borçlar Kanunu’nun 28. maddesi kapsamında bir yıllık hak düşürücü sürenin dolması gerekmektedir. Bu süre, sözleşmenin yapıldığı tarihten itibaren işlemeye başlar.

4. Uyuşmazlık Konuları:
- Sözleşme şartları arasında var olan aşırı oransızlığın varlığının ispatı.
- Davacının deneyimsizlik veya düşüncesizlik sebebiyle maruz kaldığı durumu ve bunun sözleşmeye etkisi konusunda mahkeme önüne getirilmesi gereken delillerin değerlendirilmesi.

5. Talepler:
- Davacı taraf, sözleşmenin gabin nedeniyle iptali veya edimler arasındaki oransızlığın giderilmesi için talepte bulunmaktadır.

HMK'nın 125. maddesi hükmü uyarınca, davacı tarafa seçimlik hakkı hatırlatılarak davayı ne şekilde sürdüreceğinin sorulması ve bu yöndeki usuli eksiklik giderildikten sonra işin esası bakımından bir karar verilmesi gerekirken değinilen yön üzerinde durulmaksızın yazılı olduğu üzere hüküm tesisi doğru değildir."gerekçesiyle bozulmuş, davacı vekilinin karar düzeltme isteği Dairenin 02.03.2020 tarihli ve 2020/470 E., 2020/1459 K. sayılı kararıyla reddedilmiştir. 3. Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen Karar Mahkemenin 24.03.2021 tarihli ve 2020/180 E., 2021/241 K. sayılı kararıyla;davacının, devir tarihinde fiil ehliyetini haiz olduğu, taşınmazları satmayı gerektirir zorunluluk halinin söz konusu olmadığı, davacının iradesiyle taşınmazları davalıya devrettiği, satış bedelinin düşük olmasının gabinin varlığı için tek başına yeterli olmadığı gerekçesiyle ispat edilemeyen davanın reddine karar verilmiştir. 4. Bozma Sonrası Mahkeme Kararına Karşı Temyiz Yoluna Başvuranlar Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur. 5. Temyiz Nedenleri Davacı vekili, davalının ödeme yaptığı hususunu kanıtlayamadığını, davalının alım gücü bulunmadığını, müvekkilinin 65 yaşında ruhsal problemleri olan bir kişi olduğunu, ilk eşinden olan davalı kızının davacının bu halinden faydalanmak istediğini bu nedenle babasını vesayet altına aldırmak amacıyla dava açtığını, vesayet altına alınmayı gerektirir durum olmaması nedeniyle ikinci plan olarak babasının mallarını üzerine geçirmeyi amaçladığını ve bunu başardığını, temlikten kısa bir süre sonra da 724,727 ve 755 parsel sayılı taşınmazları temlik ettiğini bu hususun davalının kötüniyetini gösterdiğini, temlik tarihinde 28 yaşında asgari ücretle çalışan davalının dava konusu taşınmazları satın alma gücünün bulunmadığını, davacının geçirdiği ameliyatın etkilerini üzerinden attıktan sonra maruz kaldığı durumu idrak ettiğini belirterek, kararın bozulmasını istemiştir. 6. Gerekçe 6.1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme Uyuşmazlık, ehliyetsizlik ve gabin hukuki nedenlerine dayalı tapu iptali ve tescil istemine ilişkindir. 6.2. İlgili Hukuk 6.2.1. Sözleşmenin gabin (aşırı yararlanma) nedeniyle illetli olduğunun kabulü için edim ve karşı edim arasındaki oransızlığın, taraflardan birinin, diğerinin şahsında mevcut özel bir durumu bilerek istismar etmesi, sömürmesi sonucu oluşması gerekir. Dar ve zor durumda kalmaları nedeniyle, sözleşme yapmaya, mallarını çok düşük bedel ile devretmeye sürüklenmiş kişileri korumak, zayıfı güçlüye ezdirmemek için hukukumuzda da düzenlemeler yapılmış 6098 s. Türk Borçlar Kanunu'nun (TBK) 28. maddesi ile aynen; "Bir sözleşmede karşılıklı edimler arasında açık bir oransızlık varsa, bu oransızlık, zarar görenin zor durumda kalmasından veya düşüncesizliğinden ya da deneyimsizliğinden yararlanılmak suretiyle gerçekleştirildiği takdirde, zarar gören, durumun özelliğine göre ya sözleşme ile bağlı olmadığını diğer tarafa bildirerek ediminin geri verilmesini ya da sözleşmeye bağlı kalarak edimler arasındaki oransızlığın giderilmesini isteyebilir. Zarar gören bu hakkını, düşüncesizlik veya deneyimsizliğini öğrendiği; zor durumda kalmada ise, bu durumun ortadan kalktığı tarihten başlayarak bir yıl ve her hâlde sözleşmenin kurulduğu tarihten başlayarak beş yıl içinde kullanabilir." hükmü getirilmiştir. O halde, aşırı yararlanmadan (gabinden) söz edilebilmesi, objektif unsur olan edimler arasındaki aşırı oransızlık yanında, bir tarafın darda kalma, tecrübesizlik, düşüncesizlik (hafiflik) hallerinin bulunması, diğer yanın ise yararlanmak, sömürmek kastını taşıması biçiminde iki sübjektif unsurun dahi gerçekleşmesine bağlıdır. Gabinin varlığı zarar görene (sömürülene), sözleşme tarihinden itibaren bir yıllık hak düşürücü süre içerisinde sözleşme ile bağlı olmadığını bildirerek iptal davası açıp iddiasını her türlü delille kanıtlama ve verdiğini geri isteme hakkı ya da sözleşmeye bağlı kalarak edimler arasındaki oransızlığın giderilmesini isteme hakkı verir. Hemen belirtmek gerekir ki, aşırı yararlanma davasında öncelikle edimler arasındaki, açık oransızlık üzerinde durulmalı, objektif unsur ispatlandığı takdirde zarar gördüğünü iddia edenin kişiliği, yaşı, sağlık durumu, toplumdaki yeri, ekonomik gücü, psikolojik yapısı gibi maddi, manevi yönler yani sübjektif unsur derinliğine araştırılıp incelenmelidir. 6.2.2. TMK'nın 6. maddesinde; "Kanunda aksine bir hüküm bulunmadıkça, taraflardan her biri, hakkını dayandırdığı olguların varlığını ispatla yükümlüdür", HMK'nın 190/1. maddesinde; "İspat yükü, kanunda özel bir düzenleme bulunmadıkça, iddia edilen vakaya bağlanan hukuki sonuçtan kendi lehine hak çıkaran tarafa aittir " düzenlemeleri yer almaktadır. 6.3. Değerlendirme Dosya içeriğine, toplanan delillere göre hükmüne uyulan bozma kararında gösterildiği şekilde işlem yapılarak (IV/3.) numaralı paragrafta gösterilen şekilde karar verilmiş olmasında bir isabetsizlik yoktur. V.SONUÇ: Açıklanan nedenlerle; davacı vekilinin yerinde bulunmayan temyiz itirazlarının reddiyle, usul ve yasaya ve bozma kararının gerekçelerine uygun olan hükmün ONANMASINA, harç peşin alındığından başkaca harç alınmasına yer olmadığına, kararın tebliğinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere 27/10/2022 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.

