Kira tespit davası açma süresi ne kadardır?

Kira tespit davasında kira bedeli nasıl belirlenir?

Kira tespit davasında bilirkişi incelemesi yapılır mı?

Kira tespit davası sırasında kiracı kira ödemeye devam eder mi?

Kira tespit davası kararı ne zaman yürürlüğe girer?

Emekli olduktan sonra çalışma durumunda emekli maaşında bir kesinti olur mu?

Konkordato sürecinde komiserin tarafsızlık ilkesini nasıl sağlaması beklenmektedir?

Kira tespit davası sonucunda belirlenen kira geriye dönük olarak uygulanabilir mi?

Kira tespit davası açan taraf hangi belgeleri sunmalıdır?

Kira tespit davası açıldığında uzlaşma mümkün müdür?

Kira tespit davası ile kira artış oranı nasıl belirlenir?

Satıcının aleyhine oluşan kur farkı nedir ve nasıl hesaplanır?

Kur farkından doğan zararlar, sözleşmede yer almıyorsa satıcıya yansıtılabilir mi?

Satıcının aleyhine oluşan kur farkı gider olarak muhasebeleştirilebilir mi?

Kur farkı zararlarının önlenmesi için satıcı hangi önlemleri alabilir?

Kur farkı nedeniyle satıcı ek ödeme talep edebilir mi veya alıcıyla anlaşma sağlayabilir mi?

İş kazası sonrası işverenin hukuki sorumlulukları nelerdir?

İş kazası bildirim süresi ne kadardır ve kim tarafından yapılmalıdır?

İş kazası geçiren çalışanın hakları nelerdir?

İş kazası tazminatı nasıl hesaplanır ve hangi koşullarda talep edilir?

İş kazası nedeniyle açılacak dava süreçleri nelerdir ve hangi belgeler gereklidir?

Muvazaalı işlem nedir ve hangi durumlarda ortaya çıkar?

Muvazaalı işlemler hukuken geçerli midir?

Muvazaalı işlemlerin ispatı nasıl yapılır?

Muvazaalı işlemler sonucunda zarar gören üçüncü kişiler hangi haklara sahiptir?

Muvazaalı işlemler iptal edilebilir mi ve dava süreci nasıl işler?

Trafik para cezasına nasıl ve hangi sürede itiraz edilebilir?

Trafik cezasına itiraz etmek için hangi belgeler gereklidir?

Trafik cezasına itiraz başvurusu nereye yapılır?

Kiraya veren, kira sözleşmesi bitmeden kiracıyı nasıl tahliye edebilir?

Trafik cezasına itiraz başvurusu sürecinde ne kadar süre içinde sonuç alınır?

Trafik cezasına itirazın reddedilmesi durumunda ne yapılabilir?

Kiraya verilen taşınmazın tahliyesi hangi durumlarda talep edilebilir?

Kiraya verilen taşınmazın tahliyesi için yasal süreç nasıl işler?

Kiracının kira ödememesi durumunda tahliye davası ne zaman açılabilir?

Kiracıya tahliye ihtarnamesi nasıl ve ne zaman gönderilmelidir?

Boşanma sürecinde çocuğun velayeti nasıl belirlenir?

Velayet davasında çocuğun görüşü ne kadar önemlidir?

Velayet hakkı anne veya babadan alınabilir mi? Hangi durumlarda alınır?

Ortak velayet nedir ve hangi koşullarda uygulanır?

Velayet hakkı olmayan ebeveynin çocukla kişisel ilişki kurma hakkı nasıl düzenlenir?

Miras paylaşımı nasıl yapılır ve yasal mirasçılar kimlerdir?

İş yerinde iş güvenliği ihlali durumunda işverenin ve işçinin sorumlulukları nelerdir?

Miras paylaşımında saklı pay nedir ve kimlere aittir?

Mirasçılar arasında anlaşmazlık olduğunda miras nasıl bölüşülür?

Miras paylaşımında mirasçılardan biri mirastan feragat edebilir mi ve bu durumda ne olur?

Mirasın reddi (reddi miras) nedir ve hangi sürede yapılmalıdır?

Tüketici, ayıplı mal veya hizmetle karşılaştığında hangi haklara sahiptir?

Tüketici şikayeti nasıl ve nereye yapılır?

Tüketici, aldığı ürünü kaç gün içinde iade edebilir?

Garanti süresi dolan bir ürün için tüketici hakları nelerdir?

Tüketici hakem heyetine başvuru süreci nasıl işler?

Sözleşme ihlali nedir ve hangi durumlarda gerçekleşir?

İşyeri kira sözleşmesinin sona ermesi durumunda kiracı hangi haklara sahiptir?

Sözleşme ihlali durumunda tarafların hakları nelerdir?

Sözleşme ihlali nedeniyle tazminat talep edilebilir mi?

Sözleşme ihlali durumunda dava süreci nasıl işler?

Sözleşmenin feshi hangi durumlarda mümkündür ve fesih süreci nasıl işler?

Çalışanların performans düşüklüğü durumunda işverenin yasal hakları nelerdir?

Şirket içi haksız rekabet nasıl önlenir ve bu durumda ne gibi yaptırımlar uygulanabilir?

İş yerinde mobbing (psikolojik taciz) iddiaları nasıl kanıtlanır ve hukuki süreci nasıl işler?

İşverenin işçiyi haklı nedenle işten çıkarması hangi durumlarda mümkündür?

İş yeri devri durumunda çalışanların hakları nasıl korunur?

Şirket ortaklarının kâr paylaşımında anlaşmazlık yaşaması durumunda hukuki çözüm yolları nelerdir?

Şirket içi mali usulsüzlükler tespit edilirse, işverenin izleyebileceği yasal adımlar nelerdir?

Çalışanların fazla mesai ücretleri ödenmediğinde ne gibi yasal haklar doğar?

Emeklilik yaşı nasıl belirlenir ve hangi şartlar sağlandığında emekli olunabilir?

Emeklilik için gerekli prim gün sayısı nedir ve bu sayı nasıl hesaplanır?

Emeklilik maaşı hesaplanırken hangi kriterler dikkate alınır?

Erken emeklilik şartları nelerdir ve kimler erken emeklilikten yararlanabilir?

Emekli maaşı artırımı nasıl yapılır ve hangi faktörlere bağlıdır?

Yurtdışında çalışanların Türkiye’de emekli olma hakları nelerdir?

Emekli maaşı bağlanma süresi ne kadar sürer ve bu süreç nasıl işler?

Malulen emeklilik için hangi şartlar gereklidir ve kimler başvurabilir?

Emeklilik başvurusunda gerekli belgeler nelerdir ve nasıl başvuru yapılır?

Kiracı, ev sahibine tazminat davası açabilir mi ve hangi durumlarda bu hakka sahiptir?

Ev sahibi, kendisi oturmak istediği gerekçesiyle kiracıyı tahliye edebilir mi?

Kademeli emeklilik nedir ve kimleri kapsar?

Konkordato sürecinde alacaklı eşitliğini bozucak şekilde sulh anlaşmalari yapılabilir mi?

Konkordato komiserinin görevleri ve yetkileri nelerdir?

Konkordato komiserinin alacaklılar kuruluyla olan iletişim sorumlulukları nelerdir?

Konkordato komiserinin mahkemeye sunmakla yükümlü olduğu raporların içeriği ne olmalıdır?

İhtiyaç sebebi ile tahliye davasında tek taşınmaz bulunması halinde tahliye edilebilir mi

Sözleşmelerde aldatma durumunda hangi yasal düzenlemelere başvurulabilir?

Milletlerarası yetki sözleşmelerinin geçerlilik şartları nelerdir?

Gabin iddiasında bulunmak için hangi yasal süreler dikkate alınmalıdır?

Milletlerarası derdestlik itirazı mümkün mü?

Bilirkişinin soyut verilerle rapor hazırlamasi durumunda bu rapor geçerli olur mu?

Türk Ticaret Kanunu çerçevesinde anonim şirketlerde yönetim kurulu üyelerinin görevleri nelerdir

Türk Ticaret Kanunu'na göre, anonim şirketlerde yönetim kurulu üyelerinin sorumlulukları nelerdir ve bu sorumlulukları ihlal etmeleri durumunda karşılaşabilecekleri yasal yaptırımlar nelerdir

Anonim şirketlerde yönetim kurulu üyelerinin şirketi temsil etme yetkisi nasıl düzenlenmiştir ve bu yetkinin sınırları nelerdir

Türk Ticaret Kanunu kapsamında, anonim şirketlerde yönetim kurulu üyelerinin seçimi, görev süreleri ve görevden alınma koşulları nasıl belirlenmiştir?

Yönetim kurulu üyelerinin bireysel ve müteselsil sorumluluğu arasındaki fark nedir ve hangi durumlarda hangi sorumluluk türü uygulanır

Yönetim kurulu üyelerinin sorumluluk sigortası nedir ve bu sigorta türünün avantajları ve dezavantajları nelerdir?

Anonim şirketlerde yönetim kurulu üyelerinin sorumluluğunun sınırları nelerdir ve hangi durumlarda sorumluluktan kurtulabilirler

türk ticaret kanunu uyarınca anonim şirketlerde yönetim kurulu üyelerinin sorumlulukları ile limited şirketlerdeki müdürler arasındaki fark nedir

Bir şirkette görevli mağaza çalışanlarının yaka kartı takıyor olmaları kişisel verileri ihlal eder mi?

Yaka kartında yer alan bilgiler, üçüncü şahıslar tarafından kötüye kullanılırsa işveren bundan sorumlu tutulabilir mi

Yaka kartı uygulaması, belirli sektörler veya iş kolları için zorunlu bir uygulama mıdır, yoksa tamamen işverenin inisiyatifinde midir

Çalışanlar, yaka kartı takmayı reddederlerse işveren ne gibi yaptırımlar uygulayabilir ve bu durum iş akdinin feshine kadar gidebilir mi?