1. Dava Türü:
Gabin (Aşırı Yararlanma) İddiasına Dayalı Sözleşmenin İptali veya Tescili Davası

2. Temel Olaylar:
- Davacı ve davalı arasında, taşınmazların devri konusunda yapılan bir sözleşme bulunmaktadır.
- Davacı, taşınmazların devri sırasında fiil ehliyetine sahip olmasına rağmen, satış bedelinin düşük olmasının gabin oluşturduğunu iddia etmektedir.
- Davacı, taşınmazları devretmek zorunda kaldığını ve davalının kötü niyetli davrandığını ileri sürmektedir.
- Davacının sağlık sorunları dolayısıyla bu durumu sonradan idrak ettiği, bu nedenle gabin iddiasında bulunduğu belirtilmektedir.

3. Hukuki Sorunlar:
- Gabin iddiasının varlığı ve bu iddianın hukuki dayanaklarıyla birlikte gelişimi.
- Davacı tarafın, sözleşmenin iptali veya uyarlanması talebinde bulunma hakkı ve bunun üzerinde durulması gereken koşullar.

4. Uyuşmazlık Konuları:
- Edimler arasındaki açık oransızlık ve bunu kanıtlama yükü.
- Davacının zor durumda kalması ve bunun davalı tarafından istismar edilip edilmediği.

5. Talepler:
- Davacı, yapılan sözleşmenin iptalini ve edimler arasındaki oransızlığın giderilmesini talep etmektedir.

ve tescil istemine ilişkindir. 2. İlgili Hukuk 1. Yerleşmiş Yargıtay içtihatlarında ve 01.04.1974 tarihli 1/2 sayılı İçtihadı Birleştirme Kararında açıklandığı üzere görünürdeki sözleşme tarafların gerçek iradelerine uymadığından, gizli bağış sözleşmesi de Türk Medeni Kanunu'nun 706., Türk Borçlar Kanunu'nun 237. (Borçlar Kanunun 213.) ve Tapu Kanunu'nun 26. maddelerinde öngörülen şekil koşullarından yoksun bulunduğundan, saklı pay sahibi olsun veya olmasın miras ... çiğnenen tüm mirasçılar dava açarak resmi sözleşmenin muvazaa nedeni ile geçersizliğinin tespitini ve buna dayanılarak oluşturulan tapu kaydının iptalini isteyebilirler. 2. Bu tür uyuşmazlıkların sağlıklı, ... ve doğru bir çözüme ulaştırılabilmesi, davalıya yapılan temlikin gerçek yönünün diğer bir söyleyişle miras bırakanın asıl irade ve amacının duraksamaya yer bırakmayacak biçimde ortaya çıkarılmasına bağlıdır. Bir iç sorun olan ve gizlenen gerçek irade ve amacın tespiti ve aydınlığa kavuşturulması genellikle zor olduğundan bu yöndeki delillerin eksiksiz toplanılması yanında birlikte ve doğru şekilde değerlendirilmesi de büyük önem taşımaktadır. Bunun için de ülke ve yörenin gelenek ve görenekleri, toplumsal eğilimleri, olayların olağan akışı, mirasbırakanın sözleşmeyi yapmakta haklı ve makul bir nedeninin bulunup bulunmadığı, davalı yanın alım gücünün olup olmadığı, satış bedeli ile sözleşme tarihindeki gerçek değer arasındaki fark, taraflar ile miras bırakan arasındaki beşeri ilişki gibi olgulardan yararlanılmasında zorunluluk vardır. 3. Bilindiği üzere; Türk Medeni Kanunu’nun (TMK) 10. maddesine göre, “Ayırt etme gücüne sahip ve kısıtlı olmayan her ergin kişinin fiil ehliyeti vardır.”, TMK’nın 14. maddesine göre, “Ayırt etme gücü bulunmayanların, küçüklerin ve kısıtlıların fiil ehliyeti yoktur.”, TMK’nın 16/1. maddesine göre, “Ayırt etme gücüne sahip küçükler ve kısıtlılar, yasal temsilcilerinin rızası olmadıkça, kendi işlemleriyle borç altına giremezler. Karşılıksız kazandırmada ve kişiye sıkı sıkıya bağlı hakları kullanmada bu ... gerekli değildir.” TMK’nın 405. maddesine göre, “Akıl hastalığı veya akıl zayıflığı sebebiyle işlerini göremeyen veya korunması ve bakımı için kendisine sürekli yardım gereken ya da başkalarının güvenliğini tehlikeye sokan her ergin kısıtlanır. Görevlerini yaparlarken vesayet altına alınmayı gerekli kılan bir durumun varlığını öğrenen idari makamlar, noterler ve mahkemeler, bu durumu hemen yetkili vesayet makamına bildirmek zorundadırlar.” 4. Sözleşmenin gabin (aşırı yararlanma) nedeniyle illetli olduğunun kabulü için edim ve karşı edim arasındaki oransızlığın, taraflardan birinin, diğerinin şahsında mevcut özel bir durumu bilerek istismar etmesi, sömürmesi sonucu oluşması gerekir. Dar ve zor durumda kalmaları nedeniyle, sözleşme yapmaya, mallarını çok düşük bedel ile devretmeye sürüklenmiş kişileri korumak zayıfı güçlüye ezdirmemek için hukukumuzda da düzenlemeler yapılmış 6098 s. Türk Borçlar Kanunun (TBK) 28. (818 s. Borçlar Kanunun (BK) 21) maddesi ile aynen; "Bir sözleşmede karşılıklı edimler arasında açık bir oransızlık varsa, bu oransızlık, zarar görenin zor durumda kalmasından veya düşüncesizliğinden ya da deneyimsizliğinden yararlanılmak suretiyle gerçekleştirildiği takdirde, zarar gören, durumun özelliğine göre ya sözleşme ile bağlı olmadığını diğer tarafa bildirerek ediminin geri verilmesini ya da sözleşmeye bağlı kalarak edimler arasındaki oransızlığın giderilmesini isteyebilir. Zarar gören bu hakkını, düşüncesizlik veya deneyimsizliğini öğrendiği; zor durumda kalmada ise, bu durumun ortadan kalktığı tarihten başlayarak bir yıl ve her hâlde sözleşmenin kurulduğu tarihten başlayarak beş yıl içinde kullanabilir." hükmü getirilmiştir. O halde, aşırı yararlanmadan (gabinden) söz edilebilmesi, objektif unsur olan edimler arasındaki aşırı oransızlık yanında, bir tarafın darda kalma, tecrübesizlik, düşüncesizlik (hafiflik) hallerinin bulunması, diğer yanın ise yararlanmak, sömürmek kastını taşıması biçiminde iki sübjektif unsurun dahi gerçekleşmesine bağlıdır. Gabinin varlığı zarar görene (sömürülene), sözleşme tarihinden itibaren bir yıllık hak düşürücü süre içerisinde sözleşme ile bağlı olmadığını bildirerek iptal davası açıp iddiasını her türlü delille kanıtlama ve verdiğini geri isteme ... ya da sözleşmeye bağlı kalarak edimler arasındaki oransızlığın giderilmesini isteme ... verir. Hemen belirtmek gerekir ki gabin davasında öncelikle edimler arasındaki, aşırı oransızlık üzerinde durulmalı, objektif unsur ispatlandığı takdirde zarar gördüğünü iddia edenin kişiliği, yaşı, sağlık durumu, toplumdaki yeri, ekonomik gücü psikolojik yapısı gibi maddi, manevi yönler yani sübjektif unsur derinliğine araştırılıp incelenmelidir. 3. Değerlendirme 1.Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371. maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür. 2. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup davacı vekilince temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir. VI. KARAR Açıklanan sebeplerle; Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA, Aşağıda yazılı 179,90 TL onama harcının temyiz edenlerden alınmasına, Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, 30.03.2023 tarihinde kesin olmak üzere oy birliğiyle karar verildi.

1. Dava Türü:
Gabin (Aşırı Yararlanma) İddiasına Dayalı Sözleşmenin İptali veya Uyarlanması Davası

2. Temel Olaylar:
- Davacı ile davalı arasında bir sözleşme imzalanmış olup, bu sözleşmenin imzalanması sırasında davacının zor durumda olması, düşüncesizlik veya deneyimsizlik gibi sebeplerle sözleşme şartlarında açık bir oransızlık oluşmuştur.
- Sözleşme sonrasında davacı, gabin iddiasını gündeme getirmiştir.
- Davacı, gabin iddiasını sözleşmenin imzalandığı tarihten itibaren bir yıl içinde ileri sürmüştür.

3. Hukuki Sorunlar:
- Gabin iddiasının ileri sürülmesi için gereken zamanaşımı süresi ve hukuki gerekçeleri.
- Gabin şartlarının ispatı yükümlülükleri.
- Mahkemenin gabin iddiası ile ilgili vereceği kararların kapsamı.

4. Uyuşmazlık Konuları:
- Gabin iddiasının varlığına ilişkin zeminlerin belirlenmesi.
- Sözleşmenin iptali veya uyarlanması konusundaki tarafların talepleri.