25/08/2011 tarihli asıl raporlarında; keşif mahallinde 5 adet farklı noktadan araştırma çukuru açtıklarını, çukurlar içerisinde yaptıkları incelemelerde tamamıyla granüler malzemeden oluşan özel olarak belirli tane boyutlarında konkasörde kırılmış dolguya rastlanılmadığını, açtıkları araştırma çukurları içinde 11.04 Pozunu içeren granül dolgu bulunmadığını, araştırma çukurlarında yaptıkları gözlem uyarınca dolgu işleminin zemin sıkıştırma ve malzeme testleri dışında 11.01 Pozuna girdiği kanaatine vardıklarını belirtmişlerdir. Tarafların itirazı üzerine bilirkişi heyetine Hukukçu -Avukat ...'un da katılımıyla aynı bilirkişi kurulu tarafından düzenlenen 28/10/2011 günlü ek raporda ellerinde teknik malzeme bulunmadığı, zaman ve teknik yönden yeterlilikleri olmadığı belirtilerek dosyanın başka bir bilirkişi heyetine tevdii ile ayrı bir bilirkişi kurulundan rapor alınması gerektiği bildirilmiştir. Mahkemece hükme esas alınan İşletme- Ekonomi ve Finans Uzmanı/Yapı Denetim Uzmanı Dr. İnşaat Mühendisi ... ..., ... İnşaat Fakültesi Geoteknik ABD Öğretim Üyesi Doç. Dr. ... ve İnşaat Mühendisi -... Öğretim Üyesi Prof. Dr. ... 'ın müşterek hazırladıkları 03/08/2012 günlü asıl rapor; mahallinde keşif yapılmaksızın mahkemeden alınan yerinde inceleme yapma yetkisi ile 25/05/2012 tarihinde inşaat mahalli incelenmek suretiyle düzenlenmiş, düzenlenen raporda tarafların teknik temsilcilerinin beyanları da alınarak sahada yapılan gözlem ve incelemeler sonucunda, davacı yüklenicinin fiilen gerçekleştirdiği dolgu işlerinin kontrollü bir dolgu işlemi olduğu, 11.04 Pozu- Birim Fiyatına daha yakın bir dolgunun yapıldığı, sözleşmede tanımlanan 11.04 Pozu kapsamında ve proje kotlarına uygun tam bir granüler dolgu işleminin %60 oranındakinin ocaklardan çıkarılacak granüler malzeme ile %40'ının ise kazıdan çıkan tüfit malzemeyle oluşturulabileceği belirtilerek sahada yapılan toplam 995.984 m³ dolgunun %60'ına tekabül eden 597.590 m³'lük kısmının 11.04 Pozundaki granüler dolgu imalatı, %40'ına karşılık gelen 398.394 m³'lük kısmının da 11.01 Pozundaki tesviye ve temel kazısı imalatı olduğu kabul edilmek suretiyle alacak/borç hesabı çıkarılmış, neticede davacının dolgu işleri kesin hakediş tutarı KDV dahil 11.988.000,00 TL belirlenmiştir. Tarafların itirazı üzerine bilirkişi heyetine Öğretim Üyesi Prof. Dr. ...'nın da katılımıyla aynı bilirkişi kurulunca düzenlenen 17/04/2013 günlü ek raporda; asıl raporda belirtilen poz yüzdeleri değiştirilmeksizin davacının kesin hakediş tutarı 10.757.000,00 TL hesaplanmış; alınan bu 17/04/2013 günlü ek rapor mahkemece benimsenerek hükme dayanak yapılmıştır. Ne var ki hükme dayanak olarak kabul edilen 2. bilirkişi heyetinin 03/08/2012 günlü asıl ve 17/04/2013 günlü ek raporları aşağıda tafsilatlı biçimde açıklanan nedenlerle hüküm tesisine elverişli ve yeterli bulunmamaktadır. Somut olayda ihtilaf konularının açıklığa kavuşturulması için mahallinde uyuşmazlık konusu hakkında özel ve teknik bilgi sahibi uzman bilirkişi kurulu ile keşif yapılması ve muhtelif sayıda muayene çukurları açtırılarak numune alınıp laboratuvar analizleri yaptırılması zorunludur. Oysa mahkemece usulüne uygun keşif kararı alınmadığı gibi mahkeme denetim ve gözetiminde dava konusu ... inşaatı sahasında usulüne uygun biçimde yapılmış bir inceleme de bulunmamaktadır. Mahkemece usul ve yasaya uygun olarak yapılan keşifte noksan kalan hususların giderilmesi amacıyla keşfe katılan uzman bilirkişi heyetine mahallinde inceleme yetkisi verilebilir ise de, hiç keşif yapılmadan keşif yerine geçecek biçimde bilirkişilere yerinde inceleme yapma yetkisi verilmesi doğru olmamıştır. Öte yandan hükmün esasını oluşturan 2. bilirkişi heyetinin hazırladığı 03/08/2012 günlü asıl ve 17/04/2013 günlü ek raporda tarafların teknik temsilcilerinin bilirkişilerce dinlendiği ve raporun, davacı ve davalı şirketin teknik personelinin beyanları dikkate alınarak düzenlendiği belirtilmiştir. 6100 sayılı HMK'nun "Bilirkişinin yetkileri" başlıklı 278/3. maddesindeki "Bilirkişi, incelemesini gerçekleştirirken ihtiyaç duyarsa, mahkemenin de uygun bulması kaydıyla, tarafların bilgisine başvurabilir. Taraflardan birinin bilgisine başvurulacağı hâllerde, mahkemece bilirkişiye taraflardan biri bulunmaksızın diğerinin dinlenemeyeceği hususu önceden hatırlatılır." hükmü uyarınca bilirkişilerin, mahkemenin izni olmaksızın tarafların temsilcilerini veya teknik personelini dinlemeleri ve hazırladıkları raporlarına bu beyanları esas almaları mümkün değildir. Tarafları isticvap etmek veya tarafların temsilcilerini, gösterdikleri tanıkları dinlemek mahkeme hakiminin görev ve yetkisindedir. Bu nedenlerle düzenlenen rapor usul kurallarına ve yasaya aykırıdır. Hükme esas alınan bilirkişi raporunun eksiksiz ve yeter derecede kanaat verici olması, varılan sonucun teknik ve hukuki dayanakları, dökümleri ve ayrıntılarını göstermesi, tarafların itirazlarını karşılaması ve Yargıtay denetimine elverişli bulunması gerekir. Kanaat verici olmayan, yetersiz ve denetime elverişsiz bulunan rapora dayanılarak hüküm verilemez. Bu kapsamda bilirkişilerce mahallinde muayene çukurları açtırılmamış, numuneler alınarak laboratuvar ortamında incelenmemiştir. Fiilen gerçekleştirilen dolgunun %60'ının 11.04 pozundaki granüler dolgu, %40'ının da 11.01 pozu kapsamında yapılmış dolgu olduğu tespitinin teknik dayanakları da Yargıtay denetimine elverişli olacak şekilde gösterilmemiştir. Hükme esas alınan rapor bu haliyle de usul ve yasaya aykırı, eksik ve yetersiz olduğu gibi raporda ulaşılan netice, mahallinde 15/08/2011 günlü keşfin akabinde hazırlanan ilk bilirkişi heyetinin raporundaki sonuçlarla çelişmekte ve farklılık arz etmektedir. Mahkemece 1. ve 2. bilirkişi kurulunca hazırlanan raporlar arasındaki çelişkiler giderilmemiş, tarafların rapora yönelik hukuki ve teknik itirazları da dayanakları gösterilmek suretiyle karşılanmamış olup, yanlış ve eksik değerlendirme ile hüküm tesisi yoluna gidilmiştir. O halde mahkemece yapılacak iş; 6100 sayılı HMK 281/3. maddesi uyarınca gerçeğin ortaya

1. Dava Türü:
Bilirkişi Raporunun Geçersizliği İddiasına Dayalı İtiraz Davası

2. Temel Olaylar:
- Dava konusu uyuşmazlıkta mahkemece bilirkişi incelemesi yaptırılmış olması
- Tarafların bilirkişi raporuna itirazları ve raporun geçerliliği üzerinde durulması
- Geçerli raporların hazırlanması için uygun keşiflerin yapılmaması

3. Hukuki Sorunlar:
- Bilirkişi raporunun hukuki olarak yeterliliği ve geçerlilik koşulları
- Bilirkişi raporundaki hata ve yetersizliklerin incelenmesi
- Usulüne uygun rapor hazırlama süreçlerinin denetlenmesi
- Raporların yargı denetimine uygunluğunun değerlendirilmesi

4. Uyuşmazlık Konuları:
- Bilirkişi raporunun içeriği ve tarafların beyanlarının yeterliliği
- Bilirkişi seçimindeki ve rapor hazırlama aşamasındaki kanuna uygunluk

5. Talepler:
- Bilirkişi raporunun geçersiz sayılması
- Mahkemece yeni bilirkişi incelemesi yapılması
- Herhangi bir hatanın düzeltilmesi için gerekli yasal sürecin işletilmesi

korku düzeyinin yükselmesine ve şiddetin kanıksanarak daha kabul edilebilir bir davranış olarak algılanmasına neden olacağı, yeterli olmayan bilirkişi raporuna dayanılarak eksik inceleme neticesinde verilen Mahkeme kararının bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davacı tarafından, Mahkeme kararının hukuka uygun olduğu belirtilerek istemin reddi gerektiği savunulmuştur.DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ ...DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile Bölge İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi'nce, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:İNCELEME VE GEREKÇE: MADDİ OLAY : "STV" logosuyla yayın yapan televizyon kanalında 7, 14 ve 21 Şubat 2015 tarihlerinde yapılan yayınlarda 6112 sayılı Kanun'un 8. maddesinin 2. fıkrasında yer alan, "Radyo ve televizyon yayın hizmetlerinde, çocuk ve gençlerin fiziksel, zihinsel veya ahlakî gelişimine zarar verebilecek türde içerik taşıyan programlar bunların izleyebileceği zaman dilimlerinde ve koruyucu sembol kullanılmadan yayınlanamaz." kuralının tekraren ihlâl edildiğinden bahisle aynı Kanun'un 32. maddesinin 2. fıkrası uyarınca 32.287,00-TL idari para cezası verilmesi üzerine bakılan dava açılmıştır. İLGİLİ MEVZUAT: 6112 sayılı Radyo ve Televizyon Kuruluş ve Yayın Hizmetleri Hakkında Kanun'un dava konusu işlemin tesis edildiği tarihte yürürlükte bulunan 8. maddesinin 2. fıkrasında, "Radyo ve televizyon yayın hizmetlerinde, çocuk ve gençlerin fiziksel, zihinsel veya ahlâkî gelişimine zarar verebilecek türde içerik taşıyan programlar bunların izleyebileceği zaman dilimlerinde ve koruyucu sembol kullanılmadan yayınlanamaz." kuralına yer verilmiştir. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun "Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu ile Vergi Usul Kanununun uygulanacağı hâller" başlıklı 31. maddesiyle atıfta bulunulan 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun "Bilirkişi İncelemesi" başlıklı beşinci bölümünde yer alan "Bilirkişiye başvurulmasını gerektiren hâller" başlıklı 266. maddesinde, mahkemenin, çözümü hukuk dışında, özel veya teknik bilgiyi gerektiren hâllerde, taraflardan birinin talebi üzerine yahut kendiliğinden, bilirkişinin oy ve görüşünün alınmasına karar vereceği; ancak, genel bilgi veya tecrübeyle ya da hâkimlik mesleğinin gerektirdiği hukuki bilgiyle çözümlenmesi mümkün olan konularda bilirkişiye başvurulamayacağı; "Bilirkişinin görev alanının belirlenmesi" başlıklı 273. maddesinde, mahkemenin bilirkişinin görevlendirilmesine ilişkin kararında inceleme konusunun bütün sınırlarıyla açıkça belirlenmesine ve bilirkişinin cevaplaması gereken sorulara ilişkin hususlara yer vermek zorunda olduğu; "Bilirkişinin haber verme yükümlülüğü" başlıklı 275. maddesinde, bilgisine başvurulan bilirkişinin kendisine tevdi olunan görevin uzmanlık alanına girmediğini mahkemeye bildirme yükümlülüğünün bulunduğu; "Bilirkişinin yetkileri" başlıklı 278. maddesinde, bilirkişinin görevini mahkemenin sevk ve idaresi altında yürüteceği, bilirkişinin görev alanı veya sınırları hakkında tereddüde düşerse, bu tereddüdünün giderilmesini her zaman mahkemeden isteyebileceği; "Bilirkişi açıklamalarının tespiti ve rapor" başlıklı 279. maddesinde, bilirkişi raporunun gerekçeli olması gerektiği, bilirkişinin hukuki değerlendirmelerde bulunamayacağı belirtilmiş; anılan maddenin gerekçesinde, bilirkişinin raporunu mahkemece belirlenen sınırlar dâhilinde tümüyle maddi vakıalara hasrederek kendisine yöneltilen somut soruları bilimsel dayanaklarını açık ve anlaşılır biçimde göstermek ve eksiksiz olarak cevaplandırmak suretiyle hazırlaması ve ayrıca raporunu kaleme alırken özel ve teknik bilgi bağlamında uzman kimliği bulunmayan hâkimin ve tarafların anlayabileceği kavramları ve terimleri kullanmaya özen göstermesi gerektiği vurgulanmış; "Bilirkişi raporuna itiraz" başlıklı 281. maddesinde, mahkemenin gerçeğin ortaya çıkması için gerekli görürse yeni görevlendireceği bilirkişi aracılığıyla tekrar inceleme de yaptırabileceği; "Bilirkişinin oy ve görüşünün değerlendirilmesi" başlıklı 282. maddesinde ise, hâkimin bilirkişinin oy ve görüşünü diğer delillerle birlikte serbestçe değerlendireceği kurala bağlanmıştır. HUKUKİ DEĞERLENDİRME: Aktarılan kurallara göre genel hayat tecrübesi ve kültürünün sonucu olarak herkesin bilmesi gereken konularla, hâkimlik mesleğinin gereği olarak hâkimin hukukî bilgisi ile çözümleyebileceği konular dışında kalan ve çözümü özel veya teknik bir bilgiyi gerektiren hâllerde bilirkişi oy ve görüşünün alınmasının zorunlu olduğu; bilirkişi incelemesi yapılmasına karar verilmesi hâlinde bilirkişilerce hazırlanan raporların olayın özel veya teknik bilgi gerektiren yönlerini hiçbir tereddüde yer vermeyecek şekilde aydınlatan bilimsel esaslara dayalı gerekçeleri içermesi gerektiği, bu nitelikte olmayan bilirkişi raporlarının hükme esas alınamayacağı, mahkemenin böyle bir durumda yeni bir bilirkişi heyeti oluşturabileceği ve hükme esas alınabilecek rapor elde edinceye kadar bilirkişi incelemesine devam edebileceği; kural olarak bilirkişi raporunun hâkimi bağlamayacağı ve hâkimin raporu serbestçe takdir edeceği açıktır. Mahkemece, uyuşmazlığın çözümü için bahse konu yayına ilişkin olarak bilirkişi incelemesi yaptırılmasına karar verildiği, Çocuk Ruh Sağlığı Uzmanı ile Sosyoloji Bölümü ve Okul Öncesi Eğitim Ana Bilim Dalı öğretim üyelerinden oluşan heyet tarafından yapılan bilirkişi incelemesi sonucunda düzenlenen raporda dava konusu yayın içeriğinin 6112 sayılı Kanun'un 8. maddesinin ikinci fıkrasında yer alan yayın ilkesini ihlâl etmediği görüşüne yer verildiği, anılan bilirkişi raporuna davalı idare tarafından itiraz edildiği, Mahkemece itirazın reddedilerek bilirkişi raporunun hükme esas alındığı ve davacı yayın kuruluşunun söz konusu yayın nedeniyle 6112 sayılı Kanun'un 8. maddesinin 2. fıkrasında yer alan yayın ilkesini ihlâl etmediği gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verildiği görülmektedir. Bilirkişi heyeti, mahkeme

1. Dava Türü:
Bilirkişi Raporunun Geçersizliği İddiasına Dayalı İtiraz Davası veya Temyiz Başvurusu

2. Temel Olaylar:
- Dava konusu uyuşmazlıkta mahkemece bilirkişi incelemesine başvurulmuş olması
- Başvurulan bilirkişi raporunun yeterli bilgi ve bilimsel dayanakla oluşturulmadığı iddiası
- Bilirkişi raporunun, yargılamadaki mevcut durumu etkileyen nitelikte olması