5. Talepler:
- Davacı, oluşan gabin nedeniyle sözleşmenin iptal edilmesi veya edimler arasındaki oransızlığın giderilmesi yönünde talepte bulunmaktadır.

tanışıklıkları, uygulamalı eğitimde ve molalarda geliştiğini, tanışıklıklarının davacının iddia ettiğinin aksine Watsaptan olmadığını, müvekkilinin taraflar arasında aktedilen 26.08.2014 tarihli sözleşme ile, davacının sözleşmede belirtilen tarihlerde, belirttiği ödemeleri yapması halinde, kendisi adına tescilli ... markasının %49'unu davacıya devredeceğini beyan ve taahhüt ettiğini, davacının iddia ve ithamlarının gerçek dışı olduğunu ortaklık süresinde her bakımdan yıprananın müvekkili olduğunu müvekkili davacıdan ... için sadece 40.000 TL aldığını ve elden aldığı bu paranın makbuzunuda kendisinin verdiğini, bu paranın iade edilmeyeceği yolunda taarfların beyan, kabul ve taahhütlerinin bulunduğunu davacının müvekkilinden herhangi bir alacağının bulunmadığını, açıklanan nedenlerle davanın açmış olduğu davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir. G E R E K Ç E / Dava başlangıçta, ... Asliye Hukuk Mahkemesi'ne açılmış, bu mahkemece 22/12/2016 tarih ve .../... Esas- .../... K sayılı , istinaf edilmeksizin kesinleşen kararıyla "davanın ortaklık alacağı nedeni ile tarafların ticari işletmelerinden kaynaklandığı, iş bu ihtilafın çözüm yerinin Asliye Ticaret Mahkemeleri olduğu" gerekçesiyle görevsizlik kararı verilmiş ve akabinde dosya mahkememize tevzi edilmiştir. Mahkememizce yargılama yapılmış ve yargılama sonunda, "Taraflar arasında uyuşmazlık adi ortaklık gereği davalının hileli davranışları olup olmadığı ve taraflar arasında davacı aleyhine aşırı yararlanma yani gabin olup olmadığı ve ispatına dair bulunmaktadır. Bilindiği üzere, adi ortaklık; iki yada daha fazla kişinin emeklerini ve mallarını ortak bir amaca erişmek üzere birleştirmeyi üstlendikleri sözleşmedir(TBK. 620/1 md.). Diğer bir anlatımla, adi ortaklık; birbirini tanıyan, birbirlerinin kabiliyet ve şahsiyetlerine güvenen, eşit ve aynı durumda olan gerçek veya tüzelkişilerin, müşterek amacın gerçekleştirilmesini sağlayacak vasıtaları (sermaye paylarını veya emeklerini) ortaklığa getirme konusunda karşılıklı ve uygun irade beyanlarının birbirine ulaşmasıyla teşkil eden bir kişi topluluğudur.(Yargıtay 3. Hukuk Dairesi Başkanlığı Esas No : 2016/18805 ve Karar No : 2018/8661 sayılı ilamı) Taraflar arasında adi ortaklık kurulduğu ihtilaf konusu değildir. Mahkememizce ilgili adi ortaklık protokolü celp olunmuş, incelendiğinde davalı ... adına tescilli ... markasının %49 hissesinin davacıya devir olunacağı, ...'a müteaddit ödeme yapılacağı hüküm altına alınmıştır. Yargıtay 1. Hukuk Dairesi Esas No : 2018/2254, Karar No : 2018/11408 sayılı ilamında; "Bilindiği üzere; sözleşmenin gabin (aşırı yararlanma) nedeniyle illetli olduğunun kabulü için edim ve karşı edim arasındaki oransızlığın, taraflardan birinin, diğerinin şahsında mevcut özel bir durumu bilerek istismar etmesi, sömürmesi sonucu oluşması gerekir. Dar ve zor durumda kalmaları nedeniyle, sözleşme yapmaya, mallarını çok düşük bedel ile devretmeye sürüklenmiş kişileri korumak zayıfı güçlüye ezdirmemek için hukukumuzda da düzenlemeler yapılmış 6098 s. Türk Borçlar Kanunun (TBK) 28. (818 s. Borçlar Kanunun (BK) 21) maddesi ile aynen; "Bir sözleşmede karşılıklı edimler arasında açık bir oransızlık varsa, bu oransızlık, zarar görenin zor durumda kalmasından veya düşüncesizliğinden ya da deneyimsizliğinden yararlanılmak suretiyle gerçekleştirildiği takdirde, zarar gören, durumun özelliğine göre ya sözleşme ile bağlı olmadığını diğer tarafa bildirerek ediminin geri verilmesini ya da sözleşmeye bağlı kalarak edimler arasındaki oransızlığın giderilmesini isteyebilir. Zarar gören bu hakkını, düşüncesizlik veya deneyimsizliğini öğrendiği; zor durumda kalmada ise, bu durumun ortadan kalktığı tarihten başlayarak bir yıl ve her hâlde sözleşmenin kurulduğu tarihten başlayarak beş yıl içinde kullanabilir." hükmü getirilmiştir. O halde, aşırı yararlanmadan (gabinden) söz edilebilmesi, objektif unsur olan edimler arasındaki aşırı oransızlık yanında, bir tarafın darda kalma, tecrübesizlik, düşüncesizlik (hafiflik) hallerinin bulunması, diğer yanın ise yararlanmak, sömürmek kastını taşıması biçiminde iki sübjektif unsurun dahi gerçekleşmesine bağlıdır. Gabinin varlığı zarar görene (sömürülene), düşüncesizlik veya deneyimsizliğin öğrenildiği; zor durumda kalmada ise, bu durumun ortadan kalktığı tarihten başlayarak bir yıl ve her hâlde sözleşmenin kurulduğu tarihten başlayarak beş yıl içinde sözleşme ile bağlı olmadığını bildirerek iptal davası açıp iddiasını her türlü delille kanıtlama ve verdiğini geri isteme hakkı ya da sözleşmeye bağlı kalarak edimler arasındaki oransızlığın giderilmesini isteme hakkı verir. Hemen belirtmek gerekir ki gabin davasında öncelikle edimler arasındaki, aşırı oransızlık üzerinde durulmalı, objektif unsur ispatlandığı takdirde zarar gördüğünü iddia edenin kişiliği, yaşı, sağlık durumu, toplumdaki yeri, ekonomik gücü psikolojik yapısı gibi maddi, manevi yönler yani sübjektif unsur derinliğine araştırılıp incelenmelidir." içtihadına yer verilmiştir. Her ne kadar yukarıda özeti yapılan açıklamalarla davacı taraf davalının hileli davranışları olduğu ve taraflara arasında davacı aleyhine aşırı yararlanma yani gabin olduğu iddiasıyla sözkonusu dava açılmış ise de tanık beyanlarından davacının annesi olan tanık dışında davacı iddiaları destekler beyan olmaması, davacı annesi olan tanık beyanında da davalının davacıyı hileli davranışta bulunarak aldattığı iddiasının destekler açık bir beyan bulunmaması, ortaklık defter kayıtları üzerinde yapılan bilirkişi incelemesinde da davalının aşırı faydalanmasına yol açacak düzeyde bir kayıt olduğunun tespit edilememiş olması, adi ortaklığa ortakların yalnızca sermaye değil emek ve fikir katmak suretiyle de katılabilmesi, davalının adi ortaklığa katılım yükümünün ... isimli şirketin kullanımı ile ilgili olması ve davacının 78.000,00 TL tutarında adi ortaklık için masraf yapmasının tek başında gabinin varlığı için yeterli olmaması, davacının darda kalma, tecrübesizlik, düşüncesizlik (hafiflik) hallerinin dosya kapsamıyla ispat olunamaması,