3. Hukuki Sorunlar:
- Bilirkişi raporunun Türk hukuk sisteminin geçerlilik kriterlerine uygunluğunun değerlendirilmesi
- Mahkemece sunulan bilirkişi raporlarının usulüne uygun olup olmadığının tespiti
- Bilirkişi raporunun içeriğinde yer alan bilgilere dayalı olarak davanın olumlu ya da olumsuz şekilde etkilenip etkilenmediği
- Bilirkişi incelemesi sırasında izlenen yol ve prosedürlerin uygunluğunun analizi
- Bilirkişinin konu üzerindeki uzmanlık düzeyinin ve yetkinliğinin sorgulanması

4. Uyuşmazlık Konuları:
- Bilirkişi raporunun geçerliliği ile ilgili itirazların gerçekçi ve hukuki dayanağının olup olmadığı
- Bilirkişi incelemesi sonucunda elde edilen raporun içerik ve yöntem açısından değerlendirilmesi

5. Talepler:
- Alınan bilirkişi raporunun hukuka aykırı olduğu gerekçesiyle iptal edilmesi ve yeniden bilirkişi incelemesi yapılması talebi

kadar nüsha eklenmek suretiyle hükmü veren mahkemeden istenebilir. Dilekçenin bir nüshası, cevap süresi mahkemece belirlenerek karşı tarafa tebliğ edilir. Cevap, tavzih talebinde bulunan tarafa tebliğ olunur.Mahkeme, cevap verilmemiş olsa bile dosya üzerinde inceleme yaparak karar verir; ancak gerekli görürse iki tarafı sözlü açıklamalarını yapabilmeleri için davet edebilir. Mahkeme tavzih talebini yerinde gördüğü takdirde 304 üncü madde uyarınca işlem yapar." hükmü bulunmaktadır. Yukarıda anılan 6100 sayılı HMK'nun ilgili maddelerine göre gerek tashih yolu ile gerekse tavzih yolu ile hüküm fıkrası sınırlandırılamaz, genişletilemez ve değiştirilemez. Bu durum 6100 sayılı HMK'nun 304-305-306 maddelerine aykırılık teşkil etmekte olduğundan, hükmün bozulması gerekmiştir. Bozma sebep ve şekline göre sair temyiz itirazlarının şimdilik incelenmesine gerek görülmemiştir...." gerekçesi ile bozulmuş; mahkemece bozma kararına uyulmuş, ASIL DAVADA; DAVANIN KISMEN KABULÜNE,Davacının 30.11.2011 tarihli 2 adet faturadan dolayı davalı yana 106.179,74-TL BORÇLU OLMADIĞININ TESPİTİNE,Fazla talebin REDDİNE, BİRLEŞEN DAVADA; DAVANIN KISMEN KABULÜNE, ... 37.İcra Müd 2012/6158 E sayılı takip dosyasında davalı yanca yapılan itirazın 10.290,44-TL asıl alacak üzerinden İPTALİNE, takibin bu alacağa yıllık %16,8 oranından aşağı olmamak üzere değişen oranlı ticari avans faizi uygulanmak suretiyle DEVAMINA, Fazla talebin REDDİNE,Koşulları oluşmadığından davacı yanın icra inkar tazminat taleplerinin de REDDİNE karar verilmiş; hüküm, davalı ... vekili tarafından temyiz edilmiştir. 4628 sayılı Elektrik Piyasası Kanununa dayanılarak hazırlanan ve 25 Eylül 2002 günlü Resmi Gazetede yayınlanarak 01.03.2003 tarihinde yürürlüğe giren Elektrik Piyasası Müşteri Hizmetleri Yönetmeliğinin 13.maddesinde; Gerçek veya tüzel kişiler tarafından, sayaca müdahale edilerek mevzuata aykırı bir şekilde tüketilmesi, kaçak elektrik enerjisi tüketimi olarak kabul edilmiş, 15.maddesinde de; Kaçak ve usulsüz elektrik enerjisi kullanımına ilişkin tespit, süre, tüketim miktarı hesaplama, tahakkuk, ödeme yöntemleri ile diğer usul ve esasların dağıtım lisansı sahibi tüzel kişiler tarafından belirlenerek Kuruma sunulacağı ve kurul onayı ile uygulamaya konulacağı açıklanmıştır. Elektrik Piyasası Müşteri Hizmetleri Yönetmeliği’nin uygulanmasına ilişkin usul ve esasları düzenlemek üzere Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu tarafından, 1 Ocak 2006 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere, dağıtım lisansı sahibi tüzel kişiler tarafından uygulanacak “Kaçak ve Usulsüz Elektrik Enerjisi Kullanılması Durumunda Yapılacak İşlemlere İlişkin Usul ve Esaslar” hakkında 622 sayılı karar alınmıştır. Kaçak elektrik tespit tutanakları aksi sabit oluncaya kadar geçerli olan belgelerdendir. Tutanağın aksinin iddia edilmesi halinde bundan kendisine hak bahşeden kişinin aksini ispat etmesi gerekir. Olayda, tutanağın aksi davacı tarafından ispat edilmemiştir. ...nun 266 ve devamı maddeleri uyarınca hakim; Çözümü özel ve teknik bilgiyi gerektiren hallerde bilirkişinin oy ve görüşünün alınmasına karar verir. Hakim, kendisinin sahip olmadığı özel ve teknik bilgiyi gerektiren hallerde bilirkişiye başvurur. Bu nedenle, bilirkişinin kendisinden sorulan husus hakkında, özel ve teknik bir bilgiye sahip olması, başka bir deyişle o konuda uzmanlaşmış olması gerekir. HMK’nun 281.maddesinde, tarafların, bilirkişi raporunda eksik gördükleri hususların, bilirkişiye tamamlattırılmasını; belirsizlik gösteren hususlar hakkında ise bilirkişinin açıklama yapmasının sağlanmasını veya yeni bilirkişi atanmasını mahkemeden talep edebilecekleri; mahkeme, bilirkişi raporundaki eksiklik yahut belirsizliğin tamamlanması veya açıklığa kavuşturulmasını sağlamak için, bilirkişiden ek rapor alabileceği; ayrıca gerçeğin ortaya çıkması için gerekli görürse, yeni görevlendireceği bilirkişi aracılığıyla, tekrar inceleme de yaptırabileceği açıklanmıştır. Bilirkişiler, raporlarını hazırlarken raporun dayanağı olan somut ve özel nedenleri bilimsel verilere uygun olarak göstermek zorundadır. Bilirkişi raporu aynı zamanda Yargıtay denetimine de elverişli olacak şekilde bilgi ve belgeye dayanan gerekçe ihtiva etmelidir. Ancak, bu şekilde hazırlanmış raporun denetimi mümkün olup, hüküm kurmaya dayanak yapılabilir. Bilirkişi raporu kural olarak hâkimi bağlamaz. Hâkim, raporu serbestçe takdir eder. Hâkim, raporu yeterli görmezse, bilirkişiden ek rapor isteyebileceği gibi gerçeğin ortaya çıkması için önceki bilirkişi veya yeniden seçeceği bilirkişi vasıtasıyla yeniden inceleme de yaptırabilir. Bilirkişi raporları arasındaki çelişki varsa hakim çelişkiyi gidermeden karar veremez. Somut olayda; 23/11/2011 tarihli sayaç muayene raporunda, mühürlerin orijinal olmadığı, sayaç numaratörü ile oynandığı, izlerin bulunduğu belirtilmiştir, kaçak tutanağı ise dosyaya getirtilmemiştir. Mahkemece keşif yapılmış ,elektrik mühendisi bilirkişi hazırladığı raporda kaçak kullanım bedelini hesaplamış, menfi tespit talebinin 64.857.09.- TL için yerinde olduğu sonucuna varmış, tarafların itirazları üzerine yeniden başka bir elektrik mühendisine rapor hazırlatılmış, kaçak kullanım bedeli hesaplanmış, davalı şirket alacağının 48.425.04.- TL olduğu belirtilmiş, Öğretim üyelerinden oluşan üç kişilik uzman bilirkişi kurulu ise kaçak kullanım hesabı yapmış ve 48.389.66.-TL fatura tahakkuk ettirilmesi gerektiğini belirtmiş, bu rapora da taraflar itiraz etmiştir . Başka bir elektrik mühendisi bilirkişi tarafından hazırlanan raporda sayacın % 3.24 oranında eksik kayıt yaptığı,davacının kusurunun bulunmadığı, menfi tespit talebinin 106.601.63.- TL için haklı olduğu belirtilmiş, davalı bu rapora da itiraz etmiş, anılan son bilirkişi raporu hükme esas alınmıştır. Bu durumda, mahkemece; önceki bilirkişiler dışında oluşturulacak üç kişilik konusunda uzman bilirkişi kurulundan, raporlar arasındaki çelişkileri giderecek, davaya konu kaçak tespit ve tahakkuk tarihlerinde yürürlükte bulunan ilgili mevzuat hükümleri dikkate alınarak, talep edilebilecek bedelin (kaçak ve kaçak ek tahakkuku) hesaplattırılması suretiyle, denetime elverişli bir rapor alınarak, varılacak sonuca göre bir karar verilmesi gerekirken; raporlar arasındaki çelişki giderilmeden, yazılı şekilde hüküm tesisi usul ve yasaya aykırı görülmüş, bu husus bozmayı gerektirmiştir. SONUÇ: Yukarıda açıklanan esaslar gözönünde tutulmaksızın yazılı şekilde hüküm tesisi isabetsiz, temyiz itirazları bu nedenlerle yerinde olduğundan kabulü ile hükmün HUMK.nun 428.maddesi gereğince BOZULMASINA ve peşin alınan temyiz harcının istek halinde temyiz edene iadesine, 6100 sayılı HMK'nun geçici madde 3 atfıyla 1086 sayılı HUMK.nun 440.maddesi gereğince kararın tebliğinden itibaren 15 günlük süre içerisinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 06.11.2017 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.

1. Dava Türü:
Bilirkişi raporuna itiraz davası

2. Temel Olaylar:
- Mahkeme tarafından bilirkişi raporunun talep edilmesi.
- Bilirkişi raporundaki çelişkiler ve varsayımlar nedeniyle tarafların itirazda bulunması.
- Mahkemece yapılan keşif ve raporlar arasındaki tutarsızlıkların giderilmesi gereksinimi.

3. Hukuki Sorunlar:
- Bilirkişi raporunun yeterliliği ve geçerliliği.
- Mahkemenin değerlendirme yükümlülükleri.
- Bilirkişilerin, raporlarını oluştururken uyması gereken standartlar.
- Yargıtay ve Danıştay içtihatları çerçevesinde bilirkişi raporu değerlendirme kriterleri.
  
4. Uyuşmazlık Konuları:
- Bilirkişi raporunun içeriği ve tarafların itirazları üzerine mahkemenin karar verme süreçleri.
- Tutanakların ve raporların geçerliliği ile ilgili tarafların yükümlülükleri.

5. Talepler:
- Bilirkişilerin hazırladığı raporlar arasındaki çelişkilerin ortadan kaldırılması için yeni bilirkişi raporu alınması.
- Mahkemece yapılan incelemelerin denetime elverişli hale getirilmesi.