1. Dava Türü:
Gabin (Aşırı Yararlanma) Davası

2. Temel Olaylar:
- Davacı ile davalı arasında akdedilen sözleşmeye dayanan bir ortaklık ilişkisi
- Davalı tarafın hileli davranışları ve taraflar arasında aşırı yararlanma durumu
- Davacı tarafından yapılan ödemeler ve bu ödemelerin belgelendirilmesi

3. Hukuki Sorunlar:
- Gabin iddiasının varlığı ve bunun nasıl kanıtlanacağı
- Taraflar arasında aşırı oransızlık ve bu oransızlığın sebep olduğu hukuki sonuçlar
- Sözleşmenin iptali için gereken koşullar ve süreler

4. Uyuşmazlık Konuları:
- Taraflar arasında gabin iddiasının varlığı
- Davanın açılmasında etkili olan hileli davranışların olup olmadığı

5. Talepler:
- Davanın reddedilmesi
- Davacı tarafından ileri sürülen iddiaların asılsız olduğu yönünde karar verilmesi

faaliyet için gerekli olan demirbaş ve personel istihdamı nedeniyle ortaya çıkacak olası kaçınılmaz giderlerlere ilişkin dava dosyasında herhangi bir hesaplama yapılması mümkün olmamakla birlikte, BKm.98/f.2-42. madde hükümleri çerçevesnde aynı sektördeki diğer işletmelerin bu tür faaliyetlerin katlanmış oldukları zorunlu maliyetler dikkate alınarak hesaplanan prim tutarı üzerinden belirli bir oranda maliyet hesabı yapılmasının ve davacının talep edebileceği prim tutarının belirnecek maliyet oranı kadar düşürülmesinin uygun olacağı, prim tutarı ve cezai şart dışında davacı tarafından talep edilebilecek başkaca bir zarar kaleminin olmadığı kanaatine varıldığı, bununla birlikte önceki bilirkişilerin mahrum kalınan kar hesabı yapmaları nedeniyle, mahkemenin aksi kanaatte olması ihtimaline karşılık olarak heyetimizce A kotası şeker için 181.067,75 TL ve C kotası şeker için 21.453,06 TL olmak üzere toplam 202.520,81 TL tutarında mahrum kalınan kar tutarı hesaplandığı, öte yandan, Yargıtay Hukuk Dairesi içtihatlarında haksız nedenlerle fesh edilen sözleşmelerde kar kaybı hesabının tüm sözleşme süresi için değil de aynı şartlarda yeni bir sözleşme yapılması için geçecek makul süre için yapılması belirtildiğinden, yeni bir sözleşme yapılabilmesi için makul sürenin bir sonraki sezon olduğu dikkate alındığında kar mahrumiyeti hesabının sadece 2010-2011 pazarlama yılı için yapılması durumda mahrum kalınan kar tutarının 20.985,75 TL olarak hesaplandığı sonuç ve kanaati bildirilmiştir. Toplanan ve sunulan deliller, bilirkişi heyeti kök ve ek raporları, taraflarca sunulan deliller ve tüm dosya kapsamı birlikte değerlendirildiğinde; Taraflar arasındaki ihtilafın davalının sözleşmeyi fesihte haklı olup olmadığı, fesih nedeniyle davacının uğradığı bir zarar bulunup bulunmadığı, zarar varsa bunun miktarının tespiti ile davalıdan bunu talep edip edemeyeceği ve sözleşmede kararlaştırılan cezai şartın talep edilip edilemeyeceği noktasında toplandığı anlaşılmaktadır. Davacı, sözleşmenin davalı tarafça haksız feshedildiğini ileri sürerek müspet zararının tazminini ve sözleşmede kararlaştırılan cezai şartı talep etmektedir. Taraflar arasında 09.04.2010 tarihli dosyaya mübrez “Distribütörlük Sözleşmesi” ile ilgili maddeler bakımından yapılan incelemede; Sözleşmenin “Konusu” başlıklı 2. Maddesinde; İşbu sözleşmenin konusu Şirket ‘e ait .... Şeker Fabrikalarında üretilecek A kotası şekerin %75 ‘ini (50 kg’lık torba kristal şeker) B kotası şekerin Türkiye Şeker Kurulundan onay çıkması şartıyla tamamını, C kotası şekerin tamamını pazarlama ve satış işlemlerinin münhasıran Distribütör aracılığı ile yapılacağı Sözleşmenin “Süresi ve Sona Ermesi” başlıklı 5. Maddesinde; İşbu sözleşmenin süresi imza tarihinden itibaren 3 yıldır. Taraflarca sözleşmenin sona erme tarihinden 1 ay evvel sözleşmenin sona ereceği yönünde herhangi bir bildirimde bulunulmadığı takdirde, işbu sözleşme aynı şartlarla 1 yıl süre ile uzatılmış sayılacağı, Sözleşmenin “Cezai Şart, Sözleşmenin Bütünlüğü ve Uygulama Esasları” başlıklı 6. Maddesinde; İşbu sözleşmenin feshi, fesihten doğan hakların ve özellikle cezai şartın talep edilmesine engel değildir. Bundan başka mevzuattan doğan diğer yaptırımlar da saklı kalmak kaydıyla taraflardan sözleşmeye aykırı hareket eden taraf, diğer tarafa 1.000.000 USD tutarında cezai şart ödeyeceği, hükme bağlanmıştır. Daha sonra ... Fabrikası A.Ş. 15.07.2011 tarihinde ... yevmiye no.lu ihbarnamesi ile ... Gıda San. Tic. A.Ş. ve ... Gıda Tic. Ve San. A.Ş’ ye taraflar arasından yapılan distribütörlük sözleşmesini feshettiğini bildirmiştir. Davalı, Kayseri ... Noterliğinden keşide ettiği 15.07.2011 tarih ve .... yevmiye numaralı ihtarnamesiyle 09.04.2010 tarihli distribütörlük sözleşmesini feshettiğini bildirmiştir. Fesih sebebi olarak ise özellikle gabine dayanıldığından somut olayda gabinin şartlarının oluşup oluşmadığının değerlendirilmesi gerekmektedir. Öncelikle taraflar arasındaki uyuşmazlığın mülga 818 sayılı Borçlar Kanunu hükümleri çerçevesinde çözüme kavuşturulması gerekmektedir. Zira taraflar arasındaki ihtilaf 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’nun yürürlük tarihi olan 01.07.2012 tarihinden önce doğmuştur. 818 sayılı Borçlar Kanunu’nun “Gabin” kenar başlıklı 21. maddesi aynen şu şekildedir: “Bir akitte ivazlar arasında açık bir nispetsizlik bulunduğu takdirde, eğer mutazarrırın müzayaka halinde bulunmasından veya hiffetinden yahut tecrübesizliğinden istifade suretiyle vukua getirilmiş ise, mutazarrır bir sene zarfında akdi feshettiğini beyan ederek verdiği şeyi geri alabilir. Bu müddet, akdin inikadından itibaren cereyan eder.” Maddede düzenlenen gabinin (aşırı yararlanmanın) esası, bir sözleşmede bir tarafın edimi ile diğer tarafın edimi arasında açık bir oransızlık bulunmasıdır. Şayet böyle bir oransızlık bir tarafın zor durumda (müzayaka halinde) olmasını, düşüncesizliğini (hiffetini) veya deneyimsizliğini (tecrübesizliğini) diğer tarafın kötüye kullanması (istismar etmesi) sonucu ise gabin sözleşmenin geçerliliğini etkiler. Gabin nedeniyle sözleşmenin iptali yoluna gidebilmek için biri objektif diğeri subjektif olmak üzere başlıca iki şartın birlikte gerçekleşmesi gerekmektedir. Objektif şart edimler arasında açık bir nispetsizliğin (oransızlığın) bulunması, subjektif şart ise bu açık nispetsizliğin (oransızlığın) karşı tarafın (zarar görenin) zor durumda (müzayaka halinde) kalmasından, düşüncesizliğinden veya deneyimsizliğinden diğer tarafın yararlanması ile meydana getirilmiş olmasıdır. Yargıtay Hukuk Genel Kurulu 2017/13-636 E., 2018/1762 K., 22.11.2018 tarihli içtihadında gabinle ilgili aynen şu açıklamalarda bulunmuştur: “Borçlar hukukunda temel kural sözleşme özgürlüğüdür. Bu özgürlüğün sınırı kanun koyucu tarafından “Kanunun kat'i surette emreylediği hukuki kaidelere veya kanuna muhalefet; ahlaka (adaba) veya umumi intizama yahut şahsi hükümlere müteallik haklara mugayir” içerik taşımamak şeklinde düzenlenmiştir [818 Sayılı Borçlar Kanunu (BK) m.19]. Tarafların karşılıklı edimleri tayin edebilme konusundaki özgürlüklerine

1. Dava Türü:
Gabin (Aşırı Yararlanma) Davası

2. Temel Olaylar:
- Davacının, sözleşmenin davalı tarafından haksız bir şekilde feshedilmesi sonucu uğradığı zararların tazmini talepleri.
- Taraflar arasındaki sözleşmenin fesih nedenlerinin, davalı tarafından gabin iddiasıyla savunulması ve bu duruma bağlı olarak davacının zararının belirlenmesi.

3. Hukuki Sorunlar:
- Taraflar arasındaki sözleşmenin fesih nedeninin gabin (aşırı yararlanma) iddiaları çerçevesinde değerlendirilmesi ve bunun hukuki sonuçları.
- Sözleşmenin hükümlerine göre sözleşmenin geçerliliği, fesih süreci ve tatbik edilecek cezai şartların uygulanabilirliği.