üzerinde bulunan davalı idarenin bu yöndeki iddiasını ispat edemediğini, her ne kadar delil olarak video kaydına dayanılmış ise de, hiçbir şekilde bu kayıtların dosyaya sunulmadığını, sayaç muayene raporu ile eski sayacın normal çalıştığı, sayaca herhangi bir müdahalenin bulunmadığı tespit edilmesine rağmen, haksız olarak geriye dönük tahakkuk işlemi yapıldığını, hükme esas alınan bilirkişi raporunun hatalı olduğunu, rapora karşı itirazlarının karşılanmadığını, davaya konu fatura bedelinin 265.460 TL değil 480.223 TL olduğunu, 480.223 TL'den daha önce ödenen bedellerin mahsup edilmesi suretiyle güncel borç miktarının 265.460 TL olarak belirlendiğini, bu nedenle faturanın bir kısmının iptal edildiği yönündeki bilirkişilerce yapılan değerlendirmenin hatalı olduğunu ileri sürerek; İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasını talep etmiştir.2. Davalı vekili; davacı tarafın ihtiyati tedbir yoluyla icra takibi yapılmasını engelleyerek davalının alacağına geç kavuşmasına sebebiyet verdiğini, bu nedenle davalı lehine tazminata hükmedilmesi gerekirken talebin reddine karar verilmiş olmasının hukuka aykırı olduğunu ileri sürerek; İlk Derece Mahkemesi kararının bu yönde düzeltilmesini talep etmiştir.C. Gerekçe ve SonuçBölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; hükme esas alınan bilirkişi heyeti kök ve ek raporunun taraf ve Yargıtay denetimine elverişli olduğu, İlk Derece Mahkemesi kararının usul ve kanuna uygun olduğu, ihtiyati tedbir kararının hükmün kesinleşmesine kadar devam edeceği, bu nedenle Mahkemece tedbirin kaldırılmasına karar verilmemesinde hukuka aykırılık görülmediği, kötü niyet tazminatı koşullarının oluşmadığı gerekçesiyle, taraf vekillerinin ayrı ayrı istinaf başvurularının esastan reddine karar verilmiştir.V. TEMYİZA. Temyiz Yoluna BaşvuranlarBölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı, süresi içinde davacı vekili temyiz, davalı vekili ise katılma yoluyla temyiz isteminde bulunmuştur.B. Temyiz Sebepleri1. Davacı vekili; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar ederek kararın bozulmasını talep etmiştir.2. Davalı vekili; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar ederek kararın bozulmasını talep etmiştir.C. Gerekçe1. Uyuşmazlık ve Hukuki NitelendirmeUyuşmazlık, kaçak su kullanıldığı iddiasıyla tahakkuk ettirilen fatura nedeniyle borçlu bulunmadığının tespiti istemine ilişkindir.2. İlgili Hukuk1. Menfi tespit davasında ispat yükü, kural olarak davalı alacaklıya düşer. Davacı (borçlu), davalının (alacaklının) varlığını iddia ettiği hukukî ilişkiyi (meselâ borcu) sadece inkâr etmekle yetinmekte ise, yani bu hukukî ilişkinin (borcun) hiç doğmadığını ileri sürmekte ise ispat yükü davalıya düşer. Çünkü hukukî ilişkinin (borcun) varlığını iddia eden davalı olduğu için, ispat yükü davalı alacaklıya düşer (6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu (HMK) m. 190; 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu (TMK) m.6).2. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 281 inci maddesinde; tarafların, bilirkişi raporunda eksik gördükleri hususların bilirkişiye tamamlattırılmasını, belirsizlik gösteren hususlar hakkında ise bilirkişinin açıklama yapmasının sağlanmasını veya yeni bilirkişi atanmasını mahkemeden talep edebilecekleri, mahkemenin, bilirkişi raporundaki eksiklik yahut belirsizliğin tamamlanması veya açıklığa kavuşturulmasını sağlamak için bilirkişiden ek rapor alabileceği, ayrıca gerçeğin ortaya çıkması için gerekli görürse, yeni görevlendireceği bilirkişi aracılığıyla, tekrar inceleme de yaptırabileceği açıklanmıştır.3. Bilirkişiler, raporlarını hazırlarken raporun dayanağı olan somut ve özel nedenleri bilimsel verilere uygun olarak göstermek zorundadır. Bilirkişi raporu, aynı zamanda taraf ve Yargıtay denetimine de elverişli olacak şekilde bilgi ve belgeye dayanan gerekçe ihtiva etmelidir. Ancak bu şekilde hazırlanmış raporun denetimi mümkün olup, hüküm kurmaya dayanak yapılabilir.3. Değerlendirme1. Somut uyuşmazlıkta; davalı idarenin su abonesi olan davacıya ait sayacın arızalanması üzerine sökülerek yerine yeni sayaç takıldığı, akabinde davalı idare tarafından sayacın eksik tüketim kaydettiğinden, davacının aynı zamanda kaçak su kullandığından ve ayrıca tankerle su temin ettiğinden bahisle, fark tahakkuk, kaçak tahakkuk ve atık su tahakkuku yapılarak davaya konu faturanın davacı adına tahakkuk ettirildiği, eldeki davanın işbu faturadan kaynaklı menfi tespit istemiyle açıldığı; davalı idarenin davacıdan talep edebileceği fatura bedelinin tespiti noktasında derece mahkemelerince hükme esas alınan bilirkişi raporunda ise, davacının kaçak su kullanıp kullanmadığı, sayacın eksik tüketim kaydedip kaydetmediği hususları açıklığa kavuşturulmadan, ilgili yasa ve yönetmelik hükümleri değerlendirilmeden, tahakkuk işleminin doğru olup olmadığına yönelik herhangi bir hesaplama yapılmadan, tahakkuk işlemi aynen tekrar edilerek, genel ve soyut ifadelerle açıklamalarda bulunulduğu anlaşılmaktadır. Rapor, bu haliyle hüküm kurmaya ve denetime elverişli değildir.2. Davacı da söz konusu bu rapora; kaçak su kullanmadığı, sayacın eksik tüketim kaydetmediği, sayacın doğru çalıştığı, ispat yükü üzerinde bulunan davalı tarafça bu yönde dosyaya herhangi bir delil sunulamadığı, kaldı ki keşif mahallinde de kaçak su kullandığına dair herhangi bir emareye rastlanılamadığı, raporun tamamen davalının beyanlarına itibar edilerek hazırlandığı, fark tahakkukun da hatalı yapıldığı yönünde itirazda bulunmuş olup; Mahkemece, davacının rapora karşı itirazları karşılanmaksızın eksik inceleme ile hüküm tesis edildiği anlaşılmıştır.3. Hal böyle olunca; İlk Derece Mahkemesince, yukarıda açıklanan maddi ve hukuki olgular çerçevesinde, ispat yükünün davalı idarede olduğu gözetilerek, öncelikle davacının kaçak su kullanıp kullanmadığının, sayacın eksik tüketim kaydedip kaydetmediğinin açıklığa kavuşturulması hususunda, ilgili kaçak tespit tutanağı ile sayaç muayene raporu celp edilip, önceki bilirkişiler dışında seçilecek konusunda uzman üç kişilik makine mühendisi

1. Dava Türü:
Bilirkişi raporunun iptali davası / Bilirkişi raporuna itiraz davası

2. Temel Olaylar:
- Davalı idarenin, davacı hakkında tahakkuk ettirdiği fatura nedeniyle kaçak su kullanıldığı iddiasına dayanarak bilirkişi raporu talep etmesi
- Hazırlanan bilirkişi raporunun, somut verilere dayanmadan genel ve soyut ifadelerle oluşturulduğu iddiası
- Davacı tarafın bu rapora itirazda bulunması ve mahkemenin itirazları karşılamadan karar vermesi

3. Hukuki Sorunlar:
- Bilirkişi raporunun hukuki niteliği ve taraflara karşı yükümlülükleri
- İspat yükü konusundaki belirsizlikler ve bunun davanın seyrine etkisi
- Bilirkişi raporunun geçerliliği ve somut verilere dayanmasının önemi
- Hukuk Muhakemeleri Kanunu çerçevesinde bilirkişi raporlarının üretim ve değerlendirme standardı

4. Uyuşmazlık Konuları:
- Davacının kaçak su kullanıp kullanmadığı ve sayaç raporlarının nasıl değerlendirileceği
- Bilirkişi raporunun geçerliliği ve ispat yükünün kimde olduğu

5. Talepler:
- İlk Derece Mahkemesi kararının iptal edilmesi talebi
- Bilirkişilerce yapılan değerlendirmelerin düzeltilmesi ve ispat yükünün gereği gibi değerlendirilmesi talebi

raporunun bozma ilamında belirtilen hususları açıklığa kavuşturmadığı, davalı şirketlerin sorumluluğu bulunup bulunmadığı hususlarının tartışılmadığı, böylece bozma ilamının gereğinin yerine getirilmediği anlaşılmaktadır.O halde Mahkemece, konusunda uzman bilirkişi heyetinden bozma gereklerini karşılar şekilde taraf, mahkeme ve Yargıtay denetimine elverişli rapor alınarak hasıl olacak sonuca göre bir karar verilmesi gerekirken, eksik inceleme ile yazılı şekilde hüküm kurulması usul ve yasaya aykırı olup, bozmayı gerektirir…” gerekçesiyle karar bozulmuştur.Direnme Kararı:12. ... Asliye Hukuk Mahkemesinin 15.11.2019 tarihli ve 2019/263 E., 2019/524 K. sayılı kararı ile; önceki karar gerekçesinin yanında, hükme esas alınan bilirkişi raporunda birinci bozma kararında belirtilen hususların tartışıldığı ve raporun taraf, Mahkeme ve Yargıtay denetimine elverişli olduğu gerekçesiyle direnme kararı verilmiştir.Direnme Kararının Temyizi:13. Direnme kararı süresi içinde davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir.II. UYUŞMAZLIK14. Direnme yoluyla Hukuk Genel Kurulu önüne gelen uyuşmazlık; somut olayda, hükme esas alınan bilirkişi kurulu raporunun taraf, Mahkeme ve Yargıtay denetimine elverişli olup olmadığı noktasında toplanmaktadır.III. GEREKÇE15. Uyuşmazlık konusu itibari ile öncelikle 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nda (HMK) düzenlenen bilirkişi delili hakkında açıklamalarda bulunmakta fayda vardır.16. Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun “Bilirkişiye başvurulmasını gerektiren hâller” başlıklı 266/1. maddesi; “Mahkeme, çözümü hukuk dışında, özel veya teknik bilgiyi gerektiren hâllerde, taraflardan birinin talebi üzerine yahut kendiliğinden, bilirkişinin oy ve görüşünün alınmasına karar verir. Ancak genel bilgi veya tecrübeyle ya da hâkimlik mesleğinin gerektirdiği hukukî bilgiyle çözümlenmesi mümkün olan konularda bilirkişiye başvurulamaz. Hukuk öğrenimi görmüş kişiler, hukuk alanı dışında ayrı bir uzmanlığa sahip olduğunu belgelendirmedikçe, bilirkişi olarak görevlendirilemez” düzenlemesini içermektedir. Bilirkişi incelemesinin esası; uyuşmazlığın çözümünde gerekli olan özel veya teknik bilgiyi dava dosyasına temin etmektir. Bu bağlamda hâkim, hukuk bilgisi dışında kalan ve niteliği gereği özel veya teknik bilgiyi gerektiren hususları, alanında uzman kişi veya kişiler aracılığıyla inceleyecek ve elde edilen bilgi ile yapılacak değerlendirme sonucu karar tesisi için gereken kanaate ulaşabilecektir.17. Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 282. maddesi ile hâkimin bilirkişinin oy ve görüşünü diğer delillerle birlikte serbestçe değerlendireceği belirtilmiştir. Buradan hareketle bilirkişi incelemesi, HMK’da yer alan “kesin delil” ve “takdiri delil” şeklindeki tasnifte, takdiri deliller içerisinde yer almaktadır. Bir vakıanın doğruluğunun belirlenmesi için ileri sürülen takdiri delilin ispat gücü, hâkimin bu konuda vicdani kanaatiyle yapacağı değerlendirme ile belirlenir. Bu çerçevede takdiri deliller içerisinde yer alan bilirkişi incelemesinin dosyaya sağlamış olduğu özel veya teknik bilgi ya da tespit vasıtasıyla, inceleme konusu olan vakıalara dayalı iddiaların ispatı hususunda hâkimde oluşan kanaat neticesinde bir karar verilir. Bu aşamada hâkim, uyuşmazlık konusuyla ilgili kanun tarafından tanınan takdir yetkisi çerçevesinde, olumlu ya da olumsuz bir karar vermek için gerekli olan kanaatin oluşumunda, bilirkişi raporunu dosya kapsamındaki diğer delillerle birlikte serbestçe değerlendirerek bir karar tesis edecektir.18. Bilirkişi raporunun serbestçe değerlendirilmesinde kastedilen; raporda ulaşılan sonuç hakkında taraflarca ileri sürülen iddiaların ispatına dair Kanun’da aranan düzeyde bir kanaatin oluşumu için hâkim tarafından yapılan muhakemedir. Ancak ayrıca belirtilmelidir ki; hâkim tarafından hukuka ve hakkaniyete uygun karar tesisinde gerekli olan kanaatin oluşumu için HMK’nın 282. maddesi çerçevesinde bilirkişi raporuna ilişkin olarak yapılacak değerlendirmenin, hukukî sınırlar içerisinde ve uyuşmazlık konusu somut vakıaya uygun nitelikte olması gerekir. Başka bir anlatımla; hâkim bilirkişi raporunu değerlendirirken dava konusu vakıaya ilişkin tutarlı, mantıkî ve hukukî gerekçeler ortaya koymalıdır. Bu kapsamda bilirkişinin uzmanlık alanı ve bilgisi, raporun mahkemece tanımlanan görev çerçevesinde düzenlenip raporda varılan sonucun somut olaya uygun ve anlaşılır olup olmadığı gibi hususlar, bilirkişi raporunun değerlendirmesinde hâkim tarafından nazara alınması gerekir (Erdoğan, Ersin/ Üçüncü, Sümeyye Hilal: Bilirkişilik Kurumu ve Bilirkişi Raporunun Delil Değerine İlişkin Bazı Sorunlar, Hacettepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2010, C. 10, S. 1, s. 372 vd.). Sözü edilen bu takdir hakkının kapsamı, hâkimin hukukî olmayan özel ve teknik bilgiye ilişkin konularda, doğrudan doğruya kendi yorumuna ve anlayışına göre hüküm verebileceği anlamına da gelmemektedir. Zira eksik inceleme ve araştırma ile hukukî olmayan yoruma dayalı olarak hatalı değerlendirme sonucu hüküm kurulamayacağı açıktır.19. Mahkemece bilirkişi incelemesine başvurulduğunda; raporun, olayın özelliklerine ve uyuşmazlığın çeşidine göre yapılması gerekli olan inceleme ve değerlendirmeleri içermesi, raporda hâkimin uyuşmazlığı çözmesi için gerekli olan tüm özel ve teknik bilgilere ve açıklamalara usulünce yer vermesi, tarafların iddia, savunma ve itirazlarını gerekçeleriyle ve olayın teknik özellikleriyle tartışması, bu tartışmanın da denetime elverişli olması gerekmektedir. Anılan bilirkişi raporunun teknik özellikleri taşımaması, denetime elverişli olmaması, mevcut bilirkişi raporları ile çelişki oluşturması ya da verilen bilgilere göre somut olayın özellikleri ve var olan teknik verilere göre kendi içinde çelişki oluşturur tarzda olması hâlinde söz konusu rapor hükme esas alınamayacaktır. Hâkim bu durumda, davayı aydınlatma yükümlülüğünün de bir gereği olarak, eksiklik veya belirsizliğin ya da çelişkilerin giderilmesi ve gerçeğin ortaya çıkarılması için bilirkişiden ek rapor almalı ya da yeni bir bilirkişi incelemesi yaptırmalıdır.20.

1. Dava Türü:
Bilirkişi raporuna itiraz davası / Bilirkişi raporunun iptali davası

2. Temel Olaylar:
- Dava konusu olay ile ilgili mahkeme tarafından daha önce verilmiş olan bir kararın bozulması
- Mahkemenin ekspertiz inceleme ve bilirkişi raporunun geçerliliği konularında yapılan itirazların değerlendirilmesi
- Bahsi geçen bilirkişi raporunun Yargıtay denetimine uygun olup olmadığı meselesinin tartışılması

3. Hukuki Sorunlar:
- Bilirkişi raporunun taraf, mahkeme ve Yargıtay denetimine elverişli olup olmadığı
- Bilirkişi raporunun geçerliliği ve hukuki gerekliliklerinin yerine getirilip getirilmediği
- Mahkemenin eksik inceleme ile hüküm kurma durumu
- Hukuk Muhakemeleri Kanunu'na uygun bilirkişi raporu oluşturulup oluşturulmadığı

4. Uyuşmazlık Konuları:
- Bilirkişi raporunun geçerliliği ve mahkemenin bu rapor üzerindeki takdiri
- Eksik inceleme ve hatalı değerlendirme yoluyla verilen kararın durumu

5. Talepler:
- Mahkeme tarafından uygun nitelikte bilirkişi raporunun alınması
- Dava sonucuna göre, mahkeme kararının gözden geçirilmesi ve gerekirse iptali

bilirkişi raporundaki eksiklik yahut belirsizliğin tamamlanması veya açıklığa kavuşturulmasını sağlamak için, bilirkişiden, yeni sorular düzenlemek suretiyle ek rapor alabileceği gibi, tayin edeceği duruşmada, sözlü olarak açıklamalarda bulunmasını da kendiliğinden isteyebilir.(3) Mahkeme, gerçeğin ortaya çıkması için gerekli görürse, yeni görevlendireceği bilirkişi aracılığıyla, tekrar inceleme de yaptırabilir” hükmüne yer verilmiştir.18. 24.11.2016 tarihinde yürürlüğe giren 6754 sayılı Bilirkişilik Kanunu’nun 3 üncü maddesinde de;“(1) Bilirkişi, görevini dürüstlük kuralları çerçevesinde bağımsız, tarafsız ve objektif olarak yerine getirir.(2) Bilirkişi, raporunda çözümü uzmanlığı, özel veya teknik bilgiyi gerektiren hususlar dışında açıklama yapamaz; hukukî nitelendirme ve değerlendirmelerde bulunamaz.(3) Genel bilgi veya tecrübeyle ya da hâkimlik mesleğinin gerektirdiği hukukî bilgiyle çözümlenmesi mümkün olan konularda bilirkişiye başvurulamaz.(4) Bilirkişi, kendisine tevdi olunan görevi bizzat yerine getirmekle yükümlü olup, görevinin icrasını kısmen yahut tamamen başka bir kimseye devredemez.(5) Bilirkişi, görevi sebebiyle kendisine tevdi edilen bilgi ve belgelerin veya öğrendiği sırların gizliliğini sağlamakla yükümlüdür. Bu yükümlülük, bilirkişilik görevi sona erdikten sonra da devam eder.(6) Çözümü uzmanlığı, özel veya teknik bilgiyi gerektiren sorun açıkça belirtilmeden ve inceleme yaptırılacak konunun kapsamı ile sınırları açıkça gösterilmeden bilirkişi görevlendirilemez.(7) Aynı konuda bir kez rapor alınması esastır; ancak rapordaki eksiklik veya belirsizliğin giderilmesi için ek rapor istenebilir.(8) Ulusal Yargı Ağı Bilişim Sistemi ile bu Sisteme entegre bilişim sistemleri veya yazılımlar vasıtasıyla ulaşılabilen bilgiler veya çözülebilen sorunlar için bilirkişiye başvurulamaz” denilmektedir.19. Anılan düzenlemeler gereğince mahkeme çözümü hukuk dışında özel veya teknik bilgiyi gerektiren hâllerde, taraflardan birinin talebi üzerine yahut kendiliğinden (resen) bilirkişinin oy ve görüşünün alınmasına karar verebilir.20. Şu hâlde, bilirkişi raporlarında görülen eksiklik ya da belirsizliğin tamamlanması veya açıklığa kavuşturulması görevi mahkemeye ait olup, mahkemece raporu veren bilirkişilerden HMK’nın 281 inci maddesinin ikinci fıkrasına göre ek rapor alınabileceği gibi, HMK’nın 281 inci maddesinin üçüncü fıkrası uyarınca yeni bir bilirkişi kurulu oluşturulup, tekrar inceleme yaptırılarak rapor da alınabilir.21. Nitekim aynı hususlar Hukuk Genel Kurulunun 18.05.2021 tarihli ve 2018/15-540 Esas, 2021/560 Karar; 31.05.2022 tarihli ve 2019/(15)6-6 Esas, 2022/775 Karar; 20.09.2022 tarihli ve 2020/(15)6-642 Esas, 2022/1120 Karar; 27.09.2022 tarihli ve 2019/(15)6-573 Esas, 2022/1168 Karar sayılı kararlarında da benimsenmiştir.22. Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 282 nci maddesinde de hâkimin bilirkişinin oy ve görüşünü diğer delillerle birlikte serbestçe değerlendireceği belirtilmiştir. Buradan hareketle bilirkişi incelemesi, HMK’da yer alan “kesin delil” ve “takdiri delil” şeklindeki tasnifte, takdiri deliller içerisinde yer almaktadır. Bir vakıanın doğruluğunun belirlenmesi için ileri sürülen takdiri delilin ispat gücü, hâkimin bu konuda vicdani kanaatiyle yapacağı değerlendirme ile belirlenir. Bu çerçevede takdiri deliller içerisinde yer alan bilirkişi incelemesinin dosyaya sağlamış olduğu özel veya teknik bilgi ya da tespit vasıtasıyla, inceleme konusu olan vakıalara dayalı iddiaların ispatı hususunda hâkimde oluşan kanaat neticesinde bir karar verilir. Bu aşamada hâkim, uyuşmazlık konusuyla ilgili kanun tarafından tanınan takdir yetkisi çerçevesinde, olumlu ya da olumsuz bir karar vermek için gerekli olan kanaatin oluşumunda, bilirkişi raporunu dosya kapsamındaki diğer delillerle birlikte serbestçe değerlendirerek bir karar tesis edecektir.23. Bilirkişi raporunun serbestçe değerlendirilmesinde kastedilen; raporda ulaşılan sonuç hakkında taraflarca ileri sürülen iddiaların ispatına dair Kanun’da aranan düzeyde bir kanaatin oluşumu için hâkim tarafından yapılan muhakemedir. Ancak hâkim tarafından hukuka ve hakkaniyete uygun karar tesisinde gerekli olan kanaatin oluşumu için HMK’nın 282 nci maddesi çerçevesinde bilirkişi raporuna ilişkin olarak yapılacak değerlendirmenin, hukuki sınırlar içerisinde ve uyuşmazlık konusu somut vakıaya uygun niteliği haiz olması gerekir.24. Başka bir anlatımla; hâkimin bilirkişi raporunu değerlendirirken dava konusu vakıaya ilişkin tutarlı, mantıklı ve hukuki gerekçeler ortaya koyması gerekmektedir. Bu kapsamda bilirkişinin uzmanlık alanı ve bilgisi, raporun mahkemece tanımlanan görev çerçevesinde düzenlenip raporda varılan sonucun somut olaya uygun ve anlaşılır olup olmadığı, raporun gerekçesi ve tutarlılığı gibi hususların bilirkişi raporunun değerlendirmesinde hâkim tarafından nazara alınması gerekmektedir (Ersin Erdoğan/ Sümeyye Hilal Üçüncü: Bilirkişilik Kurumu ve Bilirkişi Raporunun Delil Değerine İlişkin Bazı Sorunlar, Hacettepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2010, C. 10, S. 1, s. 372 vd.). Sözü edilen bu takdir hakkının kapsamı, hâkimin hukuki olmayan özel ve teknik bilgiye ilişkin konularda, doğrudan doğruya kendi yorumuna ve anlayışına göre hüküm verebileceği anlamına da gelmemektedir. Zira eksik inceleme ve araştırma ile hukuki olmayan yoruma dayalı olarak hatalı değerlendirme sonucu hüküm kurulamayacağı açıktır.25. Mahkemece bilirkişi incelemesine başvurulduğunda; raporun, olayın özelliklerine ve uyuşmazlığın çeşidine göre yapılması gerekli olan inceleme ve değerlendirmeleri içermesi, raporda hâkimin uyuşmazlığı çözmesi için gerekli olan tüm özel ve teknik bilgilere ve açıklamalara usulünce yer verilmesi, tarafların iddia, savunma ve itirazlarının gerekçeleriyle ve olayın teknik özellikleriyle tartışılması, bu tartışmanın da denetime elverişli olması gerekmektedir. Anılan bilirkişi raporunun teknik özellikleri taşımaması, denetime elverişli olmaması, mevcut bilirkişi raporları ile çelişki oluşturması ya da verilen bilgilere göre somut olayın

1. Dava Türü:
Bilirkişi raporuna itiraz davası

2. Temel Olaylar:
- Mahkemece dava konusu olayla ilgili bilirkişi raporunun talep edilmesi.
- Bilirkişi raporundaki eksiklik veya belirsizliklerin giderilmesi ve açıklığa kavuşturulması amacıyla mahkeme tarafından ya ek rapor alınması ya da yeni bir bilirkişi tayin edilmesi talep edilmesi.
- Tarafların, bilirkişi raporunun değerlendirilmesinde itirazlarını ortaya koyması ve mahkemenin bu itirazlar üzerine karar vermesi.

3. Hukuki Sorunlar:
- Bilirkişi raporunun hukuki niteliği, değerlendirilme kriterleri ve raporların geçerliliği.
- Mahkemenin bilirkişi raporunu serbestçe değerlendirme yetkisi ve üzerindeki yasal yükümlülükler.
- Bilirkişi raporunu etkileyen özel ve teknik bilgilerin açıklığa kavuşturulması.
- Hukuk Muhakemeleri Kanunu ve bilirkişi raporuna ilişkin standartlar çerçevesinde çıkan uyuşmazlıklar.

4. Uyuşmazlık Konuları:
- Bilirkişi raporundaki eksiklik ve belirsizliklerin giderilmesi.
- Mahkeme kararının bilirkişi raporu ile olan ilişkisi ve bu süreçte yaşanan hukuki hataların tespiti.