4. Uyuşmazlık Konuları:
- Gabin iddiasının varlığı ve gerekliliği, sözleşmede açık bir oransızlığın bulunup bulunmadığı.
- Davacının uğradığı zarar miktarının tespiti ve bu zararın tazmini konusundaki uyuşmazlıklar.

5. Talepler:
- Davacı, haksız fesih nedeniyle uğradığı zararların tazmini ile sözleşmede yer alan cezai şartın talep edilmesini istemektedir.

1. Dava Türü:
Gabin (Aşırı Yararlanma) Davası

2. Temel Olaylar:
- Davacı, 42 parsel sayılı taşınmaz üzerindeki işletmesinin kötüye gitmesi nedeniyle alacaklıları tarafından icra takibine maruz kalmış ve müzayaka sürecinde taşınmazı düşük bir bedelle davalıya satmıştır.
- Taşınmazın gerçek değerinin 12.500.000.000 TL'den fazla olduğu, ancak davalı tarafından 1.000.000.000 TL bedelle alındığı iddia edilmiştir.
- Davalı, taşınmazı gerçek değerini ödemek suretiyle aldığını savunmuştur.

3. Hukuki Sorunlar:
- Gabin hukuksal nedenine dayalı tapu iptal ve tescil istemleri.
- Edimler arasındaki aşırı nisbetsizlik ve tarafların durumlarının özel araştırılması gerekliliği.

4. Uyuşmazlık Konuları:
- Taşınmazın müzayaka halinde alınıp alınmadığının belirlenmesi.
- Gabin gerekçesiyle müzakereli satışın iptali ve tescili konusundaki hakların ileri sürülmesi.