5. Talepler:
- Bilirkişi raporunun iptali veya eksikliklerin giderilmesi.
- Mahkemenin yeni bir bilirkişi tayin etmesi ya da ek rapor alması yönünde karar vermesi.

ki; hâkim tarafından hukuka ve hakkaniyete uygun karar tesisinde gerekli olan kanaatin oluşumu için HMK’nın 282. maddesi çerçevesinde bilirkişi raporuna ilişkin olarak yapılacak değerlendirmenin, hukukî sınırlar içerisinde ve uyuşmazlık konusu somut vakıaya uygun nitelikte olması gerekir. Başka bir anlatımla; hâkim bilirkişi raporunu değerlendirirken dava konusu vakıaya ilişkin tutarlı, mantıkî ve hukukî gerekçeler ortaya koymalıdır. Bu kapsamda bilirkişinin uzmanlık alanı ve bilgisi, raporun mahkemece tanımlanan görev çerçevesinde düzenlenip raporda varılan sonucun somut olaya uygun ve anlaşılır olup olmadığı gibi hususlar, bilirkişi raporunun değerlendirmesinde hâkim tarafından nazara alınması gerekir (Erdoğan, Ersin/ Üçüncü, Sümeyye Hilal: Bilirkişilik Kurumu ve Bilirkişi Raporunun Delil Değerine İlişkin Bazı Sorunlar, Hacettepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2010, C. 10, S. 1, s. 372 vd.). Sözü edilen bu takdir hakkının kapsamı, hâkimin hukukî olmayan özel ve teknik bilgiye ilişkin konularda, doğrudan doğruya kendi yorumuna ve anlayışına göre hüküm verebileceği anlamına da gelmemektedir. Zira eksik inceleme ve araştırma ile hukukî olmayan yoruma dayalı olarak hatalı değerlendirme sonucu hüküm kurulamayacağı açıktır.19. Mahkemece bilirkişi incelemesine başvurulduğunda; raporun, olayın özelliklerine ve uyuşmazlığın çeşidine göre yapılması gerekli olan inceleme ve değerlendirmeleri içermesi, raporda hâkimin uyuşmazlığı çözmesi için gerekli olan tüm özel ve teknik bilgilere ve açıklamalara usulünce yer vermesi, tarafların iddia, savunma ve itirazlarını gerekçeleriyle ve olayın teknik özellikleriyle tartışması, bu tartışmanın da denetime elverişli olması gerekmektedir. Anılan bilirkişi raporunun teknik özellikleri taşımaması, denetime elverişli olmaması, mevcut bilirkişi raporları ile çelişki oluşturması ya da verilen bilgilere göre somut olayın özellikleri ve var olan teknik verilere göre kendi içinde çelişki oluşturur tarzda olması hâlinde söz konusu rapor hükme esas alınamayacaktır. Hâkim bu durumda, davayı aydınlatma yükümlülüğünün de bir gereği olarak, eksiklik veya belirsizliğin ya da çelişkilerin giderilmesi ve gerçeğin ortaya çıkarılması için bilirkişiden ek rapor almalı ya da yeni bir bilirkişi incelemesi yaptırmalıdır.20. Bu aşamada hâkimin izleyeceği yöntem, HMK’nın 281. maddesinde; “(1) Taraflar, bilirkişi raporunun, kendilerine tebliği tarihinden itibaren iki hafta içinde, raporda eksik gördükleri hususların, bilirkişiye tamamlattırılmasını; belirsizlik gösteren hususlar hakkında ise bilirkişinin açıklama yapmasının sağlanmasını veya yeni bilirkişi atanmasını mahkemeden talep edebilirler. Bilirkişi raporuna karşı talebin bu süre içinde hazırlanmasının çok zor veya imkânsız olması ya da özel yahut teknik bir çalışmayı gerektirmesi hâlinde yine bu süre içinde mahkemeye başvuran tarafa, sürenin bitiminden itibaren işlemeye başlamak, bir defaya mahsus olmak ve iki haftayı geçmemek üzere ek süre verilebilir.(2) Mahkeme, bilirkişi raporundaki eksiklik yahut belirsizliğin tamamlanması veya açıklığa kavuşturulmasını sağlamak için, bilirkişiden, yeni sorular düzenlemek suretiyle ek rapor alabileceği gibi, tayin edeceği duruşmada, sözlü olarak açıklamalarda bulunmasını da kendiliğinden isteyebilir.(3) Mahkeme, gerçeğin ortaya çıkması için gerekli görürse, yeni görevlendireceği bilirkişi aracılığıyla, tekrar inceleme de yaptırabilir” şeklinde gösterilmiştir.21. Ayrıca aynı hususla ilgili olarak 6754 sayılı Bilirkişilik Kanunu’nun 3/7. maddesi de; “Aynı konuda bir kez rapor alınması esastır; ancak rapordaki eksiklik veya belirsizliğin giderilmesi için ek rapor istenebilir” hükmünü haizdir. Bu bağlamda çözümü hukuk bilgisi dışında, özel veya teknik bilgiyi gerektirdiği için bilirkişiye başvurulduğu hâllerde mahkeme, bilirkişi raporunda noksan veya müphem gördüğü hususların tamamlanması veya açıklanması için kendiliğinden veya tarafların itirazı üzerine bilirkişiden, yeni sorular düzenlemek suretiyle ek rapor alabileceği gibi gerçeğin ortaya çıkması için önceki bilirkişi veya yeniden seçeceği bilirkişi vasıtasıyla yeniden inceleme de yaptırabilir. Ayrıca bilirkişi raporları arasında çelişki varsa, çelişki giderilmeden karar verilemez. Ancak, bilirkişi raporunun noksan ve müphem bulunmadığı (tam ve açık bulduğu), itirazların daha önce incelenmiş veya dava dosyasındaki bilgilerle karşılanmasının mümkün olduğunun belirlendiği hâllerde mahkeme, ek rapor almadan veya yeni bir bilirkişi incelemesi yaptırmadan bilirkişi raporuna karşı yapılmış olan itirazları kendisi de inceleyebilecektir (Kuru, Baki: Hukuk Muhakemeleri Usulü, C. III, ... 2001, s. 2761). Bu aşamada ayrıca belirtilmelidir ki; bilirkişilerin inceleme konusunda uzman olmadıklarının tespiti nedeniyle var olan eksikliğin, belirsizliğin veya çelişkinin ek rapor ile giderilmesi mümkün değilse, mahkemece yeniden belirlenecek bir bilirkişi veya bilirkişi heyeti vasıtasıyla yapılacak inceleme sonucunda bir karar verilmesi gerekmektedir. Bir başka deyişle, çözümü için özel veya teknik bilgi gereken bir hususta hazırlanan bilirkişi raporunun, düzenleyen bilirkişilerin gerekli özel veya teknik bilgiden yoksun olmaları nedeniyle hükme esas alınacak niteliği haiz olmaması durumunda mahkemece, yeni bir bilirkişi incelemesi yapılmaksızın karar verilemez.22. Nitekim aynı ilkelere Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 01.06.2021 tarihli ve 2017/11-2480 E., 2021/657 K.; 18.05.2022 tarihli ve 2022/(13)3-294 E., 2022/669 K. sayılı kararlaında da değinilmiştir.23. Yapılan açıklamalar ışığında somut olay değerlendirildiğinde; asıl ve birleşen davada davacı bakanlık, yapılan ihalelerde davalıların fiilleri neticesinde zarara uğranıldığını ileri sürerek tazminat talebinde bulunmuş; davalılar ise davaların yersiz açıldığını belirterek reddini savunmuşlardır. İlk Derece Mahkemesinin birinci kararıyla, dosyaya kazandırılan 30.04.2008 tarihli bilirkişi heyeti raporunda, talep edilen Hazine zararının fiilen gerçekleşmiş bulunduğu, davalı ... Ltd. Şti. ve ondan yetki

1. Dava Türü:
Bilirkişi Raporuna İtiraz Dava

2. Temel Olaylar:
- Dava sürecinde bir bilirkişi raporu hazırlanmış ve mahkemeye sunulmuştur.
- Bilirkişi raporunun, somut vakaları yansıtmadığı ve uygun hukuki değerlendirmeleri içermediği iddia edilmektedir.
- Bilirkişi raporuna itiraz edilmesi söz konusu olmuştur.

3. Hukuki Sorunlar:
- Bilirkişi raporunun hukuki değeri ve geçerliliği üzerine itirazlar.
- Mahkeme tarafından bilirkişi raporunun değerlendirilmesi ve eksikliklerinin giderilmesi.
- İtiraz gerekçelerinin hukuki dayanaklarının belirlenmesi.
- Yeni bilirkişi raporu talep etme şartları ve süreçleri.
- Adil yargılanma hakkı ve tarafların eşit savunma hakkı çerçevesinde konular.

4. Uyuşmazlık Konuları:
- Bilirkişi raporunun somut olaylara uygunluğunun ölçülmesi.
- Bilirkişi raporuna karşı tarafın itirazlarının gerekçelerinin doğruluğu ve hukuka uygunluğu.

5. Talepler:
- Bilirkişi raporunun geçerliliği hakkında mahkemece bir değerlendirme yapılması.
- Gerekli görüldüğü takdirde yeni bir bilirkişi atanması veya mevcut raporun gözden geçirilmesi talepleri.

düzenlenmiş olup; taraflar dava konusu olayla ilgili olarak uzmanından bilimsel mütalaa alabilirler. Mahkemece yapılan bilirkişi incelemesi neticesinde ortaya çıkan bilirkişi raporu ile taraflardan biri tarafından dosyaya sunulan uzman görüşü arasında çelişkiler bulunması halinde, çelişkilerin giderilmesi amacıyla dosyanın “yeni bir bilirkişi heyetine” tevdii edilmesi gerekir. Nedeni ise, uzman görüşü sunan tarafın adil yargılanma hakkının ihlalinin oluşabilme ihtimalidir. Eldeki davada, ilk bilirkişi heyeti raporunda, sektörel özel ve teknik inceleme neticesinde, davalılar tarafından bir ihlalin meydana getirilmediği belirlenmiştir. Davacı vekilinin rapora itirazları sebebiyle yeni bilirkişi heyetinden rapor alınmasına karar verilmiş, ikinci bilikişi heyeti raporunda sektörel özel ve teknik inceleme neticesinde tarafların ortak baskısını yaptıkları Tecvitli Kur-an'ı Kerimin gerek tanıtımları gerekse basında yer alan ropörtajlarda Türkiye'de bir ilk olduğu, uluslararası ödüllere sahip olduğu ifadeleri doğrultusunda davacının hazırlamış olduğu Kur-an'ın FSEK kapsamında değerlendirilebileceği ayrıca taraflar arasında sözleşmenin feshi sonrası gerçekleşen baskılarda tecvit renkleri aynı kalmak suretiyle yalnızca koyu yeşil ve kahverengi ilave edilerek farklılık getirilmek istendiğini ancak durak yerleri olarak ifade edilmiş olan kahverenginin tecvit kapsamında okumaya ilave bir kolaylığı getirmediği, aslında tecvit konusunun fem-i muhsin olarak adlandırılan iyi bir hocanın vereceği ve kontrol edeceğini, renklendirmenin kafa karışıklığı yapmaktan öte bir iş görmeyeceği, buna mukabil davalının 2012-2013 tarihli baskılardaki idğamlarda şedde kullanmışken, 2015 yılı baskılarında bu şeddelerin kaldırıldığını, tıpkı 2010 baskı tarihli olarak çalışmalarında olduğu gibi son olarak bu çalışmanın ilk kez yapılıp yapılmadığı kapsamında 30. Cüz baskısıyla tespit edilmiş ...'nun tecvit çalışmasının bir prototip örnek teşkil edebileceğini ancak yaygın bir kullanımına rastlanmadığını, davacının çalışmasının ise bu bilgiler ışığında ve FSEK kapsamında işleme eser olarak değerlendirilebileceği belirlenmiştir. Taraf vekillerinin ikinci rapora itirazları sebebiyle yeni bilirkişi heyetinden rapor alınmasına karar verilmiş, üçüncü bilirkişi heyeti raporunda sektörel özel ve teknik inceleme neticesinde, davacının geliştirdiğini ileri sürdüğü yöntemin çok yeni bir buluş ve tam bir fikir eseri sayılmayacağını, tecvit kaidelerini öğrenme ve tatbik etme açısından bu yöntemin avantajlarından çok dezavantajları olduğunu ancak buna rağmen davalının renklendirilmiş Kur'an-ı Kerim'in cüz'i değişikliklere tabi tutularak bir benzerini, aralarındaki sözleşmenin feshinden sonra piyasaya sürdükleri ve bu yöntemle Kuran-ı Kerim basmalarından dolayı ne kadar kazanç elde ettiklerinin tespit edilmesinin zor olduğunu, her iki tarafın iddia ve eylemlerinin de ikna edici boyutta olmadığını, davacı tarafın da davalı tarafın da dürüstlük, tutarlılık ve iyi niyetlilik ilkesine kusursuz bir şekilde uymadıkları belirlenmiştir. Davacı tarafından 18.11.2015 tarihinde 17.11.2015 tarihli ticaret hukuku uzman mütalaasının dosyaya sunulduğu, mahkeme tarafından sektörel özel ve teknik incelemenin yapıldığı 13.02.2017 tarihinde birinci bilirkişi raporunun, 10.10.2017 tarihinde ikinci bilirkişi raporunun ve 06/08/2018 tarihinde üçüncü bilirkişi raporunun alındığı; raporlar incelendiğinde tarafların iddia- savunmasının karşılandığı, taraflarca sunulu/ toplanan bilgi- belge ve deliller kapsamında değerlendirme yapıldığı, uzman mütalaasının daha erken tarihli dosyaya sunulu olduğu da dikkate alındığında, birinci bilirkişi raporundaki eksikliklerin tamamlandığı, ikinci bilirkişi raporu ve uzman mütalaası ile birinci bilirkişi raporundaki çelişkinin üçüncü bilirkişi raporu ile giderildiği gibi mevcut dosyadaki durum itibarı ile hukuki bilgi kapsamında çelişkinin hukuki değerlendirmeyi de gerektirdiği, bu kapsamda zaten hakimin görevli olduğu, belirtilen hususların aydınlığa kavuşturulduğu, somut dava bir bütün olarak değerlendirildiğinde tüm delillerin toplandığı ve değerlendirildiği, davacının kendisinin geliştirdiğini iddia ettiği Kur-an'ı Kerim okuma yönteminin FSEK kapsamında eser veya işleme eser olarak kabul etmenin mümkün olmadığı, son bilirkişi raporunda değinildiği üzere, uzun yıllar önce bu yöntemin kullanıldığı, yabancı mahkeme kararlarının ülkemiz mahkemelerine emsal teşkil edemeyeceği, davacı tarafından emsal gösterilen kararların da davada uygulama olanağının bulunmadığı, farklılık arz ettiği dolayısıyla davacının korunmaya değer bir hakkı ve ihlal edilmiş bir hakkının bulunmadığı yani tazminat koşullarının oluşmadığı tespit edilmiştir. 6100 Sayılı HMK m.266, 279, 281 uyarınca yapılan değerlendirmede; bilirkişi raporu çözümü özel ve teknik değerlendirme, uzmanlığı gerektiren hususlarda alınır. Bunun dışında raporda açıklama yapılması, hakim tarafından yapılması gereken hukuki nitelendirme ve değerlendirmelerin yapılması yasaktır. Rapora itiraz, belirsiz ve eksik olan hususlar için açıklama yapılmasını istemektir. Eğer itiraz yerinde görülürse açıklama yapılması amacıyla ya ek rapor alınması ya da yeni bilirkişi raporu alınması cihetine gidilir. Raporun denetimi hakim tarafından yapılmakla birlikte belirsizlik ve/ veya eksiklik bulunmuyorsa ya da hukuki bilgi ile çözümlenmesi gereken hususlarda açıklama yapılması bekleniyorsa, çözüm hukuki bilgi ile giderilebilecek nitelikte ise, itiraz yerinde bulunmayabilir zaten hukuki konularda bilirkişiye başvurulması da yasaktır. Somut davada rapora karşı beyanlar ve itirazlar birlikte değerlendirildiğinde açıklanan hususlar gözetildiğinde iddia- savunma- toplanan bilgi, belge, deliller ile itirazların raporda ve gerekçeli kararda karşılandığı saptanmıştır. Saptanan ve hukuksal durum bu olunca; tarafların dayandıkları belgelere, hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dosyadaki tespitlere ve uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kurallarına göre, davacının istinaf sebepleri yerinde görülmemiş, yapılan inceleme sonucunda ilk derece Mahkemesi kararında usul ve esas yönünden hukuka aykırılık bulunmadığı, kararın isabetli olduğu anlaşılmakla, davacı vekilinin istinaf talebinin 6100 Sayılı HMK'nın 353/1-b/1. maddesi gereğince esastan reddine karar verilmesi gerektiği kanaat ve sonucuna varılarak aşağıdaki hüküm kurulmuştur. HÜKÜM: Gerekçesi yukarıda açıklandığı üzere; 1- Usûl ve yasaya uygun Bakırköy 1. Fikri ve Sınaî Haklar Hukuk Mahkemesi'nin 29/01/2019 tarih ve 2015/62 E. 2019/20 K. Sayılı kararına karşı davacı vekili tarafından yapılan istinaf talebinin 6100 Sayılı HMK'nın 353/1-b/1. maddesi gereğince ESASTAN REDDİNE, 2- 492 Sayılı Harçlar Kanunu gereğince alınması gereken 80,70 TL maktu istinaf karar ve ilam harcından peşin yatırılan 44,40 TL harcın mahsubu ile bakiye 36,30 TL harcın davacıdan tahsiliyle Hazineye gelir kaydedilmesine, 3- Davacı tarafça istinaf aşamasında yapılan yargılama giderlerinin üzerinde bırakılmasına, 4- İncelemenin duruşmasız olarak yapılması sebebiyle taraflar yararına vekalet ücreti tayinine yer olmadığına, 5- 6100 Sayılı HMK'nın 333. maddesi gereğince var ise bakiye gider avansının karar kesinleştiğinde taraflara iadesine, Dosya üzerinde yapılan inceleme sonucunda, 20/07/2017 tarih ve 7035 Sayılı Kanunun 31. maddesiyle değişik 6100 Sayılı HMK'nın 361/1. maddesi gereğince, kararın tebliğinden itibaren 2 hafta içerisinde Yargıtay'a temyiz başvurusunda bulunma yolu açık olmak üzere, oy birliğiyle karar verildi. 01/12/2022

1. Dava Türü:
Bilirkişi Raporuna İtiraz Dilekçesi

2. Temel Olaylar:
- Dava sürecinde birden fazla bilirkişi raporu hazırlanmış ve bu raporlar arasında çelişkiler tespit edilmiştir.
- Davacı taraf, ilk bilirkişi raporundaki tespitleri kabul etmemekte ve yeni bilirkişi raporu talep etmektedir.
- Taraflar, farklı bilirkişi raporlarında ortaya çıkan çelişkilerin giderilmesi için incelemelerin yapılmasını istemektedir.

3. Hukuki Sorunlar:
- Bilirkişi raporlarının hukuki değeri ve geçerliliği
- Bilirkişi raporları arasındaki çelişkilerin giderilmesine yönelik yasal süreç
- Adil yargılanma hakkı kapsamında yeni bilirkişi talep etme süreçleri
- HMK'nin (Hukuk Muhakemeleri Kanunu) bilirkişi raporlarına yönelik düzenlemeleri

4. Uyuşmazlık Konuları:
- İlk bilirkişi raporunda belirtilen tespitlerin geçerliliği
- Yeni bilirkişi heyetinin tayin edilmesi gerekip gerekmediği ve bunun yasal çerçevesi

5. Talepler:
- Taraflardan birinin bilirkişi raporuna itirazının kabul edilerek, çelişkilerin giderilmesi için yeni bir bilirkişi heyeti atanması
- Davacı tarafın adil yargılanma hakkının sağlanması için gerekli her türlü incelemelerin yapılması

sahteliğinin bilirkişi raporu ile ispatlanması gerekir. Bilirkişi incelemesinde kullanılacak belgeler mahkeme veya bilirkişi huzurunda alınan imza örnekleri ve mukayeseye esas belgelerdir. Davacı keşidecinin kendisine ait makamlar önünde verdiği önceki tarihli kıyasa elverişli imza örneklerinin nereden temin edilebileceğini en iyi bilen olması muhakkak olup aksi düşünüldüğünde Mahkemece usul ekonomisi aşılıp sanrılarla imza araştırması yapılmasına mahal verilecek ve bu durum yargılamanın uzamasına sebep olacaktır. Davalının savunduğu üzere farklı yerlerde mevcut olup olmadığı kesin bile olmayan belgelerin celbi için müzekkere yazılması yargılamayı uzatmaya matuftur. İmza incelemesinde öncelikle senedin düzenleme tarihinden öncesine ilişkin borçluya ait olduğu muhakkak olan karşılaştırmaya elverişli imzalarını taşıyan belgeler, keşide tarihine en yakın tarihli olanından başlayarak bilirkişi tarafından mukayeseye esas alınmalıdır. Yapılacak bilirkişi incelemesinin, konunun uzmanınca ve yeterli teknik donanıma sahip bir laboratuvar ortamında, optik aletler ve o incelemenin gerektirdiği diğer cihazlar kullanılarak, grafolojik ve grafometrik yöntemlerle yapılması, bu alet ve yöntemlerle gerek incelemeye konu ve gerekse karşılaştırmaya esas belgelerdeki imza veya yazının tersim, seyir, baskı derecesi, eğim, doğrultu gibi yönlerden taşıdığı özelliklerin tam ve kuşkuya yer vermeyecek şekilde belirlenip karşılaştırılması; sonuçta, imza veya yazının atfedilen kişiye ait olup olmadığının, dayanakları gösterilmiş, tarafların, mahkemenin ve Yargıtay’ın denetimine elverişli bir raporla ortaya konulması, gerektiğinde karşılaştırılan imza veya yazının hangi sebeple farklı veya aynı kişinin eli ürünü olduklarının fotoğraf ya da diğer uygun görüntü teknikleriyle de desteklenmesi şarttır. Nitekim bu ilkeler, Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 08.10.2019 tarihli ve 2017/12-2692 E., 2019/1003 K. sayılı kararında da benimsenmiştir. 6100 Sayılı HMK'nın 211. maddesinde yer alan ve imza incelemesi konusunda getirilen bu sıraya uyulması zorunludur. Buna göre hâkim imzayı inkâr eden tarafın isticvap edilmesine karar verdiği hâlde, bu davete icabet edilmemesi imzanın ikrar edilmiş sayılması sonucunu doğuracak ve bilirkişi incelemesi yapılmasına ihtiyaç kalmayacaktır. Aynı şekilde inkâr edilen imza ile karşılaştırılan imzanın birbirine benzemediğinin ilk bakışta tespit edilebildiği hâllerde bilirkişi incelemesi yapılmasına gerek yoktur ( Pekcanıtez, H./ Özekes, M./ Akkan, M./ Korkmaz, H.T.:Pekcanıtez Usul Medeni Usul Hukuku, Cilt II, İstanbul 2017, s. 1795). Diğer taraftan adli bilimler disiplininin bir dalı olan kriminalistiğin özel bir sahası olan adli grafoloji ve belge sahteciliği dalı, el yazısı ve imzaların grafolojik açıdan kişinin samimi yazı ve imzalarının karakteristik yazım özelliklerinin tespitini ve belirlenen karakteristiklerin, araştırılan (incelemeye konu olan) yazı ve imzalarda da var olup olmadığının incelenmesini içerir. Bilirkişi inceleme sonucunda senette borçluya atfen atılı bulunan imzanın borçluya ait olup olmadığına ilişkin bir kanaate ulaşır. Mahkemece bilirkişi raporu yeterli görülür ise bu rapora göre, yeterli görülmez ise ek rapor alarak veya yeniden bilirkişi incelemesi yaptırarak sonucuna göre karar verilir. Tüm açıklamalar ışığında somut olay değerlendirildiğinde; davalı alacaklının davacı borçlu hakkında kambiyo senetlerine özgü haciz yoluyla başlattığı takibin dayanağının çekten oluştuğu anlaşılmaktadır. Davacı icra takibine konu edilen keşideci olarak göründüğü çekteki imzanın kendisine ait olmadığını ileri sürerek sahtecilik iddiasında bulunmuştur. Davaya konu çekin keşide tarihi ve öncesine yakın tarihli davacı şirketin yetkilisine ait imzalı belge asılları, mahkeme huzurunda alınan ıslak imza örnekleri ve davaya konu çek aslının bir bütün olarak Adalet Bakanlığı Adli Tıp Kurumu Başkanlığı Fizik İhtisas Dairesi nezdinde uzman bilirkişi heyeti tarafından teknik olarak incelendiği, inceleme konusu çekteki keşideci imzası ile Mehmet Avu'nun mukayese imzaları arasında; tersim biçimi, işleklik derecesi, alışkanlıklar, istif, eğim, doğrultu, seyir, hız ve baskı derecesi bakımından uygunluk ve benzerlikler saptanmadığı, çekteki söz konusu imzanın mevcut mukayese imzalarına kıyasla ...'nun eli ürünü olmadığı tespit edilmiştir. 6100 Sayılı HMK'nın 266., 279., 281. maddeleri uyarınca yukarıda izah olunduğu üzere yapılan değerlendirmede; bilirkişi raporu çözümü özel ve teknik değerlendirme, uzmanlığı gerektiren hususlarda alınır. Bunun dışında raporda açıklama yapılması, hakim tarafından yapılması gereken hukuki nitelendirme ve değerlendirmelerin yapılması yasaktır. Rapora itiraz, belirsiz ve eksik olan hususlar için açıklama yapılmasını istemektir. Eğer itiraz yerinde görülürse açıklama yapılması amacıyla ya ek rapor alınması ya da yeni bilirkişi raporu alınması cihetine gidilir. Raporun denetimi hakim tarafından yapılmakla birlikte belirsizlik ve/ veya eksiklik bulunmuyorsa ya da hukuki bilgi ile çözümlenmesi gereken hususlarda açıklama yapılması bekleniyorsa, çözüm hukuki bilgi ile giderilebilecek nitelikte ise, itiraz yerinde bulunmayabilir zaten hukuki konularda bilirkişiye başvurulması da yasaktır. Somut davada rapora karşı beyanlar ve itirazlar birlikte değerlendirildiğinde açıklanan hususlar gözetildiğinde iddia- savunma- toplanan bilgi, belge, deliller ile itirazların raporda ve gerekçeli kararda karşılandığı saptanmıştır. Takibe dayanak teşkil eden çekteki keşideci imzasının sahteliği iddiası mutlak def'i niteliğinde olduğundan herkese karşı ileri sürülebilir. Çekte keşideci imzası kurucu unsurdur. Somut davada keşidecinin imzasının sahteliği sabit hale geldiğinden keşideci çekten dolayı kimseye karşı sorumlu olmayacağından bu def'iyi çekte yer alan ilgililere ve hamile yani herkese karşı ileri sürebilir, yani bu bir mutlak def’idir. Yani hamilin iyi niyetli veya kötü niyetli olması ve/ veya ağır kusurunun bulunup bulunmaması sonucu değiştirmeyecektir, bu hususlar sadece kötü niyet tazminatı taktirinde dikkate alınabilir. Saptanan ve hukuksal durum bu olunca; tarafların dayandıkları belgelere, hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dosyadaki tespitlere ve uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kurallarına göre, 6100 Sayılı HMK'nın 355. maddesi gereğince istinaf sebepleriyle sınırlı olarak yapılan inceleme sonucunda ilk derece mahkemesi kararında esas yönünden yasaya aykırılık bulunmadığı anlaşılmakla, davalı vekilinin istinaf talebinin, 6100 Sayılı HMK'nın 353/1-b/1. maddesi gereğince esastan reddine karar verilmesi gerektiği kanaat ve sonucuna varılarak aşağıdaki hüküm kurulmuştur. HÜKÜM: Gerekçesi yukarıda açıklandığı üzere 1- Usûl ve yasaya uygun İstanbul 5. Asliye Ticaret Mahkemesi'nin 29/01/2019 tarih ve 2016/478 E., 2019/57 K. sayılı kararına karşı davalı vekili tarafından yapılan istinaf talebinin 6100 Sayılı HMK'nın 353/1-b/1. maddesi gereğince ESASTAN REDDİNE, 2- 492 Sayılı Harçlar Kanunu gereğince alınması gereken 1.074,24 TL nispi istinaf karar ve ilam harcından peşin yatırılan 312,96 TL harcın mahsubu ile bakiye 761,28 TL harcın davalıdan tahsiliyle Hazine'ye gelir kaydedilmesine, 3- Davalı tarafça istinaf aşamasında sarf edilen yargılama giderlerinin üzerinde bırakılmasına,4- İncelemenin duruşmasız olarak yapılması sebebiyle taraflar yararına vekalet ücreti tayinine yer olmadığına,5- Taraflarca yatırılan gider avansından harcanmayan kısmın karar kesinleştiğinde iadesine6- Karar tebliği, harç tahsil müzekkeresi düzenlenmesi, harç ve avans iadesi işlemlerinin ilk derece Mahkemesince yerine getirilmesine, 6100 Sayılı HMK'nın 353/1-b/1. maddesi gereğince, dosya üzerinde yapılan inceleme sonucunda ve 6100 Sayılı HMK'nın 362/1-a maddesi gereğince, miktar itibariyle kesin olmak üzere oy birliğiyle karar verildi. 15/12/2022