5. Talepler:
- Davalıya karşı taşınmazın iptaline ve tesciline ilişkin talep.
- Ecrimisil talebinin değerlendirilmesi.

tarihinde öğrendiği yönündeki beyanına itibar edilmiş ve aynı tarihte dava açılması sebebiyle davanın süresinde açıldığının kabulü ile davalının zaman aşımı itirazın reddine ve gabin koşullarının oluşmadığı da belirtilerek davanın bu yönden de reddine dair karar verilmiştir. İİK'nun 67/I. maddesi gereğince itirazın iptali davasındaki süre; borçlunun itirazının alacaklıya tebliğ tarihinden itibaren bir yıllık süre içerisinde açılması gerekir. Alacaklı vekilinin icra dosyasına yapılan itiraz dilekçesi üzerine bir suretini aldığına dair yazı yazılmış ancak bu yazının altında herhangi bir tarih bulunmadığı mahkemenin gerekçeli kararında da belirtilmekle; 1 yıllık hak düşürücü sürenin hangi tarihten itibaren başlayacağı önem arz etmektedir.Yargıtay 19. Hukuk Dairesi'nin 15.04.2013 tarih ve 2013/3817 E.- 2013/6724 K. sayılı bozma ilamı ile “İİK'nun 67/1. maddesine göre alacaklı, borçlu tarafın itirazının kendisine tebliğ edildiği tarihten itibaren, itirazın iptali için 1 yıl içinde mahkemeye başvurmak zorundadır. İncelenen takip dosyasına göre borçluların itirazları ve kısmen itirazlarından vazgeçtiklerine ilişkin hususların alacaklı banka vekiline 21/04/2010 tarihli icra tebliğ tutanağı ile tebliğ edildiği görülmüştür. Alacaklı vekilinin 27/07/2009 tarihinde bir kısım borçlular hakkında araç ve taşınmaz haczi istemesi nedeniyle bu tarihte itirazı ve itirazdan kısmen vazgeçmeyi öğrendiğinden bahisle süresinde yasal yollara başvurmadığının kabulü doğru değildir. Zira yasal başvuru hakkı alacaklıya tebliğ olgusundan sonra başlar. İtiraza haricen muttali olmak yeterli değildir. Mahkemece bu yön gözetilmeksizin davanın 1 yıllık hak düşürücü süreden sonra açıldığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmesi isabetsizdir. ”belirtilmektedir. Somut olayda borçlunun itirazı davacı alacaklıya hangi, tarihte tebliğ edildiğine dair tebligat bulunmamakta olup, davalı tarafın itiraz dilekçesinin davacı vekilince tebliğ alındığını belirtir yazıda tarih belirtilmemiştir. Davacı vekilince takip dosyasına yapılan itirazın 05.06.2013 tarihinde öğrenildiği yönündeki beyanı nazara alındığında İİK 67 maddesi uyarınca dava süresinde açıldığı anlaşılmaktadır.Ancak, mahkemece İİK 67/1 maddesinde belirtilen hak düşürücü sürenin sürenin zaman aşımı süresi olarak nitelendirilip hüküm tesisi edilmesi yerinde değildir.Gabin:Davacı, davalı ile imzalanan ibranamelerin zor altında imzaladığını belirterek davasını aşırı yararlanmaya, yani gabine dayandırmıştır.6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu'nun 28. (818 sayılı Borçlar Kanunu'nun 21.) maddesinde aşırı yararlanma (gabin) düzenlenmiş olup, maddenin 1. fıkrasında "bir sözleşmede karşılıklı edimler arasında açık bir oransızlık varsa, bu oransızlık, zarar görenin zor durumda kalmasından veya düşüncesizliğinden ya da deneyimsizliğinden yararlanılmak suretiyle gerçekleştirildiği takdirde, zarar gören, durumun özelliğine göre ya sözleşme ile bağlı olmadığını diğer tarafa bildirerek ediminin geri verilmesini ya da sözleşmeye bağlı kalarak edimler arasındaki oransızlığın giderilmesini isteyebilir" denilmek suretiyle, gabinin unsurları ile sonuçları hüküm altına alınmış; maddenin 2. fıkrasında ise, "zarar gören bu hakkını, düşüncesizlik veya deneyimsizliğini öğrendiği; zor durumda kalmada ise, bu durumun ortadan kalktığı tarihten başlayarak bir yıl ve her hâlde sözleşmenin kurulduğu tarihten başlayarak beş yıl içinde kullanabilir" denilmek suretiyle, gabin iddiasında bulunan tarafın, bu hukuksal nedene dayanan hakkını kullanabileceği hak düşürücü süreler hüküm altına alınmıştır.Gabinin varlığından söz edebilmek için, objektif ve subjektif unsurlarının somut olayda bulunması gerekmektedir. Gabinin subjektif unsuru, gabine uğradığını iddia eden tarafın zor durumda olmasından, düşüncesizliğinden ya da deneyimsizliğinden diğer tarafın yararlanmış olmasıdır. Objektif unsuru ise taraf edimleri arasında aşırı bir oransızlık bulunmasıdır.Somut uyuşmazlıkta, davacı ''zor durumda kalma'' şartının gerçekleştiğini, sigorta poliçesi kapsamında zararın karşılanması için davalıya yapılan başvuru neticesinde davalı tarafından zararın yangın olayından yaklaşık 3 ay sonra yapıldığını, bu nedenle müşterilerine karşı taahhütlerini yerine getiremediği, ödeme zorlukları yaşadığı, davalının eksperlerinden ön ödeme talebinde bulunulmasına rağmen bu taleplerin kabul edilmediği ve zararın arttığı , ticari hayatına devam edebilmek için ibranamedeki miktarın kabul etmek zorunda kalındığı, davalının ödediği bedellerin gerçek zararın çok altında olduğunu ve davacının müzayaka halinde bu ödemeyi kabul etmek zorunda kalıp ibraname imzaladığını iddia etmiş; olayda taraflar arasında düzenlenen ibranamelerin geçerli olduğu, gabinin yasal şartlarının oluşmadığı gerekçesi ile davanın reddi yönünde hüküm tesis etmiştir.Genel kural, sözleşme serbestisi ve irade özerkliği olmakla birlikte, sözleşmenin taraflarından güçsüz olanın korunması ile sözleşmenin tarafları arasındaki dengenin sağlanabilmesi, sözleşmenin yapılması sırasında iradesinin oluşumu sakatlanmış olan tarafın korunması bakımından ise, kanun koyucu gabine ilişkin düzenlemeyi getirmiştir.Sözleşmenin taraflarından birinin, gabin hukuksal nedenine dayanarak sözleşmeyle bağlı olmamayı ya da sözleşmenin varlığını korumakla birlikte edimler arasındaki dengesizliğin giderilmesini istemesi halinde; öncelikle, gabin iddiasına dayanan talep için, kanunda öngörülen 1 ve 5 yıllık hak düşürücü süreler içinde talepte bulunulup bulunulmadığının belirlenmesi; ondan sonra gabinin objektif ve subjektif unsurlarının somut olayda varlığının irdelenmesi gerekir. Müzayaka (zorda kalma) haline dayanan gabin iddiası için kanun koyucu, zorda kalma halinin ortadan kalktığı andan itibaren 1 yıllık hak düşürücü süre öngörmüştür.Gabin hukuksal nedenine dayanan fark tazminatı talebine ilişkin davada, müzayaka halinde ibraname imzaladığını iddia eden davacı tarafın bu durumda olup olmadığının, somut deliller ve ayrıntılı inceleme sonucunda tespiti gereklidir. Diğer taraftan mahkemece, imzalanan ibranamelere

1. Dava Türü:
Gabin (Aşırı Yararlanma) Davası

2. Temel Olaylar:
- Davacı tarafın, davalı tarafla imzalanan ibranamelerin zor altında imzalandığını iddia etmesi.
- Taraflar arasındaki sözleşme ilişkisinde, davalı tarafın davacının zor durumda kalmasından yararlanarak avantaj elde etmesi.
- Davacı tarafın, davalıya yaptığı başvurular neticesinde meydana gelen zorluklar sonucunda imzalamak zorunda kaldığı ibraname üzerinden davayı açması.

3. Hukuki Sorunlar:
- Gabin iddiasında bulunma süresinin başlangıcı, müzayaka hali ve buna bağlı hak düşürücü sürelerin değerlendirilmesi.
- Gabin hukuksal nedenine dayanarak sözleşmeden dönme veya edimler arasındaki oransızlığın giderilmesi taleplerinin kabulü için gerekli şartların belirlenmesi.

4. Uyuşmazlık Konuları:
- Davacının zor durumda kalma koşulunun varlığı ve bunun gabin iddiasıyla ilişkilendirilmesi.
- İtiraz sürecinin zaman aşımına uğrayıp uğramadığı ve sonrasında açılan davanın süre açısından geçerliliği.

5. Talepler:
- Sözleşmenin geçersiz kabul edilmesi veya sözleşme ile bağlı olmamak.
- Taraflar arasındaki dengesizliğin giderilmesi için talep edilen fark tazminatının ödenmesi.

Advacato

Üyelikle kazançlarım nedir?

Gelişmiş Soru ve Cevap

Müvekkil takibi

Dilekçe yazma

Yapay zeka ile hukuk büromuz çok daha efektif ve verimli hale gelmiştir. Standartlarımızı çok daha yukarı çıkararak müvekkil memnuniyetimizi arttırdık.