1. Dava Türü:
Bilirkişi Raporuna İtiraz Dilekçesi

2. Temel Olaylar:
- Davalı alacaklının, davacı borçlu hakkında kambiyo senetlerine özgü haciz yoluyla başlattığı takibin dayanağının bir çek olduğu, davacının ise çekteki imzanın kendisine ait olmadığını ileri sürerek sahtecilik iddiasında bulunduğu anlaşılmaktadır.
- İlgili çekin keşide tarihi ve öncesine ilişkin belge ve imza örneklerinin incelendiği, bilirkişi raporu ve itiraz süreci üzerinden dava sürecinin devam ettiği belirtilmektedir.

3. Hukuki Sorunlar:
- Keşideci imzasının sahteliği iddiası ve bu durumun hukuki sonuçları,
- Bilirkişi raporunun geçerliliği ve belirsizlik durumlarında ne yapılması gerektiği,
- İtiraz süresinin ve gerekçelerinin uygunluğu,
- 6100 Sayılı HMK'nın bilirkişi raporlarına ilişkin hükümleri ve bu bağlamda mahkeme kararlarının değerlendirilmesi.

4. Uyuşmazlık Konuları:
- İmzanın sahte olup olmadığının tespiti ve bunun için bilirkişi incelemesine gereksinim,
- Bilirkişi raporunun yeterliliği ve taraflara etkisi ile ilgili itirazların değerlendirilmesi.

5. Talepler:
- Mevcut bilirkişi raporunun geçersiz sayılması,
- Gerekirse yeni bir bilirkişi raporu talep edilmesi,
- Hukuka uygun olarak usuli işlemlerin tamamlanması ve davalı tarafın talep ettiği harçların karşılanması.

ve diğer belgelerin bilirkişiye teslim edilmesi bahsedilen hususlara örnek olarak gösterilebilir (bkz. Aşçıoğlu (2011), s. 299). 1362 Nitekim Federal Medenî Usûl Kanunu öncesi dönemde bu konuda bir sınırlandırmanın bulunmadığı Vaud Kantonu hukuku bakımından da mahkemeler uygulamasında genellikle dosyanın tümünün bilirkişiye teslim edildiği ifade edilmektedir (bkz. Bettex (2006), s. 148). Yazar, dosyanın tamamen bilirkişiye tevdiinde herhangi bir sakınca görmemektedir. 356 sınırlandırma getirilmesidir. İkinci olarak, dosya kapsamının tamamen bilirkişiye tevdi edilmiş olması gereken hâllerde, bu durumun özellikle bilirkişinin taraflara ilişkin bazı kişisel ve ticarî sırlarla karşılaşmasına yol açabilecek oluşudur. Burada, bilirkişi sır saklamakla yükümlü olduğundan (m. 277), her ne olursa olsun bu konuda da zaten gerekli şekilde davranma ödevi altında olduğundan bahsedilebilirse de1363, bu temasın bazı hâllerde doğrudan doğruya görevinden, bir diğer deyişle bir gereklilikten kaynaklanmadığını ifade etmemiz gerekir. Son bir husus olarak, dosyanın bilirkişiye bir bütün olarak teslim edilmesi, her koşulda olumsuz bir takım sonuçlara yol açmayabilir. Zira, incelemenin zorunlu kıldığı hâllerde, dosya ve eklerinin tümüyle bilirkişiye tevdine engel bir hâl de bulunmamaktadır1364. Ancak bu, son derece karmaşık meselelere münhasır, istisnaî bir seçenek olarak değerlendirilmelidir. Buradaki diğer mesele, gerekli belgelerin bilirkişiye ne şekilde ulaştırılacağıdır. Esas itibariyle kural olan, gerekli belgelerin hâlihazırda mahkemeye ibraz edilmiş olmasıdır1365. Diğer taraftan, bir başka önemli husus, hâkimin davayı aydınlatma ödevi çerçevesinde (m. 31), taraf dilekçelerinde yer alsın yer almasın, uyuşmazlığın aydınlatılması bakımından gerekli gördüğü her türlü belgenin ibrazını, bu konuda tarafların bu yönde bir talebi bulunmasa dahi emredebilmesidir (bkz. m. 216 vd.)1366. Hatta öyle ki pek çok hâlde, davayı aydınlatma ödevi karşısında bu belgelerin sağlanması konusunda gereğinin yapılması, kaçınılmaz hâle gelmektedir. Nitekim 1363 Ayrıca bkz. Bettex (2006), s. 149. 1364 Nitekim bu görüşte Bettex (2006), s. 148, 149. Nitekim böyle bir durum karşısında bilirkişi aslında görevinin kapsamı dışında kalan hususlarla karşılaşacak olsa dahi, dosya kapsamında temas ettiği hususlar dâhilinde görev alanı konusunda bir değişikliğe gidilmesini, en azından bu konuda tereddüt hâlinde bu tereddüdünün giderilmesini her zaman isteme hakkına sahiptir (bkz. HMK m. 278, f. 2). Ayrıca bkz. Pinchon (2002), no 628, s. 300. 1365 Zira gerçekten de, Hukuk Muhakemeleri Kanununun 121. maddesi, henüz davanın başında, davacının elinde bulunan belgeleri dava dilekçesiyle beraber mahkemeye sunmasını öngörmektedir. Diğer taraftan Hukuk Muhakemeleri Kanununun 140. maddesi uyarınca da taraflar, henüz daha ön inceleme aşamasında dilekçelerinde gösterdikleri fakat mahkemeye ibraz etmemiş oldukları belge ve delilleri mahkemeye verilecek iki haftalık kesin süre zarfında ibraz etmeleri konusunda uyarılmaktadır. 1366 Hukuk Usûlü Muhakemeleri Kanunu döneminde ise, taraflarca hazırlama ilkesinin uygulandığı davalar bakımından bu konuda bir sınırlamanın söz konusu olduğu genel olarak kabul edilmekteydi. Nitekim hâkimin kendiliğinden ibrazı emretmesi, bu ilkenin geçerli olduğu davalarda, belgelerin varlığından tarafların beyanları yahut dosya kapsamından bunların varlığından haberdar olması hâllerine münhasırdı (Bu konuda geniş bilgi için bkz. Erdönmez (2010), s. 174 vd, s. 177). 357 bahsettiğimiz bu son duruma bir bilirkişi incelemesine başvurunun gerektiği birçok yargılama bakımından çeşitli Yargıtay kararlarında dikkat çekildiğini görmekteyiz1367. Mahkemeye daha evvelden ibraz edilmiş olan, dava dosyasında yer alan ve bilirkişi incelemesinde kullanılacak olan belgeler, Hukuk Muhakemeleri Kanununun 273. maddesinin ikinci fıkrası gereğince “bir dizi pusulasına bağlı olarak ve gerekiyorsa mühürlü biçimde teslim edilir”. Diğer taraftan söz konusu belgelerin teslim edildiğinin ayrıca bir tutanakta gösterilmesi gerekmektedir. Belgelerin bir dizi pusulasına bağlı olarak teslim edilmesinin sebebi, hükûmet gerekçesinde “incelenecek şeyler ve belgeler üzerinde mahkemenin kontrolünün sağlanması” amacı biçiminde ifade edilmiştir1368. Bununla birlikte öğretide Umar tarafından, Hukuk Usûlü Muhakemeleri Kanununun yürürlükte olduğu dönemde, gerçekten de bilirkişiye belgelerin teslim edildiğinin belgelendirilmediğine, bu anlamda belgelerin geri verilmesi sırasında da 1367 Örneğin “…açıklanan maddi ve hukukî olgular karşısında mahkemece sağlıklı bir sonuca varılabilmesi için öncelikle, her üç kaçak elektrik tutanağının ve bunlara ilişkin tüm ödeme belgelerinin, davalı dilekçeleri ve taksitlendirmeye ilişkin, davacı kurum kararlarının aslı yada onaylı örneklerinin dosyaya getirtilmesi, varsa taraflardan başkaca delillerinin sorulup saptanması, gösterecekleri deliller toplanmalı, davacı tarafın istemi de nazara alınarak gerektiğinde idare kayıtları üzerinde konusunda uzman bir bilirkişiye inceleme yetkisi de verilmek suretiyle iddia ve savunmanın değerlendirilmesi açısından uzman bilirkişi incelemesi yaptırılması, bundan sonra varılacak sonuç doğrultusunda karar verilmesi gerekirken…” 7. HD, 14.10.2005, 2548/3126 (Legalbank); “…Hal böyle olunca, mahkemece… getirtilecek onaylı belge asılları ve dosya üzerinde bilirkişi incelemesi yaptırmak ve hasıl olacak sonuca göre bir karar vermek gerekirken, belge fotokopileri ile yetinilerek eksik inceleme ve yanılgılı düşüncelerle önceki kararda direnilmesi usûl ve yasaya aykırıdır…” HGK, 24.3.2004, 2-183/165 (Legalbank); “Mahkemece öncelikle HUMK.nun 326. (m. 219) maddesi hükmünden yararlanılarak belge asılları davacıya ibraz ettirilmeli, bu belgeler incelenerek tahsis bedelinin ödenip ödenmediği yönü duraksamaksızın açıklığa kavuşturulmalıdır. Davacıdan ibrazı istenecek belgeler üzerinde yapılacak inceleme sonucu yine de 2. ve 3. taksitlerin ödendiğinde duraksama bulunursa bu defa bilirkişilere yetki verilerek ilgili banka

1. Dava Türü:
Bilirkişi Raporuna İtiraz Dilekçesi

2. Temel Olaylar:
- Dava sürecinde bir bilirkişi raporu hazırlanması ve ilgili belgelerin mahkemeye sunulması.
- Mahkeme tarafından dosyanın bütün olarak bilirkişiye tevdi edilmesi.
- Bilirkişi raporunun, dava konusunu aydınlatmak için gerekli belgeleri içermesi ve mahkeme tarafından gerekli belgelerin talep edilebilme durumu.

3. Hukuki Sorunlar:
- Bilirkişi raporunun hazırlanma sürecinde esas alınması gereken hukuki ilkeler.
- Bilirkişi tarafından ele alınacak belgelerin durumu ve bu belgelerin mahkemeye ibrazı.
- Hukuk Muhakemeleri Kanunu uyarınca bilirkişi incelemesinin nasıl yürütülmesi gerektiği.
- Tarafların bilirkişiden beklediği açıklamaların karşılanması.
- Bilirkişi raporuna itirazın hukuka uygunluğu ve geçerliliği.

4. Uyuşmazlık Konuları:
- Bilirkişi raporunun içeriğinin geçerliliği ve raporun somut veriler yerine soyut verilerle mi hazırlandığı.
- Mahkemenin bilirkişiye teslim edilen belgelerin yeterliliği ve bu belgelerin incelenmesi sürecindeki detaylar.

5. Talepler:
- Bilirkişi raporunun geçerliliği ile ilgili itirazın mahkemede kabul edilmesi.
- Gerekirse yeni bir bilirkişi incelemesi talep edilmesi.
- İtiraz gerekçelerinin incelenmesi ve buna göre karar verilmesi.

Advacato

Üyelikle kazançlarım nedir?

Gelişmiş Soru ve Cevap

Müvekkil takibi

Dilekçe yazma

Yapay zeka ile hukuk büromuz çok daha efektif ve verimli hale gelmiştir. Standartlarımızı çok daha yukarı çıkararak müvekkil memnuniyetimizi arttırdık.